താ​ളു​ക​ളിൽ നിറയുന്നത് നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ന​പ്പു​റ​ത്തെ ഹ​ജ്ജ് കാ​ഴ്ച​ക​ൾ

ജി​ദ്ദ: ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​ർ പ​ക​ർ​ത്തി​യ 115 വ​ർ​ഷം മു​മ്പു​ള്ള ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ കാ​ഴ്​​ച​ക​ളു​ടെ പു​സ്​​ത​കം പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി. കി​ങ്​ അ​ബ്​​ദു​ൽ അ​സീ​സ്​ പ​ബ്ലി​ക്​ ലൈ​ബ്ര​റി​യാ​ണ്​ ഗ​വേ​ഷ​ക​നാ​യ ഡോ. ​സാ​ഹി​ബ്​ ആ​ലം അ​ൽ​ന​ദ്​​വി ത​യാ​റാ​ക്കി​യ 'ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളും ഹ​ജ്ജി​​ന്റെ കാ​ഴ്​​ച​ക​ളും ഹാ​ജി അ​ഹ്​​മ​ദ്​ മി​ർ​സ​യു​ടെ ലെ​ൻ​സി​ലൂ​ടെ' എ​ന്ന പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​​ന്റെ ആ​ദ്യ​പ​തി​പ്പ്​ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച​ത്.

240 പേ​ജു​ള്ള പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ പു​രാ​ത​ന ഭൂ​പ​ട​ങ്ങ​ളി​ലും ഡ്രോ​യി​ങ്ങു​ക​ളി​ലും മി​നി​യേ​ച്ച​റു​ക​ളി​ലും ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ആ​മു​ഖം ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​റാ​യ അ​ഹ്​​മ​ദ്​ മി​ർ​സ പ​ക​ർ​ത്തി​യ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ​യും പു​ണ്യ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫു​ക​ളാ​ണ് ഇ​തി​ലു​ള്ള​ത്. ആ​ദ്യ​കാ​ല ഇ​ന്ത്യ​ൻ അ​ച്ച​ടി സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ൽ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ൾ, ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​ർ അ​ഹ​മ്മ​ദ് മി​ർ​സ​യു​ടെ വി​വ​ർ​ത്ത​നം, ദ​ബ്ബാ​സി​​ന്റെ ആ​ൽ​ബ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ മി​ർ​സ​യു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​വ​ർ​ത്ത​ന​വും പ​ഠ​ന​വും, ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ലൈ​ബ്ര​റി ആ​ൽ​ബ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ മി​ർ​സ​യു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​വ​ർ​ത്ത​ന​വും പ​ഠ​ന​വും എ​ന്നീ ത​ല​ക്കെ​ട്ടി​ലു​ള്ള നാ​ല് അ​ധ്യാ​യ​ങ്ങ​ളാ​ണ്​ ഗ​വേ​ഷ​ക​ൻ ഇ​തി​ലു​ൾ​ക്കൊ​ള്ളി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്​. 1907ൽ ​ഹ​ജ്ജി​നാ​യി മ​ക്ക​യി​ൽ വ​ന്ന ആ​ദ്യ​ത്തെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പ്ര​ഫ​ഷ​ന​ൽ ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​റാ​യി ഹാ​ജി അ​ഹ്​​മ​ദ്​ മി​ർ​സ​യെ ക​ണ​ക്കാ​ക്കു​ന്നു.

ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ​ശേ​ഷം ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ത​​ന്റെ സ്​​റ്റു​ഡി​യോ​യി​ൽ പ്രി​ൻ​റ്​​ ചെ​യ്യുകയായിരുന്നു. ഹ​ജ്ജ്,​ ഉം​റ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കും ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും കാ​ർ​ഡു​ക​ളി​ലും താ​ൽ​പ​ര്യ​മു​ള്ള​വ​ർ​ക്കു​മെ​ല്ലാം വി​ൽ​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കും മ​ദീ​ന​യി​ലേ​ക്കും അ​ദ്ദേ​ഹം അ​വ ക​യ​റ്റു​മ​തി ചെ​യ്തിരുന്നു. ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ മു​ഗ​ള​ന്മാ​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ​ത​​ന്റെ ഗ​വേ​ഷ​ണ​പ്ര​ബ​ന്ധം ത​യാ​റാ​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ കാ​ലം മു​ത​ൽ മി​ർ​സ​യു​ടെ ഫോ​ട്ടോ ശേ​ഖ​ര​ത്തി​​ന്റെ തി​ര​ക്കി​ലാ​യി​രു​ന്നു പു​സ്​​ത​കം ത​യാ​റാ​ക്കി​യ ഗ​വേ​ഷ​ക​ൻ. പു​സ്ത​ക​ത്തി​​ന്റെ ആ​മു​ഖ​ത്തി​ൽ ത​​ന്റെ തി​ര​ച്ചി​ലി​നി​ട​യി​ൽ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ഹാ​ജി അ​ഹ​മ്മ​ദ് മി​ർ​സ​യു​ടെ സ്റ്റു​ഡി​യോ​യി​ൽ​നി​ന്ന് അ​ച്ച​ടി​ച്ച് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളും കാ​ർ​ഡു​ക​ളും ആ​ൽ​ബ​ങ്ങ​ളും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് ലൈ​ബ്ര​റി​യി​ലു​ണ്ടെ​ന്നും ബ​ദ​ർ ഈ​സ അ​ൽ​ഹാ​ജി​​ന്റെ 'പി​ക്ചേ​ഴ്സ് ഫ്രം ​ദ പാ​സ്റ്റ്' എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലും വി​ല്യം വെ​സി​യു​ടെ 'ദ ​കി​ങ്​ ഓ​ഫ് സൗ​ദി അ​റേ​ബ്യ: ദ ​ഏ​ർ​ലി ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​​ഫേ​ഴ്സ്' എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ലും മി​ർ​സ​യു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്കു​ന്ന​താ​യി ഗ​വേ​ഷ​ക​ൻ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഹ​ജ്ജ് നി​ർ​വ​ഹ​ണ​ത്തി​​ന്റെ ഒ​രു സു​പ്ര​ധാ​ന ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ പ​ക​ർ​ത്തി​യ മി​ർ​സ​യു​ടെ മ​ക്ക​യു​ടെ​യും പു​ണ്യ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ ആ​ധു​നി​ക കാ​ല​ത്ത്​ വ​ലി​യ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ണ്ടെ​ന്നും വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു. മ​ക്ക ഹ​റം, മ​സ്​​ജി​ദു​ന്ന​ബ​വി, അ​റ​ഫ, ബാ​ബ് അ​ൽ​അ​ൻ​ബ​രി​യ, ഖൈ​ഫ് പ​ള്ളി, മി​ന, അ​ൽ മു​അ​ലാ, ബ​ഖീ​അ്​ മ​ഖ്​​ബ​റ​ക​ൾ, ഖു​ബാ​അ്,​ ഹ​ജ്ജു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട മ​റ്റു സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ ആ​ഴ​ത്തി​ൽ ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ മി​ർ​സ ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ മി​നി​യേ​ച്ച​റു​ക​ളും ഡ്രോ​യി​ങ്ങു​ക​ളും നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ താ​ൽ​പ​ര്യം, ഇ​ന്ത്യ​ൻ അ​ച്ച​ടി​സം​സ്കാ​ര​ത്തി​ൽ ആ​ദ്യ​കാ​ലം മു​ത​ൽ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ള്ള സ്ഥാ​നം, 19-ാം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​​ന്റെ ര​ണ്ടാം പ​കു​തി മു​ത​ൽ ഇ​രു ഹ​റ​മു​ക​ളു​ടെ​യും വി​ശു​ദ്ധ സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഫോ​ട്ടോ​ക​ൾ പ​ക​ർ​ത്തു​ന്ന​തി​ൽ പ്ര​ത്യേ​ക ശ്ര​ദ്ധ ചെ​ലു​ത്തി​യ നി​ര​വ​ധി ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​ർ​മാ​രെ​യും പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ൽ ഗ​വേ​ഷ​ക​ൻ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.