സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ആ​ത്മ​പ​രി​ശോ​ധ​ന

എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും അ​ന്ത​സ്സോ​ടെ, തു​ല്യ​ത​യോ​ടെ ഐ​ക്യ​ത്തി​ലും സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​ലും സ​ത്യ​ത്തി​ലും നീ​തി​യി​ലും അ​പ​ര​രെ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച് ബ​ഹു​സ്വ​ര​ത​യെ ആ​ഘോ​ഷി​ച്ച് ജീ​വി​ക്കാ​നു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യെ​ന്ന ആ​ശ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള​ത്

അ​നേ​കം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളു​ടെ നി​ര​ന്ത​ര പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ത്യാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഫ​ല​മാ​യി 1947 ആ​ഗ​സ്റ്റ് 15ന് ​ഇ​ന്ത്യ വി​ധി​യു​മാ​യി സ​മാ​ഗ​മി​ച്ചു, നീ​ണ്ട കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം ന​മ്മു​ടേ​ത് ഒ​രു സ്വ​ത​ന്ത്ര രാ​ഷ്ട്ര​മാ​യി മാ​റി.

അ​ന്നു​മു​ത​ൽ സ​മ​സ്ത മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ലും ഇ​ന്ത്യ അ​തി​വേ​ഗം കു​തി​പ്പു​ന​ട​ത്തി​യെ​ന്ന​ത് അ​ഭി​ന​ന്ദ​നീ​യ​മാ​ണ്; എ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ ആ​ന്ത​രി​ക​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തി​ലും യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​ലും ന​മു​ക്കി​നി​യും സ​ങ്ക​ൽ​പി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത​ത്ര ദൂ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്ന് വി​ന​യ​പൂ​ർ​വം സ​മ്മ​തി​ക്ക​ണം. ഇ​ന്ത്യ എ​ന്ന ആ​ശ​യ​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ നി​ഷേ​ധി​ക്കു​ന്ന എ​ല്ലാ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും ഇ​ന്ന്, രാ​ജ്യ​വും ജ​ന​ത​യും മോ​ച​നം തേ​ടു​ന്നു. നീ​തി, സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം, സ​മ​ത്വം, സാ​ഹോ​ദ​ര്യം, ബ​ഹു​സ്വ​ര​ത, ഐ​ക്യം, അ​ന്ത​സ്സ്, സ​മ​ഗ്ര​ത, ഐ​ക്യം എ​ന്നി​വ​യി​ലൂ​ന്നി കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ത്ത ഒ​രു സ​മൂ​ഹ​ത്തി​നാ​യി അ​വ​ർ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ ധാ​ർ​മി​ക​ത​യു​ടെ ത​ക​ർ​ച്ച​യി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നാ​യി നി​ല​വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ഗോ​ഥെ​ൻ​ബ​ർ​ഗ് സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യു​ടെ വി-​ഡെം ഇ​ൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ട് പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യ ‘ഡെ​മോ​ക്ര​സി റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് 2024’ൽ ​ഇ​ന്ത്യ​യെ എ​ണ്ണു​ന്ന​ത് സ​മീ​പ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഏ​റ്റ​വും മോ​ശം സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യാ​ണ്.

രാ​ജ്യ​ത്ത് ദ​ശ​ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴും ദാ​രി​ദ്ര്യ​രേ​ഖ​ക്ക് താ​ഴെ​യാ​ണ് ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​ത്. 2023ൽ ​ആ​ഗോ​ള പ​ട്ടി​ണി സൂ​ചി​ക, ഗു​രു​ത​ര​മാ​യ വി​ശ​പ്പ് നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന 125 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ 111ാം സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.

‘അ​തി​ർ​ത്തി​ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത റി​പ്പോ​ർ​ട്ട​ർ​മാ​ർ’ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യ 2024ലെ ​ലോ​ക മാ​ധ്യ​മ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സൂ​ചി​ക​യി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ സ്ഥാ​നം 180ൽ 159 ​ആ​യി​രു​ന്നു. മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ ഏ​റ്റ​വും അ​പാ​യം നേ​രി​ടു​ന്ന രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി ഈ ​റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ഇ​ന്ത്യ​യെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. വി​യോ​ജി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​വ​കാ​ശം ഊ​ർ​ജ​സ്വ​ല​മാ​യ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന് അ​ടി​സ്ഥാ​ന​മാ​ണ്. സ​ത്യ​ത്തി​നും നീ​തി​ക്കും വേ​ണ്ടി നി​ല​പാ​ട് സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന മാ​ധ്യ​മ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ പീ​ഡി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ത​ട​വി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും കൊ​ല്ല​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. നി​യ​മ​നി​ർ​മാ​ണ സ​ഭ​ക​ളി​ലാ​വ​ട്ടെ ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ന്യാ​യ​മാ​യ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ന്ന​യി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്ന് പ്ര​തി​പ​ക്ഷ അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ ത​ട​യാ​നും നി​ശ്ശ​ബ്ദ​രാ​ക്കാ​നും ശ്ര​മ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്നു.

മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ സം​ര​ക്ഷ​ക​ർ, വി​വ​രാ​വ​കാ​ശ അ​ന്വേ​ഷ​ക​ർ തു​ട​ങ്ങി സ​ത്യ​ത്തി​നും നീ​തി​ക്കും അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മാ​യി നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​വ​ർ ദു​ഷി​ച്ച പ്ര​തി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ നേ​രി​ടേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്നു, ആ​ദി​വാ​സി ജ​ന​ത​യു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ത്തി​നാ​യി വാ​ദി​ച്ച സ്റ്റാ​ൻ സ്വാ​മി എ​ന്ന ജ​സ്യൂ​ട്ട് വൈ​ദി​ക​നെ ബീ​മ കൊ​റേ​ഗാ​വ് ഗൂ​ഢാ​ലോ​ച​ന കേ​സി​ൽ കു​ടു​ക്കി ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ച് വെ​ള്ള​വും ചി​കി​ത്സ​യു​മെ​ല്ലാം നി​ഷേ​ധി​ച്ച് മ​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ത​ള്ളി​വി​ട്ട ന​ടു​ക്കു​ന്ന സം​ഭ​വം ന​ട​ന്നി​ട്ട് നാ​ളേ​റെ​യാ​യി​ട്ടി​ല്ല. ടീ​സ്റ്റ സെ​റ്റ​ൽ​വാ​ദ്, അ​രു​ന്ധ​തി റോ​യ്, പ്ര​ഫ. ജി.​എ​ൻ. സാ​യി​ബാ​ബ, ഉ​മ​ർ ഖാ​ലി​ദ്, മേ​ധാ പ​ട്ക​ർ തു​ട​ങ്ങി സ​മ​ർ​പ്പി​ത മ​ന​സ്ക​രാ​യ പ​ല പൊ​തു​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രും വേ​ട്ട​യാ​ട​ലു​ക​ൾ​ക്കും ക​ള്ള​ക്കേ​സു​ക​ൾ​ക്കും ഇ​ര​യാ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ദു​ർ​ബ​ല ജ​ന​ത​യു​ടെ ശാ​ക്തീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന സ​ന്ന​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ​ക്ക് വി​ദേ​ശ​സം​ഭാ​വ​ന സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ലൈ​സ​ൻ​സ് നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രാ​യ പൈ​ശാ​ചി​ക​വ​ത്ക​ര​ണം, വി​വേ​ച​നം, അ​വ​ഹേ​ള​നം എ​ന്നി​വ​യി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള മോ​ച​നം രാ​ജ്യ​ത്തി​നാ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്. ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ (വി​ശി​ഷ്യാ മു​സ്‍ലിം​ക​ളും ക്രൈ​സ്ത​വ​രും സി​ഖു​കാ​രും) ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് പ​തി​വാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

പ​രി​സ്ഥി​തി​യെ ക​വ​ർ​ച്ച ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്ന് രാ​ജ്യം മു​ക്തി​തേ​ടു​ന്നു​ണ്ട്. അ​തി​ലോ​ല​മാ​യ ആ​വാ​സ​വ്യ​വ​സ്ഥ​ക​ൾ ന​ശി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. വ​യ​നാ​ട്ടി​ലെ ഉ​രു​ൾ​പൊ​ട്ട​ലും ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​വു​മു​ൾ​പ്പെ​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തു​ട​നീ​ളം സം​ഭ​വി​ച്ച വി​വി​ധ പ്ര​കൃ​തി​ദു​ര​ന്ത​ങ്ങ​ൾ ഗു​രു​ത​ര​മാ​യ പാ​രി​സ്ഥി​തി​ക പ്ര​ശ്‌​ന​ങ്ങ​ൾ പ​രി​ഹ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ പു​ല​ർ​ത്തി​യ അ​ലം​ഭാ​വ​ത്തി​ന്റെ​യും വീ​ഴ്ച​യു​ടെ​യും ആ​ഴം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്നു. പ​ല സ​ർ​ക്കാ​ർ പ​ദ്ധ​തി​ക​ളും ച​ങ്ങാ​തി മു​ത​ലാ​ളി​മാ​ർ​ക്ക് പ​രി​സ്ഥി​തി​യെ കൊ​ള്ള​യ​ടി​ക്കാ​നു​ള്ള ലൈ​സ​ൻ​സ് ന​ൽ​കു​ന്നു. 2024ലെ ​പ​രി​സ്ഥി​തി പ്ര​ക​ട​ന സൂ​ചി​ക​യി​ൽ, 180 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഇ​ന്ത്യ 176ാം സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ്. ‘വി​ക​സ​നം’ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ​ക്കാ​യി അ​മൂ​ല്യ​മാ​യ വ​ന​ഭൂ​മി​ക​ളും ജൈ​വ വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ളും ന​ശി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് ഇ​ന്ന് നാം ​അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന കാ​ലാ​വ​സ്ഥാ വ്യ​തി​യാ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വ​ലി​യ കാ​ര​ണ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്നു.

പൗ​ര​ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​യ​മാ​നു​സൃ​ത അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ മാ​നി​ക്കാ​തെ, കൃ​ത്യ​മാ​യ ആ​ലോ​ച​ന​ക​ളും സം​വാ​ദ​ങ്ങ​ളും കൂ​ടാ​തെ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട വി​വി​ധ​ങ്ങ​ളാ​യ ക​​ഠോ​ര നി​യ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്നും ഇ​ന്ത്യ ര​ക്ഷ​തേ​ടു​ന്നു.

സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലെ ദ​രി​ദ്ര​രും അ​വ​ശ​ത അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മാ​യ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പ​ഠി​ക്കാ​നും ശോ​ഭ​ന​മാ​യ തൊ​ഴി​ൽ ഉ​റ​പ്പാ​ക്കാ​നു​മു​ള്ള അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ൾ അ​ന്യ​മാ​ണ്.

ഇ​ന്റ​ർ​നാ​ഷ​ന​ൽ ലേ​ബ​ർ ഓ​ർ​ഗ​നൈ​സേ​ഷ​നും (ഐ.​എ​ൽ.​ഒ) ഇ​ൻ​സ്റ്റി​റ്റ്യൂ​ട്ട് ഓ​ഫ് ഹ്യൂ​മ​ൻ ഡെ​വ​ല​പ്‌​മെ​ന്റും (ഐ.​എ​ച്ച്‌.​ഡി) ചേ​ർ​ന്ന് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ഇ​ന്ത്യ​ൻ എം​പ്ലോ​യ്‌​മെ​ന്റ് റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് 2024 പ്ര​കാ​രം, തൊ​ഴി​ലി​ല്ലാ​യ്മ രാ​ജ്യ​ത്തെ യു​വ​ത​യെ വ​രി​ഞ്ഞു​മു​റു​ക്കു​ക​യാ​ണ്.

തൊ​ഴി​ൽ​ര​ഹി​ത യു​വ​ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ വി​ദ്യാ​സ​മ്പ​ന്ന​രു​ടെ അ​നു​പാ​തം, 2000ത്തി​ൽ 35.2 ശ​ത​മാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ 2022ല​ത് 65.7 ശ​ത​മാ​ന​മാ​യി. അ​ഴി​മ​തി ഇ​ന്ന് സാ​മാ​ന്യ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. 2024ലെ ​ക​റ​പ്ഷ​ൻ പെ​ർ​സെ​പ്ഷ​ൻ ഇ​ൻ​ഡ​ക്‌​സി​ൽ (സി.​പി.​ഐ) 180 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ 93ാം സ്ഥാ​ന​ത്താ​ണ് ട്രാ​ൻ​സ്പ​ര​ൻ​സി ഇ​ന്റ​ർ​നാ​ഷ​ന​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യെ റാ​ങ്ക് ചെ​യ്‌​ത​ത്. ഏ​റ്റ​വും പു​തി​യ ഹി​ൻ​ഡ​ൻ​ബ​ർ​ഗ് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​ക​ൾ ആ​രോ​പി​ക്കു​ന്ന​ത് സെ​ബി ചെ​യ​ർ​പേ​ഴ്സ​ന്റെ നി​ക്ഷേ​പ​ങ്ങ​ൾ നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ൾ ലം​ഘി​ച്ച് അ​ദാ​നി ഗ്രൂ​പ് ക​മ്പ​നി​ക​ളി​ൽ വ​ലി​യ ഓ​ഹ​രി​ക​ൾ സ്വ​രൂ​പി​ക്കാ​ൻ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു​വെ​ന്നാ​ണ്.

എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും അ​ന്ത​സ്സോ​ടെ, തു​ല്യ​ത​യോ​ടെ ഐ​ക്യ​ത്തി​ലും സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​ലും സ​ത്യ​ത്തി​ലും നീ​തി​യി​ലും അ​പ​ര​രെ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ച് ബ​ഹു​സ്വ​ര​ത​യെ ആ​ഘോ​ഷി​ച്ച് ജീ​വി​ക്കാ​നു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യെ​ന്ന ആ​ശ​യ​ത്തി​ലു​ള്ള​ത്. വി​ദ്വേ​ഷ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും, അ​ക്ര​മ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും, ബ​ലാ​ത്സം​ഗ​ത്തി​ൽ നി​ന്നും കൊ​ള്ള-​കൊ​ല​പാ​ത​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നും, സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും, കീ​ഴ​ട​ക്ക​ലി​ൽ നി​ന്നും എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ഉ​റ​പ്പാ​ക്ക​ണം. ആ​ദി​വാ​സി​ക​ൾ, ദ​ലി​തു​ക​ൾ, പി​ന്നാ​ക്ക ന്യൂ​ന​പ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ, പാ​ർ​ശ്വ​വ​ത്കൃ​ത​ർ, സ്ത്രീ​ക​ൾ, ഭി​ന്ന​ലിം​ഗ​ക്കാ​ർ, ചെ​റു​കി​ട ക​ർ​ഷ​ക​ർ, തീ​ര​ദേ​ശ​വാ​സി​ക​ൾ, താ​ൽ​ക്കാ​ലി​ക-​കു​ടി​യേ​റ്റ തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ൾ, പു​റ​ന്ത​ള്ള​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ, ചൂ​ഷ​ണം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​ർ... ഇ​വ​രെ​ല്ലാം ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് ന​മ്മു​ടെ പ്രി​യ​രാ​ജ്യ​ത്ത് നി​ർ​ഭ​യ​മാ​യി ജീ​വി​ക്കാ​നു​ള്ള സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​മാ​ണ്! എ​ല്ലാ​വി​ധ ഭ​യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും അ​ര​ക്ഷി​താ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ​നി​ന്നു​മു​ള്ള ആ ​സ​മ്പൂ​ർ​ണ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നാ​യി മ​ഹാ​ക​വി ടാ​ഗോ​റി​ന്റെ ‘ഗീ​താ​ഞ്ജ​ലി’​യി​ലെ ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ ആ ​സ്വ​ർ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക് എ​​ന്റെ രാ​ജ്യം ക​ൺ​തു​റ​ക്ക​ട്ടെ എ​ന്ന വ​രി​ക​ളു​രു​വി​ട്ട് നാം ​കാ​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു.

Tags:    
News Summary - Introspection of independent India

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.

access_time 2024-11-14 01:21 GMT