മ​ഹാ​മേ​ള​യു​ടെ ബാ​ക്കി​പ​ത്രം

ദു​ബൈ: ഏ​റെ നാ​ളാ​യി ചേ​ർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ച​തെ​ന്തോ ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട പ്ര​തീ​തി​യാ​ണ്​ യു.​എ.​ഇ​ക്ക്. ആ​റു​ മാ​സ​മാ​യി ദു​ബൈ എ​ക്​​സ്​​പോ​യു​മാ​യി അ​വ​ർ അ​ത്ര​മേ​ൽ ഇ​ഴു​കി​ച്ചേ​ർ​ന്നി​രു​ന്നു. എ​ക്സ്​​പോ​യി​ൽ ഒ​രു​ത​വ​ണ​യെ​ങ്കി​ലും ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങാ​ത്ത​വ​ർ കു​റ​വാ​യി​രി​ക്കും. മ​ഹാ​ന​ഗ​രി​യി​ൽ പ​ല​കു​റി ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങി​യ​വ​ർ തീ​രെ കു​റ​വ​ല്ല​താ​നും. എ​ക്സ്​​പോ അ​വ​സാ​നി​ച്ച​തോ​ടെ വ​ല്ലാ​ത്തൊ​രു ശൂ​ന്യ​ത​യു​ണ്ടാ​കു​മോ എ​ന്നാ​ശ​ങ്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രും കു​റ​വ​ല്ല.

ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തോ​ള​മാ​യി യു.​എ.​ഇ​യു​ടെ മു​ക്കും മൂ​ല​യും ഇ​ള​ക്കി മ​റി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു എ​ക്സ്​​പോ​യു​ടെ ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ. എ​ക്സ്​​പോ​ക്കു​ള്ള അ​വ​കാ​ശം നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​ത്​ മു​ത​ൽ തു​ട​ങ്ങി​യ ത​യാ​റെ​ടു​പ്പു​ക​ൾ ക​ഴി​ഞ്ഞ​വ​ർ​ഷം ഗി​യ​ർ മാ​റ്റി അ​തി​വേ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക്​ മാ​റി​യി​രു​ന്നു.

2020ൽ ​കോ​വി​ഡ്​ എ​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തെ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ 2021ലെ ​അ​തി​വേ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ മ​റി​ക​ട​ക്കാ​ൻ ദു​ബൈ​ക്ക്​ ക​ഴി​ഞ്ഞു. കോ​വി​ഡ്​ എ​ത്തി​യ​ശേ​ഷം ഗ​ൾ​ഫി​ന്​ കി​ട്ടി​യ ബൂ​സ്റ്റ​ർ ഡോ​സാ​യി​രു​ന്നു എ​ക്സ്​​പോ എ​ന്ന്​ പ​റ​യാം. വാ​ണി​ജ്യ, വ്യ​വ​സാ​യ, സാ​മ്പ​ത്തി​ക, സാ​മൂ​ഹി​ക, ക​ല, കാ​യി​ക, ശാ​സ്ത്ര, പാ​രി​സ്ഥി​തി​ക, ന​യ​ത​ന്ത്ര, വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര, വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ലെ​ല്ലാം കൈ​യൊ​പ്പ്​ പ​തി​പ്പി​ച്ചു. എ​ല്ലാ മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ലും ഉ​ണ​ർ​വു പ​ക​ർ​ന്നു. ലോ​ക നേ​താ​ക്ക​ൾ ഒ​ഴു​കി​യെ​ത്തി. സെ​ലി​ബ്രി​റ്റി​ക​ൾ മി​ന്നി മാ​ഞ്ഞു. ഇ​തു​വ​രെ ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത പ​രി​പാ​ടി​ക​ൾ​ക്ക്​ സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ചു. ലോ​ക്​​ഡൗ​ണി​ൽ​നി​ന്ന്​ അ​ൺ​ലോ​ക്കി​ലേ​ക്കു​ള്ള താ​ക്കോ​ലാ​യി എ​ക്സ്​​പോ മാ​റി. യാ​ത്ര വി​ല​ക്കു​ക​ൾ ഒ​ഴി​വാ​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ എ​ക്സ്​​പോ വ​ഹി​ച്ച പ​ങ്ക്​ ചെ​റു​ത​ല്ല. ന​മു​ക്കെ​ല്ലാം ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്ത​മു​ണ്ടെ​ന്ന്​ ഓ​ർ​മി​പ്പി​ച്ച്​ ലോ​ക​ത്തി​ന്​ മു​ന്നി​ൽ ഇ​മാ​റാ​ത്തി​ന്‍റെ വാ​തി​ലു​ക​ൾ തു​റ​ന്നി​ട്ടു. ആ​ശ​ങ്ക​ക​ളെ ച​വി​ട്ടി​പ്പു​റ​ത്താ​ക്കി ആ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ളെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു എ​ക്സ്​​പോ​യു​ടെ പ്ര​യാ​ണം. ക​ണ്ട​വ​ർ വീ​ണ്ടും വീ​ണ്ടും മ​ഹാ​ന​ഗ​രി​യി​ലേ​ക്ക്​ ഒ​ഴു​കി​യെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രു​ടെ എ​ണ്ണം ര​ണ്ട​ര​ക്കോ​ടി​യും ക​വി​ഞ്ഞു. ഒ​ക്​​ടോ​ബ​ർ മു​ത​ൽ ഡി​സ്​​ട്രി​ക്​ 2020 എ​ന്ന ന​ഗ​ര​മാ​യി മാ​റാ​ൻ ഒ​രു​ങ്ങു​ക​യാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ വേ​ദി. 

വാ​ണി​ജ്യ മേ​ഖ​ല​യി​ലെ ഉ​ണ​ർ​വ്​

എ​ക്സ്​​പോ എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ ഏ​​റ്റ​വും പ്ര​തീ​ക്ഷ​യോ​ടെ കാ​ത്തി​രു​ന്ന​ത്​ വ്യ​വ​സാ​യ ലോ​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. ലോ​ക്​​ഡൗ​ൺ കാ​ല​ത്ത്​ ലോ​ക്കി​ലാ​യി​പ്പോ​യ സം​രം​ഭ​ക​ർ​ക്ക്​ സ​ട​കു​ട​ഞ്ഞെ​ഴു​ന്നേ​ൽ​ക്കാ​നു​ള്ള ഊ​ർ​ജം പ​ക​ർ​ന്ന​ത്​ എ​ക്​​സ്​​പോ​യാ​ണ്. ലോ​ക​ത്തി​ന്‍റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലെ ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ളെ ഇ​വി​ടെ​യെ​ത്തി​ച്ചു എ​ന്ന​താ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ ന​ൽ​കി​യ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ സം​ഭാ​വ​ന. മ​ഹാ​മാ​രി​ക്കാ​ല​ത്ത്​ ര​ണ്ട​ര​ കോ​ടി സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ മാ​ർ​ക്ക​റ്റി​ലി​റ​ക്കി എ​ന്ന​ത്​ ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ വി​ജ​യം. യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ ഹോ​ട്ട​ലു​ക​ളി​ലെ താ​മ​സ​ക്കാ​രു​ടെ എ​ണ്ണ​ത്തി​ൽ ആ​റ്​ മാ​സ​ത്തി​നി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യ വ​ർ​ധ​ന​ നോ​ക്കി​യാ​ൽ ഇ​ത്​ വ്യ​ക്​​തം. ടാ​ക്സി​ക​ൾ കി​ട്ടാ​നി​ല്ലാ​ത്ത അ​വ​സ്ഥ​യെ തു​ട​ർ​ന്ന്​ കൂ​ടു​ത​ൽ ടാ​ക്സി​ക​ൾ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി. വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി അ​ന്താ​രാ​ഷ്ട്ര വാ​ണി​ജ്യ ക​രാ​റു​ക​ൾ​ക്കും എ​ക്സ്​​പോ വേ​ദി​യൊ​രു​ക്കി. ടൂ​റി​സം മേ​ഖ​ല​യി​ലേ​ക്ക്​ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ ഒ​ഴു​കി​യെ​ത്താ​ൻ എ​ക്സ്​​പോ വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി.

കോ​വി​ഡ്​ കാ​ല​ത്ത്​ ഇ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു പ​രി​പാ​ടി വി​ജ​യി​ക്കു​മോ എ​ന്ന്​ പ​ല​രും സം​ശ​യി​ച്ചി​രു​ന്നു. വി​മാ​ന വാ​തി​ലു​ക​ൾ അ​ട​ഞ്ഞു​കി​ട​ന്ന​കാ​ല​ത്ത്​ 192 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ഗ​മം ഒ​രു​ക്കു​ക എ​ന്ന​ത്​ അ​സാ​ധ്യ​മെ​ന്ന്​ തോ​ന്നി​ച്ച സ​മ​യ​ത്താ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ വി​സ്മ​യ​മൊ​രു​ക്കി​യ​ത്. ഒ​മി​ക്രോ​ണി​ൽ പോ​ലും എ​ക്സ്​​പോ വീ​ണി​ല്ല എ​ന്ന​ത്​ ശ്ര​ദ്ദേ​യം. ഒ​ടു​വി​ൽ, മാ​സ്ക് പോ​ലും ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​യാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ കൊ​ടി​യി​റ​ങ്ങി​യ​ത്. 

ക​ലാ-​കാ​യി​ക സാ​ധ്യ​ത​ക​ൾ

എ​ക്സ്​​പോ എ​ത്തു​ന്നു എ​ന്ന്​ കേ​ട്ട​പ്പോ​ൾ പ​ല​രും ക​രു​തി​യി​രു​ന്ന​ത്​ വാ​ണി​ജ്യ മേ​ള എ​ന്ന്​ മാ​ത്ര​മാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ക​ലാ, കാ​യി​ക, സാം​സ്കാ​രി​ക മേ​ഖ​ല​ക​ളെ ആ​ഘോ​ഷ​മാ​ക്കി​യാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ അ​വ​സാ​നി​ച്ച​ത്. ക​ളി​ക്കാ​ൻ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ക​ളി പ​ഠി​പ്പി​ച്ചും ക​ളി​ക്കാ​രെ എ​ത്തി​ച്ചു​മാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ കാ​യി​ക​മേ​ഖ​ല​യെ ആ​ഘോ​ഷി​ച്ച​ത്. ലോ​ക​ഫു​ട്​​ബാ​ളി​ലെ വ​മ്പ​ൻ​മാ​രാ​യ ല​യ​ണ​ൽ മെ​സ്സി, ക്രി​സ്റ്റ്യാ​നോ റൊ​ണാ​ൾ​ഡോ, കി​ലി​യ​ൻ എം​ബാ​പ്പെ, ല​വ​ൻ​ഡോ​വ്​​സ്​​കി എ​ന്നി​വ​ർ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രാ​യി. ഇ​തി​ഹാ​സ താ​രം ഉ​സൈ​ൻ ബോ​ൾ​ട്ടാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ റ​ൺ ന​യി​ച്ച​ത്.

ഫോ​ർ​മു​ല വ​ൺ ചാ​മ്പ്യ​ൻ ലൂ​യി​സ്​ ഹാ​മി​ൽ​ട്ട​ൺ ക​ഴി​ഞ്ഞ​ദി​വ​സം എ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ക്ല​ബ്​ ലോ​ക​ക​പ്പ്​ ട്രോ​ഫി പ്ര​ദ​ർ​ശ​ന​ത്തി​നെ​ത്തി. ചെ​സ്​ ലോ​ക ചാ​മ്പ്യ​ൻ​ഷി​പ്പി​ന്‍റെ ക​ലാ​ശ​പ്പോ​രി​ന്​ എ​ക്സ്​​പോ സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ചു. ലോ​കോ​ത്ത​ര താ​ര​ങ്ങ​ളാ​യ മാ​ഗ്​​ന​സ്​ കാ​ൾ​സ​ണും ഇ​യാ​ൻ നി​പ്പോ​നി​യാ​ച്ചി​യും ഫൈ​ന​ലി​ൽ ഏ​റ്റു​മു​ട്ടി. ​യു.​എ.​ഇ വേ​ൾ​ഡ്​ ടൂ​റി​ന്‍റെ ദു​ബൈ മേ​ഖ​ല പോ​രാ​ട്ടം തു​ട​ങ്ങി​യ​തും അ​വ​സാ​നി​ച്ച​തും എ​ക്സ്​​പോ​യി​ലാ​ണ്. എ​ക്സ്​​പോ റ​ണ്ണി​ന്‍റെ മൂ​ന്ന്​ റൗ​ണ്ടു​ക​ളി​ലാ​യി പ​തി​നാ​യി​ര​ങ്ങ​ൾ പ​​ങ്കെ​ടു​ത്തു. കാ​യി​ക പ​രി​ശീ​ല​ന പ​രി​പാ​ടി​ക​ൾ സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ചു. ക്രി​ക്ക​റ്റ്, ഫു​ട്​​ബാ​ൾ, ബാ​സ്​​ക്ക​റ്റ്​​ബാ​ൾ, വോ​ളി​ബാ​ൾ, ടെ​ന്നി​സ്, ബാ​ഡ്​​മി​ന്‍റ​ൺ തു​ട​ങ്ങി എ​ല്ലാ മ​ത്സ​ര​ങ്ങ​ളും സൗ​ജ​ന്യ​മാ​യി ക​ളി​ക്കാ​ൻ വേ​ദി​യൊ​രു​ക്കി.

എ​ത്ര​യെ​ത്ര ക​ലാ, സാം​സ്കാ​രി​ക, സം​ഗീ​ത മേ​ള​ക​ൾ​ക്കാ​ണ്​ എ​ക്സ്​​പോ വേ​ദി​യൊ​രു​ക്കി​യ​ത്. തു​ട​ക്കം മു​ത​ൽ ഒ​ടു​ക്കം വ​രെ ജൂ​ബി​ലി പാ​ർ​ക്കും അ​ൽ​വ​സ്​​ൽ ഡോ​മും വി​ശ്ര​മി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള സി​ത്താ​ര കൃ​ഷ്ണ​കു​മാ​ർ മു​ത​ൽ സ​മി യൂ​സു​ഫും റാ​ഹ​ത്ത്​ ഫ​ത്തേ​ഹ്​ അ​ലി ഖാ​ൻ വ​രെ​യു​ള്ള ചെ​റു​തും വ​ലു​തു​മാ​യ സം​ഗീ​ത​ജ്ഞ​ർ എ​ക്സ്​​പോ​യു​ടെ മ​നം​ക​വ​ർ​ന്നു. ഇ​വ​രെ കേ​ൾ​ക്കാ​ൻ ലോ​ക​ത്തി​ന്‍റെ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള​വ​ർ ഒ​ഴു​കി​യെ​ത്തി.

എ.​ആ​ർ. റ​ഹ്​​മാ​ൻ എ​ക്സ് പോ​യു​ടെ മ​നം ക​വ​ർ​ന്നു. ​ഉ​ദ്​​ഘാ​ട​ന​ത്തി​ലും സ​മാ​പ​ന​ത്തി​ലും തി​ള​ങ്ങി നി​ന്ന​ത്​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ ഫി​ർ​ദൗ​സ്​ ഓ​ർ​ക്ക​സ്​​ട്ര​യാ​യി​രു​ന്നു. തി​ര​ക്ക്​ മൂ​ലം പ​രി​പാ​ടി​യു​ടെ മ​ണി​ക്കൂ​റു​ക​ൾ​ക്ക്​ മു​മ്പേ ജൂ​ബി​ലി പാ​ർ​ക്കും അ​ൽ​വ​സ്​​ൽ ഡോ​മു​മെ​ല്ലാം അ​ട​ക്കേ​ണ്ടി വ​ന്നു.

വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ സാം​സ്കാ​രി​ക പ​രി​പാ​ടി​ക​ൾ എ​ക്സ്​​പോ​യി​ലെ തെ​രു​വു​ക​ളു​ടെ ഹ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ​ഫ്രി​ക്ക​ൻ നൃ​ത്ത​ങ്ങ​ളും അ​റേ​ബ്യ​ൻ അ​യ്യാ​ല​യും ബ്ര​സീ​ലി​ന്‍റെ സാം​ബ​യു​മെ​ല്ലാം തെ​രു​വു​ക​ളി​ൽ നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്നു.