ഈ​ജി​പ്തി​ലേ​ക്ക് ഒ​രു അ​ക്കാ​ദ​മി​ക യാ​ത്ര

കാ​ലി​ക്ക​റ്റ് സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള പ​ത്ത് പ്ര​ഫ​സ​ർ​മാ​ർ ഇൗ​ജി​പ്ത്​ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കു​ന്നു. അ​വ​ർ ക​ണ്ട കാ​ഴ്​​ച​ക​ളാ​ണ്​ ഈ ​കു​റി​പ്പ്. അ​ക്കാ​ദ​മി​ക മി​ക​വി​​ന്റെ നാ​ട്​ കൂ​ടി​യാ​ണ്​ ഈജി​പ്​​ത്​. 

ഫ​റോ​വ​യു​ടെ നാ​ടാ​യ​തു​പോ​ലെ വി​മോ​ച​ക പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ മോ​സ​സി​ന്റെ​കൂ​ടി നാ​ടാ​ണ് ഈ​ജി​പ്ത്. പി​ര​മി​ഡു​ക​ളും നൈ​ലും അ​സ്വാ​ൻ അ​ണ​ക്കെ​ട്ടും അ​ല​ക്സാ​ണ്ട​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യും ക്ലി​യോ​പാ​ട്ര​യും സീ​സ​റും അം​റു​ബി​നു ആ​സും ഫാ​ത്വി​മി, മം​ലൂ​ക്ക് രാ​ജ​വം​ശ​ങ്ങ​ളും ജൗ​ഹ​റു​സ്സി​ഖി​ലി​യും അ​ൽ അ​സ്ഹ​ർ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യും അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ ലൈ​ബ്ര​റി​യും നെ​പ്പോ​ളി​യ​നും ജ​മാ​ൽ അ​ബ്ദു​ന്നാ​സി​റും സൂ​യ​സ് ക​നാ​ലും ‘ഖു​ർ​ആ​​ന്റെ ത​ണ​ലി’​ലും സൈ​ന​ബു​ൽ ഗ​സ്സാ​ലി​യും ന​ജീ​ബ് മ​ഹ്ഫൂ​സും അ​റ​ബ് വ​സ​ന്ത​വും ത​ഹ്‌​രീ​ർ സ്ക്വ​യ​റും എ​ല്ലാം ഓ​ർ​മ​യി​ൽ എ​ഴു​ന്നു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന വി​ശാ​ല​ദേ​ശം. ആ ​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്കാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ കാ​ലി​ക്ക​റ്റ് യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള 10 പ്ര​ഫ​സ​ർ​മാ​ർ യാ​ത്ര തി​രി​ച്ച​ത്.

ക​രി​പ്പൂ​ർ വി​മാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്നും മ​സ്ക​ത്ത് വ​ഴി ഒ​മാ​ൻ എ​യ​ർ ഫ്ലൈ​റ്റി​ൽ 13 മ​ണി​ക്കൂ​റി​ല​ധി​കം യാ​ത്ര​ചെ​യ്തി​ട്ടും ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ക്ഷീ​ണം ബാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. കൈ​റോ അ​ന്താ​രാ​ഷ്ട്ര വി​മാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് നേ​രെ ഡൗ​ൺ​ടൗ​ണി​ലെ ഗ്രാ​ൻ​ഡ് പാ​ല​സ് ഹോ​ട്ട​ലി​ലെ ഏ​ഴാം നി​ല​യി​ലേ​ക്ക്. ആ​ധു​നി​ക കൈ​റോ​യു​ടെ സ്ര​ഷ്ടാ​ക്ക​ളി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​യ ഇ​സ്മാ​യി​ൽ പാ​ഷ​യു​ടെ പ്ര​ത്യേ​ക താ​ൽ​പ​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണ് ഫ്ര​ഞ്ച് ടൗ​ൺ പ്ലാ​ന​റാ​യ പി​യ​റി ഗ്രാ​ൻ​ഡ് ഡൗ​ൺ​ടൗ​ൺ ഫ്ര​ഞ്ച് മാ​തൃ​ക​യി​ൽ രൂ​പ​ക​ൽ​പ​ന ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്.

പാ​രി​സി​ന്റെ ഗ​ന്ധം പ​ക​ർ​ന്നു​ത​രു​ന്ന കൈ​റോ 4000 കൊ​ല്ലം പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള മ​നു​ഷ്യ ജ​ഡ​ത്തി​ന്റെ നാ​റ്റ​വും പേ​റു​ന്നു​വെ​ന്ന് മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ന്റെ സ്വ​ന്തം എ​സ്.​കെ. സൂ​യ​സ് ക​നാ​ലി​നും ഡൗ​ൺ ടൗ​ണി​നും ഏ​ക​ദേ​ശം ഒ​രേ പ്രാ​യം. ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പ്രാ​യ​ത്തി​ന്റെ ജ​രാ​ന​ര​ക​ൾ ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും ഗ​രി​മ ഒ​ട്ടും ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല.

ഒ​രു പൂ​ച്ചമ​യ​ക്ക​ത്തി​നു​ശേ​ഷം പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ന്റെ ഉ​ണ​ർ​ച്ച​യി​ലേ​ക്ക് ഞ​ങ്ങ​ളും എ​ഴു​ന്നേ​റ്റു. തൊ​ട്ട​ടു​ത്തു​ത​ന്നെ ക​ൺ​പാ​ർ​ക്കും ദൂ​ര​ത്ത് ന​ഗ​ര​ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​ൽ സാ​മാ​ന്യം വ​ലി​യ ​ക്രി​സ്ത്യ​ൻ ദേ​വാ​ല​യം ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ഈ​ജി​പ്തി​ൽ ഗ്രീ​ക് റോ​മ​ൻ കാ​ല​ത്തോ​ളം എ​ത്തു​ന്ന ക്രി​സ്ത്യ​ൻ, ജൂ​ത ദേ​വാ​ല​യ​ങ്ങ​ൾ എ​ല്ലാ പ്രൗ​ഢി​യോ​ടെ​യും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു​ണ്ട്. സെ​ന്റ് ജോ​ർ​ജ് ഗ്രീ​ക് ച​ർ​ച്ച്, കോ​പ്റ്റി​ക് ഓ​ർ​ത്ത​ഡോ​ക്സ് ച​ർ​ച്ച്, ബ​ൻ എ​സ്റ സി​ന​ഗോ​ഗ്, ഹാ​ങ്ങി​ങ് ച​ർ​ച്ച് എ​ന്നി​വ ചി​ല ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്രം. പ​ഴ​കി​യെ​ങ്കി​ലും പ്ര​താ​പം നി​ല​നി​ർ​ത്തു​ന്ന ഡൗ​ൺ ടൗ​ണി​​ന്റെ ക​ണ്ണെ​ത്തും അ​ക​ല​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ് ത​ഹ്‌​രീ​ർ സ്ക്വ​യ​റും മി​ൽ​ട്ട​ൺ ഹോ​ട്ട​ലും കൈ​റോ ട​വ​റും. ഒ​രു ന​ട​പ്പുദൂ​ര​ത്ത് വി​ഖ്യാ​ത​മാ​യ ഖ​ലീ​ലി തെ​രു​വും ഹു​സൈ​ൻ മോ​സ്കും സു​ൽ​ത്താ​ൻ ഗൂ​റി​ സ​മു​ച്ച​യ​വും അ​ൽ അ​സ്ഹ​ർ പ​ള്ളി​യും മ​റ്റും.

ഖ​ലീ​ലി തെ​രു​വി​നെ ഹെ​റി​റ്റേ​ജ് ബ​സാ​ർ എ​ന്നു വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. ഈ​ജി​പ്ത് പൊ​തു​വെ ശാ​ന്ത​മാ​യാ​ണ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ട​ത്. മോ​ഹ​ഭം​ഗ​ത്തി​ന്റെ നി​ർ​വി​കാ​ര​ത​യാ​ണ് ആ ​ക​ണ്ണു​ക​ളി​ലെ​ന്ന് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തി​ലെ ഡോ​. അ​ശ്റ​ഫും ന​ജ്മു​വും.

കൈ​റോ​യു​ടെ മ​ണ്ണി​ൽ

കൈ​േ​റാ (ന്യൂ) ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലു​ട​നീ​ളം അ​തി​വി​ശാ​ല​മാ​യ റോ​ഡു​ക​ൾ, വീ​തി​യു​ള്ള ന​ട​പ്പാ​ത​ക​ൾ. തി​ര​ക്കൊ​ട്ടും അ​റി​ഞ്ഞി​ല്ല. ക​ട​ക​ൾ എ​ല്ലാം സ​ജീ​വം. എ​ന്നാ​ൽ, മി​ഠാ​യി​തെ​രു പോ​ലെ​യോ മും​ബൈ തെ​രു​വു​ക​ൾ പോ​ലെ​യോ, ഡ​ൽ​ഹി​ വീ​ഥി​ക​ളി​ൽ കാ​ണു​ന്ന മാ​തൃ​ക​യി​ലോ എ​പ്പോ​ഴും ജ​ന​ത്തി​ന്റെ ഒ​ഴു​ക്കി​ല്ല; വാ​ഹ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും. വാ​ഹ​ന പെ​രു​ക്കം​കൊ​ണ്ടും മ​നു​ഷ്യ​ത്തി​ര​ക്കു​കൊ​ണ്ടും ശ്വാ​സം മു​ട്ടു​ന്ന ഓ​ൾ​ഡ് കൈ​റോ​യാ​ണ് വാ​യി​ച്ച​റി​ഞ്ഞ ഓ​ർ​മ​യി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത്.

റോ​ഡ​രി​കി​ൽ വ​ലി​യ പൊ​ലീ​സ് വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ൾ നി​ർ​ത്തി​യി​ട്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അ​വ​ർ ആ​രും പ​ര​ന്നൊ​ഴു​കു​ന്ന ജ​ന​ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ ഇ​ട​പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. ഓ​രോ​രു​ത്ത​രും അ​വ​രു​ടെ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ വ്യാ​പൃ​ത​ർ. അ​ത് ഖാ​ൻ ഖ​ലീ​ലി​യി​ലെ തെ​രു​വി​ലാ​യാ​ലും അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യി​ലെ ട്രാ​മി​ലാ​യാ​ലും കൈ​േ​റാ അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​ക​ളു​ടെ ഗേ​റ്റി​നു മു​ന്നി​ലാ​യാ​ലും ലു​ഖു​മാ​നു​ൽ ഹ​ഖീം മ​ഖ്ബ​റ​യി​ൽ ആ​യാ​ലും പോ​ർ​ട്ട് സ​യി​ദി​ലെ (ബു​ർ​സ ഈ​ദ്) ച​ങ്ങാ​ട​ത്തി​ലാ​യാ​ലും ശ​രി. ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ മ​ഹാ​ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും മു​സ്‍ലിം​ക​ളാ​ണ്. കോ​സ്മോ​പൊ​ളി​റ്റ​ൻ കോ​മ്പോ​സി​റ്റ് ക​ൾ​ച​റി​ന്റെ എ​ടു​ത്തു​െ​വ​ച്ച രൂ​പ​മാ​ണ് കൈ​േ​റാ എ​ന്നു പെ​െ​ട്ട​ന്നു​ത​ന്നെ മ​ന​സ്സി​ലാ​കും.

യൂ​റോ​പ്പും ഈ​ജി​പ്തും ത​മ്മി​ൽ ഒ​രു ക​ട​ല​ക​ലം മാ​ത്ര​മാ​ണ​ല്ലോ ഉ​ള്ള​ത്. പൗ​രാ​ണി​ക ആ​ത​ൻ​സും സ്പാ​ർ​ട്ട​യും മാ​സി​ഡോ​ണി​യ​യും അ​റ​ബി​ക​ളും മം​ലൂ​ക്കു​ക​ളും മ​ധ്യ​കാ​ല ഉ​സ്മാ​നി​ക​ളും ആ​ധു​നി​ക ഫ്രാ​ൻ​സും ബ്രി​ട്ട​നും കോ​പ്റ്റി​ക് അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള ത​ദ്ദേ​ശീ​യ വം​ശീ​യ​ത​ക​ളും എ​ല്ലാം ഇ​ഴ​ചേ​ർ​ന്ന് സൃ​ഷ്ടി​ച്ച സം​സ്കാ​ര വൈ​വി​ധ്യം ഇ​ന്നും ഈ​ജി​പ്തി​ൽ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു. ബൈ​ന​ൽ ഖ​സ്റൈ​ൻ സി​നി​മ​യി​ലെ സ​അ​ദ് സ​അ​ലൂ​ലി​​ന്റെ പ്ര​സം​ഗം ഒ​രു നി​മി​ഷാ​ർ​ധ​ത്തി​ൽ മി​ന്നി​മ​റി​ഞ്ഞു.

കൈ​േ​റാ​യി​ൽ താ​മ​സി​ച്ച് ഈ​ജി​പ്തി​​ന്റെ ഹൃ​ദ​യ​ഭൂ​മി​ക​ളി​ലേ​ക്ക് യാ​ത്ര​തി​രി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു പ്ലാ​ൻ. ആ ​പ്ലാ​ൻ വ​ള​രെ കൃ​ത്യ​മാ​യി മ​മ്പാ​ട് കോ​ള​ജി​ലെ ഡോ. ​സാ​ബി​ക് നി​ർ​വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഞ​ങ്ങ​ളെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​ൻ ഈ​ജി​പ്തു​കാ​രി​യും ഗ​വേ​ഷ​ക​യു​മാ​യ ആ​ലി​യ, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​രം സ്വ​ദേ​ശി അ​ലി​ഹ​സ​ൻ, ഉ​സാ​മ എ​ന്നി​വ​രു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. 12 ദി​വ​സം​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഊ​രു​ചു​റ്റ​ലും അ​ക്കാ​ദ​മി​ക മീ​റ്റു​ക​ളും ന​ട​ക്കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​ത്.

അ​ൽ അ​സ്ഹ​ർ

‘ഇ​ന്ത്യ​ൻ അ​ക്കാ​ദ​മി​ക സം​ഘം’ എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ധാ​ന ഉ​ദ്ദേ​ശ്യം യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി വി​സി​റ്റു​ക​ൾ ആ​യി​രു​ന്നു, അ​തി​ൽ ആ​ദ്യ ല​ക്ഷ്യം അ​ൽ അ​സ്ഹ​റും. അ​ൽ അ​സ്ഹ​ർ ലോ​ക​ത്തെ ഇ​ന്നും നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന പൗ​രാ​ണി​ക യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ്. ജൗ​ഹ​ർ സി​ഖി​ലി​യോ​ളം (മ​ര​ണം സി.​ഇ 992) നീ​ളു​ന്ന​താ​ണ് ആ ​വേ​രു​ക​ൾ. മ​ല​യാ​ളി​ക​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം മു​ഹ്യ്യി​ദ്ദീ​ൻ ആ​ലു​വാ​യി​യും ശി​ഹാ​ബ് ത​ങ്ങ​ളും മ​റ്റു പ​ല​രും പ​ഠി​ച്ച ഇ​ന്നും നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു മ​ല​യാ​ളി​ക​ൾ പ​ഠി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ഇ​ടം.

അ​വി​ടെ ലോ​ക​ത്തെ ഏ​തു സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​ക​ളെ​യും പോ​ലെ വി​വി​ധ വി​ജ്ഞാ​ന​ശാ​ഖ​ക​ൾ പ​ഠി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. പ​തി​നാ​യി​ര​ങ്ങ​ൾ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​യി നേ​ർ കാ​മ്പ​സി​ലും ല​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ അ​നു​ബ​ന്ധ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും. ആ​യി​ര​ങ്ങ​ൾ അ​ധ്യാ​പ​ക​രാ​യി സേ​വ​ന​മ​നു​ഷ്ഠി​ക്കു​ന്നു. അ​സ്ഹ​റി​നു വി​വി​ധ കാ​മ്പ​സു​ക​ളു​ണ്ട്. അ​സ്ഹ​ർ ഈ​ജി​പ്തി​ന്റെ സ്വ​കാ​ര്യ അ​ഭി​മാ​ന​മാ​ണ്.

മു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് വി​ളി വ​രാ​ഞ്ഞ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് സെ​ക്യൂ​രി​റ്റി​യി​ൽ അ​ൽ​പ​നേ​രം കു​ടു​ങ്ങി. ഞ​ങ്ങ​ളെ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത് അ​വി​ട​ത്തെ ഗം​ഭീ​ര, പ​ടു​കൂ​റ്റ​ൻ എ​ടു​പ്പു​ക​ളാ​ണ്. മ​ര​ത്ത​ണ​ലു​ക​ൾ, വെ​ട്ടി​നി​ർ​ത്തി​യ കു​റ്റി​ച്ചെ​ടി ത​ല​പ്പു​ക​ൾ, അ​ങ്ങി​ങ്ങാ​യി ബു​ക്ക് ഷോ​പ്പു​ക​ൾ, സ്റ്റേ​ഷ​ന​റി​ക​ൾ, ക​ഫ​റ്റീ​രി​യ​ക​ൾ. എ​ല്ലാ കാ​മ്പ​സു​ക​ളെ​യുംപോ​ലെ അ​ൽ അ​സ്ഹ​റും യു​വ​ത​യു​ടെ സ്വ​പ്നഭൂ​മി​യാ​ണ്.

അ​സ്ഹ​ർ വൈ​സ് ചാ​ൻ​സ​ല​ർ പ്ര​ഫ. സ​ലാ​മ ദാ​വൂ​ദ്, വി​ദേ​ശ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളു​ടെ വ​കു​പ്പ് മേ​ധാ​വി ഡോ. ​ന​ഹ്‌​ല സ​ഈ​ദി, ഡെ​പ്യൂ​ട്ടി അ​ഡ്വൈ​സ​ർ ര​ജി​സ്ട്രാ​ർ, ഭാ​ഷാ​വി​ഭാ​ഗം ഡീ​ൻ പ്ര​ഫ. സ​ലാ​ഹ് ആ​ഷൂ​ർ, പ്ര​ശ​സ്ത ക​വി അ​ലാ ജാ​നീ​ബ്, മ​റ്റു ഉ​ന്ന​ത ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ എ​ന്നി​വ​രെ​യും ക​ണ്ടു മ​ട​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ ഒ​രു പ​ക​ൽ ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു.

കേ​ര​ള യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ൽ എ​ൻ​വ​യ​ൺ​മെ​ന്റ് സ​യ​ൻ​സി​ൽ പോ​സ്റ്റ് ഡോ​ക്ട​റ​ൽ ഫെ​ലോ ആ​യി​രു​ന്ന മ​ൻ​സൂ​റ​ക്കാ​ര​ൻ മു​സ്അ​ബാ​ണ് അ​ൽ അ​സ്ഹ​ർ സ​ന്ദ​ർ​ശ​നം ക്ലേ​ശ​ര​ഹി​ത​മാ​ക്കി​യ​ത്. ഗേ​റ്റു മു​ത​ൽ സ്വീ​ക​രി​ച്ചാ​ന​യി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ഞ​ങ്ങ​ളെ യാ​ത്ര​യാ​ക്കാ​നും ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ ഗേ​റ്റു വ​രെ അ​നു​ഗ​മി​ച്ച​ത് ഡോ. ​അ​ഷ്റ​ഫ് ശ​മീ​ർ ബാ​ബു, ഫി​ർ ദൗ​സ് മോ​ൻ എ​ന്നി​വ​രു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ളി​ൽ തി​ക​ട്ടിവ​ന്നു. അ​റ​ബി​ക​ൾ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഈ​ജി​പ്ത്കാ​രും ആ​തി​ഥ്യ​മ​ര്യാ​ദ​യി​ൽ ഒ​ട്ടും പി​ന്നി​ല​ല്ല എ​ന്ന് തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ലും വ്യ​ക്ത​മാ​യി.

കൈ​റോ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി

വി​വി​ധ പ​ഠ​ന​വ​കു​പ്പു​ക​ൾ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ച ഞ​ങ്ങ​ൾ മ​റ്റൊ​രു പ്ര​സി​ദ്ധ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യാ​യ കൈ​റോ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യി​ലെ ദാ​റു​ൽ ഉ​ലൂ​മി​ൽ പ്ര​വേ​ശി​ച്ചു. കൈ​റോ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​യു​ടെ അ​റ​ബി​ഭാ​ഷാ പ​ഠ​ന​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന്റെ മ​റു​പേ​രാ​ണ​ത്. അ​റ​ബി​ഭാ​ഷ​യു​ടെ പ​ദ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും അ​രു​മ​യാ​യ വാ​ക്കു​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​യ ദാ​ർ (ഭ​വ​നം) ഉ​ലൂ​മി (വി​ജ്ഞാ​ന )ലേ​ക്ക് ചേ​ർ​ത്തു​വെ​ക്കു​ന്ന പ​തി​വ് പ​ണ്ടേ തു​ട​ങ്ങി​യ​താ​ണ്.

അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ല​ട​ക്കം പ​ല​യി​ട​ത്തും വി​ജ്ഞാ​ന ഇ​ട​ങ്ങ​ൾ ‘ദാ​റു​ൽ ഉ​ലൂം’ ആ​കു​ന്ന​ത്. ന​മ്മു​ടെ നാ​ട്ടി​ലെ വി​.സി​യു​ടെ മു​റി​ക​ളേ​ക്കാ​ൾ വി​ശാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു ഡീ​നി​ന്റെ മു​റി. സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ളും ഒ​ന്നി​നൊ​ന്നു മെ​ച്ചം.

ദാ​റു​ൽ ഉ​ലൂ​മി​​ന്റെ സ്ഥാ​പ​ക പ്ര​ഫ​സ​ർ അ​ലി​മു​ബാ​റ​ക് മു​ത​ൽ എ​ല്ലാ ഡീ​ൻ​മാ​രു​ടെ​യും ചി​ത്രം ഫ്രെയിം ​ചെ​യ്തു​വെ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ സാ​ഹി​ത്യ അ​ക്കാ​ദ​മി ഹാ​ളി​ലും കോ​ഴി​ക്കോ​ട് ടൗ​ൺ​ഹാ​ളി​ലും ന​മ്മെ ത​ന്നെ നോ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന ചു​മ​രി​ൽ തൂ​ക്കി​യ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഓ​ർ​മ​യി​ൽ വ​ന്ന​ത്. വി​വി​ധ ഫാ​ക്ക​ൽ​റ്റി​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നും പ​ഠ​ന​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങളി​ൽ​നി​ന്നും വ​കു​പ്പ് ത​ല​വ​ന്മാ​ർ അ​വി​ടേ​ക്ക് എ​ത്താ​ൻ ഡീ​ൻ നി​ർ​ദേ​ശി​ച്ചി​രു​ന്നു. ര​ണ്ടു മ​ണി​ക്കൂ​ർ നീ​ണ്ട ച​ർ​ച്ച. ഇ​ന്ത്യ​യും അ​തി​​ന്റെ അ​റ​ബി ഭാ​ഷ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​വും അ​വ​ർ എ​ടു​ത്തുപ​റ​ഞ്ഞു.

ഏ​റെ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത് അ​വി​ട​ത്തെ ലൈ​ബ്ര​റി​യാ​ണ്. മാ​ന്വ​ലും ഡി​ജി​റ്റ​ലു​മാ​യ ഇ​ൻ​ഫ​ർ​മേ​ഷ​ൻ മാ​നേ​ജ്മെ​ന്റ് സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ. യു.​എ.​ഇ​യു​മാ​യി സ​ഹ​ക​രി​ച്ച് അ​സ്ഹ​ർ ലൈ​ബ്ര​റി​യി​ലെ ഹ​സ്ത​ലി​ഖ​ിതങ്ങ​ളും അ​പൂ​ർ​വ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളും ഡി​ജി​റ്റ​ൽ പ്ലാ​റ്റ് ഫോ​മി​ൽ ല​ഭ്യ​മാ​ക്കാ​ൻ ഏ​ർ​പ്പാ​ട് ആ​യി​ട്ടു​ണ്ട്. ‘ഇ​ന്ത്യ​ൻ’ ഭാ​ഷ​യാ​യ ഉ​ർ​ദു​വി​ന് അ​വി​ടെ പ​ഠ​നവ​കു​പ്പു​ണ്ട്. അ​വ​ർ ഉ​ർ​ദു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭാ​ഷ എ​ന്ന ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​യോ​ഗം തി​രു​ത്തി പൗ​ര​സ്ത്യ ഭാ​ഷ എ​ന്നാ​ക്കി.

പ​രീ​ക്ഷാ സ​മ​യ​മാ​യ​തി​നാ​ൽ അ​വി​ടെ പ​ഠി​ക്കു​ന്ന നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​നു മ​ല​യാ​ളി​ക​ളി​ൽ ചി​ല​രെ മാ​ത്ര​മാ​ണ് കാ​ണാ​നാ​യ​ത്. അ​റ​ബി​ഭാ​ഷ വി​ഭാ​ഗം ഡീ​ൻ പ്ര​ഫ. അ​ഹ​മ്മ​ദ് ബ​ൽ​ബൂ​ല, പ്ര​ഫ. മു​ഹ​മ്മ​ദ് അം​റാ​വി, പ്ര​ഫ. ഗ​മാ​ൽ സ​ഈ​ദ് എ​ന്നി​വ​രു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഞ​ങ്ങ​ൾ കാ​മ്പ​സ് സ​ന്ദ​ർ​ശ​നം പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കി. കൈ​റോ യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളു​ടെ പ്ര​സ​രി​പ്പു ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ മ​ഹ്ഫൂ​സ് കോ​റി​യി​ട്ട ‘ഖാ​ഹി​റ അ​ൽ ജ​ദീ​ദ’, ‘ബൈ​ന​ൽ ഖ​സ് റൈ​ൻ’ നോ​വ​ലു​ക​ളി​ലെ കാ​മ്പ​സ് ജീ​വി​ത​മാ​ണ് ഓ​ർ​മ​വ​ന്ന​ത്. ആ ​കാ​മ്പ​സു​ക​ൾ വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന് അ​ട​യി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണോ? അ​റി​യി​ല്ല.

ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ പൗ​രാ​ണി​ക​ത തേ​ടി

പൗ​രാ​ണി​ക ഈ​ജി​പ്തി​ലെ നി​ധി​കൂ​മ്പാ​ര​ങ്ങ​ൾ തേ​ടി​യു​ള്ള തി​ര​ക്ക​ഥ​ക​ളി​ൽ ‘മ​മ്മി’​യും ‘മ​മ്മി റി​ട്ടേ​ൺ​സും’ അ​ട​ക്കം എ​ത്ര​യെ​ത്ര സി​നി​മ​ക​ളാ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്. എ​ല്ലാ​ത്തി​​ന്റെ​യും ഏ​ക​ദേ​ശ ക​ഥാ​ത​ന്തു ട്ര​ഷ​ർ ഹ​ണ്ട് ത​ന്നെ. പി​ര​മി​ഡു​ക​ളും പു​രാ​വ​സ്തു​ കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളും മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളും കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളും കോ​ട്ട​ക​ളും പ​ള്ളി​ക​ളും മ​റ്റു​മാ​യി​രു​ന്നു ഈ​ജി​പ്തി​നെ അ​തി​​ന്റെ പൗ​രാ​ണി​ക​ത​യി​ൽ കാ​ണാ​ൻ ഞ​ങ്ങ​ൾ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്ത​ത്.

ഫു​സ്ത്വാ​ത്തി​ലു​ള്ള NMEC എ​ന്ന നാ​ഷ​ന​ൽ മ്യൂ​സി​യം ഓ​ഫ് ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ ക​ൾ​ച​റും അ​ൽ​മ​ത്ത്ഹ​ഫു​ൽ മി​സ്‌​രി എ​ന്ന ത​ഹ്‍രീ​ർ സ്ക്വ​യ​റി​നു തൊ​ട്ടു​ള്ള ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ മ്യൂ​സി​യ​വും അ​വ​യി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണ്. NMECയി​ൽ ഫ​റോ​വ യു​ഗം മു​ത​ൽ ആ​ധു​നി​ക കാ​ലം വ​രെ​യു​ള്ള ഈ​ജി​പ്തി​നെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് പ​കു​ത്തു​െവ​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ ഗാ​ല​റി​യി​ൽ പൗ​രാ​ണി​ക ഈ​ജി​പ്തി​നാ​ണ് ഊ​ന്ന​ൽ. ഈ ​ര​ണ്ടു മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളി​ലും കോ​ട്ട​യി​ലു​മാ​യി ഈ​ജി​പ്തി​​ന്റെ ഇ​ന്ന​െ​ല​ക​ളു​ടെ ഏ​ക​ദേ​ശ ചി​ത്രം സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ളു​ടെ മു​ന്നി​ൽ മ​റ​നീ​ക്കി വ​രും.

സ്വ​ച്ഛ​മാ​യു​റ​ങ്ങു​ന്ന മ​മ്മി​ക​ൾ അ​വ​രു​ടെ ശ​വ​പേ​ട​ക​ങ്ങ​ൾ, ക​രി​ങ്ക​ല്ലി​ൽ തീ​ർ​ത്ത രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ​യും രാ​ജ്ഞി​ക​ളു​ടെ​യും മ​ക്ക​ളു​ടെ​യും പ്ര​തി​മ​ക​ൾ, ഉ​ട​യാ​ട​ക​ൾ, ആ​ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ, ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ, ശി​ൽ​പ​ങ്ങ​ൾ, പാ​പ്പി​റ​സ് ഫ​ല​ക​ങ്ങ​ൾ, ചു​രു​ളു​ക​ൾ, രാ​ജ​ശാ​സ​ന​ക​ൾ, സിം​ഹാ​സ​ന​ങ്ങ​ൾ, രാ​ജ​കീ​യ വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ൾ, പ​ല്ല​ക്കു​ക​ൾ, നാ​ണ​യ​ങ്ങ​ൾ, പ​ട​യ​ങ്കി​ക​ൾ, സു​വ​ർ​ണ​ മു​ഖംമൂ​ടി, പ​താ​ക​ക​ൾ അ​ങ്ങ​നെ എ​ന്തെ​ല്ലാം ഏ​തെ​ല്ലാം ച​രി​ത്ര ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളാ​ണ് വി​വി​ധ മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ മാ​ടി​വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്.

അ​വ​യി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​നം അ​മ​ന ഹോ​ത​പ്പും തു​ത​ൻ​ഖാ​മൂ​നും റം​സേ​സ് ര​ണ്ടാ​മ​നും അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള ഫ​റോ​വ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളാ​ണ്.

ഫ​റോ​വ​മാ​രു​ടെ മ​മ്മി​ക​ൾ കാ​ണു​ക​യും അ​വ​യെ കു​റി​ച്ചു​ള്ള വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ വാ​യി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്ത​പ്പോ​ൾ മ​ഹ്ഫൂ​സി​​ന്റെ ‘അ​മാ​മ​ൽ അ​ർ​ഷ്’ ഒ​രാ​വ​ർ​ത്തി കൂ​ടി വാ​യി​ച്ച പ്ര​തീ​തി. ഫ്ര​ഞ്ച് ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​ധി​ന​ിവേ​ശ കാ​ല​ത്ത് ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ പു​രാ​വ​സ്തു​ക്ക​ൾ യൂ​റോ​പ്യ​ൻ മാ​ർ​ക്ക​റ്റു​ക​ളി​ൽ വി​ൽ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. പി​ന്നീ​ട് ഈ​ജി​പ്തി​ൽ പു​രാ​വ​സ്തു കൈ​മാ​റ്റ​വും വി​ൽ​പ​ന​യും നി​യ​മം​മൂ​ലം നി​രോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. അ​പ്പ​ർ അ​സ്സ്വാ​ൻ അ​ണ​ക്കെ​ട്ട് നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ യു​​െന​സ്കോ ഇ​ട​പെ​ട്ട് വെ​ള്ള​ത്തി​ന​ടി​യി​ൽ അ​ട​ക്ക​പ്പെ​ട്ട് ന​ാമാ​വ​ശേ​ഷ​മാ​കു​മാ​യി​രു​ന്ന പ​ല പൗ​രാ​ണി​ക വ​സ്തു​ക്ക​ളും നി​ർ​മി​തി​ക​ളും മാ​റ്റിസ്ഥാ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ആ ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ല​ഭി​ച്ച ഇ​ള​വി​ൽ എ​ടു​ക്കാ​ൻ പ​റ്റു​ന്ന​തൊ​ക്കെ നാ​ടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നോ?

ഈ​ജി​പ്തി​ന്റെ അ​കം തേ​ടി

അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യി​ലേ​ക്കും ബൂ​ർ​സ​യി​ദി​ലേ​ക്കും മ​ൻ​സൂ​റ​യി​ലേ​ക്കു​മു​ള്ള യാ​ത്ര ഈ​ജി​പ്തി​​ന്റെ ഉ​ൺ​മ​തേ​ടി​യു​ള്ള യാ​ത്ര​യാ​യി​രു​ന്നു. ഉ​ൾ​ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ, അ​വി​ട​ത്തെ ക​ർ​ഷ​ക​ർ, അ​രു​വി​ക​ളി​ലെ കു​ളി, പാ​ട​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള യാ​ത്ര, ഒ​റ്റ​യ​ടി​ പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള ന​ട​ന്നു​പോ​ക്ക് അ​തെ​ല്ലാം ആ​സ്വ​ദി​ക്ക​ണം എ​ന്ന് ഡോ. ​ന​ജ്മു​ദ്ദീ​നും ഡോ. ​അ​ലി നൗ​ഫ​ലും ഡോ. ​അ​ബ്ദു​ൽ മ​ജീ​ദ് ഇ ​യും തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു​റ​ച്ചി​രു​ന്നു.

കൈ​റോ​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​രു​നൂ​റി​ല​ധി​കം കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ ദൂ​രം വ​ട​ക്ക് പ​ടി​ഞ്ഞാ​റോ​ട്ട് സ​ഞ്ച​രി​ച്ചാ​ലാ​ണ് മെ​ഡി​റ്റ​റേ​നി​യ​ൻ തീ​ര​ത്തു​ള്ള അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യി​ൽ എ​ത്തു​ക. വ​ട​ക്കു കി​ഴ​ക്ക് മാ​റി സ​ഞ്ച​രി​ച്ചാ​ൽ ബൂ​ർ​സ​യി​ദി​ലെ​ത്തും. കൈ​റോ​വി​ൽ​നി​ന്ന് വ​ട​ക്കു മാ​റി തു​ട​ങ്ങു​ന്ന നൈ​ൽ ഡ​ൽ​റ്റ തെ​ക്കു​നി​ന്ന് വ​ട​ക്കോ​ട്ട് മെ​ഡി​റ്റ​റേ​നി​യ​ൻ തീ​ര​ത്ത് എ​ത്തു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും താ​മ​ര​രൂ​പം പ്രാ​പി​ക്കു​ന്നു. ആ​രെ​ങ്കി​ലും അ​വ​കാ​ശവാ​ദം ഉ​ന്ന​യി​ക്കു​മോ ആ​വോ? പി​ര​മി​ഡ് പോ​ലെ അ​ത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​ണ് നൈ​ൽ ഡ​ൽ​റ്റ​യു​ടെ നീ​ണ്ടു​നി​വ​ർ​ന്നു​ള്ള കി​ട​പ്പ്.

അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യും പോ​ർ​ട്ട് സൈ​ദു​മാ​ണ് ഈ​ജി​പ് ഷ്യൻ ഡ​ൽ​റ്റ​യു​ടെ ര​ണ്ടു മെ​ഡി​റ്റ​റേ​നി​യ​ൻ അ​തി​ർ​ത്തി പ​ട്ട​ണ​ങ്ങ​ൾ.

അ​വ​ക്കി​ട​യി​ലെ അ​ക​ലം ഏ​ക​ദേ​ശം 240 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​രും. കൈ​റോ​യി​ൽ​നി​ന്ന് 23 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു​മാ​റി അ​സ്‌​യൂ​ത്വി​ൽ (ഇ​മാം സു​യൂ​ത്വി​യു​ടെ നാ​ട്) നൈ​ൽ ര​ണ്ടാ​യി പി​രി​യു​ന്നു. അതിലെ റ​ഷീ​ദ് കൈ​വ​ഴി 239 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്ക് പ​ടി​ഞ്ഞാ​റോ​ട്ട് ഒ​ഴു​കി​യാ​ണ് അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യി​ൽ എ​ത്തു​ന്ന​ത്. 245 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്ക് കി​ഴ​ക്ക് ഒ​ഴു​കു​ന്ന ദിം​യാ​ത്ത് കൈ​വ​ഴി പോ​ർ​ട്ട് സൈ​ദി​ലാ​ണ് ക​ട​ലി​ൽ പ​തി​ക്കു​ന്ന​ത്.

കൃ​ഷി​യും ഗ്രാ​മീ​ണ​ത​യും

ക്ലി​യോ​പാ​ട്ര​യു​ടെ ഭ്ര​മാ​ത്മ​ക സൗ​ന്ദ​ര്യ​ത്തെ കു​റി​ച്ച് വാ​യി​ച്ചു കേ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​തി​ലും മേ​ലെ​യാ​ണ് ഈ​ജി​പ്തി​ന്റെ മാ​സ്മ​രി​ക സൗ​ന്ദ​ര്യം എ​ന്നു തോ​ന്നി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു മ​ൻ​സൂ​റ, അ​സ്യൂ​ത്ത്, ജ​മാ​ലി​യ, അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ, ബൂ​ർ സ​ഈ​ദ്, മ​റ്റി​ട​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാ​ത്ര​യി​ലെ ദൃ​ശ്യ വി​സ്മ​യ​ങ്ങ​ൾ. വ​ട​ക്കേ​ന്ത്യ​ൻ പാ​ട​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ളെ ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ​ച്ച​വി​രി​ച്ച വ​യ​ലേ​ല​ക​ളി​ൽ ഗോ​ത​മ്പും ബാ​ർ​ലി​യും വ​ള​ർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. മൊ​ത്തം അ​റ​ബ് രാ​ജ്യ ജ​ന​ങ്ങ​ളോ​ള​മു​ള്ള ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​രെ തീ​റ്റി​പ്പോ​റ്റാ​ൻ റ​ഷ്യ​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​പ്പോ​ഴും ഗോ​ത​മ്പ് ഇ​റ​ക്കു​മ​തി ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്. ന​മു​ക്ക് ചോ​റു​പോ​ലെ ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ർ​ക്ക് ഈ​ശ ഇ​ല്ലാ​തെ വ​യ്യ. ഈ​ശ​യു​ണ്ടാ​ക്കാ​ൻ ഗോ​ത​മ്പു​മാ​വു വേ​ണം.

ക​രി​മ്പ്, മു​സം​ബി, ബു​ർ​ത്തു​ഖാ​ൽ, മാ​ങ്ങ, പേ​ര​ക്ക, മു​ന്തി​രി, കാ​ബേ​ജ്, വാ​ഴ, വ​ഴു​ത​ന എ​ന്നി​വ​യു​ടെ ക​ണ്ണെ​ത്താ ദൂ​ര​ത്തേ​ക്ക് നീ​ളു​ന്ന പാ​ട​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ൾ. അ​തി​നി​ട​യി​ൽ വ​ലി​യ ട്ര​ക്കു​ക​ളി​ൽ കാ​ർ​ഷി​ക വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ നി​റ​ക്കു​ന്ന തി​ര​ക്കി​ലാ​ണ് ക​ർ​ഷ​ക​രും സ​ഹാ​യി​ക​ളും. ഇ​ട​ക്ക് മ​ൺ​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ ബൈ​ക്ക് ഓ​ടി​ച്ച് ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ർ പോ​കു​ന്നു​ണ്ട്. ഒ​രുപ​ക്ഷേ ബ്രോ​ക്ക​ർ​മാ​രാ​കാം. ഒ​ലി​വ് ചെ​ടി​ക​ളും ചെ​റു​നാ​ര​ങ്ങ കൃ​ഷി​യും ഇ​തി​നെ​ല്ലാം പു​റ​മെ ഡ്രാ​ഗ​ൻ ഫ്രൂ​ട്സും ക​ക്കി​രി​യും വെ​ള്ള​രി​യും എ​ല്ലാം ഉ​ണ്ടെ​ന്ന് കൃ​ഷി​ക്ക​മ്പ​ക്കാ​ര​ൻ മ​ജീ​ദ് മാ​ഷ് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ശ​രി​യാ​ണെ​ന്ന് വ​ണ്ടി നി​ർ​ത്തി സൂ​ക്ഷി​ച്ചു​ നോ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ മ​ന​സ്സി​ലാ​യി.

ഈ​ന്ത​പ്പ​ന മ​ര​ങ്ങ​ളും അ​വി​ട​വി​ടെ​യാ​യി നീ​ണ്ടു​നി​വ​ർ​ന്നു നി​ന്നി​രു​ന്നു. ന​മ്മു​ടെ നാ​ട്ടി​ലെ മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളെ പോ​ലെ പ​ള്ളി​യി​ല്ലാ​തെ ചെ​റി​യ ചെ​റി​യ എ​ടു​പ്പു​ക​ൾ ക​ണ്ടു. അ​തു പ്രാ​വു വ​ള​ർ​ത്താ​നാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ ഈ​ജി​പ്തു​കാ​രു​ടെ പ​ക്ഷിസ്നേ​ഹ​ത്തെ ന​മി​ച്ചു. പി​ന്നീ​ടാ​ണ് മ​ന​സ്സി​ലാ​യ​ത് ന​മു​ക്ക് കാ​ട​പോ​ലെ പ്രാ​വ് ഇ​റ​ച്ചി ഈ​ജി​പ്ത്കാ​രു​ടെ ഇ​ഷ്ട ഭ​ക്ഷ​ണവി​ഭ​വ​മാ​ണെ​ന്ന്. ഈ​ജി​പ്തി​ന് തെ​ക്കു​വ​ട​ക്ക് ഒ​ഴു​കു​ന്ന നൈ​ൽ ന​ദി​യെ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​ണ് ഈ​ജി​പ്തി​ലെ കൃ​ഷി സം​രം​ഭ​ങ്ങ​ൾ. ഈ​ജി​പ്ത് നൈ​ലി​ന്റെ ദാ​ന​മെ​ന്ന് കെ.​ബി. മു​ഹ​മ്മ​ദ് മാ​ഷ് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ഓ​ർ​മ വ​ന്നു.

ബു​ർ സ​യി​ദി​ലേ​ക്കു​ള്ള യാ​ത്ര​യി​ൽ നൈ​ൽ ഇ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ ഈ​ജി​പ്ത് മ​രു​പ്പ​റ​മ്പ് എ​ന്ന ന​ഹ​വി​ലെ പാ​ഠ​ത്തി​​ന്റെ സ​ത്യാ​വ​സ്ഥ ബോ​ധ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ഡ്രി​പ് ഇ​റി​ഗേ​ഷ​നി​ലൂ​ടെ മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ൽ ന​ന​വ് നി​ല​നി​ർ​ത്തി​യാ​ണ് കൃ​ഷി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. ഗ​ൾ​ഫ് രാ​ഷ്ട്ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഇ​ന്ത്യ​യി​ലേ​ക്ക് വ​രെ ചി​ല ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ കാ​ർ​ഷി​ക വി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ എ​ത്തു​ന്നു​ണ്ട്. കോ​ട്ട​​ന്റെ​യും ക​രി​മ്പി​​ന്റെ​യും കാ​ര്യം പ​റ​യു​ക​യേ വേ​ണ്ട. ത്വാ​ഹാ ഹു​സൈ​​ന്റെ ഓ​ർ​മ​യു​ടെ അ​റ​ക​ളി​ൽ ഈ​ജി​പ്തി​​ന്റെ ക​രി​മ്പു​കൃ​ഷി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് സൂ​ച​ന​ക​ളു​ണ്ട്. അ​തി​വി​ശാ​ല​മാ​യി നീ​ണ്ടു​പ​ര​ന്നു​കി​ട​ക്കു​ന്ന മ​രു​ഭൂ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ ദു​ആ​ഉ​ൽ ക​ർ​വാ​നെ​യും ഓ​ർ​മി​പ്പി​ച്ചു.

‘അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യി​ലെ മി​രാ​മാ​ർ ലോ​ഡ്ജ്’ മ​ഹ്ഫൂ​സി​​ന്റെ പ്ര​ധാ​ന കൃ​തി​യാ​ണ്. ന​ഷ്ട​പ്ര​താ​പ​ത്തി​​ന്റെ പ​ല അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ളും പേ​റി​യാ​ണ് അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യു​ടെ നി​ൽ​പ്. ഡാ​നി​യേ​ൽ പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ, ലു​ഖ്മാ​നു​ൽ ഹ​ഖീം എ​ന്നി​വ​രു​ടെ മ​ഖ്ബ​റ​ക​ളി​ൽ ചി​ല​രെ ക​ണ്ടു. ഇ​മാം ഷാ​ഫി​യു​ടെ​യും ഇ​മാം ലൈ​സി​​ന്റെ​യും മ​ഖ്ബ​റ​ക​ളി​ൽ സാ​മാ​ന്യം തി​ര​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മ​റ്റൊ​രു കോ​മ്പൗ​ണ്ടി​ൽ വ​ലി​യ മൂ​ന്നു പ​ള്ളി​ക​ൾ. അ​തി​ലൊ​ന്നി​ൽ ഇ​മാം ബൂ​സി​രി​യു​ടെ മ​ഖ്ബ​റ. ഈ ​മ​ഖ്ബ​റ​ക​ൾ ക​ട​ലു​മാ​യി അ​ടു​ത്തു​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ബീ​മാ പ​ള്ളി​യെ ഓ​ർ​മി​പ്പി​ച്ചു. പ​ള്ളി​യി​ൽ സി​യാ​റ​ത്തി​നു ഒ​രു വ​ട​ക്കേ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ര​നും എ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. മെ​ഡി​റ്റ​റേ​നി​യ​ൻ തീ​ര​മാ​യ​തി​നാൽ അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യും ബു​ർ​സ​ഈ​ദും ക​ട​ൽവി​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പേ​രു​കേ​ട്ട പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​ണ്.

അ​ല​ക്സാ​ൻ​​ഡ്രി​യ

നാ​ലു​ദി​വ​സം​കൊ​ണ്ട് അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ ലൈ​ബ്ര​റി​യും സൂ​യ​സ് ക​നാ​ലി​ന്റെ തു​ട​ക്ക​വും സ​യി​ദ് ഫോ​ർ​ട്ടും അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ​യും ബു​ർ സ​ഈ​ദും ഉ​പ്പ് മ​ല​യും മ​ന​സൂ​റ​യും ഓ​ടി​ച്ചു ക​ണ്ട സ​ന്തോ​ഷ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഞ​ങ്ങ​ൾ. ലോ​ക​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന ലൈ​ബ്ര​റി​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ് അ​ല​ക്സാ​ൻ​​ഡ്രി​യ ലൈ​ബ്ര​റി. അ​വി​ടെ പൗ​രാ​ണി​ക​ത​യും ആ​ധു​നി​ക​ത​യും ഒ​രു​മി​ക്കു​ന്നു. അ​തി​​ന്റെ പ്ര​വേ​ശ​ന​ക​വാ​ടം എ​യ​ർ​പോ​ർ​ട്ട് പോ​ലെ തോ​ന്നും, അ​തേ സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ.

ഉ​ള്ളി​ൽ അ​പൂ​ർ​വ ഗ്ര​ന്ഥ​ശേ​ഖ​ര​ങ്ങ​ൾ, കൈ​യെ​ഴു​ത്തു പ്ര​തി​ക​ൾ, പ്രാ​ചീ​ന മാ​തൃ​ക​കൾ, പ​ഴ​യ അ​ച്ചു​ക​ൾ, പ്ര​സു​ക​ൾ, ഏ​റ്റ​വും ചെ​റി​യ മു​സ്ഹ​ഫു​ക​ളു​ടെ വ​ലി​യ ശേ​ഖ​രം, കൂ​റ്റ​ൻ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ, പാ​പ്പി​റ​സ് ചു​രു​ൾ മാ​തൃ​ക​കൾ അ​ങ്ങ​നെ പ​ല​തും ക​ണ്ടു. അ​ൻ​വ​ർ സാ​ദ​ത്തി​​ന്റെ പ​വി​ലി​യ​നി​ൽ ഇ​ന്ദി​ര​ ഗാ​ന്ധി​യു​മൊ​ത്തു​ള്ള ര​ണ്ടു ഫോ​ട്ടോ​ക​ൾ ക​ണ്ടു. ഇ​ന്ത്യ​ൻ നേ​താ​ക്ക​ളാ​യ ഗാ​ന്ധി​യും നെ​ഹ്റു​വും ഇ​ന്ദി​ര​യും ഈ​ജി​പ്തി​​ന്റെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ഇ​ടംനേ​ടി​യ​വ​രാ​ണ്.

അ​ല​ക്സാ​ൻ​ഡ്രി​യ ലൈ​ബ്ര​റി​യി​ലെ ലോ​ക​ അ​ക്ഷ​ര ഫ​ല​ക​ത്തി​ൽ വ​ലി​യ ‘ഉ’ ​ക​ണ്ടു. ശേ​ഷം അ​ല​ക്സാ​ൻ​​ഡ്രി​യ ലൈ​ബ്ര​റി ഡ​യ​റ​ക്ട​ർ പ്ര​ഫ. മ​ദ്ഹ​ത്ത് ഈ​സ ഖ​ല​ഫു​മാ​യി ഒ​രു മ​ണി​ക്കൂ​ർ നീ​ണ്ട അ​ക്കാ​ദ​മി​ക ച​ർ​ച്ച. പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി പു​രാ​ത​ന ന​ഗ​ര​മാ​യ അ​ല​ക്സാ​ൻ​​ഡ്രി​യ ക​റ​ങ്ങി ക​ണ്ടു. അ​ക​ലെ​നി​ന്നും മെ​ഡി​റ്റ​റേ​നി​യ​ൻ ക​ട​ലി​ൽ സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​ന്ന​തും ന​ങ്കൂ​ര​മി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​തു​മാ​യ അ​നേ​കം ക​പ്പ​ലു​ക​ൾ ദൃ​ശ്യ​മാ​യി. ചെ​റു​തും വ​ലു​തു​മാ​യ പ​ര​ശ​തം ക​പ്പ​ലു​ക​ൾ. യു​ദ്ധം കാ​ര​ണം എ​ണ്ണം കു​റ​വാ​ണെ​ന്ന് ഗൈ​ഡ് ആ​ലി ഹ​സ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു.

ഖൈ​ത്ത​ബി കോ​ട്ട ഒ​രു പ്രാ​ദേ​ശി​ക അ​തി​ശ​യ നി​ർ​മാ​ണ​മാ​ണ്. മൂ​ന്നു വ​ശ​വും ക​ട​ൽ. ശ​ത്രു​ക്ക​ളെ പ​തി​യി​രു​ന്നു അ​ക്ര​മി​ക്കാ​വു​ന്ന ഇ​ട​ങ്ങ​ൾ. ഉ​പ്പു ത​ട്ടി ദ്ര​വി​ച്ച ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ പു​തു​ക്കി​പ്പ​ണി​യു​ന്നു​ണ്ട്. ഈ​ജി​പ്തി​ൽ കോ​ട്ട​ക​ൾ, കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ലാ​ണ് അ​ത്ഭു​തം! എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ അ​തു സം​സ്കാ​ര​ത്തി​​ന്റെ​ പി​ള്ള തൊ​ട്ടി​ലും മാ​റി​മാ​റി വ​ന്ന നാ​ഗ​രി​ക​ത​ക​ളു​ടെ പോ​റ്റ​മ്മ​യു​മാ​ണ്.

കോ​ട്ട​ക​ളും കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളും മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളാ​യി പ​രി​വ​ർ​ത്തി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​ല്ലാ ഇ​ട​ങ്ങ​ളും കാ​ണാ​നാ​യി​ല്ല. കേ​താൻ മ്യൂ​സി​യം, ഫി​ഷ് മ്യൂ​സി​യം. സൈ​നി​ക മ്യൂ​സി​യം, മ​റ്റു കോ​ട്ട​ക​ളും കൊ​ട്ടാ​ര​ങ്ങ​ളും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​​ന്റെ ധാ​ര​മു​റി​യാ​ത്ത ക​ണ്ണി​യി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​തി​രി​ക്കി​ല്ല. പ​ല പ​ഴ​യ യു​ദ്ധ ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ, യു​ദ്ധ​വി​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ, കൂ​റ്റ​ൻ ടാ​ങ്കു​ക​ൾ, പീ​ര​ങ്കി​ക​ൾ എ​ന്നി​വ അ​വി​ടെ കാ​ണാം. ചി​ല​യി​ട​ത്ത് പ്ര​ദ​ർ​ശ​നം കാ​ണാ​ൻ ടി​ക്ക​റ്റെ​ടു​ക്ക​ണം. ഓ​രോ​ന്നും വി​ശ​ദീ​ക​രി​ച്ചുത​രാ​ൻ ആ​ളു​ണ്ട്.

യു​ദ്ധ​ത​ട​വ​റ​യും ക​ണ്ടു. പൗ​രാ​ണി​ക ഫ​റോ​വ​മാ​ർ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ആ​ധു​നി​ക ഫ​റോ​വ​മാ​രും അ​വി​ടെ ത​ട​വ​റ​യി​ൽ പ​ല​രെ​യും ഇ​ട്ടി​രു​ന്നു. അ​തി​​ന്റെ ചി​ല രൂ​പ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ണ്ടാ​ക്കി​െ​വ​ച്ച​ത് കി​ളി​വാ​തി​ലിലൂ​ടെ കാ​ണാം. ഇ​മാം ഹ​സ​നു​ൽ ബ​ന്ന അ​വി​ടെ കി​ട​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടോ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് അ​വി​ടെ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​​ന്റെ അ​ർ​ഥ​ഗ​ർ​ഭ മൗ​നം പ​ല​തും പ​റ​യാ​തെ പ​റ​ഞ്ഞു. അ​തി​നാ​ൽ സ​യ്യി​ദ് ഖു​ത്തു​ബി​നെ കു​റി​ച്ചോ, പ​ട്ടാ​ള പീ​ഡ​ന​ത്തി​ൽ മ​രി​ച്ച മു​ൻ ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ പ്ര​സി​ഡ​ന്റ് ശ​ഹീ​ദ് മു​ർ​സി​യെ കു​റി​ച്ചോ ഒ​ന്നും ചോ​ദി​ച്ച് അ​വ​രെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ക്കാ​തി​രി​ക്ക​ലാ​യി​രി​ക്കും ബു​ദ്ധി​യെ​ന്ന് തോ​ന്നി.

ഇ​മാം ബൂ​സൂ​രി, അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഗു​രു അ​ബു​ൽ അ​ബ്ബാ​സ് മു​ർ​സി എ​ന്നി​വ​രു​ടെ മ​ഖ്ബ​റ​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ജ​ന​ത്തി​​ന്റെ വ​ലി​യ ഒ​ഴു​ക്കു ക​ണ്ടി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, ആ​ഫ്രി​ക്ക​യി​ലെ ആ​ദ്യ മു​സ്‍ലിം ആ​രാ​ധ​നാ​ല​യ​മാ​യ അം​റു​ബി​നു​ൽ ആ​സ് പ​ള്ളി​യി​ൽ ജു​മു​അ​ക്ക് ക​ണ്ട സ്ത്രീ​ജ​ന പ​ങ്കാ​ളി​ത്തം എ​ന്നെ അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി. മ​ൻ​സൂ​റ ന​മ്മു​ടെ കു​ട്ട​നാ​ടാ​ണ്. ചെ​റു തോ​ടു​ക​ൾ, പാ​ട​വ​ര​മ്പു​ക​ൾ, വ​ലി​യ ക​നാ​ലു​ക​ൾ, ക​നാ​ലി​നു മു​ക​ളി​ലെ ചെ​റി​യ പാ​ല​ങ്ങ​ൾ. കി​ർ​ലോ​സ്ക​ർ പ​മ്പു​ക​ളി​ലൂ​ടെ ഇ​ട​ത​ട​വി​ല്ലാ​തെ പാ​ട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് അ​ടി​ച്ചു​വി​ടു​ന്ന തോ​ട്ടി​ലെ വെ​ള്ളം. ക​നാ​ലും ചെ​റു തോ​ടു​ക​ളും പ്ലാ​സ്റ്റി​ക് വെ​യ്സ്റ്റു​ക​ളാ​ൽ സ​മൃ​ദ്ധം.

തോ​ടു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നും ചി​ല​യി​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ ച​ളി​യും പ്ലാ​സ്റ്റി​ക് മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ളും കോ​രി ഇ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ട്. പ​ട്ട​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മാ​ത്ര​മ​ല്ല, ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ലോ​ക​ത്തെ​വി​ടെ​യും ഒ​രേ ഭാ​വം. സി​റ്റി​യി​ലെ റോ​ഡ​രി​കി​ൽ ഉ​ട​നീ​ളം നി​ർ​ത്തി​യി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ ബ​ജാ​ജ് ഓ​ട്ടോ​ക​ൾ. ഞ​ങ്ങ​ൾ കാ​ലി​ക്ക​റ്റ് യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി ബ​സ് സ്റ്റോ​പ്പി​ൽ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യോ എ​ന്ന് ഒ​രു​മാ​ത്ര സം​ശ​യി​ച്ചു​പോ​യി. ന​മ്മു​ടെ ഓ​ട്ടോ​ക​ളും ഈ​ജി​പ്തി​ലെ ഓ​ട്ടോ​ക​ളും ത​മ്മി​ൽ ഒ​രൊ​റ്റ വ്യ​ത്യാ​സം മാ​ത്രം. ഈ​ജി​പ്തി​ലെ ഓ​ട്ടോ​ക​ൾ വീ​ർ​ത്തുകെ​ട്ടി നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ചൂ​ടു കു​റ​ക്കാ​നു​ള്ള ത​ന്ത്ര​മാ​ണ് ആ ​വീ​ർ​പ്പി​ക്ക​ൽ. ഓ​ട്ടോ​ക​ൾ​ക്ക് ന​മ്പ​ർപ്ലേ​റ്റ് ക​ണ്ടി​ല്ല. പെ​ട്രോ​ളി​നു ന​ന്നേ വി​ല​ക്കു​റ​വ് ആ​യ​തി​നാ​ൽ ഗ​താ​ഗ​തം വ​ള​രെ ചീ​പ്പാ​യി തോ​ന്നി. പൊ​തു ടാ​ക്സി​ക​ളും ന​മ്മു​ടേ​തു​പോ​ലു​ള്ള ലോ ​ഫ്ലോ​ർ ബ​സു​ക​ളും ട്രെ​യി​നു​ക​ളും ച​ങ്ങാ​ട​ങ്ങ​ളും ഈ​ജി​പ്തി​നെ തെ​ക്കു​വ​ട​ക്കും കി​ഴ​ക്കു പ​ടി​ഞ്ഞാ​റും യോ​ജി​പ്പി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

പി​ന്നെ​യും യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​ക​ൾ

കൈ​റോ, അ​ഹ്റാം, ക​നേ​ഡി​യ​ൻ, അ​യി​ൻ ശം​സ് യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി​ക​ളി​ലും ഗം​ഭീ​ര സ്വീ​ക​ര​ണ​മാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ല​ഭി​ച്ച​ത്. ഈ​ജി​പ്ഷ്യ​ൻ അ​റ​ബി​ക് ലാം​ഗ്വേ​ജ് അ​ക്കാ​ദ​മി​യി​ലെ സ്വീ​ക​ര​ണം മ​റ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. അ​തി​​ന്റെ ജ​ന​റ​ൽ സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യും മു​ഖ്യ കാ​ര്യ​ദ​ർ​ശി​യു​മാ​യ പ്ര​ഫ. അ​ബ്ദു​ൽ ഹ​മീ​ദ് മ​ദ്കൂ​ർ, (അ​ദ്ദേ​ഹം കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ താ​മ​സി​ച്ച് അ​ക്കാ​ദ​മി​ക പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്) വി​വി​ധ വ​കു​പ്പ് മേ​ധാ​വി​ക​ൾ, ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ എ​ല്ലാം ച​ർ​ച്ച​യി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ക്കാ​ൻ അ​ക്കാ​ദ​മി​യു​ടെ ആ​സ്ഥാ​ന​ത്തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ച​ർ​ച്ച ലൈ​വാ​യി ഓ​ൺ​ലൈ​നി​ൽ ല​ഭ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ന​വി​ടെ സ്ഥി​ര സം​വി​ധാ​ന​മു​ണ്ട്. വി​നോ​ദ വി​ജ്ഞാ​ന യാ​ത്ര ഉ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന ഏ​തു പ്രാ​യ​ക്കാ​ര​നും ന​ല്ലൊ​രു ഡെ​സ്റ്റി​നേ​ഷ​നാ​ണ് ഈ​ജി​പ്ത്. അ​റ​ബി ഭാ​ഷ പ​ഠി​ക്കു​ന്ന വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളും പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന അ​ധ്യാ​പ​ക​രും ഒ​രി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും ഈ​ജി​പ്തി​നെ ക​ണ്ട​റി​യ​ണം.

===========

(കാ​ലി​ക്ക​റ്റ് യൂ​നി​വേ​ഴ്സി​റ്റി ഭാ​ഷാ സാ​ഹി​ത്യ വി​ഭാ​ഗം ഡീ​നാണ് ഡോ. മൊയ്തീൻ കുട്ടി എ.ബി. മ​മ്പാ​ട് എം.​ഇ.എ​സ് കോ​ളജ് ഐ​.ക്യു.എ.​സി കോ​ഓ​ഡി​നേ​റ്റ​റാ​ണ് ഡോ. ​സാ​ബി​ക് എം.​കെ.)