എ​ച്ച്.​എം.​സി ടു​ബാ​കോ ക​ൺ​ട്രോ​ൾ സെൻറ​ർ ഡ​യ​റ​ക്​​ട​ർ ഡോ. ​അ​ഹ്​​മ​ദ്​ അ​ൽ മു​ല്ല

കോവിഡ് കാലത്ത്​ പുകവലി അപകടം കൂട്ടും

ദോ​ഹ: കോ​വി​ഡ് -19 മ​ഹാ​മാ​രി​ക്കി​ട​യി​ൽ പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ​ക്ക്​ ശ​ക്ത​മാ​യ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പു​മാ​യി ൈപ്ര​മ​റി ഹെ​ൽ​ത്ത് കെ​യ​ർ കോ​ർ​പ​റേ​ഷ​ൻ. കോ​വി​ഡ് -19 ബാ​ധി​ച്ച​വ​ർ പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ രോ​ഗ​ബാ​ധ​യു​ടെ തീ​വ്ര​ത വ​ർ​ധി​ക്കാ​നി​ട​യു​ണ്ട്. പു​ക​വ​ലി രോ​ഗി​യു​ടെ ജീ​വ​നു​ത​ന്നെ ഭീ​ഷ​ണി​യാ​ണെ​ന്ന്​ പ്രാ​ഥ​മി​ക പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നും പി.​എ​ച്ച്.​സി.​സി വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി.രോ​ഗ​വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ൽ പു​ക​വ​ലി​ക്ക് വ​ലി​യ പ​ങ്കാ​ണു​ള്ള​ത്. പു​ക​വ​ലി​യി​ൽ അ​തി​െൻറ എ​ല്ലാ രൂ​പ​ങ്ങ​ളും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടും. അ​തി​നാ​ൽ, ശീ​ഷ വ​ലി​ക്കു​ന്ന​തു​ൾ​പ്പെ​ടെ കോ​വി​ഡ് -19​െൻ​റ രോ​ഗ​വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ൽ പ​ങ്കു​വ​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ശീ​ഷ പ​ര​സ്​​പ​രം കൈ​മാ​റു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ രോ​ഗ കൈ​മാ​റ്റം കൂ​ടി​യാ​ണ് ന​ട​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന്​ പി.​എ​ച്ച്.​സി.​സി​യി​ലെ അ​ബൈ​ബ് ഹെ​ൽ​ത്ത് സെൻറ​ർ സീ​നി​യ​ർ ഫാ​മി​ലി മെ​ഡി​സി​ൻ ക​ൺ​സ​ൾ​ട്ട​ൻ​റ്​ ഡോ. ​മു​ഹ​മ്മ​ദ് അ​ൽ ഉ​തൈ​ബി പ​റ​ഞ്ഞു.ശീ​ഷ​യി​ലെ​യും ട്യൂ​ബി​ലെ​യും ഹ്യു​മി​ഡി​റ്റി വൈ​റ​സു​ക​ളു​ടെ വ​ള​ർ​ച്ച​ക്കും വ്യാ​പ​ന​ത്തി​നും അ​നു​കൂ​ല​മാ​യ പ​രി​സ്​​ഥി​തി​യാ​ണ് ഒ​രു​ക്കു​ന്ന​ത്. ഇ​വ ല​ഭ്യ​മാ​കു​ന്ന ക​ഫേ​ക​ളി​ലും റ​സ്​​റ്റാ​റ​ൻ​റു​ക​ളി​ലും സാ​മൂ​ഹി​ക കൂ​ടി​ച്ചേ​ര​ലു​ക​ൾ സം​ഭ​വി​ക്കു​മ്പോ​ൾ രോ​ഗ​വ്യാ​പ​ന​ത്തി​നു​ള്ള സാ​ധ്യ​ത ഏ​റെ​യു​ണ്ടാ​കു​ന്നു.

പു​ക​വ​ലി ശീ​ല​മു​ള്ള​വ​ർ​ക്ക് കോ​വി​ഡ് -19 ബാ​ധി​ച്ചാ​ൽ അ​യാ​ൾ​ക്ക് ക​ടു​ത്ത ചു​മ​യു​ണ്ടാ​കും. ഉ​മി​നീ​ർ ക​ണ​ങ്ങ​ൾ വ​ഴി വാ​യു​വി​ലൂ​ടെ വൈ​റ​സ്​ വ്യാ​പ​ന​ത്തി​ന് ഇ​ത് ഇ​ട​യാ​ക്കു​ന്നു. പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ വി​ര​ലു​ക​ൾ​കൊ​ണ്ട് വാ​യി​ൽ നേ​രി​ട്ട് സ്പ​ർ​ശി​ക്കും.ഇ​തും രോ​ഗം പ​ക​രു​ന്ന​തി​ൽ വ​ലി​യ പ​ങ്ക് വ​ഹി​ക്കും. കോ​വി​ഡ് -19 ബാ​ധി​ച്ച പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​വ​രി​ൽ ഒ​ന്നു മു​ത​ൽ അ​ഞ്ച് ശ​ത​മാ​നം വ​രെ മ​ര​ണ​ത്തി​ന് കീ​ഴ​ട​ങ്ങു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന് പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. രോ​ഗി​യു​ടെ പ്രാ​യ​വും ശ്വാ​സ​സം​ബ​ന്ധ​മാ​യ അ​സു​ഖ​ങ്ങ​ളും മാ​റാ​വ്യാ​ധി​ക​ളും എ​ല്ലാം ഇ​തി​ന് ആ​ക്കം കൂ​ട്ടു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു.

അ​തേ​സ​മ​യം, ഖ​ത്ത​റി​ലു​ള്‍പ്പെ​ടെ ലോ​ക​ത്ത് പു​രു​ഷ​ന്മാ​ര്‍ക്കി​ട​യി​ല്‍ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ഗം കു​റ​യു​ന്ന​താ​യാ​ണ്​ ലോ​കാ​രോ​ഗ്യ സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ക​ണ​ക്ക്. ഖ​ത്ത​റി​ല്‍ 2000ത്തി​ല്‍ 15 വ​യ​സ്സി​നും അ​തി​ന് മു​ക​ളി​ലും പ്രാ​യ​മു​ള്ള പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന​വ​ര്‍ 30.2 ശ​ത​മാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, 2005ല്‍ ​ഇ​ത്​ 29.5 ശ​ത​മാ​ന​മാ​യി കു​റ​ഞ്ഞു.

2020ല്‍ ​അ​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം 28.1 ശ​ത​മാ​ന​മാ​യും 2025ല്‍ 27.5 ​ശ​ത​മാ​ന​മാ​യും കു​റ​യു​മെ​ന്നാ​ണ് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്. വ​നി​ത​ക​ള്‍ക്ക​ട​യി​ല്‍ 2000ത്തി​ല്‍ 2.5 ശ​ത​മാ​നം പേ​ര്‍ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്ഥാ​ന​ത്ത് 2020ല്‍ ​അ​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം കേ​വ​ലം 1.1 ശ​ത​മാ​ന​ത്തി​ലെ​ത്തു​മെ​ന്നാ​ണ് ക​ണ​ക്കു​കൂ​ട്ടു​ന്ന​ത്. പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ലു​ള്ള കു​റ​വ്​ പു​ക​യി​ല​യു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട രോ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും മാ​റ്റം വ​രു​ത്തു​മെ​ന്നാ​ണ് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്. ലോ​കാ​രോ​ഗ്യ സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ '20002025 പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ഗ മൂ​ന്നാം റി​പ്പോ​ര്‍ട്ട്' പ്ര​കാ​രം ഖ​ത്ത​ർ സ​ര്‍ക്കാ​റി​ൻെ​റ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ നി​ര​വ​ധി നി​യ​ന്ത്ര​ണ മാ​ർ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ സ്വീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ഇ​ത്​ നി​ര​വ​ധി ജീ​വ​നു​ക​ളെ ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ആ​ളു​ക​ളു​ടെ ആ​രോ​ഗ്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്.

ക​ഴി​ഞ്ഞ ര​ണ്ട് പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ള്‍ക്കി​ട​യി​ല്‍ ആ​ഗോ​ള ത​ല​ത്തി​ല്‍ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​വ​രി​ല്‍ മി​ക​ച്ച കു​റ​വാ​ണ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. 2000ത്തി​ല്‍ 1.397 ബി​ല്യ​ൺ പേ​ര്‍ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ല്‍ 2018ല്‍ ​അ​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം 60 മി​ല്യ​ണാ​യി കു​റ​ഞ്ഞു​വെ​ന്നാ​ണ് റി​പ്പോ​ര്‍ട്ട് സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്.

പു​തി​യ റി​പ്പോ​ര്‍ട്ട് പ്ര​കാ​രം പു​രു​ഷ​ന്മാ​രു​ടെ പു​ക​യി​ലെ ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ൻെ​റ വ​ള​ര്‍ച്ച നി​ല​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​ടു​ത്ത വ​ര്‍ഷ​ത്തോ​ടെ ഒ​രു മി​ല്യ​ണി​ലേ​റെ പേ​ര്‍ കൂ​ടി പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്ന്​ മാ​റു​മെ​ന്നാ​ണ് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്. 2025 ആ​കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും അ​ഞ്ച് മി​ല്യ​ണി​ൻെ​റ കു​റ​വാ​ണ് ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ല്‍ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്.അ​ടു​ത്ത വ​ര്‍ഷ​ത്തോ​ടെ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ക്താ​ക്ക​ളി​ല്‍ സ്ത്രീ​ക​ളും പു​രു​ഷ​ന്മാ​രും ഉ​ള്‍പ്പെ​ടെ 10 മി​ല്യ​ണി​ൻെ​റ കു​റ​വു വ​രു​ത്താ​നാ​ണ് ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന​ത്. 2025 ആ​കു​മ്പോ​ഴേ​ക്കും 27 മി​ല്യ​ണ്‍ ജ​ന​ങ്ങ​ളെ കൂ​ടി ഇ​തി​ല്‍ നി​ന്ന്​ ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നും ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്നു.

60 ശ​ത​മാ​നം രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും 2010 മു​ത​ല്‍ത​ന്നെ പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ല്‍ കു​റ​വ് രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി തു​ട​ങ്ങി​യി​രു​ന്നു.സി​ഗ​റ​റ്റ്, പൈ​പ്പ്, സി​ഗാ​ര്‍, പു​ക​യി​ല്ലാ​ത്ത പു​ക​യി​ല ഉ​ൽ​പ​ന്ന​ങ്ങ​ള്‍ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ ഉ​ള്‍പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള ക​ണ​ക്കു​ക​ളാ​ണ് ലോ​കാ​രോ​ഗ്യ​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ റി​പ്പോ​ര്‍ട്ടി​ലു​ള്ള​ത്. എ​ന്നാ​ല്‍, ഇ​തി​ല്‍ ഇ​ല​ക്ട്രോ​ണി​ക് സി​ഗ​റ​റ്റി​നെ ഉ​ള്‍പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടി​ല്ല. ജ​ന​സം​ഖ്യ​യി​ല്‍ വ​ര്‍ധ​ന​വു​ണ്ടാ​കു​മ്പോ​ഴും പു​ക​യി​ല ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ല്‍ കു​റ​വ് രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത് ന​ല്ല സൂ​ച​ന​യാ​ണെ​ന്നാ​ണ് ആ​രോ​ഗ്യ രം​ഗ​ത്തു​ള്ള​വ​ര്‍ അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

പു​ക​വ​ലി​ശീ​ലം ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​ൻ ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ

ദോ​ഹ: രാ​ജ്യ​ത്ത്​ പു​ക​വ​ലി​ക്കെ​തി​രെ ക​ർ​ശ​ന ന​ട​പ​ടി​യാ​ണ്​ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. സി​ഗ​റ​റ്റ്​ പോ​ലു​ള്ള ഉ​ൽ​പ​ന്ന​ങ്ങ​ളു​െ​ട നി​കു​തി വ​ർ​ധി​പ്പി​ച്ച്​ ജ​ന​ങ്ങ​ളെ അ​തി​ൽ​നി​ന്ന്​ പി​ന്തി​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ന​ട​പ​ടി​ക​ളാ​ണ്​ സ​ർ​ക്കാ​ർ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. നി​കു​തി കൂ​ടു​േ​മ്പാ​ൾ സി​ഗ​റ​റ്റി​ൻെ​റ വി​ല​യും വ​ർ​ധി​ക്കു​ന്നു. ഇ​ത്​ ഉ​പ​ഭോ​ഗ​ത്തി​ൽ കു​റ​വു​വ​രു​ത്താ​ൻ ഇ​ട​യാ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന്​ ക​ണ​ക്കു​ക​ൾ പ​റ​യു​ന്നു. രാ​ജ്യ​ത്ത്​ സ്വ​കാ​ര്യ സ്​​ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള നി​യ​മ​പ്ര​കാ​ര​മ​ല്ലാ​ത്ത ഹു​ക്ക​വ​ലി കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കെ​തി​രെ അ​ധി​കൃ​ത​ർ ന​ട​പ​ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഇ​ത്ത​രം കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ അ​ട​ച്ചു​പൂ​ട്ട​ണ​മെ​ന്ന്​ സെ​ൻ​ട്ര​ൽ മു​നി​സി​പ്പ​ൽ കൗ​ൺ​സി​ലി​െൻറ (സി.​എം.​സി) യോ​ഗ​ത്തി​ൽ നി​ർ​ദേ​ശം വ​രു​ന്നു​ണ്ട്. ഇ​ത്ത​രം നി​ർ​ദേ​ശം ഈ​യ​ടു​ത്ത്​ സാ​മ്പ​ത്തി​ക വാ​ണി​ജ്യ​മ​ന്ത്രാ​ല​യ​ത്തി​ന്​ മു​ന്നി​ൽ സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. സ്വ​കാ​ര്യ ക​ഫേ​ക​ളി​ലു​ള്ള പ്ര​ത്യേ​ക ഇ​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ ഹു​ക്ക​വ​ലി​ക്കാ​ൻ ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്​ നി​രോ​ധി​ക്കാ​നാ​ണ്​ നി​ർ​ദേ​ശം ന​ൽ​കി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. പ്രാ​യ​പൂ​ർ​ത്തി​യാ​കാ​ത്ത​വ​ർ ഇ​ത്ത​രം കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്ന്​ പു​ക​വ​ലി ശീ​ല​മാ​ക്കു​ന്നു​െ​വ​ന്ന്​ ആ​രോ​പ​ണ​മു​ണ്ട്.

നി​യ​മ​പ്ര​കാ​രം പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന റ​സ്​​റ്റാ​റ​ൻ​റു​ക​ളി​ൽ ഹു​ക്ക​വ​ലി സൗ​ക​ര്യ​മു​ള്ള ഇ​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ ഇ​തി​നാ​യി പ്ര​ത്യേ​ക സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ തീ​ർ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും പു​തി​യ നി​ർ​ദേ​ശ​ത്തി​ലു​ണ്ട്. ഹു​ക്ക സ്​​ഥ​ല​വും മ​റ്റി​ട​വും ത​മ്മി​ൽ പ​ര​സ്​​പ​രം കാ​ണ​ത്ത​ക്ക വി​ധ​ത്തി​ലു​ള്ള വേ​ർ​തി​രി​വ്​ ഉ​ണ്ടാ​ക്ക​ണം. പ​രി​ശോ​ധ​ന​െ​ക്ക​ത്തു​ന്ന ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്​​ഥ​ർ​ക്ക്​ ഇ​ത്​ കൂ​ടു​ത​ൽ സ​ഹാ​യ​ക​ര​മാ​കും. ഹു​ക്ക സൗ​ക​ര്യം ന​ൽ​കു​ന്ന റ​സ്​​റ്റാ​റ​ൻ​റു​ക​ളും ക​ഫേ​ക​ളും ഹു​ക്ക​വ​ലി മൂ​ല​മു​ണ്ടാ​കു​ന്ന ആ​രോ​ഗ്യ​പ്ര​ശ്​​ന​ങ്ങ​ൾ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പ്​ ന​ൽ​കു​ന്ന ബോ​ർ​ഡു​ക​ളും മു​ന്നി​ൽ സ്​​ഥാ​പി​ക്ക​ണം.

അ​തേ​സ​മ​യം, പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗം മൂ​ലം രാ​ജ്യ​ത്ത്​ പ്ര​തി​വ​ർ​ഷം മ​രി​ക്കു​ന്ന​ത് 300ല​ധി​കം പേ​രെ​ന്നാ​ണ്​ ക​ണ​ക്കു​ക​ൾ. ഈ​യ​ടു​ത്ത വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി ഖ​ത്ത​റി​ൽ പു​ക​യി​ല നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ൽ വ​ലി​യ പു​രോ​ഗ​തി​യു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഏ​റെ മെ​ച്ച​പ്പെ​ടാ​നു​ണ്ടെ​ന്നും ഖ​ത്ത​ർ കാ​ൻ​സ​ർ സൊ​സൈ​റ്റി പ​റ​യു​ന്നു.

പു​ക​യി​ല ഉ​ൽ​പ​ന്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉ​പ​യോ​ഗ​ത്തി​ലൂ​ടെ മ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം വ​ർ​ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഏ​റ്റ​വും പു​തി​യ ക​ണ​ക്കു​ക​ൾ പ്ര​കാ​രം രാ​ജ്യ​ത്ത് പു​ക​യി​ല ഉ​ൽ​പ​ന്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉ​പ​യോ​ഗം മൂ​ലം രോ​ഗം ബാ​ധി​ച്ച്​ മ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം പ്ര​തി​വ​ർ​ഷം ശ​രാ​ശ​രി 312 ആ​ണ്. പു​ക​യി​ല ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള സാ​മ്പ​ത്തി​ക ബാ​ധ്യ​ത പ്ര​തി​വ​ർ​ഷം 801 മി​ല്യ​ൺ റി​യാ​ലാ​ണ്. ഇ​ത് ആ​രോ​ഗ്യ​മേ​ഖ​ല​യെ നേ​രി​ട്ടും നേ​ര​ത്തേ രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​രാ​കു​ന്ന​തി​ലൂ​ടെ ഉ​ൽ​പാ​ദ​ന ക്ഷ​മ​ത​യെ പ​രോ​ക്ഷ​മാ​യും ബാ​ധി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്ന്​ അ​ധി​കൃ​ത​ർ പ​റ​യു​ന്നു.

Tags:    

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.