യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒ​രു പു​രാ​വൃ​ത്തം

മെ​ക്സി​ക്ക​ൻ എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ൻ സെ​ർ​ജി​യോ പി​റ്റോ​ളി​ന്റെ ​ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ ര​ണ്ടാം​ഭാ​ഗം ‘സ​ഞ്ചാ​രം’ (The Journey) വാ​യി​ക്കു​ന്നു. 

മെ​ക്സി​ക്ക​ൻ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ൻ സെ​ർ​ജി​യോ പി​റ്റോ​ളി​ന്റെ (Sergio Pitol) ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ ത്ര​യം (Trilogy of Memoir) ഇ​തി​ന​കം​ത​ന്നെ ലോ​ക​സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും മി​ക​ച്ച ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. സ​മ​കാ​ലി​ക സ്പാ​നി​ഷ് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ൽ ത​ന​താ​യ വ​ഴി തു​റ​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ച മി​ക​ച്ച എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ സെ​ർ​ജി​യോ പി​റ്റോ​ളി​ന്റെ ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ൾ ലോ​ക​മെ​മ്പാ​ടു​മു​ള്ള സാ​ഹി​ത്യാ​സ്വാ​ദ​ക​രെ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. ഇ​തി​നു​മു​മ്പ് ഓ​സ്ട്രി​യ​ൻ സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ൻ എ​ലി​യാ​സ് ക​നേ​റ്റി​യു​ടെ (Elias Canetti) മൂ​ന്നു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി വ​ന്ന ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളും റ​ഷ്യ​ൻ മ​ഹാ​ക​വി ഒ​സി​പ് മൻദൽ​സ്ത​മി​ന്റെ ഭാ​ര്യ ന​ദി​ഷ്ദ മ​ൻ​ദു​ൽ​സ്തം ര​ചി​ച്ച ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ ര​ണ്ടു ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണ് (Hope Against Hope and Hope abandoned) ഈ ​ഗ​ണ​ത്തി​ൽ മി​ക​ച്ച ര​ച​ന​ക​ളാ​യി പ​രി​ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

സെ​ർ​ജി​യോ പി​റ്റോ​ളി​ന്റെ ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ ഒ​ന്നാം ഭാ​ഗ​മാ​യ ‘ദ ആർട്ട് ഒാഫ് ഫ്ലൈറ്റി’നെ (​The Art of flight) കുറിച്ച് ആ​ഴ്​​ച​പ്പ​തി​പ്പി​ൽ എ​ഴു​തി​യി​രു​ന്നു. ഇൗ​ ത്ര​യ​ത്തി​ന്റെ ര​ണ്ടാം ഭാ​ഗം ‘ദ ജേണി’യും (The Journey) ​മൂ​ന്നാം ഭാ​ഗം ‘വിയനയിലെ മാന്ത്രികനു’മാ​ണ് (The Magician in Vienna). ഈ ​മൂ​ന്നു ര​ച​ന​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും എ​ടു​ത്തു​പ​റ​യാ​നു​ള്ള​ത് സാ​ഹി​ത്യ​സ്പ​ർ​ശി​യാ​യ രൂ​പ​മാ​ണ്. ഈ ​രൂ​പ​ത്തി​ൽ സ​മാ​ന​മാ​യ മ​റ്റ് ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ൾ ഉ​േ​ണ്ടാ എ​ന്നും സം​ശ​യം.

ര​ണ്ടാം ഭാ​ഗ​മാ​യ ‘ദ ജേ​ണി’​യെ​ക്കു​റി​ച്ച വാ​യ​നാ​നു​ഭ​വം പ​ങ്കു​വെ​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​മാ​ണി​വി​ടെ. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ശ​ബ്ദം പു​സ്ത​കങ്ങ​ളു​ടെ മാ​യി​ക​ അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ന​പ്പു​റം മാ​റ്റൊ​ലി​​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ചെ​ക്കോ​േ​സ്ലാ​വാ​ക്യ​യി​ൽ മെ​ക്സി​ക്ക​ൻ അം​ബാ​സ​ഡ​റാ​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തെ പ്രാ​ഗ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളും 1986ൽ ​സോ​വി​യ​റ്റ് യൂ​നി​യ​നി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ ര​ണ്ടാ​ഴ്ച​ക്കാ​ല​ത്തെ യാ​ത്രാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​മാ​ണ് ഈ ​പു​സ്ത​ക​ത്തി​ന്റെ പ്ര​മേ​യം. ഇ​വി​ടെ പ്രാ​ഗ് ന​ഗ​രം, അ​വി​ട​ത്തെ എ​ഴു​ത്തു​കാ​ർ, ര​ച​ന​ക​ളു​ടെ മാ​യി​ക​ലോ​കം, റ​ഷ്യ​യി​ലെ മോ​സ്കോ, ലെ​നി​ൻ​ഗ്രാ​ഡ്, ബ്ലാ​ക്ക് സീ​ക്കും കാ​സ്പി​യ​ൻ ക​ട​ലി​നു​മി​ട​യി​ലെ കൗ​ക്കേ​സി​യ​യി​ലെ യാ​ത്ര എ​ന്നി​വ​ ഓ​ർ​മ​ക​ളി​ലൂ​ടെ പു​റ​ത്തെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് മ​ഹ​ത്താ​യ വാ​യ​നാ​നു​ഭ​വം ത​ന്നെ​യാ​ണ്.

‘ദ ആർട്ട് ഓഫ് ഫ്ലൈറ്റി’ൽ (The Art of Flight) ​സ്വീ​ക​രി​ച്ച അ​തേരീ​തി​യി​ലു​ള്ള രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​ക​ളാ​ണി​വി​ടെ​യും യോ​ജി​പ്പി​ച്ചു​നി​ർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. 80ക​ളു​ടെ ആ​രം​ഭ​ത്തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം മെ​ക്സി​കോ ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ ര​ണ്ടുമാ​സം ഒ​ഴി​വു​ദി​ന​ങ്ങ​ൾ ക​ഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടി. അ​ത്​ ബാ​ഴ്സലോ​ണ​യി​ലെ​യും വാ​ർ​സൊ​യി​ലെ​യും ബു​ഡാ​പെ​സ്റ്റി​ലെ​യും മോ​സ്കോ​യിലെ​യും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ താ​മ​സ​ത്തി​നുശേ​ഷ​മാ​ണ്. ഇൗ ​പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ൽ യാ​ത്രാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ളും ഡ​യ​റി​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളും ​െക​ട്ടു​ക​ഥ​ക​ളും ഉ​പ​ക​ഥ​ക​ളു​മൊ​ക്കെ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. സാ​ഹി​ത്യ​പ​ര​മാ​യ വി​ഭാ​വ​ന​ങ്ങ​ളു​െ​ട മാ​യി​ക​ലോ​കം സെ​ർ​ജി​യോ ഇ​തി​ലൂ​ടെ അ​നാ​വ​ര​ണം​ ചെ​യ്യു​ന്നു. ഭാ​വ​ന​യു​ടെ ശ​രി​ക്കും വി​ചി​ത്ര​വും സ​ങ്കീ​ർ​ണ​വു​മാ​യ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ലം അ​നി​വാ​ര്യ​മാ​യ ഒ​ന്നാ​ണെ​ന്ന് സെ​ർ​ജി​യോ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഒ​രു നോ​വ​ലി​നോ ചെ​റു​ക​ഥ​ക്കോ ലേ​ഖ​ന​ത്തി​നോ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​നാ​വാ​ത്ത ത​ല​ങ്ങ​ൾ ഇ​വി​ടെ കൂ​ടു​ത​ൽ പ്രാ​ധാ​ന്യ​ത്തോ​ടെ ക​ട​ന്നു​വ​രു​ന്നു. ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്ത വ​ലി​യ ലോ​കം ഇ​തി​ന്റെ പി​ന്നി​ൽ സ​ജീ​വ​മാ​യി നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ട്.

പ്രാ​ഗ് ത​നി​ക്കേ​റ്റ​വും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ന​ഗ​ര​മാ​ണെ​ങ്കി​ൽ​പോ​ലും കൂ​ടു​ത​ലൊ​ന്നും രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത​തി​ലു​ള്ള ദുഃ​ഖം ​ഗ്ര​ന്ഥ​കാ​ര​ൻ പ​ങ്കു​വെ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ത​ന്റെ ഡ​യ​റി​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളി​ൽ തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ വ​ലി​​െയാരു ശൂ​ന്യ​ത​യു​ടെ പൊ​രു​ൾ തേ​ടി അ​ദ്ദേ​ഹം പോ​കു​ന്നു. ന​ഗ​ര​വീ​ഥി​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ഒ​രി​ക്ക​ലും അ​വ​സാ​നി​ക്കാ​ൻ സാ​ധ്യ​ത​യി​ല്ലാ​ത്ത സ​ഞ്ചാ​ര​ങ്ങ​ളോ വി​ഖ്യാ​ത​മാ​യ മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ട അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളോ ഒ​ന്നും അ​തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​വ അ​വ​ഗ​ണി​ക്കാ​നു​ള്ള മാ​ന​സി​കാ​വ​സ്ഥ​യാ​ണ്​ അ​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്. പി​ന്നീ​ട് സോ​വി​യ​റ്റ് റ​ഷ്യ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാ​ത്രാ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വേ​ണ്ട​ത്ര പ്രാ​ധാ​ന്യം കൊ​ടു​ത്തു. പ്രാ​ഗ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്റെ വ​ശ്യ​ത​ക​ളി​ൽ അ​വി​ട​ത്തെ എ​ഴു​ത്തു​കാ​രു​ടെ ര​ച​ന​ക​ളും അ​വ​രു​മാ​യു​ള്ള ഒ​ത്തു​ചേ​ര​ലു​ക​ളു​മൊ​ക്കെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​ത്തോ​ടെ വ​രേ​ണ്ട​താ​യി​രു​ന്നു.

റി​പ്പെ​ലി​നോ​യു​ടെ ‘മാ​ന്ത്രി​ക പ്രാ​ഗ്’ (Magic Prague) എ​ന്ന വി​ഖ്യാ​ത പു​സ്ത​കം ഏ​തൊ​രെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നും വ​ലി​യ ഓ​ർ​മ​യാ​യി ഒ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​കേ​ണ്ട​ ഒ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. റ​ഷ്യ​യി​ലാ​കെ അ​ല​ഞ്ഞു​തി​രി​ഞ്ഞു ന​ട​ന്ന വ്യ​ക്തി​ഗ​ത അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പം അ​വി​ട​ത്തെ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ​യും സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ന്മാ​രെ​യും അ​വ​രു​ടെ ര​ച​ന​ക​ളെ​യും കു​റി​പ്പു​ക​ളി​ൽ മി​ക​ച്ചരീ​തി​യി​ൽ ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളി​ക്കാ​ൻ സെ​ർ​ജി​യോ​ക്കു ക​ഴി​ഞ്ഞു. അ​വി​ട​ത്തെ ജ​ന​ത ഗോ​ർ​ബ​ച്ചേ​വി​ന്റെ പെ​രി​സ്ട്രോ​യ്ക്കയെ ഏ​തുരീ​തി​യി​ലാ​ണ് ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന​തെ​ന്ന് ഒ​രു എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ന്റെ സൂ​ക്ഷ്മ​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ലും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ക​ണ്ടെ​ഴു​താ​നാ​യി. പ്ര​ത്യാ​ശ​യോ​ടെ​യും അ​തേ​സ​മ​യം, ഒ​രു​ത​രം സം​ശ​യ​ദൃ​ഷ്ടി​യോ​ടെ​യുമാ​ണ​വ​ർ അ​തി​നെ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​യ​ത്. ഇ​വി​ടെ ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ​നി​ന്ന് എ​ഴു​ത്തി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​ക​ളു​ടെ സ്പ​ർ​ശം അ​നു​ഭ​വി​പ്പി​ക്കാ​ൻ സെ​ർ​ജി​യോ​ക്കാ​കു​ന്നു. റ​ഷ്യ​ൻ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​നു​ള്ള നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ബോ​ധ​വും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​ണ്ട്.

റ​ഷ്യ​ൻ സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ലെ അ​ന്ന അ​ക​മ​ത്തോ​ല​യും മാ​രി​ന​സ്വെ​റ്റ​യേ​വ​യും മി​ഖാ​യേ​ൽ ബു​ൾ​ഗാ​ക്കോ​വും ആ​ന്ദ്രെ പ്ലാ​റ്റി​നോ​വും ഇ​സാ​ക് ബാ​ബ​ലും ഒ​സി​പ് മൻദൽ​സ്ത​മും പാ​സ്റ്റ​ർ​നാ​ക്കു​മൊ​ക്കെ ഇ​വി​ടെ ക​ട​ന്നു​വ​രു​ന്നു​ണ്ട്. സ്റ്റാ​ലി​നി​സ​ത്തി​ന്റെ പീ​ഡ​ന​ങ്ങ​ൾ ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങേ​ണ്ടി ​വ​ന്ന ഈ ​എ​ഴു​ത്തു​കാ​രു​ടെ ദു​ര​ന്ത​പൂ​ർ​ണ​മാ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​നും സെ​ർ​ജി​യോ ത​യാ​റാ​കു​ന്നു​ണ്ട്. മാ​രി​ന​സ്വെ​റ്റ​യേ​വ​യു​ടെ​യും അ​വ​രു​ടെ വി​ദേ​ശ​ത്തു ഒ​ളി​താ​മ​സ​മാ​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ഭ​ർ​ത്താ​വി​ന്റെ​യും അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ക്കു​മ്പോ​ൾ നാ​മാ​കെ അ​സ്വ​സ്ഥ​രാ​കും. ഗു​ലാ​ഗി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​ക​ൾ​ക്കു​ള്ളി​ലെ മ​ര​ണം കാ​ത്തു​കി​ട​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ ഇ​രു​ണ്ട ലോ​കം ആ​ർ​ക്കാ​ണ് മ​റ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​ക.

അ​ന്ന​ത്തെ റ​ഷ്യ​ൻ ജ​ന​ത​യു​ടെ ജീ​വി​ത​സ​മ​സ്യ​ക​ളെ ന​ന്നാ​യി ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​ൻ സെ​ർ​ജി​യോ​ക്കു ക​ഴി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​വി​ടെ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യി​ൽ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​രാ​യി ക​ഴി​യേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ചെ​ക്ക് സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള ഓ​ർ​മ​ക​ൾ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മ്പോ​ൾ സെ​ർ​ജി​യോ​യു​ടെ മാ​ന​സി​കാ​വ​സ്ഥ ഏ​തു രീ​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് ഇ​ത് വാ​യി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ന​മു​ക്കു തി​രി​ച്ച​റി​യാം. റ​ഷ്യ​ൻ അ​ധി​കാ​രി​ക​ൾ ത​ന്റെ യാ​ത്രാ​പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​കു​ന്ന​ത് സെ​ർ​ജി​യോ​യെ അ​സ്വ​സ്ഥ​നാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ജോ​ർ​ജി​യ​ക്കു പ​ക​രം യു​െ​ക്ര​യ്നി​ലേ​ക്ക് പോ​ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ​വ​ർ ശ​ഠി​ച്ച​ത്. കി​യ​വ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്റെ ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​വി​ട​ത്തെ രാ​ഷ്ട്രീ​യ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ന​ത്തെ അ​വ​സ്ഥ​ക​ൾ​ക്കു​ള്ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ നാം ​വി​ല​യി​രു​ത്താ​ൻ ശ്ര​മി​ക്ക​രു​ത്. യു​െ​ക്ര​യ്നി​ന്റെ ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ കി​യ​വ് സു​ന്ദ​ര​മാ​യ ന​ഗ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. സോ​വി​യ​റ്റ് സാ​ഹി​ത്യ​ത്തെ സ്റ്റാ​ലി​ന്റെ കാ​ല​ത്തെ അ​ധി​കാ​ര​വ​ർ​ഗ​ത്തി​നും കീ​ഴ​ട​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന് സെ​ർ​ജി​യോ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

1933നും 1939​നു​മി​ട​യി​ൽ ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് ന​ഗ​ര​വാ​സി​ക​ളെ​യും സാ​ധാ​ര​ണ മ​നു​ഷ്യ​രെ​യും സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ നി​ഴ​ലി​ൽ സ്റ്റാ​ലി​ന്റെ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം റ​ഷ്യ​യി​ൽ അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്ത് ത​ട​വി​ലാ​ക്കി. ഇ​വ​രി​ൽ പ്ര​ധാ​നി​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന മെ​യ​ർ​ഹോ​ൾ​ഡ് ശ​രി​ക്കും സി​നി​മ​യി​ലെ ഐ​സ​ൻ​സ്റ്റീ​നി​നെ ​പോ​ലെ തി​യ​റ്റ​റി​ൽ നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്ന വ്യ​ക്തി​യാ​ണ്. കെ.​ജി.​ബി മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ച ഗ്രേറ്റ്പ​ർ​ജി​ന്റെ ക​രി​നി​ഴ​ൽ കാ​ലം സെ​ർ​ജി​യോ വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു. ശ​ത്രു​വി​ന് അ​നു​ക​മ്പ​യു​ടെ ഒ​രു ത​രി​പോ​ലും അ​നു​വ​ദി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്ക​രു​തെ​ന്ന പ്ര​മാ​ണം മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ ധ്വം​സ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ​യും സാ​ധൂ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.

പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലേ​റി​യ ഗോ​ർ​ബ​ച്ചേ​വി​ന് റ​ഷ്യ​യു​െ​ട യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച് അ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു. പെ​രി​സ്ട്രോ​യ്ക്ക വി​ജ​യി​ക്കാ​തെ​പോ​യ​ത് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് റ​ഷ്യ​ക്കാ​ർ​ക്ക് വേ​ണ്ട​ത്ര വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം ല​ഭി​ക്കാ​തെ​പോ​യ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം വി​ശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. പ്ര​കൃ​തി അ​ന്ന​ത്തെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ദൈ​വ​സ​ങ്ക​ൽ​പ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഗോ​ർ​ബ​ച്ചേ​വ് ഇ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ന​ന്നാ​യി തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, ദേ​ശീ​യ​മാ​യ പ്ര​ക്ഷു​ബ്ധ​ത​കൊ​ണ്ട് ത​​ന്റെ എ​തി​രാ​ളി​ക​ളെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​വും അ​ന്നു​ണ്ടാ​യി. അ​ത്ര​ക്കൊ​ന്നും പു​റ​ത്ത് അ​റി​യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത അ​ന്ന​ത്തെ കാ​ല​ത്തി​ന്റെ നി​ഗൂ​ഢ​ത​ക​ൾ സെ​ർ​ജി​യോ സൂ​ക്ഷ്മ​മാ​യി പ​ഠി​ക്കു​ക​യും വി​ശ​ക​ല​നം​ചെ​യ്യു​ന്നു​മു​ണ്ട്.

മോ​സ്കോ​യി​ലെ അ​വ​സാ​ന​കാ​ല​ത്ത് ബു​ൾ​ശാ​ക്കോ​മി​ന്റെ ‘ഒ​രു നാ​യു​ടെ ഹൃ​ദ​യം’ (Heart of a Dog) വാ​യി​ച്ചു​ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ സെ​ർ​ജി​യോ​ക്ക് ഈ ​ലോ​ക​ത്ത് താ​നൊ​രു അ​നാ​ഥ​നാ​ണെ​ന്ന തോ​ന്ന​ലു​ണ്ടാ​യി. മോ​സ്കോ​യി​ൽ വാ​ൾ​ട്ട​ർ ബെ​ഞ്ച​മി​ന് ഒ​രു ഭൗ​തി​ക​മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യ പ്ര​ണ​യ​ബ​ന്ധ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് എ​ഴു​തി​യ​തി​നെ കു​റി​ച്ചും ഓ​ർ​മ​ക​ൾ നി​റ​ഞ്ഞു. ഒ​രു മ​തി​ഭ്ര​മ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ​പെ​ട്ട​തു​പോ​ലെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. തി​രി​ച്ച് സ്വ​ന്തം ഭൂ​മി​ക​യി​ൽ മ​ട​ങ്ങി​യെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം സ്വ​ത​ന്ത്ര​നാ​യ​ത്.

ഡ​യ​റി​യി​ലി​ങ്ങ​നെ കു​റി​ച്ചു​വെ​ച്ചു: ‘‘മോ​സ്കോ​യി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ട​ങ്ങി​വ​രു​ന്ന ഒ​രു​വ​ന് ബ​ർ​ലി​ൻ ഒ​രു മൃ​ത​ന​ഗ​ര​മാ​യി​ട്ടേ അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ക​യു​ള്ളൂ.’’ ക​ന​ത്ത ചൂ​ടി​ലാ​ണ് സെ​ർ​ജി​യോ ജൂ​ൺ മാ​സ​ത്തി​ലാ​ദ്യം മോ​സ്കോ വി​ടു​ന്ന​ത്. പോ​കേ​ണ്ട പ്രാ​ഗ് ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ ചൂ​ട് അ​മ്പ​ത്തി​നാ​ല് ഡി​ഗ്രി​യാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, അ​പ്പോ​ഴും മ​ഴ​പെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. റ​ഷ്യ വി​ടു​മ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​മൊ​രു റ​ഷ്യ​ൻ കി​ടാ​വാ​യി രൂ​പാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തി​രു​ന്നു.

ഒ​രു രാ​ഷ്ട്രീ​യ സ്വ​ഭാ​വ​മു​ള്ള പു​സ്ത​ക​മ​ല്ല. അ​തി​നൊ​ക്കെ​യ​പ്പു​റ​മു​ള്ള ഒ​ന്നാ​ണി​ത്. സെ​ർ​ജി​യോ​യു​ടെ സാ​ഹി​ത്യ​പ​ര​മാ​യ, സ​ഞ്ച​രി​ച്ച​യി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ എ​ഴു​ത്തു​കാ​രെ തേ​ടി​യു​ള്ള ഒ​രു തീ​ർ​ഥാ​ട​ന​മാ​യും നാ​മി​തി​നെ കാ​ണ​ണം. ത​ക​ർ​ച്ച​യു​ടെ ച​രി​ത്രം ഇ​ത് ന​മ്മെ പ​ല​പ്പോ​ഴും ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഒ​രെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ൻ ഏ​തൊ​ക്കെ രീ​തി​യി​ലാ​ണ് സൃ​ഷ്ടി​പ​ര​മാ​​െയ​ല്ലാം ഏ​കോ​പി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്നും ഇ​ത് കാ​ട്ടി​ത്ത​രു​ന്നു. മ​നു​ഷ്യ​സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​ന്റെ കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള സ്വ​ത്വ​വും ഇ​തി​ന്റെ അ​ന്ത​ർ​ധാ​ര​യാ​ണ്. റ​ഷ്യ​ൻ എ​ഴു​ത്തു​ക​ൾ നേ​രി​ട്ട ദു​ര​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ൽ ന​മ്മെ പ​ല​തി​നെ​യും ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. ഒ​രു റ​ഷ്യ​ൻ കൗ​മാ​ര​ക്കാ​ര​നാ​കാ​ൻ മോ​ഹി​ച്ച സെ​ർ​ജി​യോ ഒ​ന്നു സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, ത​ന്നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം എ​ല്ലാം എ​ല്ലാ​റ്റി​ലും ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. എ​ഴു​ത്തി​ലൂ​െ​ടയേ സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​യി അ​നാ​വ​ര​ണം ചെ​യ്യാ​ൻ ക​ഴി​യൂ.

യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ പൊ​രു​ളും അ​തോ​ടൊ​പ്പം പു​റ​ത്തു​ള്ള​വ​രും ഇ​നി ഈ ​ഓ​ർ​മ​ക്കു​റി​പ്പു​ക​ളു​ടെ മൂ​ന്നാം ഭാ​ഗ​മാ​യ ‘വി​യ​ന​യി​ലെ മാ​ന്ത്രി​ക​’ത്തി​ൽ വീ​ണ്ടും ഒ​ത്തു​ചേ​രും.