പ​ശു​വും ദ​ലി​ത്-​മു​സ്‍ലിം ഹിം​സ​ക​ളും

ദ​ക്ഷി​ണ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ സം​ഗ​വി​ഹാ​റി​ലു​ള്ള ക്ഷേ​ത്ര​പ​രി​സ​ര​ത്ത് പ​ശു​വി​നെ കൊ​ന്ന് ത​ല കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു​വെ​ച്ചു എ​ന്നാ​രോ​പി​ച്ച് ഹി​ന്ദു​ത്വ​വാ​ദി​ക​ൾ മു​സ്‍ലിം​ക​ൾ​ക്കെ​തി​രെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ആ​ഹ്വാ​നം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഭ​യം നി​മി​ത്തം നി​ര​വ​ധി പേ​ർ പ്ര​ദേ​ശം ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച് പോ​യെ​ന്നാ​ണ്​ റി​പ്പോ​ർ​ട്ട്. ഇ​തൊ​രു പു​തി​യ സം​ഭ​വ​വി​കാ​സ​മ​ല്ലെ​ന്ന് രാ​ജ്യ​ത്തെ സാ​മൂ​ഹി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യം നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന ആ​ർ​ക്കും അ​റി​യാ​വു​ന്ന​താ​ണ്.

2014ൽ ​ഹി​ന്ദു​ത്വ ശ​ക്തി​ക​ൾ അ​ധി​കാ​ര​മേ​റ്റ​തി​നെ തു​ട​ർ​ന്ന് പ​ശു​ഹിം​സ എ​ന്ന വ്യാ​ജ്യ​ത്തെ മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി​യു​ള്ള ആ​ൾ​ക്കൂ​ട്ട ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളും അ​പ​ര​ഹിം​സ​ക​ളും വ​ള​രെ​യ​ധി​കം വ​ർ​ധി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. 2017ൽ ​മാ​ത്രം പ​ശു​വി​​ന്റെ പേ​രി​ൽ ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട 28 ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രി​ൽ 24 പേ​രും മു​സ്‍ലിം​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു.

2010 മു​ത​ൽ 2024 വ​രെ​യു​ള്ള വ്യ​ത്യ​സ്ത സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ൽ നാ​ൽ​പ​ത്തി​നാ​ലോ​ളം പേ​ർ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ക​യും നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ക​ഠി​ന പ​രി​ക്കു​ക​ളും അ​ഭി​മാ​ന​ക്ഷ​ത​വും ഏ​ൽ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇ​തി​ൽ ബ​ഹു​ഭൂ​രി​ഭാ​ഗ​വും ദ​ലി​ത​രും മു​സ്‍ലിം​ക​ളു​മാ​ണ്.

ദ​ലി​ത്-​മു​സ്‍ലിം ഉ​ന്മൂ​ല​ന​ത്തി​ന്റെ പ​ശു​രാ​ഷ്ട്രീ​യം

പ​ശു​മാം​സം വീ​ട്ടി​ൽ സൂ​ക്ഷി​ച്ചു എ​ന്ന പേ​രി​ൽ മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ​യും ദ​ലി​ത​രെ​യും ത​ല്ലി​ക്കൊ​ല്ലു​ക​യും ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു​പി​ന്നി​ൽ ഹി​ന്ദു​ത്വ ശ​ക്തി​ക​ൾ​ക്ക് കൃ​ത്യ​മാ​യ ല​ക്ഷ്യ​മു​ണ്ട്. രാ​ജ്യ​ത്തെ മു​സ്‍ലിം​ക​ളു​ടെ ഭൗ​തി​കാ​സ്പ​ദ​ങ്ങ​ൾ സ​മ്പൂ​ർ​ണ​മാ​യി ന​ശി​പ്പി​ച്ച് അ​വ​രെ തീ​ർ​ത്തും അ​ര​ക്ഷി​ത​രാ​ക്കു​ക​യും ബ​ഹു​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷം വ​രു​ന്ന ദ​ലി​ത് മ​ഹാ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ ക്രൂ​ര​മാ​യി അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തി ഉ​ന്മൂ​ല​നം ചെ​യ്യു​ക​യു​മാ​ണ് സ​വ​ർ​ണ ഹി​ന്ദു​ത്വ രാ​ഷ്ട്രീ​യം ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന​ത്.

ചാ​തു​ർ​വ​ർ​ണ്യ ജാ​തി വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ലൂ​ടെ അ​ധി​കാ​രം കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്തി ദ​ലി​ത് ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തി​യ ത്രൈ​വ​ർ​ണി​ക സാ​മൂ​ഹി​ക വ്യ​വ​സ്ഥ, പ​ശു മി​ത്തി​ലൂ​ടെ പു​തി​യ കാ​ല​ത്ത് മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ​യും ദ​ലി​ത​രെ​യും നി​ഷ്കാ​സി​ത​രാ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്നും അ​ധി​കാ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്നും ദ​ലി​ത​രെ​യും മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ​യും ആ​ട്ടി​യ​ക​റ്റാ​നു​ള്ള ഉ​പ​ക​ര​ണ​മാ​യി പ​ശു പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന് സാ​രം.

തെ​ക്ക​ൻ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ സം​ഭ​വ​ത്തി​ൽ ആ​ക്ര​മ​ണ ആ​ഹ്വാ​നം ഭ​യ​ന്ന് പ്ര​ദേ​ശം വി​ട്ടോ​ടേ​ണ്ടി വ​ന്ന മു​സ്‍ലിം ജ​ന​ത ഹി​ന്ദു​ത്വ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​പ​ത്ക​ര​മാ​യ സാ​ക്ഷ്യ​മാ​ണ്. രാ​ജ്യ​ത്ത് വി​വി​ധ മു​സ്‍ലിം ആ​രാ​ധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ അ​വ​കാ​ശ​മു​ന്ന​യി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ​യും, കേ​ന്ദ്ര കാ​ബി​ന​റ്റി​ൽ ഒ​രൊ​റ്റ മു​സ്‍ലിം പ്ര​തി​നി​ധി പോ​ലു​മി​ല്ലെ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പു​വ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ​യും, ഉ​ന്ന​ത വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ പു​റ​ന്ത​ള്ളു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ​യും പ​ശു രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന്റെ വി​വി​ധ ഹിം​സാ രൂ​പ​ങ്ങ​ൾ ത​ന്നെ​യാ​ണ് ഹി​ന്ദു​ത്വം കൈ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​തെ​ന്ന് കാ​ണാം.

പ​ശു​വി​റ​ച്ചി ഭ​ക്ഷി​ച്ച​വ​ർ

വേ​ദ​ങ്ങ​ളി​ലും ഇ​തി​ഹാ​സ പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും വി​ശു​ദ്ധ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട മൃ​ഗ​മാ​യ​തി​നാ​ൽ പ​ശു​വി​നെ കൊ​ല്ലാ​ൻ പാ​ടി​ല്ലെ​ന്നും ഭ​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ അ​നു​വ​ദ​നീ​യ​മ​ല്ലെ​ന്നു​മു​ള്ള പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാ​ണ് ഹി​ന്ദു​ത്വ വാ​ദി​ക​ൾ പ​ശു​വി​നെ മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി ക​ലാ​പ​ങ്ങ​ളും ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളും ഹിം​സ​ക​ളും നി​ര​ന്ത​രം പ്ര​യോ​ഗ​വ​ത്ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, വേ​ദേ​തി​ഹാ​സ പു​രാ​ണ​ങ്ങ​ൾ ഹി​ന്ദു​ത്വ​വാ​ദ​ങ്ങ​ളെ സാ​ധൂ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.

വൈ​ദി​ക​പാ​ഠ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഗോ​മേ​ധം എ​ന്ന പ​ശു യാ​ഗ​ത്തെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. പ​ശു​വി​റ​ച്ചി ഹോ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു എ​ന്ന് ഇ​തി​ൽ നി​ന്ന് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ണ്. ധ​ർ​മ​സൂ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും മ​റ്റും വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന മ​ധു​പ​ർ​ക്ക​ത്തി​ൽ ഗോ​മാം​സം ഒ​രു പ്ര​ധാ​ന ചേ​രു​വ​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ഥി​യു​ടെ, ഗോ​ഘ്ന​ൻ എ​ന്ന പ​ര്യാ​യം അ​തി​ഥി​ക​ൾ​ക്കാ​യി ന​ൽ​ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന പ​ശു​വി​റ​ച്ചി​യു​ടെ ച​രി​ത്രം വെ​ളി​വാ​ക്കു​ന്നു.

യ​ജ്ഞ​ത്തി​ൽ ഹ​വ​നം ചെ​യ്ത പ​ശ്വാ​ദി​ക​ളു​ടെ മാം​സം മ​ന്ത്രം ജ​പി​ച്ച് ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ൻ ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് മ​നു​സ്മൃ​തി​യി​ൽ സ്പ​ഷ്ട​മാ​യി പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട് (പ്രോ​ക്ഷി​തം ഭ​ക്ഷ​യേ​ന്മാം​സം ബ്രാ​ഹ്മ​ണാ​നാം ച ​കാ​മ്യ​യാ). ഗോ​മാം​സം താ​ന്ത്രി​ക ക്രി​യ​ക​ളു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് പ്രാ​ചീ​ന​ത​ന്ത്ര ഗ്ര​ന്ഥ​മാ​യ ബ്ര​ഹ്മ​യാ​മ​ളം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു.

ഗോ​മാം​സം ചേ​ർ​ത്ത മി​ശ്രി​തം താ​ന്ത്രി​ക​നാ​യ സാ​ധ​ക​ൻ ഭ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ബ്ര​ഹ്മ​യാ​മ​ളം വി​വ​രി​ക്കു​ന്നു (ഗോ​മാം​സ സം​യു​തം കു​ര്യാ​ത്/​സു​ര​യാ മി​ശ്രി​ത​സ്യ ച). ​പ​ശു​വി​നെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ആ​ടി​നെ​യും പോ​ത്തി​നെ​യും ബ​ലി​ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ കു​റി​ച്ചും ത​ന്ത്ര​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ൾ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ദ​ക്ഷി​ണേ​ന്ത്യ​ൻ ബ്ര​ഹ്മ​യാ​മ​ള​ത്തി​ൽ ദേ​വി​ക്ക് ആ​ടി​നെ​യും മ​ഹി​ഷ​ത്തെ​യും ബ​ലി​ന​ൽ​കു​ന്ന​തി​നെ പ​റ്റി​യും നി​വേ​ദ്യ​മാ​യി സ​മ​ർ​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചും കൃ​ത്യ​മാ​യി പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്കു​ന്നു (അ​ഷ്ട​മേ ദി​വ​സേ രാ​ത്രൌ ര​ക്ഷാം കൃ​ത്വാ തു ​ബ​ന്ധ യേ​ത്/ ആ​ചാ​ര്യ പൂ​ജ​യേ​ത്ത​ത്ര അ​ജം വാ ​മ​ഹി​ഷ​ന്തു വാ//, ​ര​ക്തം വൈ ​മാം​സ ഖ​ണ്ഡ​ശ്ച ത​ദ്ദേ​വ്യാ​സ്തു നി​വേ​ദ​യേ​ത്//).

ഇ​ത് ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ൽ മാ​ത്രം പ​രാ​മ​ർ​ശ​മു​ള്ള ഒ​ന്ന​ല്ലെ​ന്നും ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലി​രു​ന്ന​താ​ണെ​ന്നും ക​ർ​ണാ​ട​ക​ത്തി​ലെ നൊ​ളം​ബാ വാ​ടി​യി​ലു​ള്ള കോ​ലാ​ര​മ്മാ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ലെ രാ​ജേ​ന്ദ്ര​ചോ​ള​ന്റെ ര​ണ്ടാം ഭ​ര​ണ​വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലു​ള്ള (CE 1071/ 72) ശി​ലാ​ലി​ഖി​തം തെ​ളി​യി​ക്കു​ന്നു.

ഈ ​ലി​ഖി​ത​ത്തി​ൽ വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന കു​ജ​വാ​ര​ബ​ലി എ​ന്ന ച​ട​ങ്ങ് ആ​ടി​നെ​യും പോ​ത്തി​നെ​യും ബ​ലി​ക​ഴി​ച്ച് നി​വേ​ദി​ക്കു​ന്ന ബ്ര​ഹ്മ​യാ​മ​ള​ത്തി​ലെ ബ​ലി ത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഒ​രു യാ​മ​ളാ​ചാ​ര്യ​നെ ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ൽ നി​യ​മി​ക്കു​ന്ന​ത് സം​ബ​ന്ധി​ച്ച പ​രാ​മ​ർ​ശ​വും രാ​ജേ​ന്ദ്ര ചോ​ള​ന്റെ ശി​ലാ​ലി​ഖി​ത​ത്തി​ൽ ഉ​ള്ള​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ട്.

ആ​ർ​ഷ​ഭാ​ര​ത അ​ഹിം​സ

ആ​ർ​ഷ​ഭാ​ര​ത​വും സ​നാ​ത​ന ധ​ർ​മ​വും അ​ഹിം​സ​യി​ല​ധി​ഷ്ഠി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന മി​ഥ്യാ​ച​രി​ത്ര നി​ർ​മി​തി​യി​ലൂ​ന്നി​യാ​ണ് പ​ശു​വി​ന്റെ നാ​മ​ത്തി​ൽ ആ​ൾ​ക്കൂ​ട്ട ഹിം​സ വ്യാ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു അ​ഹിം​സ വൈ​ദി​ക പു​രാ​ണ പാ​ഠ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്നി​ല്ല.

ഋ​ഗ്വേ​ദ​ത്തി​ൽ വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന അ​ശ്വ​മേ​ധ​ത്തി​ൽ ക​ഠി​ന​മാ​യി കു​തി​ര​യെ ഹിം​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി കാ​ണാം. കു​തി​ര​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്താ​നു​ള്ള ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും മു​റി​ക്കാ​നു​ള്ള ക​ത്തി​ക​ളു​മൊ​ക്കെ കു​തി​ര​യു​ടെ ജ​ഡ​ത്തി​ന് അ​ല​ങ്കാ​ര​ങ്ങ​ളാ​കു​ന്നു എ​ന്ന് ഋ​ഗ്വേ​ദം (1.162) പ്ര​സ്താ​വി​ക്കു​ന്നു.

‘സ്വ​ർ​ണാ​ലം​കൃ​ത​മാ​യ കു​തി​ര​യു​ടെ മു​ന്നി​ലൂ​ടെ ആ​ടി​നെ ന​യി​ക്കു​മ്പോ​ൾ അ​ത് ഇ​ന്ദ്ര​നും പൂ​ഷാ​വി​നും ഇ​ഷ്ടാ​ന്ന​മാ​യി ത്തീ​ര​ട്ടെ’ എ​ന്നും ഋ​ഗ്വേ​ദം സ്തു​തി​ക്കു​ന്നു. ഇ​ങ്ങ​നെ മാം​സം, ഭ​ക്ഷി​ക്കാ​നും ഹോ​മി​ക്കാ​നും മ​ടി​കൂ​ടാ​തെ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച വൈ​ദി​ക പാ​ര​മ്പ​ര്യ​മി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണ് ആ​ർ​ഷ​ഭാ​ര​തം അ​ഹിം​സ​യി​ല​ധി​ഷ്ഠി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് വ്യ​ഥാ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്.

വൈ​ദി​ക പാ​ര​മ്പ​ര്യ​വും ഇ​തി​ഹാ​സ പു​രാ​ണ പാ​ഠ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളും പ​ശു ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ വ​ർ​ജി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. മാ​ത്ര​മ​ല്ല, അ​വ അ​നു​ഷ്ഠാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​ർ​പ്പി​ക്കു​ക​യും ബ്രാ​ഹ്മ​ണ​ർ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള പു​രോ​ഹി​ത​വ​ർ​ഗം മ​ടി​കൂ​ടാ​തെ ഭ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ഈ ​ച​രി​ത്ര വ​സ്തു​ത​ക​ൾ മ​റ​ച്ചു​വെ​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് പ​ശു​വി​ന്റെ പേ​രി​ൽ ദ​ലി​ത​രെ​യും മു​സ്‍ലിം​ക​ളെ​യും നി​ര​ന്ത​രം ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത്.

മി​ഥ്യാ​പ്ര​ചാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും ക​പ​ട​വാ​ദ​ങ്ങ​ളി​ലു​മാ​ണ് ഹി​ന്ദു​ത്വം നി​ല​യു​റ​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ നി​ഷ്ഠ​മാ​യ ച​രി​ത്ര വാ​യ​ന​ക​ളി​ലൂ​ടെ വ്യാ​ജ ആ​ഖ്യാ​ന​ങ്ങ​ളെ നേ​രി​ട്ടു​കൊ​ണ്ട് മാ​ത്ര​മേ ബ്രാ​ഹ്മ​ണ്യ​ത്തി​ന്റെ സാം​സ്കാ​രി​ക വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ന് ത​ട​യി​ടാ​ൻ ക​ഴി​യൂ. എ​ന്തെ​ന്നാ​ൽ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ക്കു​ന്ന സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, സ​മ​ത്വം, സാ​ഹോ​ദ​ര്യം തു​ട​ങ്ങി​യ മ​ഹ​ത്താ​യ മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് അ​ത്​ വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്.

(​വേ​ദ​ശാ​സ്​​ത്ര- ക്ഷേ​ത്ര​ത​ന്ത്ര പ​ണ്ഡി​ത​നും സം​സ്​​കൃ​ത അ​ധ്യാ​പ​ക​നു​മാ​ണ്​ ലേ​ഖ​ക​ൻ)

Tags:    
News Summary - Cow and Dalit-Muslim violence

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.