ഞ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പു​​ഷ്പ​​ങ്ങ​​ളി​​ൽ പൊ​​ഴി​​ക്കാ​​ൻ തേ​​ങ്ങ​​ലി​​നി ബാ​​ക്കി​​യി​​ല്ല

കുർദ് കവിയും എഴുത്തുകാരിയും മാധ്യമപ്രവർത്തകയുമായ കാജൽ അ​ഹ​്മദ് തന്റെ കവിതകളെക്കുറിച്ചും തന്റെ നാടിന്റെ യാഥാർഥ്യങ്ങളെക്കുറിച്ചും കവിയും വിവർത്തകനുമായ പി.എസ്. മനോജ് കുമാറിനോട് സംസാരിക്കുന്നു

കാ​ജ​ൽ അ​ഹ​്മ​ദി​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ ഒ​രു നാ​ടി​നെ, ഒ​രു ജ​ന​ത​യെ, അ​വ​രു​ടെ ഉ​ത്ക​ണ്ഠാ​കു​ല​വും പീ​ഡ​നാ​ത്മ​ക​വും യാ​ത​നാ​ഭ​രി​ത​വു​മാ​യ ജീ​വി​ത​സ​മ​സ്യ​ക​ളെ അ​നാ​വ​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നൊ​പ്പം അ​വ​യു​ടെ സാം​സ്കാ​രി​ക​വും സ​ഹ​ജ ജീ​വി​താ​ഭി​മു​ഖ്യ​പ​ര​വും മാ​ന​വി​ക​വു​മാ​യ ത​ല​ങ്ങ​ളെ അ​ഭി​സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്യു​ന്നു​മു​ണ്ട്. ആ​ഴ​ത്തി​ലു​ള്ള പെ​ൺ​കാ​ഴ്ച​ക​ളാ​ണ് കാ​ജ​ൽ അ​ഹ​്മദി​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ളു​ടെ നെ​യ്ത്തി​ൽ ഉ​ട​നീ​ള​മു​ള്ള​ത്. ലോ​ക​ത്തെ പു​രു​ഷ​കാ​ഴ്ച​ക​ളി​ലൂ​ടെ മാ​ത്രം ക​ണ്ടുശീ​ലി​ച്ച ഒ​രു ജ​ന​ത​യെ, മ​റ്റ് കാ​ഴ്ച​ക​ൾ​ക്ക് സാ​ധ്യ​ത​യു​ണ്ടെ​ന്ന് അ​നു​ഭ​വി​പ്പി​ക്കാ​ൻ കാ​ജ​ലി​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ​ക്ക് ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. പു​രു​ഷാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​​ന്റെ മ​ത​പ​ര​വും സാം​സ്കാ​രി​ക​വും സാ​മൂ​ഹി​ക​വും ധി​ഷ​ണാ​പ​ര​വും പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​വു​മാ​യ അ​ട​രു​ക​ളെ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ക്കാ​നും വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക്കാ​നും മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഇ​വ​ക്കെ​ല്ലാ​മ​പ്പു​റ​മു​ള്ള ഒ​രു ജീ​വി​തം സാ​ധ്യ​മാ​ണെ​ന്ന് ഉ​റ​ക്കെ​പ്പ​റ​യാ​നും ഈ ​ക​വി​ത​ക​ൾ​ക്ക് ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്.

മി​ത്ത്, ദേ​ശ​പ്പൊ​രു​ളു​ക​ൾ, ഓ​ർ​മ, കാ​ത്തി​രി​പ്പ്, വി​ഹ്വ​ല​ത, ഭ​യം, പ്ര​തീ​ക്ഷ, വ​ഴി​തെ​ളി​യി​ക്ക​ലു​ക​ൾ തു​ട​ങ്ങി കാ​ജ​ൽ ത​​ന്റെ ക​വി​ത​യി​ൽ ഇ​ണ​ക്കി​ച്ചേ​ർ​ക്കാ​ത്ത ത​ല​ങ്ങ​ൾ കു​റ​യും. കു​ർ​ദു​ക​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും സം​സ്കാ​ര​ത്തെ​യും സ​മൂ​ഹ​ത്തെ​യും നെ​യ്തെ​ടു​ക്കു​ന്ന പു​രു​ഷാ​ധി​പ മ​ത​പ​ര​ത​യെ​യും അ​തു നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന ആ​ത്മീ​യ​പ​രി​സ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും നേ​ർ​ക്കു​നേ​ർ, സ്ത്രീ ​എ​ന്ന​നി​ല​യി​ൽ സ്ത്രീ ​ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ ത​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ട്, കാ​ജ​ൽ ആ​ഴ​ത്തി​ൽ എ​തി​രി​ടു​ന്നു​ണ്ട്. കാ​ജ​ൽ അ​ഹ്മ​ദ് ക​വി​ത​ക​ളി​ൽ നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന ഇ​ത്ത​രം ആ​ഴ​മു​ള്ള യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളാ​ണ് അ​വ​രു​ടെ ക​വി​ത​ക​ളു​ടെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ആ​ക​ർ​ഷ​ണീ​യ​ത​യാ​യി തോ​ന്നി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

കാ​ജ​ൽ അ​ഹ​്മദി​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യു​ന്ന കാ​ല​യ​ള​വി​ലാ​ണ് അ​വ​രു​ടെ കാ​വ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ സാം​സ്കാ​രി​ക​ഭൂ​മി​ക​യെ​യും രാ​ഷ്ട്രീ​യ ഉ​ള്ള​ട​ക്ക​ങ്ങ​ളെ​യും മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ട് സം​ഭാ​ഷ​ണം ത​യാ​റാ​ക്കാ​മെ​ന്ന ആ​ശ​യം ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യ​ത്. അ​വ​രു​ടെ ക​വി​ത​ക​ളെ​യും കാ​വ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും കൂ​ടു​ത​ൽ അ​ടു​ത്തു​നി​ന്ന് കാ​ണാ​നു​ള്ള ഒ​രു ശ്ര​മ​മാ​ണി​ത്.

കാ​ജ​ൽ, ഒ​രു ക​വി എ​ന്ന​നി​ല​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ ലോ​ക​ത്തി​​ന്റെ പ​ല​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും ആ​ദ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന വ്യ​ക്തി​യാ​ണ്. ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​താ​നു​ള്ള താ​ൽ​പ​ര്യം എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് നി​ങ്ങ​ളി​ൽ രൂ​പ​പ്പെ​ട്ട​ത്​?

എ​​ന്റെ അ​ഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ, പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ഴു​താനു​ള്ള തൃ​ഷ്ണ​യെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യി​ല്ല. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും ക​വി​താ​ര​ച​ന​യെ. ന​മ്മ​ൾ എ​ന്തു ചി​ന്തി​ക്കു​ന്നു, എ​ന്ത് അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന​തെ​ല്ലാം പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ന​മ്മു​ടെ ആ​ത്മീ​യ ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് എ​ഴു​താ​നു​ള്ള തൃ​ഷ്ണ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് എ​ഴു​ത്ത് ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​ത്. ന​മ്മു​ടെ വ്യ​ക്തി​ത്വ​ത്തി​ലും സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ലും മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തു​മൂ​ലം ന​മ്മി​ലു​ള​വാ​കു​ന്ന അ​വ​ബോ​ധ​പ​ര​മാ​യ വി​കാ​സ​വും പു​രോ​ഗ​തി​യും ന​മ്മു​ടെ ഗ​ത​കാ​ല ര​ച​ന​ക​ളെ മ​റി​ക​ട​ന്ന് മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കാ​നും മി​ക​ച്ച ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​താ​നും ന​മ്മെ പ്രാ​പ്ത​രാ​ക്കു​ന്നു.

പ​തി​നാ​ലാം വ​യ​സ്സി​ൽ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണ് ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ഭ​ര​ണ​ത്തെ അ​ട്ടി​മ​റി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി പോ​രാ​ട്ടം ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന ഒ​രു ര​ഹ​സ്യ​സം​ഘ​ട​ന​യി​ൽ ഞാ​ൻ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കാ​നാ​രം​ഭി​ച്ച​ത്. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഞാ​ൻ പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. വ​ള​രെ ല​ളി​ത​വും ജ​ന​ങ്ങ​ളെ നേ​രി​ട്ട് അ​ഭി​സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​മാ​യ ഭാ​ഷ​യി​ൽ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​​ന്റെ ആ​വ​ശ്യ​ക​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ശ​ത്രു​ക്ക​ളെ ചെ​റു​ക്കു​ന്ന​തി​​ന്റെ ആ​വ​ശ്യ​ക​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ആ ​ക​വി​ത​ക​ൾ നി​രോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും അ​വ​യു​ടെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​ര​ണം വി​ല​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. അ​ത്ത​ര​മൊ​രു സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണ് ഞാ​ൻ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ​യും പ്ര​മേ​യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി ക​വി​ത​ക​ളെ​ഴു​താ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്.

1987ൽ ക​ർ​വാ​ൻ മാ​സി​ക​യി​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട എ​​ന്റെ ആ​ദ്യ​ക​വി​ത അ​ക്കാ​ല​ത്തെ മി​ക​ച്ച നി​രൂ​പ​ക​രി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്ന ക​രീം സ​രാ​സ​യു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ​യി​ൽ​പ്പെ​ടു​ക​യും എ​​ന്റെ എ​ഴു​ത്തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് പൊ​തു​സ​മ്മ​തി രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന രീ​തി​യി​ൽ ആ ​ക​വി​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​ഭി​പ്രാ​യം പ​റ​യു​ക​യും ചെ​യ്തു. അ​തേ മാ​സി​ക​യി​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച ഒ​രു ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം എ​​ന്റെ ക​വി​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ട്ട​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്: കു​ർ​ദി​ഷ് സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ വേ​ദ​ന​ക​ളു​ടെ​യും സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ശ​ബ്ദ​മാ​ണ് കാ​ജ​ൽ അ​ഹ്മ​ദ്. 1985നും 1991​നു​മി​ട​യി​ൽ പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും മാ​സി​ക​ക​ളി​ലും എ​​ന്റെ വ​ള​രെ​ക്കു​റ​ച്ച് ക​വി​ത​ക​ൾ മാ​ത്ര​മേ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യു​ള്ളൂ.

എ​​ന്റെ ഒ​രു ബ​ന്ധു സു​ലൈ​മാ​നി​യ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ കു​ർ​ദി​ഷ് ഭാ​ഷാ സാ​ഹി​ത്യ പ്ര​ഫ​സ​റും ക​വി​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ സ​ഹാ​യ​ത്താ​ലാ​ണ് അ​വ വെ​ളി​ച്ചം ക​ണ്ട​ത്. എ​​ന്റെ 15 ക​വി​ത​ക​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ട് ഒ​രു സെ​മി​നാ​ർ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്കാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​മെ​ന്നെ സ​ഹാ​യി​ച്ചു. പ​ക്ഷേ, അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം സെ​ൻ​സ​ർ​ഷി​പ്പും ക​ടു​ത്ത വി​ല​ക്കും എ​​ന്റെ ര​ച​ന​ക​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ചെ​റു​പ്പ​കാ​ലം മു​ത​ൽ​ത​ന്നെ വാ​യ​ന ഞാ​ൻ ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. നോ​വ​ലു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു ഏ​റ്റ​വു​മി​ഷ്ടം. ഏ​റ്റ​വു​മ​ധി​കം വാ​യി​ച്ച പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ നോ​വ​ലു​ക​ൾ, ത​ത്ത്വ​ചി​ന്ത, ച​രി​ത്രം എ​ന്നീ വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യാ​ണ്. കു​ർ​ദി​ഷ്, അ​റ​ബി​ക്, പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ൽ ര​ചി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കൃ​തി​ക​ളാ​ണ് ഞാ​ൻ വാ​യി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്.

എ​​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ ഞാ​ൻ ഏ​റ്റ​വും കു​റ​വ് വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത് ക​വി​ത​ക​ളാ​ണ്. ലോ​ക​സ​മ്മ​തി നേ​ടി​യ വി​വി​ധ ക​വി​ക​ളു​ടെ കൃ​തി​ക​ൾ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഞാ​ൻ വാ​യി​ക്കു​ന്ന മ​റ്റു ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള കൃ​തി​ക​ളെ​യ​പേ​ക്ഷി​ച്ച്, ക​വി​ത​ക​ളു​ടെ എ​ണ്ണം വ​ള​രെ കു​റ​വാ​ണ്. പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന​ത് ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​താ​നു​ള്ള ന​മ്മു​ടെ അ​ഭി​വാ​ഞ്ഛ​യെ​യും ക​വി​ത​യോ​ടു​ള്ള ന​മ്മു​ടെ താ​ൽ​പ​ര്യ​ത്തെ​യും ബാ​ധി​ക്കു​ന്നേ​യി​ല്ല എ​ന്നാ​ണ് എ​​ന്റെ അ​നു​ഭ​വം. എ​ന്നാ​ൽ, വാ​യ​ന ചെ​യ്യു​ന്ന മ​റ്റൊ​രു കാ​ര്യ​മു​ണ്ട്. അ​ത് ന​മ്മു​ടെ സം​സ്കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ പ​രി​ധി​ക​ളെ വി​പു​ലീ​ക​രി​ക്കു​ക​യും ന​മ്മു​ടെ ആ​ന്ത​ര​സ​ത്ത​യാ​യ താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ ശ​ക്ത​മാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു.

നോ​വ​ലു​ക​ൾ, ത​ത്ത്വ​ചി​ന്ത, ച​രി​ത്രം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യാ​ണ് കൂ​ടു​ത​ലാ​യും വാ​യി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു. ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ൽ വാ​യ​നാ​ശീ​ല​ത്തെ വി​പു​ലീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ സ​ഹാ​യ​ക​മാ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് സം​സാ​രി​ക്കാ​മോ.

കു​ട്ടി​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ​ത​ന്നെ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളോ​ട് ഞാ​ൻ ച​ങ്ങാ​ത്ത​ത്തി​ലാ​യി. എ​ലി​മെ​ന്റ​റി സ്കൂ​ളി​ൽ പ​ഠി​ക്കു​മ്പോ​ഴാ​ണ് ഞാ​ൻ ആ​ദ്യ​മാ​യി പു​സ്ത​കം വാ​ങ്ങി​യ​ത്. സാ​ൻ​വി​ച്ചും മി​ഠാ​യി​ക​ളും വാ​ങ്ങാ​ൻ ത​ന്നി​രു​ന്ന പ​ണം ചേ​ർ​ത്തു​വെ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ വാ​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​ത്. ഉ​റ​ങ്ങു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പ് വാ​യി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് എ​നി​ക്കേ​റ്റ​വും ഇ​ഷ്ട​മു​ള്ള കാ​ര്യം. ഇ​ന്നോ​ളം ഞാ​ൻ ആ ​ശീ​ലം ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട് വ​ലു​താ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​ധി​കം മു​റി​ക​ളും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. പ​ത്ത് അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു വീ​ട്ടി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്– എ​​ന്റെ അ​ബ്ബ, ഉ​മ്മ, നാ​ല് സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​ർ, ഞാ​ന​ട​ക്കം മൂ​ന്ന് പെ​ൺ​കു​ട്ടി​ക​ൾ, മു​ത്ത​ശ്ശി.

ഞ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാ​വ​രും ഒ​രേ മു​റി​യി​ലാ​ണ് ഉ​റ​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന​ത്. ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​രു ചെ​റി​യ ടി.​വി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ എ​​ന്റെ അ​മ്മ ടി.​വി കാ​ണു​മാ​യി​രു​ന്നു. ശ​ബ്ദ​മി​ല്ലാ​തെ​യാ​ണ് അ​വ​ർ ടി.​വി​യി​ൽ പ​രി​പാ​ടി​ക​ൾ ക​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത്. മ​റ്റാ​രു​ടെ​യും ഉ​റ​ക്കം ത​ട​സ്സ​പ്പെ​ട​രു​ത് എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ ആ​ഗ്ര​ഹം. രാ​ത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ ടെ​ലി​വി​ഷ​നി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള വെ​ളി​ച്ച​മാ​യി​രു​ന്നു വാ​യി​ക്കാ​ൻ എ​നി​ക്ക് ഉ​പ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. എ​​ന്റെ അ​മ്മ ടി.​വി​യ​ണ​ക്കുമ്പോ​ൾ, ഞാ​ൻ പു​സ്ത​കം മ​ട​ക്കി​വെ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​പ്പോ​ഴും അ​ര​ണ്ട വെ​ളി​ച്ച​ത്തി​ൽ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് എ​നി​ക്കി​ഷ്ടം. ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തേ​ക്കാ​ൾ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നെ​യാ​ക​ർ​ഷി​ക്കും. എ​​ന്റെ ബ​ന്ധു​ക്ക​ൾ എ​പ്പോ​ഴു​മെ​ന്നോ​ടു ചോ​ദി​ക്കും: പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ എ​ന്ത് സം​തൃ​പ്തി​യാ​ണ് നി​ന​ക്കു ത​രു​ന്ന​ത്? ഞാ​ൻ മ​റു​പ​ടി പ​റ​യാ​റു​ണ്ട്: ഒ​രു പു​സ്ത​കം ഞാ​ൻ കൈ​യി​ലെ​ടു​ക്കു​മ്പോ​ൾ, ജീ​വി​ക്കാ​ൻ ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന​പ്പു​റ​മു​ള്ള ചി​ല​ത് ആ​വ​ശ്യ​മു​ണ്ടെ​ന്ന തോ​ന്ന​ൽ എ​നി​ക്കു​ണ്ടാ​കു​ന്നു.

നി​ങ്ങ​ൾ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശം സ​മീ​പ​കാ​ല​ത്ത് ഭീ​ഷ​ണ​വും വി​നാ​ശ​ക​ര​വു​മാ​യ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ക​ട​ന്നു​പോ​യ​ത്. ക​വി എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ അ​ത്ത​രം അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ച്ച​ത്.

1996 അ​വ​സാ​ന​ത്തി​ലോ 1997 ആ​രം​ഭ​ത്തി​ലോ ആ​ണ് ഞാ​ൻ ‘കു​ർ​ദി​സ്താ​നി ന​വി’​യി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​ത്. ഞാ​ൻ ഇ​പ്പോ​ൾ ആ ​പ​ത്ര​ത്തി​​ന്റെ ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി എ​ഡി​റ്റ​ർ ഇ​ൻ ചീ​ഫ് ആ​ണ്. സാം​സ്കാ​രി​ക സ​പ്ലി​മെ​ന്റി​​ന്റെ ചു​മ​ത​ല എ​നി​ക്കാ​ണ്. ഈ ​അ​ടു​ത്ത​കാ​ല​ത്ത് എ​ന്നെ ആ​ന്ത​രി​ക​മാ​യി ഉ​ല​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞ ഏ​റ്റ​വും ദുഃ​ഖ​ക​ര​മാ​യ അ​നു​ഭ​വം 2014 ആ​ഗ​സ്റ്റ് മാ​സ​ത്തി​ൽ സി​ഞ്ചാ​ർ പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ൽ ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് ന​ട​ത്തി​യ ആ​ക്ര​മ​ണ​മാ​ണ്. കു​ർ​ദി​സ്താ​ൻ പ്രാ​ദേ​ശി​ക സ​ർ​ക്കാ​റി​​ന്റെ അ​ധീ​ന​ത​യി​ലു​ള്ള കു​ർ​ദി​ഷ് പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലു​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന യ​സീ​ദി മ​ത​ക്കാ​ർ കൂ​ടു​ത​ലാ​യി താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന ന​ഗ​ര​മാ​ണ് സി​ഞ്ചാ​ർ. പ​ക്ഷേ, ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് ഭീ​ക​ര​രി​ൽ നി​ന്ന് ആ ​ന​ഗ​ര​ത്തെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ കു​ർ​ദു​ക​ൾ​ക്ക് ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. ആ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ ഒ​ട്ട​ന​വ​ധി മ​നു​ഷ്യ​രെ ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് ഭീ​ക​ര​ർ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തി.

അ​നേ​കം യ​സീ​ദി സ്ത്രീ​ക​ളെ​യും കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും ത​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​യി; ത​ട​വി​ലാ​ക്കി. അ​വ​രെ ലൈം​ഗി​ക തൊ​ഴി​ൽ വി​പ​ണി​യി​ൽ വി​റ്റു. സി​ഞ്ചാ​റി​ൽ​നി​ന്ന് ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് യ​സീ​ദി​ക​ൾ –സ്ത്രീ​ക​ളും പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും– പ​ലാ​യ​നം ചെ​യ്തു. 1991ൽ ​സ​ദ്ദാം ഹു​സൈ​​ന്റെ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​വാ​ഴ്ച​യി​ൽ നി​ന്നു സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ദേ​ശം, ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് ഭീ​ക​ര​രു​ടെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​​ന്റെ ഭീ​തി​ദ​മാ​യ അ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ൽ ഒ​രു പ​രി​ധി​വ​രെ ത​ക​ർ​ന്നു​പോ​യി. എ​ന്നാ​ൽ, കു​ർ​ദി​ഷ് പെ​ഷ്മ​ർ​ഗ സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും സ​ഖ്യ സൈ​ന്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഞ​ങ്ങ​ൾ ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് ഭീ​ക​ര​രു​ടെ ഭീ​ക​ര​ത​ക​ളെ അ​തി​ജീ​വി​ച്ചു. പ​ക്ഷേ, അ​വ ഞ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ൽ​പി​ച്ച മു​റി​വു​ക​ൾ ഇ​നി​യു​മ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്നു. 2017ൽ ​സി​ഞ്ചാ​ർ വി​മോ​ചി​ത​മാ​യി.

അ​തി​നെ തു​ട​ർ​ന്ന് അ​വി​ടെ ന​ട​ത്തി​യ പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക​ളി​ൽ കൂ​ട്ട​ശ്മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ത​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​ക​പ്പെ​ട്ട ചി​ല സ്ത്രീ​ക​ൾ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി. അ​വ​രി​ൽ നൊ​ബേ​ൽ സ​മ്മാ​ന​ജേ​താ​വാ​യ ന​ദി​യ മു​റാ​ദും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഈ ​സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ൾ, അ​തി​നോ​ടു​ള്ള പ്ര​തി​ക​ര​ണ​മെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ഞാ​ൻ ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു. ഐ.​എ​സ്‌.​ഐ.​എ​സ് എ​ന്ന തീ​വ്ര​വാ​ദി​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​നി​ര​യാ​യ യ​സീ​ദീ സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്ക് എ​​ന്റെ പു​സ്ത​ക​ത്തി​​ന്റെ (A Handful of Salt) വി​ൽ​പ​ന​യി​ൽ​നി​ന്ന് എ​നി​ക്ക് അ​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി ല​ഭി​ച്ച തു​ക ന​ൽ​കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലേ​ക്ക് എ​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും വാ​ഷി​ങ്ട​ണി​ൽ​നി​ന്ന് അ​ത് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. യ​സീ​ദി ചി​ത്ര​കാ​ര​നാ​യ ലു​ഖ്മാ​ൻ അ​ഹ്മ​ദാ​ണ് ആ ​പു​സ്ത​ക​ത്തി​​ന്റെ ക​വ​ർ ത​യാ​റാ​ക്കി​യ​ത്. അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ ക​വി​യും സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല പ്ര​ഫ​സ​റു​മാ​യ മ​രി​യ ലെ​വി​ൻ​സ​ൺ ലാ​ബ്രോ​സും സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ​ത്ത​ന്നെ ര​ണ്ടു വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​യ ദ​ര്യ, മീ​വാ​ന്‍ എ​ന്നി​വ​രും ചേ​ർ​ന്നാ​ണ് ക​വി​ത​ക​ൾ വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്ത​ത്.

ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടു​മു​ള്ള വ​ലി​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ സം​ഭ​വി​ച്ച കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ, അ​തി​നൊ​പ്പം സ​ഞ്ച​രി​ച്ച​വ​രാ​ണ് നി​ങ്ങ​ൾ. കാ​ജ​ൽ, നി​ങ്ങ​ൾ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശ​മു​ൾ​പ്പെ​ടെ വ​ലി​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ ഇ​ക്കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ സം​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. നി​ങ്ങ​ൾ നേ​ര​ത്തേ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യ അ​നു​ഭ​വം അ​തി​ലൊ​ന്നു മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ഇ​ത്ത​രം ച​രി​ത്ര​സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ങ്ങ​ൾ ഒ​രു ക​വി എ​ന്ന​നി​ല​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ര​ച​ന​ക​ളെ എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്.

എ​​ന്റെ ത​ല​മു​റ​യി​ലെ എ​ല്ലാ​വ​രും ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ വ​ലി​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സാ​ക്ഷ്യം​വ​ഹി​ച്ച​വ​രാ​ണ്. അ​ത്ത​രം സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം എ​​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ അ​വി​ശ്വ​സ​നീ​യ​മാം​വി​ധം വ​ലു​താ​ണ്. ഇ​​റാ​​ഖി​​ൽ 1967 ജൂ​​ലൈ 14ാം തീ​​യ​​തി വി​​പ്ല​​വ​​ത്തോ​​ടൊ​​പ്പം ജ​​നി​​ച്ച​​വ​​ളാ​​ണ് ഞാ​​ൻ. വിപ്ലവത്തെ ത്തു​​ട​​ർ​​ന്ന് അ​​വി​​ടെ ഏ​​കാ​​ധി​​പ​​ത്യ​​വാ​​ഴ്ച അ​​വ​​സാ​​നി​​ച്ച​​തും റി​​പ്പ​​ബ്ലി​​ക് നി​​ല​​വി​​ൽ വ​​ന്ന​​തും. പു​രാ​ത​ന​വും എ​ണ്ണ​സ​മ്പ​ത്തി​നാ​ൽ സ​മൃ​ദ്ധ​വു​മാ​യ കി​ർ​കു​ക്കി​ലാ​ണ് ഞാ​ൻ ജ​നി​ച്ച​ത്. ആ ​ന​ഗ​രം വ്യ​ത്യ​സ്ത ദേ​ശീ​യ​ത​ക​ൾ ഉ​ള്ള​വ​രാ​ലും വി​വി​ധ മ​ത​വി​ശ്വാ​സി​ക​ളാ​ലും സ​മൃ​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​നി​ക്ക് നാ​ലു വ​യ​സ്സു​ള്ള​പ്പോ​ഴാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ സു​ലൈ​മാ​നി​യ ന​ഗ​ര​ത്തി​ലേ​ക്ക് മാ​റി​യ​ത്. എ​നി​ക്ക് എ​ട്ടു വ​യ​സ്സു​ള്ള​പ്പോ​ഴാ​ണ് അ​ൽ​ജീ​രി​യ​ൻ പ്ര​സി​ഡ​ന്റി​​ന്റെ മ​ധ്യ​സ്ഥ​ത​യി​ൽ സ​ദ്ദാം ഹു​സൈ​ൻ ഇ​റാ​നു​മാ​യി അ​ൽ​ജി​യേ​ഴ്സ് ക​രാ​ർ ഒ​പ്പു​വെ​ക്കു​ന്ന​ത്. 1975ലെ ​വി​പ്ല​വം ത​ക​ർ​ന്ന​ടി​യു​ന്ന​തി​നു കാ​ര​ണ​മാ​യ​ത് ഈ ​ക​രാ​റാ​ണ്. ആ ​ക​രാ​റി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്നാ​ണ് കു​ർ​ദി​ഷ് പെ​ഷ്മാ​ർ​ഗ ബാ​തി​സ്റ്റ് ഭ​ര​ണ​ത്തി​നു കീ​ഴ​ട​ങ്ങി​യ​ത്.

1980-88 കാ​ല​യ​ള​വി​ലെ ഇ​റാ​ൻ-​ഇ​റാ​ഖ് യു​ദ്ധം ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് എ​നി​ക്ക് 13 വ​യ​സ്സാ​ണ്. അ​ൽ​ജി​യേ​ഴ്സ് ക​രാ​റി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​റാ​ഖ് ഏ​ക​പ​ക്ഷീ​യ​മാ​യി പി​ന്മാ​റി​യ​തി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്നാ​ണ് യു​ദ്ധ​മാ​രം​ഭി​ച്ച​ത്. വ്യോ​മ​സേ​ന ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന ബോം​ബ് വ​ർ​ഷ​ത്തി​​ന്റെ ഭീ​തി​യി​ലാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. ടെ​ലി​വി​ഷ​ൻ സ്ക്രീ​നു​ക​ളി​ൽ മ​രി​ച്ച സൈ​നി​ക​രു​ടെ ശ​വ​ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത്. ഇ​റാ​ഖി​ലെ​യും കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ലെ​യും ഓ​രോ തെ​രു​വി​ലും ഓ​രോ ന​ഗ​ര​ത്തി​ലും ഓ​രോ ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലും ഞ​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടി​രു​ന്ന​തും കേ​ട്ടി​രു​ന്ന​തും മ​രി​ച്ച​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള നി​ല​വി​ളി​ക​ളും അ​ല​ർ​ച്ച​ക​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു. യു​വാ​ക്ക​ളെ​ന്നോ വൃ​ദ്ധ​രെ​ന്നോ ഭേ​ദ​മി​ല്ലാ​തെ യു​ദ്ധ​മു​ഖ​ത്തേ​ക്ക് ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ആ​ൾ​ക്കാ​രെ ത​ള്ളി​വി​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

14ാം വ​യ​സ്സി​ൽ ഞാ​ൻ, ആ ​ഭ​ര​ണ​വും അ​നീ​തി​യും അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒ​രു ര​ഹ​സ്യ​സം​ഘ​ട​ന​യി​ൽ അം​ഗ​മാ​യി. പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ക്കാ​ൻ ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന, സെ​മി​നാ​റു​ക​ളി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്ന, ക​ലാ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന, ഒ​രു കൂ​ട്ടം യു​വാ​ക്ക​ളാ​യി​രു​ന്നു സം​ഘ​ട​ന​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്. ഞ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​ക​ട​ന​ങ്ങ​ളും വ​ലി​യ ജാ​ഥ​ക​ളും സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ ഉ​ദ്ഘോ​ഷി​ക്കു​ന്ന ക​വി​ത​ക​ൾ ഇ​ക്കാ​ല​ത്താ​ണ് ഞാ​ൻ എ​ഴു​തി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യ​ത്. ഞാ​ൻ നേ​ര​ത്തേ പ​റ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ, എ​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് വി​ല​ക്കേ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി. എ​​ന്റെ കു​ടും​ബ​ത്തി​ലെ​യും സു​ഹൃ​ദ് വ​ല​യ​ത്തി​ലെ​യും ചി​ല​ർ​ക്ക് ഞാ​ന​വ വാ​യി​ച്ച് കേ​ൾ​പ്പി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

എ​ണ്ണ​ത്തി​ൽ കു​റ​വാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും മി​ഡി​ലീ​സ്റ്റി​ലെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും വി​ചാ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന ക​വി​ത​ക​ൾ ഞാ​ൻ പ​ത്ര​ങ്ങ​ളി​ലും മാ​സി​ക​ക​ളി​ലും പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. ആ ​ക​വി​ത​ക​ളോ​ടു​ള്ള നി​രൂ​പ​ക​രു​ടെ​യും ഗ​വേ​ഷ​ക​രു​ടെ​യും പ്ര​തി​ക​ര​ണം കൗ​തു​ക​മു​ള​വാ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. ആ ​ക​വി​ത​ക​ൾ മ​റ്റു ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യു​മു​ണ്ടാ​യി. ബ​ർ​ലി​ൻ മ​തി​ൽ നി​ലം​പൊ​ത്തു​ക​യും 1989ൽ ​ശീ​ത​യു​ദ്ധം അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ക​യും സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​നി​യ​ൻ ത​ക​ർ​ന്ന​ടി​യു​ക​യും ചെ​യ്ത​തോ​ടു​കൂ​ടി ച​രി​ത്ര​ത്തി​​ന്റെ ഒ​രു പ്ര​ധാ​ന​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ലോ​കം നി​ല​കൊ​ണ്ടു. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ദേ​ശ​വും വ​ലി​യ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​യി. 1990ല്‍ ​ഇ​റാ​ഖി സൈ​ന്യം സ​ദ്ദാം ഹു​സൈ​ൻ ഉ​ത്ത​ര​വി​ട്ട​ത​നു​സ​രി​ച്ച് അ​യ​ൽ​രാ​ജ്യ​മാ​യ കു​വൈ​ത്ത് പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു.

അ​മേ​രി​ക്ക​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ സ​ഖ്യ​സൈ​ന്യം ഇ​റാ​ഖി​നെ ആ​ക്ര​മി​ച്ചു. ആ ​ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​​ന്റെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ കു​ർ​ദി​ഷ് ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ളും ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളും സ​ദ്ദാ​മി​​ന്റെ ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് വി​മോ​ചി​ത​മാ​യി. 1991ൽ ​ന​ട​ന്ന ജ​ന​കീ​യ​പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​​ന്റെ ഫ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു ആ ​വി​മോ​ച​നം സാ​ധ്യ​മാ​യ​ത്. സ​ഖ്യ​സൈ​ന്യം കു​ർ​ദി​സ്താ​​ന്റെ ആ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ പ​രി​ര​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ലേ​ക്ക് ന​ട​ന്ന ആ​ദ്യ​ത്തെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ കു​ർ​ദി​ഷ് ജ​ന​ത പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു; ആ​ദ്യ​ത്തെ കു​ർ​ദി​ഷ് സ​ർ​ക്കാ​ർ നി​ല​വി​ൽ വ​ന്നു. ആ ​കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ നി​ല​വി​ൽ​വ​ന്ന ‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ’​ത്തി​​ന്റെ​യും ‘സ്വ​ത​ന്ത്ര​ത’​യു​ടേ​തു​മാ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ൾ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​​ന്റെ​യും സം​സ്കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ​യും പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​​ന്റെ​യും മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ൽ അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ൾ നേ​ടാ​ൻ എ​ന്നെ സ​ഹാ​യി​ച്ചു.

ഒ​രു കാ​വ്യ​വി​ഷ​യം ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​തും അ​തി​നെ വി​ക​സി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യ പ്ര​ക്രി​യ​യി​ൽ ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ൾ എ​ന്തെ​ല്ലാം ത​യാ​റെ​ടു​പ്പു​ക​ളാ​ണ് പൊ​തു​വി​ൽ ന​ട​ത്താ​റു​ള്ള​ത്.

‘ശ​രാ​ബ്’ എ​ന്ന ശീ​ർ​ഷ​ക​ത്തി​ൽ ഞാ​നൊ​രു ക​വി​ത എ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​തി​ൽ ഇ​പ്ര​കാ​രം പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്: എ​​ന്റെ ചു​ണ്ടു​ക​ളി​ൽ ലി​പ്സ്റ്റി​ക് പു​ര​ട്ടു​വോ​ളം ഞാ​ൻ മു​ടി ചീ​കി​യൊ​തു​ക്കു​വോ​ളം നീ ​പ്ര​വേ​ശി​ക്ക​രു​ത്. ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ ക​വി​ത​യെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​നൊ​രു​ങ്ങു​ന്ന​ത്. എ​​ന്റെ ഏ​റ്റ​വും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​നോ​ടൊ​പ്പ​മു​ള്ള ഒ​രു ദി​നം ചെ​ല​വ​ഴി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ ക​വി​ത​ക്കാ​യി ഒ​രു​ങ്ങു​ന്ന​ത്. എ​​ന്റെ ക​വി​ത​യു​ടെ പ്ര​ക​ട​രൂ​പ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള​താ​ണ് ഈ ​കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ട്. എ​ന്നാ​ൽ, നേ​ര​ത്തേ പ​റ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ അ​നേ​കം നോ​വ​ലു​ക​ളും താ​ത്ത്വി​ക​ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളും ച​രി​ത്ര​പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും പ്രാ​ചീ​ന​വും സ​മ​കാ​ലി​ക​വു​മാ​യ ക​വി​ത​ക​ളും കു​റ​ച്ച് ഫൈ​സി ര​ച​ന​ക​ളും ഞാ​ൻ വാ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഒ​രു ക​വി​യാ​യി​ത്തീ​രു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ശ്ര​മ​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ആ​ദ്യ​കാ​ല​ത്ത് ഒ​രു വ​ലി​യ പു​സ്ത​കം നി​റ​യെ ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ൽ​നി​ന്ന് എ​​ന്റെ ആ​ദ്യ​സ​മാ​ഹാ​ര​ത്തി​ൽ മൂ​ന്നോ നാ​ലോ ക​വി​ത​ക​ൾ മാ​ത്ര​മാ​ണ് ചേ​ർ​ത്ത​ത്.

നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​വി​ത​യി​ൽ അ​തി​ശ​ക്ത​മാ​യി സ്ത്രൈ​ണോ​ർ​ജ​ത്തി​​ന്റെ ഒ​രു ധാ​ര നി​റ​ഞ്ഞൊ​ഴു​കു​ന്നു​ണ്ട്. അ​തി​പ്ര​കാ​രം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ട്: എ​നി​ക്കു വേ​ണ്ട പൂ​വു​ക​ൾ കാ​ര​ണം, ഏ​റ്റ​വും മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ൾ വി​ട​രു​ന്ന​ത് എ​​ന്റെ ശ​രീ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്. അ​തി​നി​ശി​ത​മാ​യ പു​രു​ഷാ​ധി​പ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ല​നി​ന്നു​കൊ​ണ്ട് ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു കാ​വ്യ​വ്യ​ക്തി​ത്വം രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ടു​ക്കാ​ൻ ന​ട​ത്തി​യ ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​മോ.

എ​​ന്റെ അ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ൽ കു​ർ​ദി​ഷ് സാ​ഹി​ത്യ​രം​ഗ​ത്തെ പെ​ൺ​ക​വി​ക​ളു​ടെ ര​ച​ന​ക​ൾ സ്ത്രൈ​ണോ​ർ​ജം ഊ​റ്റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞ​തോ നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ ആ​യ അ​വ​സ്ഥ​യി​ലു​ള്ള​വ​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​ത്ത​ര​മൊ​രു സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​നു​ള്ള പ്ര​ധാ​ന​കാ​ര​ണം, പ​ഴ​യ ആ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടും പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടും കൂ​റു​പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന, ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ സാ​മൂ​ഹി​ക ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ മേ​ൽ​ക്കോ​യ്മ പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന, പു​രു​ഷാ​ധി​പ​വും പു​രു​ഷ​കേ​ന്ദ്രിത​വു​മാ​യ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളെ മാ​റ്റി​ത്തീ​ർ​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ സ്ത്രീ​ക​ളാ​യ എ​ഴു​ത്തു​കാ​ർ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന വൈ​മു​ഖ്യ​വും ക​ഴി​വു​കേ​ടു​മാ​യി​രു​ന്നു. ക​വി​ത സാ​മൂ​ഹി​ക ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ ക​ണ്ണാ​ടി​യാ​ണ് എ​ന്ന​തി​നാ​ൽ​ത്ത​ന്നെ, സ്ത്രീ ​എ​ഴു​ത്തു​കാ​ർ​ക്ക് ത​ങ്ങ​ളു​ടെ നൈ​സ​ർ​ഗി​ക​മാ​യ സ്ത്രൈ​ണ​ത പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ല​ജ്ജ തോ​ന്നി​യി​രു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു.

അ​തി​നു​പ​ക​ര​മാ​യി അ​വ​ർ അ​ഭി​മാ​നി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ര​ച​ന​ക​ളി​ൽ പ്ര​ക​ട​മാ​യി​രു​ന്ന പൗ​രു​ഷ​മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു. കാ​ര​ണം, ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ നാ​ട്ടി​ലെ ജീ​വി​ത​യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ൾ സ്ത്രീ​ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും സ്ത്രീ​യു​ടെ നി​ല​നി​ൽ​പി​നെ​ത്ത​ന്നെ​യും ല​ജ്ജാ​ക​ര​മാ​യ ഒ​ന്നാ​യാ​ണ് ക​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത്. പ​ത്തൊ​മ്പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടുമു​ത​ൽ 1980ക​ളു​ടെ പ​കു​തി​വ​രെ​യു​ള്ള കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ സ്ത്രൈ​ണ​ത​യെ ആ​ത്മ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തോ​ടെ​യും അ​ഭി​മാ​ന​ത്തോ​ടെ​യും ആ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന ഒ​രൊ​റ്റ ക​വി​ത​പോ​ലും നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കു​ർ​ദി​ഷ് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ൽ ക​ണ്ടെ​ത്താ​നാ​വു​ക​യി​ല്ല. അ​തി​നു​പ​ക​ര​മാ​യി നേ​ർ​വി​പ​രീ​ത ബോ​ധ​ങ്ങ​ളു​ള്ള ക​വി​ത​ക​ൾ യ​ഥേ​ഷ്ടം കാ​ണു​ക​യും ചെ​യ്യും.

സ്ത്രീ​ക​ളെ ല​ജ്ജാ​ക​ര​മാ​യ അ​സ്തി​ത്വ​ങ്ങ​ളാ​യും അ​പാ​ര​മാ​യ ല​ജ്ജാ​ശീ​ല​മു​ള്ള​വ​രാ​യും ചി​ത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന ക​വി​ത​ക​ൾ ധാ​രാ​ള​മു​ണ്ട്. കു​ർ​ദി​ഷ് സ്ത്രീ ​ക​വി​ത​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും അ​വ​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഞാ​ൻ വാ​യി​ക്കു​ക​യും പ​ഠി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​തി​ൽ വ​ലി​യൊ​രു ശൂ​ന്യ​ത, അ​സ​ഹ്യ​മാ​യ രീ​തി​യി​ലു​ള്ള സ്ത്രൈ​ണ​ത​യു​ടെ അ​ഭാ​വം എ​നി​ക്ക് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്.

ത​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളോ​ടും ചി​ന്ത​ക​ളോ​ടും സ​ത്യ​സ​ന്ധ​ത പു​ല​ർ​ത്താ​ൻ സാ​ധി​ക്കാ​തെ ര​ച​ന​ക​ൾ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന എ​​ന്റെ മു​ൻ​ഗാ​മി​ക​ളാ​യ പെ​ൺ എ​ഴു​ത്തു​കാ​രെ അ​വ​രു​ടെ സ്ത്രൈ​േ​ണാ​ർ​ജ​ത്തെ ആ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്നു വി​ല​ക്കി​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളോ​ടും കാ​ല​ത്തോ​ടും മു​ഖാ​മു​ഖം നി​ന്നു​കൊ​ണ്ട് ഞാ​ൻ എ​ഴു​താ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. സ്ത്രീ​ക​ളെ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​രാ​ക്കാ​ൻ ആ​ണ​ധി​കാ​രം നി​ര​ന്ത​ര​മു​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന മ​തം, അ​തി​​ന്റെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ, പാ​ര​മ്പ​ര്യം തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​യെ ഞാ​ൻ ഒ​രു​കാ​ല​ത്തും പേ​ടി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. പ​ല ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ള്ള​താ​ണ് ‘ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​യാ​വ​ൽ’ എ​ന്ന ക​വി​ത. അ​തി​ൽ ഞാ​ൻ പ്ര​കൃ​തി​യും സ്ത്രീ​യും ത​മ്മി​ലു​ള്ള തു​ല​ന​മാ​ണ് ആ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്. ഒ​രു ഭാ​ഗ​ത്ത് ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​ത് ഇ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്:

‘‘എ​നി​ക്കു വേ​ണ്ട പൂ​വു​ക​ൾ

കാ​ര​ണം, ഏ​റ്റ​വും മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ

പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ൾ വി​ട​രു​ന്ന​ത്

എ​ന്റെ ശ​രീ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്.’’

ഇ​ത് സ്ത്രീ​ശ​രീ​ര​ത്തി​​ന്റെ ജൈ​വി​ക​ത​യി​ലു​ള്ള അ​ഭി​മാ​ന​മാ​ണ്. ഇ​ത് സ്ത്രീ​ശ​രീ​ര​ത്തെ ല​ജ്ജാ​ക​ര​മാ​യ ഒ​രു അ​സ്തി​ത്വ​മാ​യി പു​റ​ന്ത​ള്ളു​ന്ന​തി​നെ​തി​രെ​യു​ള്ള പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​ണ്. പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ൽ ഭൂ​മി​യി​ലെ വൃ​ക്ഷ​ങ്ങ​ളും പ്ര​കൃ​തി​ത​ന്നെ​യും ഫ​ല​ങ്ങ​ൾ വി​ള​യി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ സ്ത്രീ​ശ​രീ​ര​വും സൃ​ഷ്ടി ന​ട​ത്തു​ന്നു എ​ന്ന അ​ഭി​മാ​ന​ക​ര​മാ​യ ബോ​ധ​മാ​ണ് ആ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ച്ച​ത്.

കാ​ജ​ൽ, നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ‘അ​ല്ല /​ ഇ​ല്ല’ എ​ന്ന ക​വി​ത കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ലെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ​യും കു​ർ​ദി​സ്താ​​ന്റെ ത​ന്നെ​യും ഒ​രു പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​യാ​ണ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ക. “...തെ​രു​വു​ക​ളി​ൽ പ​റ​യു​ന്ന​ത് എ​ന്നെ ശി​ര​ച്ഛേ​ദം ചെ​യ്യു​ന്നു. അ​ബ്ബാ, എ​​ന്റെ അ​നു​മ​തി​യി​ല്ലാ​തെ നി​ങ്ങ​ളെ​ന്നെ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മീ​ശ​യു​ടെ​യും ഹു​ക്ക​യു​ടെ​യും ലോ​ക​ത്തേ​യ്ക്ക് കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. അ​ബ്ബാ, പി​താ​വേ.” അ​വ​​ന്റെ/​അ​വ​ന്മാ​രു​ടെ ലോ​ക​ത്തി​നുപു​റ​ത്ത് ഒ​രു ലോ​കം നെ​യ്തെ​ടു​ക്കാ​ൻ ശ്ര​ദ്ധാ​പൂ​ർ​വം നി​ങ്ങ​ൾ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. കു​ർ​ദി​ഷ് സാ​മൂ​ഹി​ക പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ൽ ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു ക​വി​ത ര​ചി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് കാ​ര​ണ​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന നി​ങ്ങ​ളു​ടെ സാ​മൂ​ഹി​ക​വും വൈ​യ​ക്തി​ക​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വു​മാ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​മോ.

‘അ​ല്ല/ഇ​ല്ല’ എ​ന്ന ക​വി​ത എ​​ന്റെ കാ​വ്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട ക​വി​ത​യാ​ണ്. കാ​ര​ണം, അ​ത് സ്ത്രൈ​ണ​ത​യെ ഇ​ല്ലാ​യ്മ ചെ​യ്യു​ന്ന, സ്ത്രീ​ക​ളെ ദ​യാ​ര​ഹി​ത​മാ​യി കൊ​ല്ലു​ന്ന, സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ പു​രോ​ഗ​തി​ക്കാ​യു​ള്ള പാ​ത​ക​ളെ ത​ട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന, വി​മോ​ചി​ത​രാ​വാ​നു​ള്ള സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ഏ​തു ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളെ​യും പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന പൗ​രു​ഷ/​ആ​ണ​ത്ത അ​ധി​കാ​ര​ത്തെ മു​ഖാ​മു​ഖം നേ​രി​ടു​ന്ന ക​വി​ത​യാ​ണ്. 1990ല്‍ ​ഞാ​ൻ എ​ഴു​തി​യ ക​വി​ത​യാ​ണ​ത്. ആ ​ക​വി​ത​യി​ൽ സ്ത്രീ​ക​ളും കു​ർ​ദി​സ്താ​നും ത​മ്മി​ലു​ള്ള സാ​ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ൾ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ആ​ർ​ക്കും പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ക്കാ​നാ​വു​ന്ന​തും വി​ധേ​യ​പ്പെ​ടാ​നാ​യി തു​റ​ന്നി​ട​പ്പെ​ട്ട​വ​യു​മാ​ണ് ര​ണ്ടും.

വം​ശ​ഹ​ത്യ​ക്കും തീ​വെ​പ്പു​ക​ൾ​ക്കും മു​റി​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​ക​ൾ​ക്കും ഇ​ര​യാ​ക്ക​പ്പെ​ടാ​ൻ തു​റ​ന്നി​ട​പ്പെ​ട്ട​വ. എ​നി​ക്ക് കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ൽ​നി​ന്ന് വേ​ർ​തി​രി​ഞ്ഞു​നി​ൽ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല എ​ന്ന സ​ത്യം ഞാ​ൻ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. എ​ന്നാ​ൽ, ദൗ​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മാ​യ കാ​ര്യം, എ​നി​ക്ക് വീ​ണ്ടും കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ൽ ല​യി​ച്ചു​ചേ​രാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ക​യി​ല്ല എ​ന്ന​താ​ണ്. അ​തി​നു​കാ​ര​ണം, ഞാ​നൊ​രു ജ​ന്മ​ദേ​ശ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി (കു​ർ​ദി​സ്താ​ൻ) മ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ളാ​ണ്. അ​വ​ളു​ടെ കാ​മു​ക​ർ എ​നി​ക്കൊ​രു ജ​ന്മ​ദേ​ശം അ​നു​വ​ദി​ക്കാ​ത്ത​വ​രു​മാ​ണ്. (ഞാ​ൻ കു​ർ​ദി​ഷ് ആ​ണ്.)

കു​ർ​ദി​സ്താ​ൻ എ​ന്ന ജ​ന്മ​ദേ​ശം അ​വ​​ന്റെ​താ​യി​രി​ക്കു​വോ​ളം എ​നി​ക്കൊ​രു ജ​ന്മ​ദേ​ശം അ​നു​വ​ദി​ക്കാ​ൻ പു​രു​ഷാ​ധി​പ​വ്യ​വ​സ്ഥ അ​നു​വ​ദി​ക്കു​ക​യേ​യി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ, ആ ​ക​വി​ത മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ച ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട ചോ​ദ്യം ഇ​താ​യി​രു​ന്നു: എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് നി​ങ്ങ​ൾ സ്ത്രീ​ക​ളോ​ട് ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ മോ​ശ​മാ​യി പെ​രു​മാ​റു​ന്ന​ത്? ഞാ​ൻ ആ ​സ്ത്രീ​ക​ളി​ൽ ഒ​രു​വ​ളാ​ണ്. ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ലോ​ക​ത്തേ​ക്ക് വ​ന്നുക​യ​റി​യ​വ​ൾ അ​ല്ല എ​ന്ന് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​റി​യാം. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മീ​ശ​ക​ളു​ടെ​യും ഹു​ക്ക​ക​ളു​ടെ​യും ലോ​ക​ത്തേ​ക്ക് എ​​ന്റെ ആ​ഗ്ര​ഹ​ത്തോ​ടെ​യ​ല്ല ഞാ​ൻ വ​ന്നു​ചേ​ർ​ന്ന​ത്. അ​വി​ടെ ഞാ​ൻ വ​ന്നു​ചേ​ർ​ന്ന​ത് എ​​ന്റെ താ​ൽ​പ​ര്യ​ത്തോ​ടെ​യ​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​മ​ന​ക​ളു​ടെ ഫ​ല​മാ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ അ​വി​ടെ എ​ത്തി​ച്ചേ​ർ​ന്ന​ത് –എ​​ന്റെ അ​ബ്ബാ, എ​​ന്റെ പി​താ​വേ.

കു​ർ​ദി​സ്താ​നെ​യും സ്ത്രീ​ക​ളെ​യും തു​ല​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​​ന്റെ ത​ല​ങ്ങ​ൾ പ​റ​യു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ക​വി​ത​യി​ൽ അ​ത് സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കു​ന്ന​ത് ഇ​പ്ര​കാ​ര​മാ​ണ്: “സ്ത്രീ​ക​ളും കു​ർ​ദി​സ്താ​നും: എ​ത്ര സ​ദൃ​ശ​രാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളി​രു​വ​രും. എ​ത്ര വി​ചി​ത്രം. കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ൽ​നി​ന്ന് എ​നി​ക്കെ​ന്നെ വേ​ർ​പെ​ടു​ത്താ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല.” അ​ഭേ​ദ്യ​ത​യു​ടെ ഈ ​മ​നോ​ഭാ​വ​ത്തെ കു​റെ​ക്കൂ​ടി സ്പ​ഷ്ട​മാ​ക്കാ​മോ.

കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ൽ​നി​ന്ന് വേ​റി​ട്ടു​കൊ​ണ്ട് എ​നി​ക്ക് ചി​ന്തി​ക്കാ​നോ അ​നു​ഭ​വി​ക്കാ​നോ സാ​ധി​ക്കു​ക​യി​ല്ല എ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പി​ച്ചു​പ​റ​യു​ക​യാ​ണ് ‘അ​ല്ല/​ഇ​ല്ല’ എ​ന്ന ക​വി​ത. എ​നി​ക്കെ​​ന്റെ നാ​ടി​നെ, ജ​ന​ത​യെ വി​ട്ടു​പോ​കാ​നോ അ​വ​ഗ​ണി​ക്കാ​നോ ക​ഴി​യു​ക​യി​ല്ല എ​ന്ന ബോ​ധ്യ​മാ​ണ് ആ ​ക​വി​ത​യു​ടെ അ​ക്ഷം. ഒ​രു പൗ​ര എ​ന്ന​നി​ല​യി​ലും സ്ത്രീ ​എ​ന്ന നി​ല​യി​ലും ര​ണ്ടാം സ്ഥാ​ന​ത്ത് നി​ൽ​ക്കാ​ൻ ഞാ​ൻ ഒ​രു​ക്ക​വു​മ​ല്ല.

അ​ത് ഞാ​ൻ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. ആ​ണ​ത്ത അ​ധി​കാ​ര​ത്തെ​യും പു​രു​ഷാ​ധി​പ വ്യ​വ​സ്ഥ​യെ​യും അ​തി​​ന്റെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളെ​യും ഞാ​ൻ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. അ​വ​ക്കു ഞാ​ൻ വി​ധേ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു​മി​ല്ല. സ​മ​ത്വ​ത്തി​ൽ വി​ശ്വ​സി​ക്കാ​ത്ത ആ ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ ഞാ​ൻ തൃ​പ്ത​യ​ല്ല. കു​ർ​ദി​സ്താ​നി​ൽ നി​ന്ന​ക​ലെ പ​ത്തു വ​ർ​ഷ​ത്തോ​ളം ഞാ​ൻ ജീ​വി​ച്ചു. പ​ക്ഷേ, ഞാ​നൊ​രി​ക്ക​ലും അ​തി​ൽ നി​ന്ന് വേ​ർ​പെ​ട്ട് ജീ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. ഞാ​ൻ എ​​ന്റെ രാ​ജ്യ​ത്തേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങി​വ​ന്നു. എ​​ന്റെ വേ​രു​ക​ൾ ഈ ​മ​ണ്ണി​ലും ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലും ആ​ഴ​ത്തി​ൽ പി​ണ​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന​വ​യാ​ണ്.

‘‘എ​​ന്റെ ഭൂ​മി എ​ന്നെ ഗ​ർ​ഭാ​വ​സ്ഥ​യി​ലേ തി​ര​സ്ക​രി​ച്ചു. വൈ​രു​ധ്യ​ങ്ങ​ൾ എ​​ന്റെ ശി​ര​സ്സി​നെ ഞെ​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ​പോ​ലും നി​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നെ ജീ​വ​നോ​ടെ കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ടാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു; ദി​നം​തോ​റും നി​ങ്ങ​ളെ​ന്നെ മാ​യ്ച്ചു​ക​ള​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ല്ല- എ​ക്കാ​ല​ത്തേ​യ്ക്കും ഇ​ല്ല. ഇ​താ ഈ ​മ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​ല്ലാം ശേ​ഷ​വും ഞാ​ൻ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു.’’ പ്രാ​ന്ത​വ​ത്ക​ര​ണ​ത്തി​​ന്റെ​യോ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​​ന്റെ​യോ ത​ല​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്തു​ള്ള ഒ​രു അ​നു​ഭ​വ​മാ​ണ് ഈ ​ആ​വി​ഷ്കാ​രം. മാ​യ്ച്ചു​ക​ള​യ​ൽ, (സാ​മൂ​ഹി​ക) വ​ധം, അ​തി​നൊ​ക്കെ ശേ​ഷ​മു​ള്ള ജീ​വ​​ന്റെ നി​ല​നി​ൽ​പ് എ​ന്ന പ്ര​തി​ഭാ​സം. ഈ ​വ​രി​ക​ളു​ടെ സൃ​ഷ്ടി​ക്കു കാ​ര​ണ​മാ​യ സാ​മൂ​ഹി​ക രാ​ഷ്ട്രീ​യ സാം​സ്കാ​രി​ക അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ.

പൂ​ർ​ണ​മാ​യ ഒ​രു തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്ക​ലി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ഭീ​തി കു​ർ​ദി​ഷ് ജ​ന​ത​യു​ടെ പൊ​തു​സാ​മൂ​ഹി​ക ബോ​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള​താ​ണ്. കാ​ര​ണം ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലു​ട​നീ​ളം ഉ​ന്മൂ​ല​ന​ത്തി​നും വം​ശ​ഹ​ത്യ​ക​ൾ​ക്കും കാ​ര​ണ​മാ​കു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വി​ധേ​യ​രാ​യ ജ​ന​ത​യാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ. കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക്കു വി​ധേ​യ​മാ​ക​ൽ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വ​ത്വ​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. 1988ൽ ​കു​ർ​ദി​സ്താ​ൻ അ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ ഭീ​ക​ര​മാ​യൊ​രു ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തി​ന് വി​ധേ​യ​മാ​വു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഒ​രു ല​ക്ഷ​ത്തി എ​ൺ​പ​ത്തി​ര​ണ്ടാ​യി​രം ആ​ൾ​ക്കാ​രാ​ണ് അ​ന്ന് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​ത്.

അ​ന്ന് സ​ദ്ദാ​മി​​ന്റെ സൈ​ന്യം അ​നേ​കം ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ ത​ക​ർ​ത്തു​ക​ള​ഞ്ഞു. അ​വ​ർ സ്ത്രീ​ക​ളെ​യും കു​ട്ടി​ക​ളെ​യും പു​രു​ഷ​ന്മാ​രെ​യും കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി ന​ട​ത്തി കു​ഴി​ച്ചു​മൂ​ടി. പ​ല​രെ​യും വെ​ടി​വെ​ച്ചു​വീ​ഴ്ത്തി അ​ഴു​ക്കി​ൽ പൂ​ഴ്ത്തി. അ​ന്ന് ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രി​ൽ ചി​ല​ർ ഇ​ന്നും ജീ​വ​നോ​ടെ​യു​ണ്ട്. സ​ദ്ദാ​മി​​ന്റെ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം വീ​ണ​തി​നു​ശേ​ഷം തെ​ക്ക​ൻ ഇ​റാ​ഖി​ൽ അ​നേ​കം കൂ​ട്ട​ക്കു​ഴി​മാ​ട​ങ്ങ​ളാ​ണ് ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​ത്. അ​വ​യി​ൽ​നി​ന്നു ല​ഭി​ച്ച വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഇ​ര​ക​ളാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ചെ​റി​യ വ​സ്തു​ക്ക​ളു​ടെ​യും ഡി.​എ​ൻ.​എ പ​രി​ശോ​ധ​ന​ക​ളു​ടെ​യും തെ​ളി​വു​ക​ൾ​വെ​ച്ച് അ​വ കു​ർ​ദു​ക​ളെ അ​ട​ക്കം ചെ​യ്ത​വ​യാ​ണെ​ന്ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​നാ​യി. തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​യ ചി​ല അ​സ്ഥി​കൂ​ട​ങ്ങ​ൾ കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കൈ​മാ​റി.

മ​റ്റു​ള്ള​വ ആ ​കൂ​ട്ട​ക്കു​ഴി​മാ​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ ത​ന്നെ​യാ​ണു​ള്ള​ത്. 1988ലെ ​വ​സ​ന്ത​ത്തി​ൽ സ​ദ്ദാ​മി​​ന്റെ സൈ​ന്യം അ​ലി ഹ​സ​ൻ അ​ൽ-​മ​ജീ​ദ് എ​ന്ന സൈ​നി​ക മേ​ധാ​വി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ രാ​സാ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് ഹ​ല​ബ്ജ ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ ബോം​ബ് വ​ർ​ഷം ന​ട​ത്തി. ആ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ വീ​ടു​ക​ളി​ലും സ​മീ​പ​ത്തെ തെ​രു​വു​ക​ളി​ലും ത​ങ്ങി​യി​രു​ന്ന 5000ത്തി​ല​ധി​കം കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളാ​ണ് അ​ന്ന് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​ത്.

നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ൾ പ​ലാ​യ​നം ചെ​യ്തു. ആ ​കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി​യി​ൽ അ​നേ​കം കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളെ കാ​ണാ​താ​യി. അ​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ആ ​കു​ട്ടി​ക​ളെ ഒ​രി​ക്ക​ലും പി​ന്നീ​ട് ക​ണ്ടെ​ത്താ​നു​മാ​യി​ല്ല. എ​​ന്റെ ജ​ന​ത​ക്ക് സം​ഭ​വി​ച്ച ആ ​ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ൽ എ​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ൾ വി​റ​കൊ​ള്ളു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. മ​രി​ച്ച​ശേ​ഷം​പോ​ലും ദ​യ ല​ഭി​ക്കാ​തെ പോ​യ​വ​രോ​ട്, മ​ര​ണ​ത്തി​ൽ ഒ​രു കു​ഴി​മാ​ട​ത്തി​നു​പോ​ലും അ​വ​കാ​ശം ല​ഭി​ക്കാ​ത്ത​വ​രോ​ട് ആ ​ക​വി​ത​ക​ൾ സം​സാ​രി​ച്ചു. അ​വ​രു​ടെ മ​ര​ണ​വും അ​വ​രു​ടെ കു​ഴി​മാ​ട​ങ്ങ​ൾ​പോ​ലും ‘പൊ​തു’​വാ​യി​രു​ന്നു!

“...പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ഭൂ​മി​യി​ൽ

പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ആ​കാ​ശ​ത്തി​നുകീ​ഴി​ൽ

പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ ദൈ​വ​ത്തി​നു കീ​ഴി​ൽ

എ​​ന്റെ​യു​യ​ര​ത്തി​ൽ ഒ​രു ഇ​ല്ല

വ​ള​ർ​ന്നു വ​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ?”

അ​തെ. പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മാ​യി, കാ​വ്യാ​ത്മ​ക​മാ​യി, സാം​സ്കാ​രി​ക​മാ​യി ആ ‘​അ​ല്ല/​ഇ​ല്ല’ എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഇ​ത്ര ഉ​യ​ര​ത്തി​ൽ ആ ​വ്യ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ വ​ള​ർ​ന്നു​വ​ന്ന​ത്?

ക​വി​ക​ൾ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ര​ച​ന​ക​ളെ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ബാ​ധ്യ​സ്ഥ​ര​ല്ല എ​ന്ന് വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന വ്യ​ക്തി​യാ​ണ് ഞാ​ൻ. അ​വ​രു​ടെ ക​ട​മ ക​വി​ത​ക​ൾ എ​ഴു​തു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് എന്നാണ് എ​​ന്റെ വി​ശ്വാ​സം. എ​ന്നി​രു​ന്നാ​ലും, കു​ർ​ദി​ഷ് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ സ്ത്രൈ​ണ​ത​യു​ടെ ആ​വി​ഷ്കാ​ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട ഈ ​ചോ​ദ്യം പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഞാ​ൻ പ​റ​യ​ട്ടെ; ‘അ​ല്ല/ ഇ​ല്ല’​എ​ന്ന ക​വി​ത കു​ർ​ദി​ഷ് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വി​പ്ല​വ​ക​ര​മാ​യ, നി​ർ​വ്യാ​ജ​മാ​യ സ്ത്രൈ​ണ​ക​വി​ത​യാ​ണ്.

നി​ങ്ങ​ൾ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ച്ച വ​രി​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഏ​റ്റ​വും ആ​ഴ​മു​ള്ള ഒ​രു മു​റി​വി​നെ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ സ്പ​ർ​ശി​ച്ച​ത്. അ​ത് പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​​ന്റെ –മ​ത​പ​ര​മാ​യ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​ത്തി​​ന്റെ​പോ​ലും– പൗ​രു​ഷ​സ്വ​ഭാ​വ​ത്തെ​യാ​ണ് സ്പ​ർ​ശി​ച്ച​ത്. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്, പു​രു​ഷ​​ന്റെ ആ​കാ​ശ​ത്തി​നുകീ​ഴി​ൽ, പു​രു​ഷ​​ന്റെ ദൈ​വ​ത്തി​​ന്റെ നി​ഴ​ലി​ൽ, എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് എ​​ന്റെ ശ​രീ​ര​മാ​കു​ന്ന വൃ​ക്ഷം വ​ള​ർ​ന്നു​വ​ലു​താ​വു​ക എ​ന്ന് ക​വി​ത​യി​ൽ ഞാ​ൻ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ട്ട​ത്. സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ പു​രോ​ഗ​തി​യെ​യും സ്ത്രൈ​ണ​മ​നോ​ഭാ​വ​ങ്ങ​ളോ​ടെ​യു​ള്ള ജീ​വി​ത​ത്തെ​യും മു​ന്നോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തി​നെ ത​ട​സ്സ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന മൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും വ്യ​വ​സ്ഥ​ക​ളു​ടെ​യും നി​ഴ​ലു​ക​ളി​ൽ സ്ത്രീ​ജീ​വി​തം വി​ക​സി​ക്കു​ക​യെ​ന്ന​ത് അ​സാ​ധ്യ​മാ​ണെ​ന്ന​തി​​ന്റെ തെ​ളി​വാ​ണ് ആ ​ചോ​ദ്യം.

“ഇ​തി​ലും നാം ​വ്യ​ത്യ​സ്ത​രാ​കു​ന്നു:

ഒ​രാ​ൾ​ക്കു വേ​ണ്ടി​യും,

ദൈ​വ​ത്തി​ന്റെ ക​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ​പ്പോ​ലും

അ​വ​ളെ​പ്പോ​ലെ എ​നി​ക്കു

നി​ന്നെ ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നി​ല്ല-

എ​​ന്റെ മ​ന​സ്സ​തു സ​മ്മ​തി​ക്കു​ക​യി​ല്ല.

കു​ഞ്ഞി​നെ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ൾ ക​ര​യാ​നും

ഹൃ​ദ​യം ആ​ർ​ദ്ര​ത​യാ​ൽ എ​രി​യാ​നും

ദൈ​വം അ​മ്മ​യ​ല്ല​ല്ലോ.

അ​വ​ന് നി​ന​ക്കാ​യി എ​രി​ഞ്ഞ​ട​ങ്ങാ​ൻ ആ​വി​ല്ല.

ദുഃ​ഖ​ത്താ​ൽ എ​രി​യി​ല്ല അ​വ​ന്റെ വ​യ​ർ.

അ​മ്മ​ത്തം അ​തി​തീ​വ്ര​മാ​യ ഒ​രു ആധി.

ഞാ​ൻ അ​മ്മ​യാ​യ​തോ,

സ്ത്രീ​യാ​യി​ത്തീ​രും മു​മ്പ്.”

‘മ​റി​യ​ത്തെ​ക്കാ​ൾ ക​രു​ണ​യു​ള്ള​വ​ൾ’ ബൈ​ബി​ളി​ൽ വേ​രു​ക​ളു​ള്ള ര​ച​ന​യാ​ണ്. അ​നു​ഭ​വ​ത​ല​ത്തി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ അ​മ്മ​ത്ത​മു​ള്ള ഒ​രു അ​മ്മ​യെ​യാ​ണ് നി​ങ്ങ​ൾ ആ ​ക​വി​ത​യി​ൽ മെ​ന​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തി​ട്ടു​ള്ള​ത്. ഈ ​ക​വി​ത​യി​ൽ പ്ര​ക​ട​മാ​കു​ന്ന അ​മ്മ​ത്ത​ത്തി​​ന്റെ വി​കാ​ര​പ​ര​വും സാം​സ്കാ​രി​ക​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വു​മാ​യ ത​ല​ങ്ങ​ളെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കാ​മോ.

‘മ​റി​യ​ത്തെ​ക്കാ​ൾ ക​രു​ണ​യു​ള്ള​വ​ൾ’ എ​ന്ന ക​വി​ത എ​​ന്റെ ആ​ദ്യ​കാ​ല ര​ച​ന​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ്. ആ​ദ്യ​ത്തെ സ​മാ​ഹാ​ര​ത്തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ട്ട ക​വി​ത​യാ​ണ​ത്. ഭ​യ​മി​ല്ലാ​യ്മ​യും എ​തി​ർ​പ്പും എ​ന്ത് പ്ര​തി​ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളെ​യും നേ​രി​ടാ​നു​ള്ള ശേ​ഷി​യും ആ ​കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ക​വി​ത​ക​ളു​ടെ സ്വ​ഭാ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ ര​ച​ന എ​ന്ന് ഒ​ട്ടേ​റെ പേ​ർ ആ ​ക​വി​ത​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും പ​റ​യു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പ് ചി​ല കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഞാ​ൻ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. ആ ​ക​വി​ത​യി​ൽ, ഞാ​ൻ ക​ന്യാ​മ​റി​യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണ് പ​റ​യു​ന്ന​ത്.

മു​സ്‍ലിം ഭൂ​പ​ട​ത്തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ട്ട കു​ർ​ദു​ക​ളി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​ണ് ഞാ​ൻ. കു​ർ​ദി​ഷ് സ​മൂ​ഹ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒ​രു പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഞാ​ൻ പ​റ​യേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു​മു​മ്പ് ഗ​ർ​ഭി​ണി​യാ​കു​ന്ന ഏ​തൊ​രു സ്ത്രീ​യെ​യും കൊ​ന്നു​ക​ള​യു​ക എ​ന്ന പാ​ര​മ്പ​ര്യം കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ക്കു​ന്ന സ​മൂ​ഹ​മാ​ണ് കു​ർ​ദു​ക​ളു​ടേ​ത്. എ​​ന്റെ ക​വി​ത മേ​രി​യോ​ട് വി​വാ​ഹ​ത്തി​നു മു​മ്പ് ഞാ​ൻ ഗ​ർ​ഭി​ണി​യാ​കു​ന്ന ഒ​രു സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​ൻ എ​ന്നെ നി​ർ​ബ​ന്ധി​ത​യാ​ക്കി. പാ​ര​മ്പ​ര്യ ലം​ഘ​ന​ത്തി​​ന്റെ ഈ ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ നി​ൽ​ക്കാ​ൻ ഞാ​ൻ ത​യാ​റാ​യി​ല്ല.

ഞാ​ൻ മേ​രി​യേ​ക്കാ​ൾ ക​രു​ണ​യു​ള്ള​വ​ളാ​ണ് എ​ന്ന് പ​റ​യാ​ൻ ഞാ​ൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടു. കാ​ര​ണം, ഞാ​ൻ എ​​ന്റെ കു​ഞ്ഞി​നെ ആ​ർ​ക്കും വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്തി​ല്ല. അ​ത് ദൈ​വ​ത്തി​നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ​പ്പോ​ലും. കാ​ര​ണം, ദൈ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​മ്മ​ത്ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഒ​ര​റി​വു​മി​ല്ല. ദൈ​വം നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി എ​രി​ഞ്ഞു​തീ​രി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തി​ൽ വി​ഷ​മി​ക്കു​ക​യു​മി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ വേ​ർ​പാ​ടി​​ന്റെ വേ​ദ​ന​യി​ൽ ദൈ​വ​ത്തി​​ന്റെ ഉ​ദ​രം ക​ത്തി​യെ​രി​യു​ക​യി​ല്ല. ബൈ​ബി​ൾ ക​ഥ​യു​ടെ അ​ടി​ത്ത​റ​യി​ൽ ഞാ​ൻ നി​ർ​മി​ച്ച ര​ക്ഷ​ക​​ന്റെ ജ​ന​ന​ത്തി​​ന്റെ​യും കു​രി​ശാ​രോ​ഹ​ണ​ത്തി​​ന്റെ​യും ഈ ​പു​തി​യ ക​ഥ​യി​ൽ, എ​​ന്റെ ക്രി​സ്തു​വി​നെ കു​രി​ശേ​റ്റു​ന്ന​തി​നുപ​ക​രം എ​ന്നെ കു​രി​ശേ​റ്റ​ട്ടെ എ​ന്ന നി​ർ​ദേ​ശം എ​​ന്റെ മാ​തൃ​ത്വ​ത്തി​​ന്റെ വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​ത്തി​ൽ മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ക്കാ​ൻ ഞാ​ൻ ധൈ​ര്യ​പ്പെ​ട്ടു. എ​​ന്റെ മ​ക​​ന്റെ മ​ര​ണ​ത്തി​നു​മു​ന്നേ ഞാ​ൻ മ​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന ഉ​റ​പ്പാ​ണ് ആ ​മാ​തൃ​ത്വ​ബോ​ധ​ത്തി​​ന്റെ സ​ത്ത.

നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​വി​ത​ക​ളി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ആ​ഴ​വും ഇ​ഴ​യ​ടു​പ്പ​വു​മു​ള്ള ഒ​രു ധാ​ര, എ​​ന്റെ അ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ൽ, പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത വി​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ളും പ​ഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ക​ളും ഉ​പ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന രീ​തി​യാ​ണ്. അ​തി​ലൂ​ടെ, നി​ങ്ങ​ൾ ക​വി​ത​യി​ൽ ഒ​രു ഗോ​ത്ര അ​നു​ഭ​വ​ത്തെ ഉ​ണ​ർ​ത്തി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യും പ​ങ്കു​വെ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്. ‘ഒ​രു പി​ടി ഉ​പ്പ്’, ‘എ​ളു​പ്പ​ത്തി​ൽ പ​റ്റി​ക്കാ​വു​ന്ന കാ​മു​ക​ൻ’ തു​ട​ങ്ങി​യ ക​വി​ത​ക​ൾ ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യെ​ടു​ക്കാം. ക​വി​ത​ക​ളു​ടെ അ​ടി​ത്ത​റ​യാ​യി ഇ​ത്ത​രം സ്രോ​ത​സ്സു​ക​ളെ ഉ​പ​യോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ട് ഗോ​ത്രാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ പു​ന​രാ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കു​ക​യും പു​തു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന ഈ ​ര​ച​നാ​പ്ര​ക്രി​യ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​മോ.

വ​ള​രെ പ്ര​സ​ക്ത​വും മ​നോ​ഹ​ര​വു​മാ​യ ചോ​ദ്യം. എ​​ന്റെ രാ​ജ്യ​ത്തെ പ​ഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ക​ൾ ആ​ശ​യ​സ​മ്പു​ഷ്ട​ങ്ങ​ളാ​ണ്. എ​ല്ലാ​വ​രെ​യും പി​ന്തു​ട​രാ​ൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ൽ പ്ര​സ​ക്ത​മാ​യ​വ​യാ​ണ് അ​വ. ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി എ​​ന്റെ സ​മൂ​ഹ​ത്തെ ബാ​ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന നി​ഗൂ​ഢ​മാ​യൊ​രു ശ​ക്തി​യാ​ണ് അ​വ​യി​ലു​ള്ള​ത്. അ​ത്ത​രം പ​ഴ​ഞ്ചൊ​ല്ലു​ക​ൾ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് പു​തി​യ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളു​ള്ള ക​വി​ത​ക​ൾ ഞാ​ൻ ര​ചി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​​ന്റെ രാ​ജ്യ​ത്തെ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ അ​വ സ്വീ​ക​രി​ച്ച വി​ധം, ആ ​ക​വി​ത​ക​ൾ അ​വ​രി​ലു​ള​വാ​ക്കി​യ ഇ​ഷ്ടം, അ​ത്ത​രം ചെ​റു​ക​വി​ത​ക​ൾ വി​ജ​യ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന് എ​ന്നെ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

അ​ത്ത​രം ക​വി​ത​ക​ൾ അ​നേ​കം ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അ​ത്ത​രം ക​വി​ത​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും ജ​ന​സ​മ്മ​തി നേ​ടി​യ​വ​യാ​ണ് ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലേ​ക്ക് അ​ല്ലാ​ന വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്ത​ത്. ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് സ​മാ​ഹാ​ര​ത്തി​ന് ആ ​ഗ​ണ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒ​രു ക​വി​ത​യു​ടെ ശീ​ർ​ഷ​ക​മാ​ണ് പൊ​തു​ശീ​ർ​ഷ​ക​മാ​യി അ​വ​ർ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത്. ‘ഒ​രു​പി​ടി ഉ​പ്പ്’ എ​ന്ന ക​വി​ത ഒ​രു കു​ർ​ദി​ഷ് വി​ശ്വാ​സ​ത്തെ പു​തു​ക്കി​യെ​ടു​ത്ത ക​വി​ത​യാ​ണ്. വി​ശ്വാ​സ​മ​നു​സ​രി​ച്ച്, ഒ​രു വീ​ട്ടി​ൽ കു​റേ​ക്കാ​ല​മാ​യി ഒ​രു അ​തി​ഥി താ​മ​സി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ അ​യാ​ളു​ടെ പാ​ദു​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​രു​പി​ടി ഉ​പ്പ് ഇ​ട്ടു​വെ​ക്കും. അ​യാ​ൾ ഉ​ട​ൻ​ത​ന്നെ അ​വി​ടം വി​ട്ടു​പോ​കും. എ​​ന്റെ ക​വി​ത​യി​ൽ, ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ഇ​പ്ര​കാ​ര​മാ​ണ്:

“വി​ട്ടു​പോ​യേ​ക്കു​മെ​ന്ന പ്ര​തീ​ക്ഷ​യി​ൽ

ഒ​രി​ക്ക​ൽ ഞാ​നേ​റെ പ്ര​ണ​യി​ച്ച

ത​ര​ള​മ​ന​സ്ക​നാ​യ മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ

പാ​ദു​ക​ങ്ങ​ളി​ൽ

ദി​നം​തോ​റും

ഒ​രു​പി​ടി ഉ​പ്പ് ഞാ​നി​ടു​ന്നു.*

എ​നി​ക്ക് പ​റ​യാ​നാ​വു​ന്ന​ത്

ഇ​ത്ര​മാ​ത്രം:

ഈ ​വി​രു​ന്നു​കാ​ര​ൻ എ​ന്നെ കൊ​ല്ലും

എ​ന്റെ ക​വി​ത​യെ​യും.

അ​ത്ര​യും ദൗ​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മാ​ണ്

അ​യാ​ളു​ടെ സ​മ​യ​നി​ഷ്ഠ.”

തെ​രു​വു​ക​ൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​വി​ത​യി​ലെ ഒ​രു പ്ര​ധാ​ന ഇ​ട​മാ​ണ്. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ചി​ല ക​വി​ത​ക​ൾ വി​ട​ർ​ന്നു​പ​ട​രു​ന്ന​തു​ത​ന്നെ ആ ​ഭൂ​മി​ക​യി​ലാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, “ഭീ​ക​ര​ത​യു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ൽ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രേ​ക്കാ​ൾ ഞാ​ൻ തെ​രു​വു​ക​ളെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു” എ​ന്ന ക​വി​ത​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ ചി​ത്രീ​ക​രി​ച്ച –നി​ങ്ങ​ൾ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന– തെ​രു​വു​ക​ൾ​ക്ക് സ​മാ​ന​ത​ക​ൾ ഇ​ല്ലാ​ത്ത ഒ​രു സ​ർ​ഗ​ചൈ​ത​ന്യം കാ​ണാ​നാ​വു​ന്നു​ണ്ട്. ഈ ​ക​വി​ത​യു​ടെ ര​ച​നാ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് സം​സാ​രി​ക്കാ​മോ.

“ഭീ​ക​ര​ത​യു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ൽ പു​രു​ഷ​ന്മാ​രേ​ക്കാ​ൾ ഞാ​ൻ തെ​രു​വു​ക​ളെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ന്നു” എ​ന്ന ക​വി​ത മാ​ന​ക്കേ​ട് ഒ​ഴി​വാ​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി അ​ഭി​മാ​ന​ക്കൊ​ല എ​ന്ന് ഓ​മ​ന​പ്പേ​രി​ട്ടു വി​ളി​ക്കു​ന്ന, സ്ത്രീ​ക​ളെ കൊ​ന്നു​ക​ള​യു​ന്ന സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചാ​ണ് സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​​ന്റെ നാ​ട്ടി​ൽ ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ വ്യാ​പ​ക​മാ​യി പ​ട​രാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ഇ​ത്ത​രം കൊ​ല​ക​ൾ വ്യാ​പ​ക​മാ​യ​ത്. തീ​വ്ര​മ​ത​ബോ​ധ​മു​ള്ള സം​ഘ​ങ്ങ​ളും ഗോ​ത്ര സം​ഘ​ങ്ങ​ളും സ്വാ​ധീ​ന​വും അ​ധി​കാ​ര​വും കൈ​യാ​ളാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ​തി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ഇ​ത്ത​രം സാ​ഹ​ച​ര്യം പ​ര​ക്കെ​പ്പ​ട​ർ​ന്ന​ത്.

സ്ത്രീ​ക​ളെ കൊ​ല​ചെ​യ്യു​ക​യും അ​വ​രെ തെ​രു​വി​ലേ​ക്ക് വ​ലി​ച്ചെ​റി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന സം​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ വ്യാ​പ​ക​മാ​യ​ത്. എ​​ന്റെ ക​വി​ത ഇ​തി​നെ​തി​രെ സ​ർ​ക്കാ​ർ​ത​ല​ത്തി​ൽ ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ വ​ലി​യ തോ​തി​ൽ സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അ​ത് ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ഇ​ത്ത​രം പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രെ അ​വ​ബോ​ധം ഉ​ള​വാ​ക്കാ​നും സ​ഹാ​യ​ക​മാ​യി. എ​​ന്റെ നാ​ട്ടി​ലെ സാം​സ്കാ​രി​ക​സം​ഘ​ട​ന​ക​ളും സ്ത്രീ​സം​ഘ​ട​ന​ക​ളും ഈ ​ക​വി​ത​യാ​ൽ പ്ര​ചോ​ദി​ത​രാ​യി. ഇ​തു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട് ഞാ​ൻ കു​ർ​ദി​ഷ് മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ എ​ഴു​തി​യ ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളും വ്യാ​പ​ക​മാ​യി ച​ർ​ച്ച​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. തു​ർ​ക്കി, ഇ​റാ​ൻ, സി​റി​യ തു​ട​ങ്ങി​യ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള കു​ർ​ദു​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലും ഈ ​ക​വി​ത സ്വാ​ധീ​നം ചെ​ലു​ത്തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

“ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വ​രാ​ജ്യം

മ​ര​ണ​ത്തി​​ന്റെ ച​ങ്ങാ​തി:

നോ​ക്കൂ, ഞ​ങ്ങ​ളി​ലെ​ത്ര​പേ​ർ

അ​തി​ലെ ശ്മ​ശാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ

വീ​ണു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു!

ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​രെ

മ​റ​വു​ചെ​യ്യു​വാ​നു​ള്ള വേ​ഗ​ത

ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​ന്ദ്ര​ന്മാ​ർ​ക്കി​നി​യും

കൈ​വ​ന്നി​ട്ടി​ല്ല.

ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളു​ടെ

ശ​വ​ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ൾ കാ​ണു​ന്ന

ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളി​ൽ പൊ​ഴി​ക്കാ​ൻ

തേ​ങ്ങ​ലി​നി ബാ​ക്കി​യി​ല്ല.

സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ ക​ണ്ണീ​ർ​ക്ക​ട​ൽ

വ​ര​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു, പി​ള​ർ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു,

പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.”

ഹി​സ്റ്റ​റി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഹെ​ർ​സ്റ്റോ​റി ഖ​നി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത് സാം​സ്കാ​രി​ക​വും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​വും ന​ര​വം​ശ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​വു​മാ​യ ഒ​രു പ്ര​ക്രി​യ​യാ​ണ്. ച​രി​ത്രം നി​ർ​മി​ക്കു​ക എ​ന്ന പ്ര​തി​ഭാ​സ​ത്തി​​ന്റെ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ സ്വ​ന്തം ക​വി​ത​ക​ളെ എ​വി​ടെ​യാ​ണ് പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ക്കു​ക.

ച​രി​ത്രം നി​ർ​മി​ക്കു​ക, ച​രി​ത്രാ​ഖ്യാ​നം ന​ട​ത്തു​ക എ​ന്ന​തെ​ല്ലാം വി​ഷ​മ​ക​ര​മാ​യ പ്ര​ക്രി​യ​ക​ളാ​ണ്. ഒ​രു സ്ത്രീ​ക്ക് അ​ത്ത​രം ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ ന​ട​ത്തേ​ണ്ടി​വ​രു​മ്പോ​ൾ ആ ​പ്ര​ക്രി​യ കു​റെ​ക്കൂ​ടി വി​ഷ​മ​മു​ള്ള​താ​യി തീ​രു​ന്നു. ഞാ​ൻ എ​പ്പോ​ഴും പ​റ​യു​ന്ന കാ​ര്യ​മാ​ണ്: എ​​ന്റെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ –മ​റ്റു പ​ല രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും– സ്ത്രീ​ക​ൾ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​ഴി​വാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​രാ​ണ്. ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന​ക​ത്ത് ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ഒ​രി​ടം അ​വ​ർ നി​ഷേ​ധി​ക്കു​മ്പോ​ൾ, ഞ​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ച​രി​ത്രം നി​ർ​മി​ക്കു​ക? എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ​ത് ആ​ഖ്യാ​നം ചെ​യ്യു​ക? ആ ​ക​വി​ത​യി​ൽ, മൊ​ത്ത​ത്തി​ൽ മ​രി​ച്ച​വ​ർ മാ​ത്ര​മു​ള്ള, ക​ര​ഞ്ഞു​ക​ര​ഞ്ഞ് ക​ണ്ണു​ക​ൾ വ​ര​ണ്ടു​പോ​യ​വ​ർ മാ​ത്ര​മു​ള്ള, ദുഃ​ഖ​ത്തി​​ന്റെ ത​രി​ശു മ​രു​ഭൂ​മി​ക​ളാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന​വ​ർ മാ​ത്ര​മു​ള്ള ഒ​രു ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന​ക​ത്തെ സ്ത്രീ​ക​ളു​ടെ അ​വ​സ്ഥ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു​വെ​ച്ച​ത്.

ഹ​ല​ബ്ജ ബാ​ഗ്ദാ​ദി​ലേ​ക്ക് പോ​വു​ക​യി​ല്ല.

ബാ​ഗ്ദാ​ദ് ഹ​ല​ബ്ജ​യി​ലേ​ക്ക് വ​ര​ട്ടെ.

വി​ശു​ദ്ധ കു​ഴി​മാ​ട​ങ്ങ​ളെ

ആ​ദ​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാ​യി

ആ​വ​ശ്യ​ത്താ​ൽ ബോ​ധ​ര​ഹി​ത​മാ​യി

ബാ​ഗ്ദാ​ദ് ഹ​ല​ബ്ജ​യി​ലേ​ക്ക് വ​ര​ട്ടെ.

നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​വി​ത​ക​ളി​ലെ അ​ഗാ​ധ​മാ​യ വി​കാ​ര​ത​ല​ങ്ങ​ൾ ഉ​ള്ള​തും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ഉ​ള്ള​തു​മാ​യ വ​രി​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​മു​ഖ​മാ​ണ് മേ​ൽ​പ്പ​റ​ഞ്ഞ​വ. ഈ ​വ​രി​ക​ളു​ടെ ര​ച​ന​ക്കി​ട​യാ​ക്കി​യ സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​മോ.

തീ​ർ​ച്ച​യാ​യും. ‘ബാ​ഗ്ദാ​ദ് ഹ​ല​ബ്ജ​യി​ലേ​ക്ക് വ​ര​ട്ടെ’ എ​ന്ന ക​വി​ത പ്ര​സി​ദ്ധ കു​ർ​ദി​ഷ് ക​വി​യാ​യ ശി​ർ​ക്കോ ബെ​ക്കാ​സി​​ന്റെ ക​വി​ത വാ​യി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷം, അ​തി​നോ​ടു​ള്ള പ്ര​തി​ക​ര​ണം എ​ന്ന നി​ല​യി​ലാ​ണ് ര​ചി​ച്ച​ത്. ആ ​ക​വി​ത​യു​ടെ ശീ​ർ​ഷ​കം ‘ഹ​ല​ബ്ജ ബാ​ഗ്ദാ​ദി​ലേ​ക്ക് പോ​കു​ന്നു’ എ​ന്നാ​ണ്. ആ ​ക​വി​ത​യു​ടെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ അ​ർ​ഥം, ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ ബ​ഗ്ദാ​ദി​ലെ കോ​ട​തി​ക​ളി​ലേ​ക്ക് പ​രാ​തി​യു​മാ​യി പോ​കു​ന്ന ഹ​ല​ബ്ജ​യു​ടേ​താ​ണ്. പ​ക്ഷേ, ആ ​ആ​ശ​യം എ​നി​ക്ക് ഒ​ട്ടും ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​നാ​യി​ല്ല. എ​​ന്റെ ക​വി​ത​യി​ൽ ഞാ​ൻ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​ത് ഹ​ല​ബ്ജ ബ​ഗ്ദാ​ദി​ലേ​ക്ക് പോ​വു​ക​യി​ല്ല എ​ന്നാ​ണ്.

മ​റി​ച്ച്, ബ​ഗ്ദാ​ദ് മു​റി​വേ​റ്റ ഹ​ല​ബ്ജ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും മാ​പ്പ​പേ​ക്ഷി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും ഞാ​ൻ ക​വി​ത​യി​ൽ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടു​മു​ള്ള രാ​ഷ്ട്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ന​യ​ത​ന്ത്ര​ജ്ഞ​രും രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്കാ​രും ഹ​ല​ബ്ജ​യി​ൽ വ​രു​ക​യും ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ ആ​ത്മാ​ക്ക​ൾ​ക്കു മു​ന്നി​ൽ പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ൾ അ​ർ​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ ബ​ഗ്ദാ​ദും ചെ​യ്യേ​ണ്ട​തു​ണ്ട് എ​ന്നാ​ണ് ഞാ​നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​ത്. കു​ർ​ദു​ക​ൾ അ​നേ​കം ത​വ​ണ ബ​ഗ്ദാ​ദി​ൽ പോ​വു​ക​യും ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ ന​ട​ത്തു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്.

എ​ന്നാ​ൽ, അ​വ​ർ കൊ​യ്ത​ത് അ​പ​മാ​ന​വും വ​ഞ്ച​ന​യും മാ​ത്ര​മാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​പ്പോ​ൾ, ഇ​റാ​ഖി സൈ​ന്യ​ത്തി​​ന്റെ രാ​സാ​യു​ധ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​ൽ ആ​ക്ര​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കു​ർ​ദു​ക​ളെ ആ​ലോ​ചി​ച്ച് ബ​ഗ്ദാ​ദ് ല​ജ്ജി​ക്കേ​ണ്ട സ​മ​യ​മാ​ണ്. അ​തി​ൽ ഇ​ര​ക​ളാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ​ക്ക് ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം ന​ൽ​കേ​ണ്ട സ​മ​യ​മാ​ണ്. സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​​ന്റെ കൈ ​നീ​ട്ടേ​ണ്ട സ​മ​യ​മാ​ണ്. ത​ക​ർ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ന​ഗ​ര​ത്തി​ന് സ​ഹാ​യ​ങ്ങ​ൾ ന​ൽ​കേ​ണ്ട സ​മ​യ​മാ​ണ്.

“ക​ൽ​മു​ഖ​ങ്ങ​ൾ മ​ഞ്ഞ​യാ​യി തീ​ർ​ന്ന വ​ർ​ഷം.

ഈ​ന്ത​പ്പ​ന​ക​ൾ പോ​ലു​ള്ള ഒ​ട്ട​ക​പ്പ​ക്ഷി​ക​ൾ

അ​വ​യു​ടെ ശി​ര​സ്സ്

ത​ണു​ത്ത മ​ണ്ണി​ലേ​ക്ക് ആ​ഴ്ത്തി.

അ​വ​യു​ടെ വേ​രു​ക​ൾ തി​ര​ഞ്ഞ വ​ർ​ഷം.

മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളി​ൽ തു​ളു​മ്പിനി​ന്ന

ക​ള്ളി​മു​ൾ​ച്ചെ​ടി​ക​ളു​ടെ ക​ണ്ണു​ക​ൾ

ക​ന​ത്ത പു​ക​യാ​യി

ഇ​രു​ണ്ടു​പോ​യ വ​ർ​ഷം.

കാ​ട്ടു​പൂ​വു​ക​ൾ

ഒ​ഴി​ഞ്ഞ പ്രാ​ർ​ഥ​ന​ക​ളാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന സ​മ​യം.”

‘ന​മ്മു​ടെ കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി’ എ​ന്ന ക​വി​ത ഹൃ​ദ​യം ത​ക​ർ​ക്കു​ന്ന ഒ​ന്നാ​ണ്. വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ അ​തി​​ന്റെ പ​രു​ക്ക​ൻ സ്വ​ഭാ​വ​ത്തി​ലും ഉ​ള്ള​ട​ക്ക​ത്തി​ലും ആ​വി​ഷ്ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള ക​വി​ത. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലും ഇ​ട​ങ്ങ​ളി​ലും ഭൗ​മ​രാ​ഷ്ട്രീ​യ മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ലും സ​ദ്ദാം ഹു​സൈ​​ന്റെ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​യ​ള​വ് തീ​ർ​ത്ത ആ​ഘാ​ത​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ഓ​ർ​മ​ക​ൾ എ​ന്തെ​ല്ലാ​മാ​ണ്.

നി​ർ​ഭാ​ഗ്യ​ക​ര​മെ​ന്ന് പ​റ​യ​ട്ടെ, പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ച​ങ്ങാ​തി, 2003ല്‍ ​അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ സൈ​നി​ക ന​ട​പ​ടി​ക​ളു​ടെ ഫ​ല​മാ​യി സ​ദ്ദാ​മി​​ന്റെ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ ഭ​ര​ണ​ത്തി​​ന്റെ പ​ത​ന​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, ഇ​റാ​ഖി കോ​ട​തി​ക​ളി​ൽ അ​യാ​ളു​ടെ വി​ചാ​ര​ണ ന​ട​ന്ന​ശേ​ഷം, 2006ൽ അ​യാ​ൾ വ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ശേ​ഷം, ആ ​ഏ​കാ​ധി​പ​തി​യു​ടെ ഭ​ര​ണ​ത്തി​നുകീ​ഴി​ൽ കു​ർ​ദു​ക​ളും ഇ​റ​ാഖി​ക​ളും അ​നു​ഭ​വി​ച്ച യാ​ത​ന​ക​ളു​ടെ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ വി​സ്മൃ​തി​യി​ലാ​ണ്ടു.

‘ന​മ്മു​ടെ കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി’ എ​ന്ന ക​വി​ത​യി​ൽ ഞാ​ൻ പ​ങ്കു​വെ​ച്ച​ത് അ​ൻ​ഫാ​ൽ കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി​യു​ടെ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളാ​ണ്. അ​തി​​ന്റെ വേ​ദ​നാ​ജ​ന​ക​മാ​യ എ​ല്ലാ ത​ല​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും ഞാ​ന​തി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ വീ​ടു​ക​ൾ ചു​ട്ടു​ചാ​മ്പ​ലാ​ക്കി​യ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച്, നി​രാ​യു​ധ​രാ​യ സാ​ധാ​ര​ണ പൗ​ര​ന്മാ​രു​ടെ സ്വ​ത്ത് കൊ​ള്ള​യ​ടി​ച്ച​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച്, വി​ള​ക​ൾ ക​ത്തി​ച്ചു​ക​ള​ഞ്ഞ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച്, ചു​െ​ട്ട​രി​ച്ച ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​റ്റ​ക്കാ​യി പോ​യ പൂ​ച്ച​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച്. അ​തി​നൊ​പ്പംത​ന്നെ, ഞാ​ൻ എ​​ന്റെ ജ​ന​ത​യെ ഒ​രു​കാ​ര്യം ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കാ​നും ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട് –എ​ളു​പ്പ​ത്തി​ൽ മ​റ​ക്കു​ന്ന ജ​ന​ത​യാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളെ​ന്ന്. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഞാ​ൻ എ​ഴു​തി​യ​ത്:

“അ​ൻ​ഫാ​ലി​നെ മ​റ​ന്നു​പോ​കു​ന്ന രാ​ഷ്ട്രം,

ശി​ര​ച്ഛേ​ദം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.”

ആ​ത്മീ​യ​ത​യു​ടെ ആ​ഴ​മു​ള്ള ഒ​രു സ്ഥ​ലം നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​വി​ത​യി​ൽ ഇ​ഴ​ചേ​ർ​ന്നു പ​ട​രു​ന്നു​ണ്ട്. ആ​ണ​ധി​കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളാ​ൽ സം​ഘാ​ട​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ട മ​ത​പ​ര​മാ​യ ആ​ത്മീ​യ​ത​യി​ൽ നി​ന്ന് തി​ക​ച്ചും വി​ഭി​ന്ന​മാ​ണ​ത്. ‘ന​മ്മു​ടെ കൂ​ട്ട​ക്കു​രു​തി’, ‘എ​​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​​ന്റെ ക​ഥ​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ’, ‘ദൈ​വ​ശൂ​ന്യ​മാ​യ മ​ഞ്ഞ്’, ‘ര​ണ്ടു ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ൾ’, ‘മ​റി​യ​ത്തെ​ക്കാ​ൾ…’, തു​ട​ങ്ങി​യ ക​വി​ത​ക​ൾ ഈ ​ആ​ത്മീ​യ ശേ​ഷി​യെ വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യ ഒ​രു അ​നു​ഭ​വ​മാ​ക്കി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കാ​ജ​ൽ, നി​ങ്ങ​ൾ എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ഈ ​ആ​ത്മീ​യ​ത​ല​ത്തെ ക​വി​യെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്? എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ക​വി​താ​ര​ച​ന​യു​ടെ മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലേ​ക്ക് അ​തി​​ന്റെ പു​നഃ​സൃ​ഷ്ടി ന​ട​ത്തു​ന്ന​ത്?

എ​​ന്റെ ആ​ന്ത​രി​ക ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ​യും നി​ത്യ​ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ​യും ഭാ​ഗ​മാ​ണ് ആ​ത്മീ​യ​ത. അ​തൊ​രു​പ​ക്ഷേ എ​നി​ക്കൊ​പ്പം എ​ന്നി​ൽ ജ​നി​ച്ച​താ​യി​രി​ക്ക​ണം – എ​​ന്റെ സ​ർ​ഗ​ശേ​ഷി​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി. അ​തി​​ന്റെ സ്രോ​ത​സ്സി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് എ​നി​ക്ക് ഒ​രു ധാ​ര​ണ​യു​മി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ, അ​ത്ത​രം ഒ​രു ആ​ത്മീ​യ​ഭാ​വം എ​​ന്റെ ക​വി​ത​ക​ളി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​നു​ഭ​വി​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ട​രു​ത് എ​ന്നു മാ​ത്ര​മേ എ​നി​ക്ക് പ​റ​യാ​നു​ള്ളൂ. അ​തു തീ​ർ​ച്ച​യാ​യും മ​ത​പ​ര​മോ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​പ​ര​മോ ആ​യ ആ​ത്മീ​യ​ത​യി​ൽ​നി​ന്ന് വി​ഭി​ന്ന​മാ​ണ്. എ​​ന്റെ മി​ക്ക​വാ​റും എ​ല്ലാ ക​വി​ത​ക​ളി​ലും –എ​​ന്റെ ഏ​റ്റ​വും പു​തി​യ ക​വി​ത​യാ​യ ‘മൂ​വാ​യി​രാ​മാ​ണ്ടു മു​ത​ൽ ഞാ​ൻ ഒ​രു അ​നു​യാ​യി​യാ​ണ്’ എ​ന്ന​തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ –അ​ത് നി​ലീ​ന​മാ​ണ്. അ​നു​ക​മ്പ തോ​ന്നാ​നു​ള്ള ക​വി​യു​ടെ ശേ​ഷി​യാ​ണ് ഇ​ത്ത​രം ആ​ത്മീ​യ​ത​ല​ങ്ങ​ളെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത് എ​ന്നാ​ണ് ഞാ​ൻ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന​ത്. പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യ​തി​ല​ധി​കം, മ​റ്റു​ള്ള​വ​ർ കാ​ണു​ന്ന​തി​ല​ധി​കം ക​വി​ക​ൾ കാ​ണു​ക​യും അ​റി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​മെ​ന്നാ​ണ് ഞാ​ൻ അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഒ​രു സ​ഹ​യാ​ത്രി​ക എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഷ​യി​ലെ സ​മ​കാ​ലി​ക സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന​ത് എ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്

ഡി​ജി​റ്റ​ൽ യു​ഗ​ത്തി​​ന്റെ ക​ണ്ണ​ഞ്ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ സ​മ​കാ​ലി​ക സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ന് വ​ലി​യ വാ​താ​യ​ന​ങ്ങ​ളാ​ണു​ള്ള​ത് എ​ന്ന് ഞാ​ൻ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ലോ​ക​ത്തെ അ​ത് വ്യ​ത്യ​സ്ത​വും ആ​സ്വാ​ദ്യ​ക​ര​വു​മാ​യ കോ​ണു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്നു. ന​മു​ക്ക് അ​തി​ൽ​നി​ന്ന് ക​ണ്ണെ​ടു​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കാ​ത്ത ഒ​രു സാ​ഹ​ച​ര്യ​മാ​ണു​ള്ള​ത്. അ​തി​​ന്റെ ഉ​ദ്ഗ്ര​ഥി​ത​മാ​യ ഛായാ​പ​ട​ത്തി​ൽ മൂ​ല്യ​വ​ത്താ​യ ഒ​രു ഭാ​ഗ​മാ​യി​ത്തീ​രാ​ൻ താ​ൽ​പ​ര്യം പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന​വ​രാ​ണ് ഭൂ​രി​ഭാ​ഗം പേ​രും. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭാ​ഷ​യി​ൽ ക​വി​ത​യു​ടെ കാ​ര്യം അ​പ​ക​ടാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണ്. കാ​ര​ണം, എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും നോ​വ​ൽ ര​ച​യി​താ​ക്ക​ളാ​കാ​നാ​ണ് താ​ൽ​പ​ര്യം. എ​ന്തു​ത​ന്നെ​യാ​യാ​ലും, ഞാ​ൻ ക​വി​ത​യു​മാ​യി​ത്ത​ന്നെ മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കും. ക​വി​യാ​യി​ത്ത​ന്നെ തു​ട​രും. നോ​വ​ലി​നേ​ക്കാ​ൾ സൂ​ക്ഷ്മ​ത​യു​ള്ള​ത് ക​വി​ത​ക്കാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ അ​ത് മ​നു​ഷ്യ​ചേ​ത​ന​യോ​ട് ഏ​റ്റ​വും അ​ടു​ത്ത് നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​താ​ണ് എ​ന്ന് ഞാ​ൻ വി​ശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. അ​വി​ടെ നി​ൽ​ക്കാ​നാ​ണ് ഞാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ക​വി​ത എ​ഴു​തു​ന്ന ആ​ളെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ, കാ​വ്യ​ക​ല​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടെ​ന്താ​ണ്

ക​ല​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ​ഴ​ക്കം​ചെ​ന്ന ഒ​ന്നാ​ണ് ക​വി​ത. അ​ത് മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ത്തോ​ടും മ​ന​സ്സി​നോ​ടും ഏ​റ്റ​വും അ​ടു​ത്ത് നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ക​ലാ​രൂ​പ​മാ​ണ്. കാ​ര​ണം, അ​തി​​ന്റെ ഭാ​ഷ​ക്ക് ഒ​ന്നും​ത​ന്നെ വ​ള​ച്ചൊ​ടി​ച്ച് അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻ അ​റി​യു​ക​യി​ല്ല. അ​ത് സ​ങ്ക​ൽ​പ​ങ്ങ​ളെ കു​റു​ക്കി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഇ​ത​ര സാ​ഹി​ത്യ രൂ​പ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ആ​വി​ഷ്ക​രി​ക്കാ​ൻ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ള്ള വി​കാ​ര​ങ്ങ​ളെ​യും ബിം​ബ​ങ്ങ​ളെ​യും പ​ക​ർ​ന്നു​കൊ​ടു​ക്കു​ന്നു.

എ​​ന്റെ അ​ഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ, സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​വി ക​വി​ത​യി​ലാ​ണ്. കാ​ര​ണം, അ​ത് സ​ങ്ക​ൽ​പ​ങ്ങ​ളെ സം​ക്ഷി​പ്ത​മാ​ക്കു​ക​യും വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ വി​ന്യാ​സ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഫ​ല​ങ്ങ​ൾ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും അ​ങ്ങ​നെ മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ ഉ​ള്ളി​ൽ ത​ക​ർ​ന്നു​പോ​യ​തി​നെ പു​തു​ക്കി​പ്പ​ണി​യു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. ക​വി​ക​ൾ​ക്ക് അ​വ​രു​ടെ ക​വി​ത​ക​ൾ ശു​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത് വി​ഷ​മ​ക​ര​മാ​യ പ്ര​വൃ​ത്തി​യാ​ണ്. കാ​ര​ണം, ക​വി​ക​ളെ ശ്വാ​സം​മു​ട്ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ലോ​ക​ത്ത് അ​വ​ർ ശ്വ​സി​ക്കു​ന്ന​ത് ക​വി​ത​യാ​ൽ മാ​ത്ര​മാ​ണ്.