ബസ്തറിനുവേണ്ടി ബലി നൽകിയ ജീവൻ

അ​ഴി​മ​തി വാ​ർ​ത്ത​ക​ൾ റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്ത​തി​ന്റെ പേ​രി​ൽ ജീ​വ​ൻ ബ​ലി ന​ൽ​കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന ബ​സ്ത​റി​ലെ മാ​ധ്യ​മ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ മു​കേ​ഷ് ച​ന്ദ്രാ​ക​റെ എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നും ദ ​വ​യ​ർ ഹി​ന്ദി എ​ഡി​റ്റ​റു​മാ​യ അ​ശു​തോ​ഷ് ഭ​ര​ദ്വാ​ജ് ഓ​ർ​മി​ക്കു​ന്നു

അ​വ​ൻ എ​ന്നെ ദാ​ദാ (ചേ​ട്ടാ) എ​ന്നാ​ണ് വി​ളി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്; ഞാ​ൻ ഭാ​യീ എ​ന്നും. സ​ഹ​യാ​ത്രി​ക​രാ​യി​രു​ന്ന ഞ​ങ്ങ​ൾ മാ​ധ്യ​മ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ആ​ദ്യ​ത്തേ​തും ഏ​റ്റ​വും ക​രു​ത്തു​റ്റ​തു​മാ​യ പാ​ഠ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​ച്ച​ത് ബ​സ്ത​റി​ലെ കാ​ടു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്ന് ഞാ​ൻ ജോ​ലി ചെ​യ്തി​രു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ എ​ക്സ് പ്ര​സ് പ​ത്രം ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഹൃ​ദ​യ​ഭൂ​മി​യി​ലേ​ക്ക് യാ​ത്ര ചെ​യ്ത് റി​പ്പോ​ർ​ട്ടു​ക​ൾ ത​യാ​റാ​ക്കാ​നു​ള്ള സു​പ്ര​ധാ​ന അ​സൈ​ൻ​മെ​ന്റ് എ​ന്നെ ഏ​ൽ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു. എ​നി​ക്ക് ഒ​രു ദേ​ശീ​യ​മാ​ധ്യ​മ​ത്തി​ന്റെ റി​പ്പോ​ർ​ട്ട​ർ എ​ന്ന​നി​ല​യി​ലെ ബ​ലം ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ത​ന്നെ മു​​കേ​ഷ് ​ദി​വ​സേ​ന നേ​രി​ട്ടി​രു​ന്ന അ​പ​ക​ട​സാ​ധ്യ​ത​ക​ളി​ൽ പ​ല​തി​ൽ​നി​ന്നും ഞാ​ൻ സു​ര​ക്ഷി​ത​നാ​യി​രു​ന്നു.

പ​ക്ഷേ, മു​കേ​ഷ് ച​ന്ദ്രാ​ക​ർ എ​ന്നും ഒ​രു പ​ര്യ​വേ​ക്ഷ​ക​നാ​യി തു​ട​ർ​ന്നു, നി​ർ​ഭാ​ഗ്യ​വാ​നാ​യ എ​നി​ക്കാ​വ​ട്ടെ കാ​ട് ഉ​പേ​ക്ഷി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. പൊ​രി​​വെ​യി​ലി​ലും മ​ണ്ണി​ലു​മി​റ​ങ്ങി ശ​രീ​ര​ത്തി​ൽ പൊ​ടി പു​ര​ണ്ടും ആ​ത്മാ​വി​നെ ചു​ട്ടു​പൊ​ള്ളി​ച്ചും മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ അ​ടി​ത്ത​റ​യാ​യ ഫീ​ൽ​ഡ് റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ങ്ങി​ന്റെ ആ​ൾ​രൂ​പ​മാ​യി മു​കേ​ഷ് മാ​റി.

പൊ​ലീ​സ്-​മാ​വോ​വാ​ദി സം​ഘ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളും ദ​ണ്ഡ​കാ​ര​ണ്യ​ത്തി​ലെ ആ​ദി​വാ​സി ജീ​വി​ത​വും മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ സ്വ​ന്തം ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ മു​കേ​ഷി​നെ ഏ​റെ സ​ഹാ​യി​ച്ചു. ന​ക്സ​ൽ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ തു​ട​ക്ക​കാ​ല​ത്താ​ണ് ബി​ജാ​പൂ​രി​ലെ ബ​സ​ഗു​ഡ ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ജ​ന​നം. ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ൽ​ത​ന്നെ പി​താ​വി​നെ ന​ഷ്ട​മാ​യി. സ​ൽ​വാ ജു​ദൂം അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ളെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് ഗ്രാ​മ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് പി​ഴു​തു​മാ​റ്റ​പ്പെ​ട്ടു. അ​ങ്ക​ണ​വാ​ടി ജീ​വ​ന​ക്കാ​രി​യാ​യ അ​മ്മ​യു​മൊ​ത്ത് ഒ​രു അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി ക്യാ​മ്പി​ലാ​യി​രു​ന്നു ജീ​വി​തം. ഒ​രു പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​നു​ശേ​ഷം അ​ർ​ബു​ദം ബാ​ധി​ച്ച് അ​മ്മ​യും പോ​യി.

ബ​സ്ത​റി​ലെ പ്ര​ശ്ന​ബാ​ധി​ത മേ​ഖ​ല​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ന​ന്നാ​യി പ​റ​യാ​ൻ ക​ഴി​യു​ന്ന ഒ​രാ​ളെ​ന്ന​നി​ല​യി​ൽ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും മു​കേ​ഷ് ആ ​നാ​ടി​ന്റെ ശ്ര​ദ്ധേ​യ എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി മാ​റി. മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ യൂ​ട്യൂ​ബ് മോ​ഡ​ലി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ക്കു​ന്ന​തി​ന് മു​മ്പ് റാ​യ് പൂ​ർ കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ചു​ള്ള നി​ര​വ​ധി മാ​ധ്യ​മ​സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ഏ​ൽ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ജോ​ലി​ക​ൾ ​തു​ച്ഛ​മാ​യ വേ​ത​നം പ​റ്റി ചെ​യ്തു​പോ​ന്നു.

2021 ഏ​പ്രി​ലി​ൽ മാ​വോ​വാ​ദി​ക​ൾ ബ​ന്ദി​യാ​ക്കി​യി​രു​ന്ന സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫ് കോ​ബ്രാ യൂ​നി​റ്റി​ലെ ഒ​രു ക​മാ​ൻ​ഡോ​യെ മു​കേ​ഷും മ​റ്റൊ​രു അ​സാ​ധാ​ര​ണ റി​പ്പോ​ർ​ട്ട​റാ​യ ഗ​ണേ​ഷ് മി​ശ്ര​യു​മ​ട​ങ്ങു​ന്ന മാ​ധ്യ​മ​​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രും ചേ​ർ​ന്ന് മോ​ചി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. രാ​ജ്യ​ത്തെ ക​രു​ത്തു​റ്റ അ​ർ​ധ സൈ​നി​ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ നി​സ്സ​ഹാ​യ​രാ​യി നി​ൽ​ക്കെ​യാ​ണ് ഈ ​യു​വ​മാ​ധ്യ​മ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ ന​ട​ത്തി​യ ദൗ​ത്യം വി​ജ​യം ക​ണ്ട​ത്. മോ​ചി​ത​നാ​യ ക​മാ​ൻ​ഡോ​യെ ത​ന്റെ ബൈ​ക്കി​ന്റെ പി​ന്നി​ലി​രു​ത്തി ആ​ഹ്ലാ​ദ​പൂ​ർ​വം കാ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന് പു​റ​ത്തു​വ​രു​ന്ന 14 സെ​ക്ക​ൻ​ഡ് ദൈ​ർ​ഘ്യ​മു​ള്ള വി​ഡി​യോ ഇ​പ്പോ​ഴും മു​കേ​ഷി​ന്റെ സ​മൂ​ഹ​മാ​ധ്യ​മ അ​ക്കൗ​ണ്ടി​ൽ പി​ൻ​ചെ​യ്ത് വെ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.

ഒ​രു വ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, ഔ​ട്ട്‌​ലു​ക്ക് മാ​സി​ക​ക്കു​വേ​ണ്ടി മു​കേ​ഷി​ന്റെ പ്രൊ​ഫൈ​ൽ എ​ഴു​തി​യ​പ്പോ​ൾ, മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന രീ​തി മാ​റ്റാ​നു​ള്ള അ​വ​ന്റെ തീ​രു​മാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. മു​കേ​ഷ് പ​റ​ഞ്ഞു: ‘ക​മാ​ൻ​ഡോ​യു​ടെ മോ​ച​നം ഉ​റ​പ്പാ​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ ഗ​ണേ​ഷ് മി​ശ്ര​യും ഞാ​നും പ്ര​ധാ​ന പ​ങ്കു​വ​ഹി​ച്ചു. ദേ​ശീ​യ ചാ​ന​ലു​ക​ൾ എ​ന്റെ ബൈ​റ്റു​ക​ളെ​ടു​ത്തു. പ​ക്ഷേ, നി​ർ​ഭാ​ഗ്യ​വ​ശാ​ൽ, എ​ന്റെ സ്വ​ന്തം ചാ​ന​ലി​ൽ, എ​ഡി​റ്റ​ർ-​ആ​ങ്ക​ർ ആ ​സ്ഥാ​നം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു’.

സ​ങ്ക​ട​ത്തി​ന്റെ തി​ര​യി​ള​ക്ക​ത്തി​നി​ടെ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ഴ​യ ചാ​റ്റു​ക​ൾ ഞാ​ൻ പ​ര​തി​നോ​ക്കി. പു​തി​യ യൂ​ട്യൂ​ബ് ചാ​ന​ലി​ന്റെ പേ​രും രൂ​പ​വും എ​ങ്ങ​നെ​യാ​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന​ത് സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് 2021ൽ ​ഞ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി​യ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ളും വി​ളി​ക​ളും ഓ​ർ​മ​യി​ലെ​ത്തി.

ബ​സ്ത​ർ ജ​ങ്ഷ​ൻ എ​ന്ന ചാ​ന​ൽ അ​ധി​കം താ​മ​സി​യാ​തെ ബ​സ്ത​റി​ന്റെ വി​ശ്വ​സ​നീ​യ ശ​ബ്ദ​മാ​യി മാ​റി. 2021 മേ​യ് മാ​സം സു​ര​ക്ഷാ​സേ​ന​യു​ടെ വെ​ടി​വെ​പ്പി​ൽ മൂ​ന്ന് ആ​ദി​വാ​സി​ക​ൾ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട സി​ൽ​ഗ​ർ സം​ഭ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ആ​ദ്യ​മാ​യി റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്ത​വ​രി​ൽ ഒ​രാ​ൾ മു​കേ​ഷാ​യി​രു​ന്നു.

വി​ഡി​യോ ജേ​ണ​ലി​സ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള മാ​റ്റം അ​വ​ന് പ​ര​മാ​വ​ധി സ​ന്തോ​ഷ​വും സം​തൃ​പ്തി​യും ന​ൽ​കി. അ​വ​ഗ​ണ​ന​യു​ടെ ആ​ശാ​ന്മാ​രാ​യ പ​ത്രാ​ധി​പ​ന്മാ​ർ​ക്ക് സ്റ്റോ​റി ഐ​ഡി​യ​ക​ൾ അ​യ​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്നാ​യി, ത​ന്റെ ബൈ​ലൈ​നു​ക​ൾ മ​റ​ച്ചു​വെ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​ന്റെ ആ​ധി​യും ഇ​ല്ലാ​താ​യി.

ഒ​രു സം​ഘ​ർ​ഷ മേ​ഖ​ല​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള റി​പ്പോ​ർ​ട്ടി​ങ് സ​ദാ അ​പ​ക​ട​സാ​ധ്യ​ത​ക​ൾ നി​റ​ഞ്ഞ​താ​ണ്; ബ​സ്ത​റി​ൽ, മ​റ്റൊ​രു ദു​ര​ന്ത​ഘ​ട​കം കൂ​ടി​യു​ണ്ട്. ദേ​ശീ​യ, അ​ന്ത​ർ​ദേ​ശീ​യ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ലോ അ​ക്കാ​ദ​മി​യി​ലോ ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഒ​രു പ്ര​തി​നി​ധി പോ​ലു​മി​ല്ല. ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​ന്, ക​ശ്മീ​രി​ന്റെ ശ​ബ്ദം കേ​ൾ​പ്പി​ക്കാ​ൻ അ​വ​ർ​ക്ക് നി​ര​വ​ധി പ്ര​ശ​സ്ത മാ​ധ്യ​മ​സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളും അ​ക്കാ​ദ​മി​ക് സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളും സം​ഭാ​ഷ​ക​രു​ണ്ട്. തി​ക​ച്ചും വി​പ​രീ​ത​മാ​യി, സം​സ്ഥാ​ന ത​ല​സ്ഥാ​ന​മാ​യ റാ​യ്പൂ​രി​ൽ​പോ​ലും ബ​സ്ത​റി​ന് ശ​ബ്ദ​മി​ല്ല. ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ മു​മ്പ് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള, നാ​ടി​നോ​ടും കാ​ടി​നോ​ടും വൈ​കാ​രി​ക​വും ബൗ​ദ്ധി​ക​വു​മാ​യ അ​ടു​പ്പം പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന ചു​രു​ക്കം ചി​ല ആ​ക്ടി​വി​സ്റ്റു​ക​ളോ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രോ അ​ല്ലാ​തെ അ​വ​രു​ടെ ക​ഥ​ക​ളെ​ഴു​താ​ൻ ആ​രു​മി​ല്ല .

ഏ​താ​നും വ​ർ​ഷം മു​മ്പ് ബി​ജാ​പൂ​രി​ൽ​വെ​ച്ചാ​ണ് മു​കേ​ഷി​നെ അ​വ​സാ​ന​മാ​യി കാ​ണു​ന്ന​ത്. ഒ​രു പ്ര​ഭാ​തം മു​ഴു​വ​ൻ വ​ർ​ത്ത​മാ​നം പ​റ​ഞ്ഞും പ​ര​സ്പ​രം ഫോ​ട്ടോ​ക​ളെ​ടു​ത്തും ഞ​ങ്ങ​ൾ ചെ​ല​വി​ട്ടു. ഒ​രു പാ​ർ​ക്കി​ലെ ബെ​ഞ്ചി​ൽ പു​ഞ്ചി​രി തൂ​വി ഇ​രി​ക്കു​ന്ന മു​കേ​ഷ​നി​ന്റെ ചി​ത്രം ഇ​പ്പോ​ഴും എ​ന്റെ ഫോ​ണി​ലു​ണ്ട്.

മു​കേ​ഷി​ന്റെ കൊ​ല​പാ​ത​ക​ത്തി​ൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​മു​യ​ർ​ന്ന​തി​നെ​തു​ട​ർ​ന്ന് നീ​തി ഉ​റ​പ്പാ​ക്കു​മെ​ന്ന് വാ​ഗ്ദാ​നം ചെ​യ്തി​രി​ക്ക​യാ​ണ് ഛത്തി​സ്ഗ​ഢി​ലെ ബി.​ജെ.​പി സ​ർ​ക്കാ​ർ. ക​ഴി​ഞ്ഞ ആ​ഗ​സ്റ്റി​ൽ മു​കേ​ഷും സു​ക്മ​യി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ രാ​ജാ റാ​ത്തോ​ഡും ചേ​ർ​ന്ന് ‘ദ ​വ​യ​ർ ഹി​ന്ദി പ​തി​പ്പി​ൽ എ​ഴു​തി​യ ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ൽ ബി.​ജെ.​പി നേ​താ​ക്ക​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ട്ട അ​ന​ധി​കൃ​ത ഖ​ന​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്ത ബ​സ്ത​റി​ലെ നാ​ല് മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രെ ക​ള്ള​ക്കേ​സി​ൽ കു​ടു​ക്കാ​ൻ ഛത്തി​സ്ഗ​ഢ് പൊ​ലീ​സ് തെ​ളി​വു​ക​ൾ കെ​ട്ടി​ച്ച​മ​ച്ച​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് വി​വ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.

പി​റ്റേ​ന്ന് ഒ​രു വാ​ട്സ്ആ​പ് സ​ന്ദേ​ശ​ത്തി​ന്റെ സ്ക്രീ​ൻ​ഷോ​ട്ട് മു​കേ​ഷ് എ​നി​ക്ക​യ​ച്ചു. മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രെ അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്ത വി​ഷ​യ​ത്തി​ൽ സ്വീ​ക​രി​ച്ച നി​ല​പാ​ടി​ൽ അ​സ​ന്തു​ഷ്ടി അ​റി​യി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഒ​രു മു​തി​ർ​ന്ന ഐ.​പി.​എ​സ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ൻ അ​യ​ച്ച മെ​സേ​ജാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ‘കു​ഴ​പ്പ​മൊ​ന്നും ഉ​ണ്ടാ​വി​ല്ല​ല്ലോ അ​ല്ലേ’ എ​ന്ന് ഫോ​ണി​ലൂ​ടെ ചോ​ദി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ആ ​ശ​ബ്ദ​ത്തി​ൽ ഭീ​തി നി​ഴ​ലി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഏ​താ​നും മാ​സ​ങ്ങ​ൾ പി​ന്നി​ട​വെ, മു​കേ​ഷി​നെ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട നി​ല​യി​ൽ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു, ഒ​രു ക​രാ​റു​കാ​ര​ന്റെ വ​ള​പ്പി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് മൃ​ത​ദേ​ഹം ക​ണ്ടെ​ടു​ത്ത​ത്. ബ​സ്ത​റി​ലെ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ​ക്ക് ഭ​ര​ണ-​ക്രി​മി​ന​ൽ കൂ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​ന്റെ കാ​രു​ണ്യ​ത്തി​ൽ മാ​ത്ര​മേ നി​ല​നി​ൽ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യൂ എ​ന്ന പ​റ​ച്ചി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ബ​ല​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. മാ​ധ്യ​മ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ ശ​വ​പ്പ​റ​മ്പാ​യി അ​വി​ടം മാ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

വാ​ർ​ത്ത റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്ത കാ​ര​ണ​ത്തി​ന് കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടേ​ക്കാം എ​ന്ന​ത് പ​ല​രെ​യും ഈ ​ജോ​ലി​യി​ൽ​നി​ന്ന് പി​ന്തി​രി​പ്പി​ക്കും. ബ​സ്ത​റി​ൽ, അ​ത് ശാ​ശ്വ​ത​മാ​യി ത​ള​ർ​ന്നു​പോ​യേ​ക്കാം. തീ​ർ​ത്തും അ​വ​ഗ​ണി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു മേ​ഖ​ല​യെ രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ മു​ന്നി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ ബ​സ്ത​റി​ലെ മാ​ധ്യ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ സ്വ​ജീ​വ​ൻ​ത​ന്നെ ന​ൽ​കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. മു​കേ​ഷ് മു​ഴ​ക്കി​യ ശ​ബ്ദം കേ​ൾ​ക്ക​പ്പെ​ടാ​തെ പോ​കു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന് ഉ​റ​പ്പു​വ​രു​ത്തേ​ണ്ട​ത് ഇ​നി മ​റ്റു​ള്ള​വ​രു​ടെ ക​ട​മ​യാ​ണ്.