ഗാ​ന്ധി എ​ന്ന സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ര​ൻ

ഗാ​ന്ധി​ജി ഭ​യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത ര​ണ്ടു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പ​രാ​ജ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​തി​ലൊ​ന്ന്, അ​ടു​ത്ത​ത് മ​ര​ണ​വും

ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള​താ​വാ​നും സാ​മ്പ​ത്തി​ക വി​ക​സ​ന​ത്തി​ൽ ഏ​റ്റ​വും വേ​ഗ​മേ​റി​യ​താ​വാ​നും പ്ര​തി​മ​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും ഉ​യ​ര​മേ​റി​യ​താ​വാ​നും മ​ത്സ​രി​ക്കു​ന്ന ലോ​ക​ത്ത് ഔ​ന്ന​ത്യ​മേ​റി​യ ഒ​രാ​ൾ അ​തി​സാ​ധാ​ര​ണ മ​നു​ഷ്യ​നാ​യി സ്വ​യം വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് കേ​ൾ​ക്കു​ന്ന​ത് അ​തീ​വ ഉ​ന്മേ​ഷ​ദാ​യ​ക​മാ​ണ്.

ഗാ​ന്ധി എ​ത്ര​മാ​ത്രം സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് ഞാ​ൻ പ​റ​യാം: ന​മ്മ​ൾ ഏ​താ​ണ്ടെ​ല്ലാ​വ​രെ​യും പോ​ലെ ഭ​യം എ​ന്താ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് അ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ചെ​റു​ബാ​ല​ക​നാ​യി​രി​ക്കെ ഇ​രു​ളി​നെ ഭ​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ത​ന്റെ പ​തി​മൂ​ന്നാം വ​യ​സ്സി​ൽ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്ത മ​റ്റൊ​രു പ​തി​മൂ​ന്നു​കാ​രി​ക്ക്- ക​സ്തൂ​റി​ന് പേ​ടി ഇ​ല്ലേ​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ‘അ​വ​ർ ഇ​രു​ട്ടി​ലി​റ​ങ്ങി ഭ​യ​പ്പാ​ടി​ല്ലാ​തെ ന​ട​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു, ഞാ​ൻ പേ​ടി​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു’​വെ​ന്ന് ഗാ​ന്ധി​ത​ന്നെ പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ട്. ഒ​രി​ക്ക​ൽ പേ​ടി​ച്ചു​വി​റ​ച്ചു നി​ൽ​ക്കെ രം​ഭ എ​ന്ന വീ​ട്ടു​ജോ​ലി​ക്കാ​രി​യാ​ണ് രാ​മ​നാ​മം ജ​പി​ച്ചാ​ൽ പേ​ടി​യു​ണ്ടാ​വി​ല്ലെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച​ത്. രാ​മ​ൻ ത​നി​ക്ക് ആ​രാ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യി​ട്ടി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, ഒ​രു കാ​ര്യം വ്യ​ക്ത​മാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ, വി​ഷ​മി​പ്പി​ച്ച കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ നേ​രി​ടാ​ൻ രാ​മ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ബ​ലം ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു.

ഗാ​ന്ധി​ജി ഭ​യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത ര​ണ്ടു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പ​രാ​ജ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​തി​ലൊ​ന്ന്, അ​ടു​ത്ത​ത് മ​ര​ണ​വും.

ന​മ്മ​ൾ പ​ല​രെ​യും പോ​ലെ അ​ദ്ദേ​ഹ​വും കാ​യി​ക​മാ​യ ഭീ​ഷ​ണി​ക​ളെ നേ​രി​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്, ഭീ​ഷ​ണി മാ​ത്ര​മ​ല്ല കൈ​യേ​റ്റ​വും അ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​വേ​ണ്ടി നി​ല​കൊ​ണ്ട​തി​ന്റെ പേ​രി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ അ​വി​ട​ത്തെ വെ​ള്ള​ക്കാ​രാ​യ യു​വാ​ക്ക​ൾ മ​ർ​ദി​ച്ച് മ​ര​ണ​വ​ക്കി​ലെ​ത്തി​ച്ച സം​ഭ​വം ന​മു​ക്ക​ത്ര പ​രി​ചി​ത​മ​ല്ല. ക​പ്പ​ലു​ക​ളി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ഇ​​ന്ത്യ​ക്കാ​രെ ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ൽ എ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​ത് കു​ടി​​യേ​റ്റ​ക്കാ​രു​ടെ എ​ണ്ണം വ​ർ​ധി​പ്പി​ച്ചേ​ക്കു​മെ​ന്ന് ക​രു​തി​യ അ​വ​ർ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ അ​ടി​ച്ച​വ​ശ​നാ​ക്കു​ക​യും ചീ​ഞ്ഞ​മു​ട്ട കൊ​ണ്ടെ​റി​യു​ക​യും മ​രി​ച്ചു​വെ​ന്ന് ക​രു​തി തെ​രു​വി​ലി​ട്ടേ​ച്ച് പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. അ​വ​ർ മ​ർ​ദി​ക്കു​ന്ന​ത് തു​ട​രു​ക​യും ഒ​രു വീ​ടി​ന്റെ റെ​യി​ലി​ങ്ങി​ലു​ള്ള പി​ടി​ത്തം വി​ട്ടു​പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ ഒ​രു സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ര​ൻ എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ഞാ​ന​വ​രെ തി​രി​ച്ചു ത​ല്ലു​ക​യോ ക​ടി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്നാ​ണ് ഗാ​ന്ധി പ​റ​ഞ്ഞ​ത്. ശേ​ഷ​മു​ള്ള വാ​ക്കി​ലാ​ണ് ആ ​സാ​ധാ​ര​ണ മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ അ​സാ​ധാ​ര​ണ​ത്വം പ്ര​ക​ട​മാ​വു​ന്ന​ത്. ത​ന്നെ ആ​ക്ര​മി​ച്ച​വ​രെ​ക്കു​റി​ച്ച് മ​ന​സ്സി​ൽ കാ​ലു​ഷ്യ​മേ​യി​ല്ല എ​ന്നാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞ​ത്.

ഏ​താ​നും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ശേ​ഷം അ​തേ ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ​വെ​ച്ച് മ​റ്റൊ​രു സം​ഭ​വ​മു​ണ്ടാ​യി. ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ വി​ര​ല​ട​യാ​ളം ശേ​ഖ​രി​ക്കാ​നു​ള്ള പ​ദ്ധ​തി​ക്കെ​തി​രെ ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ രം​ഗ​ത്തി​റ​ങ്ങി​യ ഗാ​ന്ധി പ​ദ്ധ​തി നി​ർ​ബ​ന്ധി​ത​മാ​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന് ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ അ​ഡ്മി​നി​സ്ട്രേ​റ്റ​ർ ജ​ന​റ​ൽ സ്മ​ട്സ് ന​ൽ​കി​യ ഉ​റ​പ്പി​നെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് സ്വ​മേ​ധ​യാ വി​ര​ല​ട​യാ​ളം ന​ൽ​കാ​ൻ മു​ന്നോ​ട്ടു​വ​ന്നു. ഇ​ത​റി​ഞ്ഞ് മീ​ർ ആ​ലം എ​ന്ന പ​ഠാ​ണി രോ​ഷാ​കു​ല​നാ​യി-‘​ഞ​ങ്ങ​ളോ​ട് എ​തി​ർ​ക്കാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ട് നി​ങ്ങ​ളി​പ്പോ​ൾ സ്വ​മേ​ധ​യാ ന​ൽ​കു​ന്ന​തി​ൽ തെ​റ്റി​ല്ലെ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്നു, ഇ​ത് സ​മ്മ​തി​ക്കി​ല്ല. ഞാ​ൻ കൊ​ടു​ക്കി​ല്ല, മ​റ്റു​ള്ള​വ​രെ​യും സ​മ്മ​തി​ക്കി​ല്ല’. വി​ര​ല​ട​യാ​ളം ന​ൽ​കാ​ൻ പോ​യ ഗാ​ന്ധി​യെ പി​ന്തു​ട​ർ​ന്ന് ര​ജി​സ്​​ട്രേ​ഷ​ൻ ഓ​ഫി​സി​ൽ ചെ​ന്ന മീ​ർ ആ​ലം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ത​ല​യി​ലും മു​ഖ​ത്തും വ​യ​റ്റി​ലും വാ​രി​യെ​ല്ലി​ലു​മെ​ല്ലാം മ​ർ​ദ​ന​മേ​ൽ​പി​ച്ചു. സ്വ​ബോ​ധം​ത​ന്നെ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വേ​ള​യി​ൽ എ​നി​ക്കാ​കെ ഓ​ർ​മ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് ഹേ ​റാം എ​ന്ന് ഉ​രു​വി​ട്ട​താ​ണ് എ​ന്ന് ഗാ​ന്ധി പ​റ​യു​ന്നു.

ഇ​നി ന​മു​ക്ക് 1946-47-48 കാ​ല​ത്തി​ലേ​ക്ക് വ​രാം. പോ​കു​ന്നി​ട​ത്തെ​ല്ലാം ശാ​രീ​രി​ക​മാ​യ ഭീ​ഷ​ണി​ക​ളെ നേ​രി​ട്ട അ​ദ്ദേ​ഹം ഏ​തു​സ​മ​യം മ​ര​ണ​ത്തെ നേ​രി​ടാ​ൻ ത​യാ​റെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു; ഏ​തോ അ​സാ​ധാ​ര​ണ വ്യ​ക്തി​യു​ടെ മ​ര​ണ​മ​ല്ല, മ​റി​ച്ച് സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ര​നാ​യ ഒ​രു മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ മ​ര​ണം. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ല​ബ്ധി​യോ​ട് ചേ​ർ​ന്ന കാ​ല​ത്ത് ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് മ​നു​ഷ്യ​ർ, പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ച് സ്ത്രീ​ക​ൾ യാ​തൊ​രു ദാ​ക്ഷി​ണ്യ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വി​ധേ​യ​രാ​വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. അ​ന്ന​ത്തെ കി​ഴ​ക്ക​ൻ പാ​കി​സ്താ​നി​ൽ (ഇ​പ്പോ​ൾ കി​ഴ​ക്ക​ൻ ബം​ഗാ​ളി​ൽ) സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ന​വ്ഖാ​ലി​യി​ലേ​ക്ക് പോ​യ​ത് സ്ത്രീ​ക​ൾ അ​നു​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന യാ​ത​ന​ക​ൾ കാ​ര​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​യു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ദേ​ഹ​ത്ത് കൈ​ക​ൾ പ​തി​ക്കു​ന്ന സാ​ഹ​ച​ര്യ​ങ്ങ​ൾ പ​ല​പ്പോ​ഴു​മു​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും ഒ​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ല. കൊ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ൽ മ​ർ​ദ​ന​ത്തി​ന്റെ വ​ക്കി​ലെ​ത്തി. ന​ട​ക്കാ​നി​രു​ന്ന​ത് പി​ന്നീ​ട് ഡ​ൽ​ഹി​യി​ൽ സം​ഭ​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

പ​രാ​ജ​യ​മോ മ​ര​ണ​മോ ആ ​മ​നു​ഷ്യ​നി​ൽ ഒ​രു ഭ​യ​വും സൃ​ഷ്ടി​ച്ചി​ല്ല. ഭ​യ​പ്പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത വേ​റെ​യും ചി​ല കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നും ന​ന്ദി പ​റ​യേ​ണ്ട​ത് രം​ഭ​യോ​ടാ​ണെ​ന്ന് തോ​ന്നു​ന്നു. സി​വി​ൽ ഡി​സൊ​ബീ​ഡി​യ​ൻ​സ് ​പ്ര​സ്ഥാ​നം കൊ​ണ്ട് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത് സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് 1915ൽ ​തൊ​ഴി​ലാ​ളി നേ​താ​വ് ഇ​ന്ദു​ലാ​ൽ യാ​ഗ്നി​ക് ഉ​ന്ന​യി​ച്ച ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് മ​റു​പ​ടി​യാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു: ത​ക്ക​താ​യ സ​മ​യ​ത്ത് എ​ത്തി​ച്ചേ​രു​ന്ന വ​ലി​യൊ​രു പ​റ്റം അ​നു​യാ​യി​വൃ​ന്ദ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ​ർ​ത്ത് ഞാ​ൻ വ്യാ​കു​ല​ന​ല്ല, പ​ക്ഷേ, ആ​ദ​ർ​ശ​ങ്ങ​ളോ​ട് ഞാ​ൻ ക​ർ​ശ​ന​മാ​യി പ​റ്റി​ച്ചേ​ർ​ന്നു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ പേ​രി​ൽ എ​ന്റെ അ​നു​യാ​യി​വൃ​ന്ദം പു​റ​ത്തേ​ക്ക് ത​ള്ളു​ന്ന കാ​ലം വ​ന്നേ​ക്കു​മെ​ന്ന് ഞാ​ൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്, ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, ഒ​രു തു​ണ്ട് റൊ​ട്ടി​ക്കു​വേ​ണ്ടി തെ​രു​വി​ലി​റ​ങ്ങി വീ​ടു​വീ​ടാ​ന്ത​രം യാ​ചി​ച്ചു ന​ട​ക്കേ​ണ്ടി​യും വ​ന്നേ​ക്കാം-​ഇ​താ​യി​രു​ന്നു അ​നു​യാ​യി​ക​ളെ​യും പി​ന്തു​ണ​യും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ വീ​ക്ഷ​ണം.

സ്വ​ന്തം ഔ​ന്ന​ത്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചോ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ബ​ഹു​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള പ്രാ​പ്തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചോ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് മി​ഥ്യാ​ധാ​ര​ണ​ക​ളേ​തു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, നെ​ൽ​സ​ൺ മ​ണ്ടേ​ല ഗാ​ന്ധി​ജി​യെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​ത് ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​ക്ക് അ​ച്ച​ട​ക്ക​മു​ള്ള ബ​ഹു​ജ​ന​സ​മ​ര​പാ​ത കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത വ്യ​ക്തി​യെ​ന്നാ​ണ്, അ​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം ഇ​ന്ത്യ​ക്കും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തി​നും ന​ൽ​കി​യ​ത്.

ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ കാ​ർ​ഷി​ക, ഖ​ന​ന, ഫാ​ക്ട​റി മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ൽ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന ത​മി​ഴ്, തെ​ലു​ഗു വം​ശ​ജ​രാ​യ 2,000 ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​രു​ടെ പി​ന്തു​ണ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഉ​ന്ന​യി​ച്ച ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ മു​ഴു​വ​നു​മ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും നി​ര​വ​ധി​യെ​ണ്ണം അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സ്മ​ട്സ്-​ഗാ​ന്ധി ധാ​ര​ണ​യെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങി​യ ഗാ​ന്ധി ല​ണ്ട​നി​ലി​റ​ങ്ങി ത​ന്റെ മാ​ർ​ഗ​ദ​ർ​ശി​യാ​യ ഗോ​ഖ​ലെ​യെ ക​ണ്ടു. ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ൽ അ​സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ കാ​ഴ്ച​വെ​ച്ച മ​നു​ഷ്യ​നും പ​ത്നി​ക്കും വേ​ണ്ടി അ​വി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സ​രോ​ജി​നി നാ​യി​ഡു സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച യോ​ഗ​ത്തി​ൽ മൂ​ന്ന് അ​തി​കാ​യ​ന്മാ​ർ പ​​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. ലാ​ലാ ല​ജ്പ​ത് റാ​യ്, അ​ന്ന​ത്തെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ഭൂ​പേ​ന്ദ്ര നാ​ഥ് ബ​സു എ​ന്നി​വ​ർ​ക്ക് പു​റ​മെ മൂ​ന്നാ​മ​ൻ സാ​ക്ഷാ​ൽ മു​ഹ​മ്മ​ദ​ലി ജി​ന്ന​യാ​യി​രു​ന്നു. ഗാ​ന്ധി​ക്കാ​യി ഭാ​വി കാ​ത്തു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്താ​ണെ​ന്ന് ആ​ർ​ക്കും അ​റി​യു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

ആ ​സ​ദ​സ്സി​നെ അ​ഭി​സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ട് ഗാ​ന്ധി പ​റ​ഞ്ഞു:

‘ക​സ്തൂ​രും ഞാ​നും ചെ​യ്ത​ത് അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ദ​ക്ഷി​ണാ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ലെ യ​ഥാ​ർ​ഥ നാ​യി​കാ നാ​യ​ക​ന്മാ​ർ ഞ​ങ്ങ​ള​ല്ല. അ​ത് ഹ​ർ​ഭ​ത് സി​ങ്, നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ടു​ക​യും പ​ട്ടി​ണി കി​ട​ന്ന് മ​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത നാ​രാ​യ​ൺ സ്വാ​മി, നാ​ഗ​പ്പ​ൻ, വ​ള്ളി​യ​മ്മ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. ക​സ്തൂ​ർ കി​ട​ന്ന അ​തേ ജ​യി​ലി​ലാ​ണ് വ​ള്ളി​യ​മ്മ​യെ പാ​ർ​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. ക​ടു​ത്ത രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​യാ​യ അ​വ​ർ​ക്ക് മോ​ച​നം ല​ഭി​ച്ച​ത് മ​ര​ണം പു​ൽ​കാ​ൻ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഭൂ​മി​യു​ടെ ഉ​പ്പാ​യ ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​ർ​ക്കു​മേ​ലാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ എ​ന്ന ഭാ​വി​രാ​ഷ്ട്രം പ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക’.

സ്വേ​ച്ഛാ​ധി​പ​ത്യ​വും തെ​റ്റു​പ​റ്റാ​ത്ത​വ​​രെ​ന്ന നാ​ട്യ​വും സ്വ​യം പു​ക​ഴ്ത്ത​ലു​മെ​ല്ലാം പ്ര​യോ​ഗി​ച്ച് ന​ട​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ കാ​ല​ത്ത് ന​മ്മ​ൾ ഓ​ർ​മി​ക്കേ​ണ്ട​ത് ഈ ​മ​നു​ഷ്യ​ന്റെ ക​ഥ​യാ​ണ്. സാ​ധാ​ര​ണ മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ അ​സാ​ധാ​ര​ണ ശ​ക്തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​റി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന ഗാ​ന്ധി സ്വ​പ്നം ക​ണ്ട​തു​പോ​ലൊ​രു ഇ​ന്ത്യ നി​ർ​മി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ജി.​ഡി.​പി വ​ള​ർ​ച്ച​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യ കോ​ർ​പ​റേ​റ്റ് നാ​യ​ക​രെ​യ​ല്ല, ഭൂ​മി​യു​ടെ ഉ​പ്പാ​യ മ​നു​ഷ്യ​രെ​യാ​ണ് സം​ര​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ട​ത്.

(മ​ഹാ​ത്മ ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ കൊ​ച്ചു​മ​ക​നും മു​ൻ സി​വി​ൽ സ​ർ​വി​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​നു​മാ​യ ഗോ​പാ​ൽ കൃ​ഷ്ണ ഗാ​ന്ധി ഈ ​വ​ർ​ഷ​ത്തെ ദ ​ഹി​ന്ദു ലി​റ്റ​റേ​ച്ച​ർ ഫെ​സ്റ്റി​വ​ലി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്)