‘കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ’​യു​ടെ 50 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ -സെ​ബാ​സ്റ്റ്യ​ൻ പോ​ൾ എഴുതുന്നു

ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ ഒ​രു വി​ധി​ക്ക്​ ഏ​പ്രി​ൽ 24ന്​ 50 ​വ​യ​സ്സ്. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യാ​ൻ  പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​നു ന​ൽ​കു​ന്ന അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന് പ​രി​ധി നി​ശ്ച​യി​ച്ച ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വി​ധി ഇ​ന്നും പ​ല​വി​ധ​ത്തി​ൽ പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യം സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​മെ​ന്ന്​ പ്ര​കീ​ർ​ത്തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആ ​വി​ധി​ക്ക്​ എ​ന്തു​സം​ഭ​വി​ച്ചു? അ​തി​നു​ശേ​ഷം രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്​ എ​ന്തു സം​ഭ​വി​ച്ചു? -വി​ശ​ക​ല​നം.

കാ​സ​ർ​കോ​ട്ടെ എ​ഡ​നീ​ർ മ​ഠ​ത്തി​ലെ ദി​വം​ഗ​ത​നാ​യ അ​ധി​പ​തി കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി ശ്രീ​പാ​ദ​ങ്ങ​ള​വ​രു​ടെ പേ​രി​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യി അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന സു​പ്രീം​കോ​ട​തി വി​ധി​ക്ക് അ​മ്പ​ത് വ​യ​സ്സാ​യി. 13 ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ 66 ദി​വ​സം വാ​ദം കേ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം മൊ​ത്തം 950 പേ​ജ് ദൈ​ർ​ഘ്യ​മു​ള്ള 11 വി​ധി​ന്യാ​യ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​സ്​​താ​വി​ച്ച​ത് 1973 ഏ​പ്രി​ൽ 24ന് ​ആ​യി​രു​ന്നു. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ എ​സ്.​എം. സി​ക്രി അ​ധ്യ​ക്ഷ​നാ​യ ബെ​ഞ്ച് സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ബെ​ഞ്ചാ​യി​രു​ന്നു. എ​ൻ.​എ. പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല, നി​ര​ൻ ഡേ, ​എ​ച്ച്.​എം. സീ​ർ​വാ​യ് തു​ട​ങ്ങി ത​ല​യെ​ടു​പ്പു​ള്ള അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​ പ്ര​മു​ഖ​ർ അ​ണി​നി​ര​ന്ന കേ​സി​ന് പൂ​ര​പ്പൊ​ലി​മ​യു​ണ്ടാ​യി. കോ​ട​തി​യി​ൽ ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത് പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ വി​ശ​ദ​മാ​യി റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് ചെ​യ്തി​രു​ന്നു. ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ ഒ​പ്പ​ത്തി​നൊ​പ്പം നി​ന്ന കേ​സി​ൽ ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ എ​ച്ച്.​ആ​ർ. ഖ​ന്ന​യു​ടെ നി​ല​പാ​ടാ​ണ് 7:6 എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ കേ​സ്​ തീ​ർ​പ്പാ​കാ​ൻ ഇ​ട​യാ​ക്കി​യ​ത്. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യാ​ൻ അ​നു​ച്ഛേ​ദം 368 പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​നു ന​ൽ​കു​ന്ന അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ന് പ​രി​ധി നി​ശ്ച​യി​ച്ച ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വി​ധി രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത് ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സാ​യി​രു​ന്നു. അ​നു​ച്ഛേ​ദം 368നെ ​നി​യ​ന്ത്രി​ത​മാ​ക്കു​ന്ന ബേ​സി​ക് സ്​​​ട്ര​ക്ച​ർ സി​ദ്ധാ​ന്തം ആ​വി​ഷ്കൃ​ത​മാ​യ വി​ധി ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന വി​ധി​യെ​ന്ന് പ്ര​കീ​ർ​ത്തി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​ക്ക് ക​വ​ച​മാ​കാ​ൻ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്കു ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ന്ന കു​റ്റ​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലോ​ടെ​യാ​ണ് ഞാ​ൻ സു​വ​ർ​ണ ജൂ​ബി​ലി​യി​ലെ ഈ ​അ​നു​സ്​​മ​ര​ണം ന​ട​ത്തു​ന്ന​ത്. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യു​ടെ ര​ണ്ടാം വ​ർ​ഷം അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്​​ഥ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നു ര​ക്ഷ​യാ​കു​മെ​ന്ന് പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്ക് ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ വ​ര​വി​നെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​നാ​യി​ല്ല. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ബേ​സി​ക് സ്​ട്ര​ക്ച​ർ മാ​ത്ര​മ​ല്ല സൗ​ധ​മാ​കെ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ബു​ൾ​ഡോ​സ​ർ ഉ​രു​ണ്ട​പ്പോ​ൾ ബാ​ബേ​ൽ ഗോ​പു​രം​പോ​ലെ ത​ക​ർ​ന്നു​വീ​ണു. മി​നി കോ​ൺ​സ്​​റ്റി​റ്റ്യൂ​ഷ​ൻ എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ട്ട 42ാം ഭേ​ദ​ഗ​തി മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ അ​പ്പാ​ടെ തു​ട​ച്ചു​നീ​ക്കി. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന കേ​സ്​ എ​ന്ന അ​പ​ര​നാ​മംകൂ​ടി കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പാ​ർ​ല​മെ​ന്റും ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി​യും ത​മ്മി​ലു​ള്ള അ​ധി​കാ​ര​നി​ർ​ണ​യ​ത്തി​ൽ വ്യ​ത്യ​സ്​​ത നി​ല​പാ​ടു​ക​ൾ ഉ​ണ്ടാ​യെ​ങ്കി​ലും ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ സ്​​ഥാ​യീ​ഭാ​വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് സം​ശ​യ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി ബെ​ഞ്ചി​ലെ അ​ഞ്ച് ജ​ഡ്ജി​മാ​രാ​ണ് അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ലെ ഹേ​ബി​യ​സ്​ കോ​ർ​പ​സ്​ കേ​സ്​ കേ​ട്ട​ത്. അ​വ​രി​ൽ നാ​ലു​പേ​ർ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യെ ന്യാ​യീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന നി​ല​പാ​ടെ​ടു​ത്തു. അ​ത് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യി​ൽ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത​മാ​യ ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു. ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ ഖ​ന്ന​യു​ടെ ഐ​തി​ഹാ​സി​ക​മാ​യ വി​യോ​ജി​പ്പ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അ​വി​സ്​​മ​ര​ണീ​യ​മാ​യ ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ത്വ​ത്തി​നു കാ​ര​ണ​മാ​യി.

കേ​ര​ള നി​യ​മ​സ​ഭ പാ​സാ​ക്കി​യ ര​ണ്ട് ഭൂ​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണ നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ 29ാം ഭേ​ദ​ഗ​തി പ്ര​കാ​രം ഒ​മ്പ​താം പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ചേ​ർ​ത്ത​തി​നെ ചോ​ദ്യം​ചെ​യ്താ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി അ​നു​ച്ഛേ​ദം 32 അ​നു​സ​രി​ച്ച് സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യെ സ​മീ​പി​ച്ച​ത്. മി​ച്ച​ഭൂ​മി​യാ​യി​ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച് മ​ഠ​ത്തി​ന്റെ ഭൂ​മി സ​ർ​ക്കാ​ർ ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത് സ്വ​ത്ത​വ​കാ​ശം എ​ന്ന മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ത്തി​ന്റെ നി​രാ​സ​മാ​ണെ​ന്നും മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് നി​ര​ക്കാ​ത്ത നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ അ​സാ​ധു​വാ​ണെ​ന്നും 1969ലെ ​ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് കേ​സി​നെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​മാ​ക്കി കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്കു​വേ​ണ്ടി വാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​ക്ക് നി​ര​ക്കാ​ത്ത നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി​ചെ​യ്ത് ഒ​മ്പ​താം പ​ട്ടി​ക​യു​ടെ സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യ പ​രി​സ​ര​ത്ത് സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത് ശ​രി​യോ എ​ന്ന ചോ​ദ്യ​മു​ണ്ടാ​യി. ഈ ​ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്ക് അ​നു​കൂ​ല​മാ​യ ഉ​ത്ത​ര​മ​ല്ല സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ല​ഭി​ച്ച​ത്. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യു​ടെ ന​ഷ്​​ടം രാ​ജ്യ​ത്തി​നു ഗു​ണ​ക​ര​മാ​യി. റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്കി​ന്റെ ആ​രം​ഭം മു​ത​ൽ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ഭ​ര​ണ​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള ആ​ധി​പ​ത്യ​ത്ത​ർ​ക്ക​ത്തി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട കേ​സാ​യി കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി അ​ട​യാ​ള​പ്പെ​ടു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടു.

ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് കേ​സ്​ വി​ധി​ച്ച​ത് 11 ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ ചേ​ർ​ന്നാ​യ​തി​നാ​ൽ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി തീ​ർ​പ്പാ​ക്കാ​ൻ 13 ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ വേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്നു. പ്ര​തി​ജ്ഞാ​ബ​ദ്ധ​മാ​യ ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി എ​ന്ന സി​ദ്ധാ​ന്ത​വു​മാ​യി ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന കാ​ലം. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യെ മ​റ​ന്ന് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വി​ന് അ​നു​കൂ​ല​മെ​ന്നും പ്ര​തി​കൂ​ല​മെ​ന്നും ര​ണ്ടു ചേ​രി​യാ​യി. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സി​ക്രി​യും ഷേ​ല​ത്ത്, ഹെ​ഗ്ഡെ, േഗ്രാ​വ​ർ, റേ ​എ​ന്നീ ജ​ഡ്ജി​മാ​രും പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ പ​ര​മാ​ധി​കാ​രം എ​ന്ന നി​ല​പാ​ടി​നോ​ട് വി​യോ​ജി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ കാ​ല​ത്ത് നി​യ​മി​ത​രാ​യ ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​നു​കൂ​ല​മാ​യ നി​ല​പാ​ട് സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ പ​ര​മാ​ധി​കാ​രം എ​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ട് ഉ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന​ത് ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ റി​വ്യൂ​വി​ന് വി​ധേ​യ​മാ​കാ​ത്ത നി​യ​മ​നി​ർ​മാ​ണാ​ധി​കാ​രം എ​ന്നാ​ണ്. അ​താ​യി​രു​ന്നു എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വി​ന്റെ താ​ൽ​പ​ര്യം. കാ​ര​ണം, എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വി​ന്റെ ഇം​ഗി​ത​മാ​ണ് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ൽ പ്ര​തി​ഫ​ലി​ക്കു​ന്ന​ത്.

എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വി​ന്റെ താ​ൽ​പ​ര്യ​ത്തി​നൊ​പ്പം നി​ന്ന​വ​ർ​ക്ക് പ്ര​തി​ഫ​ല​മു​ണ്ടാ​യി. എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വി​ന് ഹി​ത​ക​ര​മ​ല്ലാ​ത്ത വി​ധി​യാ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി കേ​സി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ വി​ര​മി​ക്കു​ന്ന ദി​വ​സ​മാ​ണ് വി​ധി​പ്ര​സ്​​താ​വം ന​ട​ന്ന​ത്. സീ​നി​യോ​റി​റ്റി ക്ര​മ​ത്തി​ൽ ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സാ​കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന മൂ​ന്നു​പേ​രെ മ​റി​ക​ട​ന്ന് എ.​എ​ൻ. റേ ​ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സാ​യി നി​യ​മി​ത​നാ​യി. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ കാ​ല​ത്ത് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ വി​ധി പു​നഃ​പ​രി​ശോ​ധി​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മ​മു​ണ്ടാ​യി. അ​ത് പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ 42ാം ഭേ​ദ​ഗ​തി വ​ന്നു. എ​ല്ലാം ത​ക​ർ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട അ​വ​സ്​​ഥ​യാ​യി. പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​തി​ക്ക് ജ​ന​താ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്ത് 44ാം ഭേ​ദ​ഗ​തി​യു​ണ്ടാ​യി. സ്വ​ത്ത​വ​കാ​ശം മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​മ​ല്ലാ​താ​യി. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്ക് ന​ഷ്​​ട​പ്പെ​ട്ട ഭൂ​മി തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ടി​യി​ല്ല. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ ശാ​ശ്വ​ത​മാ​യ യ​ശ​സ്സ്​ മാ​ത്രം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു ല​ഭി​ച്ചു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ നി​യ​മ​നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ൽ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​നു മേ​ൽ ചു​മ​ത്ത​പ്പെ​ട്ട പ​രി​മി​തി​ക​ൾ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്നു. ജ​ഡ്ജി​മാ​രു​ടെ നി​യ​മ​ന​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ദേ​ശീ​യ ക​മീ​ഷ​ന്റെ രൂ​പ​വ​ത്ക​ര​ണ നി​യ​മ​വും അ​തി​നു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി​യും സു​പ്രീം​കോ​ട​തി അ​സാ​ധു​വാ​ക്കി​യ​ത് ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി​യു​ടെ സ്വ​ത​ന്ത്ര​ത എ​ന്ന ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ ത​ത്ത്വ​ത്തെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​മാ​ക്കി​യാ​യി​രു​ന്നു. ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി​യു​ടെ ആ​ധി​പ​ത്യം സു​സ്​​ഥി​ര​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ഉ​പ​ക​ര​ണം മാ​ത്ര​മാ​യി കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഉ​പ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു.

ഭൂ​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണ നി​യ​മ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യ താ​വ​ളം ഒ​രു​ക്കാ​ൻ​വേ​ണ്ടി സൃ​ഷ്​​ടി​ച്ച സം​വി​ധാ​ന​മാ​ണ് ഒ​മ്പ​താം പ​ട്ടി​ക. ശ​ങ്ക​രി​പ്ര​സാ​ദ് സി​ങ്ദേ​വ് കേ​സി​ൽ ഒ​ന്നാ​മ​ത്തെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി​യു​ടെ സാ​ധു​ത കോ​ട​തി ശ​രി​വെ​ച്ചു. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ പ​രി​മി​ത​മാ​കു​ന്ന രീ​തി​യി​ൽ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നോ നി​യ​മം നി​ർ​മി​ക്കു​ന്ന​തി​നോ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​ധി​കാ​ര​മി​ല്ലെ​ന്ന് ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് കേ​സി​ൽ സു​പ്രീം​കോ​ട​തി പ​റ​ഞ്ഞു. ഭ​ര​ണ​ക​ക്ഷി​യാ​യ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ പി​ള​ർ​ന്ന​തി​നു​ശേ​ഷ​മു​ള്ള പ്ര​ക്ഷു​ബ്ധ​മാ​യ കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ജ​ന​പി​ന്തു​ണ​ക്കു​വേ​ണ്ടി ര​ണ്ടു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി ചെ​യ്തു. മു​ൻ രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​ർ​ക്ക് ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്ന പ്രി​വി പ​ഴ്സ്​ നി​ർ​ത്ത​ലാ​ക്കി​യ​തും 14 സ്വ​കാ​ര്യ ബാ​ങ്കു​ക​ൾ ദേ​ശ​സാ​ത്ക​രി​ച്ച​തും ആ​യി​രു​ന്നു അ​വ. സ്വ​ത്ത് ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കു​മ്പോ​ഴും നി​ർ​ത്ത​ലാ​ക്കു​മ്പോ​ഴും ന​ഷ്​​ട​പ​രി​ഹാ​രം ന​ൽ​ക​ണ​മെ​ന്ന് ര​ണ്ടു കേ​സി​ലും വി​ധി​യു​ണ്ടാ​യി. കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ദ്ദേ​ശി​ക്കു​ന്ന വ​ഴി​ക്ക് നീ​ങ്ങു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന് ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ ലോ​ക്സ​ഭ പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ന് ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി ത​യാ​റാ​യി. ഗ​രീ​ബി ഹ​ഠാ​വോ എ​ന്ന ദാ​രി​ദ്യ്ര​നി​ർ​മാ​ർ​ജ​ന മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം ഉ​യ​ർ​ത്തി ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധി​കാ​രം തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ് വി​ഷ​യ​മാ​ക്കി. പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​ടെ പാ​ർ​ട്ടി​ക്ക് 518ൽ 352 ​എ​ന്ന അ​വി​ശ്വ​സ​നീ​യ​മാ​യ വി​ജ​യ​മു​ണ്ടാ​യി. അ​തോ​ടെ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റും സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യും ത​മ്മി​ലു​ള്ള അ​ന്തി​മ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു ക​ള​മൊ​രു​ങ്ങി. ഇ​പ്ര​കാ​രം ഒ​രു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ക​ള​ത്തി​ലേ​ക്കാ​ണ് ഇ​തൊ​ന്നു​മ​റി​യാ​തെ കൈ​വി​ട്ടു​പോ​കു​ന്ന സ്വ​ന്തം ഭൂ​മി​യു​ടെ സം​ര​ക്ഷ​ണാ​ർ​ഥം കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി എ​ത്തി​യ​ത്.

ഒ​രു കേ​സി​ന്റെ ഗ​തി​യും വി​ധി​യും എ​പ്ര​കാ​ര​മാ​ണ് കൈ​കാ​ര്യം ചെ​യ്യാ​ൻ ക​ഴി​യു​ക​യെ​ന്ന​തി​ന് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ന​ല്ല ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​യി. പ​തി​മൂ​ന്നം​ഗ ബെ​ഞ്ചി​ൽ സി​ക്രി​യെ​യും ഷേ​ല​ത്തി​നെ​യും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​താ​യി​രു​ന്നു ആ​ദ്യ​ത്തെ അ​നാ​ശാ​സ്യ​ത. ഇ​രു​വ​രും ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് ബെ​ഞ്ചി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​വ​രാ​ണ്. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സി​ക്രി​ക്കും ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ ഷേ​ല​ത്തി​നും പു​റ​മെ ഹെ​ഗ്ഡെ, േഗ്രാ​വ​ർ, റേ, ​ജ​ഗ​ൻ​മോ​ഹ​ൻ റെ​ഡ്ഡി, പ​ലേ​ക്ക​ർ, ഖ​ന്ന, മാ​ത്യു, ബേ​ഗ്, ദ്വി​വേ​ദി, മു​ഖ​ർ​ജി, ച​ന്ദ്ര​ചൂ​ഡ് എ​ന്നി​വ​ർ ചേ​ർ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു പ​തി​മൂ​ന്നം​ഗ ബെ​ഞ്ച്. അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട നി​ല​പാ​ടു​ക​ൾ​ക്ക​നു​സൃ​ത​മാ​യി 11 വി​ധി​ന്യാ​യ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ണ്ടാ​യി. അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി​രി​ക്കേ സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ലേ​ക്ക് എ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട സി​ക്രി​യു​ടെ അ​വ​സാ​ന​ത്തെ കേ​സാ​യി​രു​ന്നു കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി. പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം അ​ത്ര ര​സ​ത്തി​ലു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. എ.​എ​ൻ. റേ ​പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധീ​ശ​ത്വ​ത്തി​ന് അ​നു​കൂ​ല​മാ​യ നി​ല​പാ​ട് സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. അ​ന​ഭി​മ​ത​രാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന മൂ​ന്ന് മു​തി​ർ​ന്ന ജ​ഡ്ജി​മാ​രെ മ​റി​ക​ട​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സാ​യി നി​യ​മി​ച്ചു. ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ കാ​ല​ത്ത് നി​യ​മി​ത​രാ​യ ആ​റു ജ​ഡ്ജി​മാ​രി​ൽ അ​ഞ്ചു​പേ​രും ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു​ള്ള പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​നൊ​പ്പം നി​ന്നു. പ​ലേ​ക്ക​ർ, മാ​ത്യു, ബേ​ഗ്, ദ്വി​വേ​ദി, ച​ന്ദ്ര​ചൂ​ഡ് എ​ന്നി​വ​രാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ. അ​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പം കൂ​ടാ​തി​രു​ന്ന മു​ഖ​ർ​ജി, ഹെ​ഗ്ഡെ​യു​മാ​യി ചേ​ർ​ന്ന് പ്ര​ത്യേ​കം വി​ധി​യെ​ഴു​തി. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സി​ക്രി​യു​ടെ നോ​മി​നി​യാ​യി​രു​ന്ന ഖ​ന്ന ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ എ​ന്ന സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​നു രൂ​പം​കൊ​ടു​ത്തു​വെ​ന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല 6:6 എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽനി​ന്ന ബെ​ഞ്ചി​നെ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ പ​രി​മി​താ​ധി​കാ​രം എ​ന്ന നി​ല​പാ​ടി​ലൂ​ടെ ത​ന്റെ ഭാ​ഗ​ത്താ​ക്കി ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മാ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു.

മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ക്കേ​സ്​ എ​ന്ന് പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യി അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട കേ​സാ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി. പ​ക്ഷേ, മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി കോ​ട​തി​യെ സ​മീ​പി​ച്ച​ത്. ത​നി​ക്ക് ദോ​ഷ​ക​ര​മാ​യ ഒ​രു നി​യ​മ​ത്തി​ന് ഒ​മ്പ​താം പ​ട്ടി​ക​യു​ടെ പ​രി​ര​ക്ഷ ന​ൽ​കി ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ റി​വ്യൂ​വി​ൽ​നി​ന്ന് മു​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​തി​രെ മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു സ്വാ​മി​യു​ടെ കേ​സ്. ഭൂ​പ​രി​ഷ്ക​ര​ണം നി​മി​ത്തം ഭൂ​മി ന​ഷ്​​ട​മാ​കു​ന്ന കു​റെ​പ്പേ​ർ സ്വാ​മി​ക്കൊ​പ്പം കൂ​ടി. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​മാ​യ സ്വ​ത്ത​വ​കാ​ശം പ​രി​മി​ത​മാ​ക്കാ​ൻ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​ധി​കാ​ര​മി​ല്ലെ​ന്ന് അ​വ​ർ​ക്കു​വേ​ണ്ടി വാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി. നി​ർ​ദേ​ശ​ക​ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ൾ പ്രാ​വ​ർ​ത്തി​ക​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​ന് വേ​ണ്ടി​വ​ന്നാ​ൽ മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നും പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​ധി​കാ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്ന് സ​ർ​ക്കാ​റി​നു​വേ​ണ്ടി വാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി. നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഷ​യി​ൽ ഉ​ന്ന​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട രാ​ഷ്ട്രീ​യ​പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളാ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യെ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​ക്കി​യ​ത്.

ര​ണോ​ത്സു​ക​ത​യി​ൽ ഏ​റ്റു​മു​ട്ടു​ന്ന അ​ശ്വ​യോ​ദ്ധാ​ക്ക​ളു​ടെ മ​ന​സ്സാ​യി​രു​ന്നു ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ​ക്ക്. ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ്, ബാ​ങ്ക് ദേ​ശ​സാ​ത്ക​ര​ണം, പ്രി​വി പ​ഴ്സ്​ കേ​സു​ക​ളി​ൽ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്ന സി​ക്രി, ഷേ​ല​ത്ത്, ഹെ​ഗ്ഡെ, േഗ്രാ​വ​ർ എ​ന്നി​വ​ർ ഒ​രു ഭാ​ഗ​ത്തും റേ, ​മാ​ത്യു, പ​ലേ​ക്ക​ർ, ബേ​ഗ്, ദ്വി​വേ​ദി എ​ന്നി​വ​ർ മ​റു​ഭാ​ഗ​ത്തു​മാ​യി അ​ക്ഷൗ​ഹിണി​ക​ൾ അ​ണി​നി​ര​ന്നു. ഖ​ന്ന, മു​ഖ​ർ​ജി, റെ​ഡ്ഡി, ച​ന്ദ്ര​ചൂ​ഡ് എ​ന്നി​വ​ർ ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ നി​ഷ്പ​ക്ഷ​രാ​യി​രു​ന്നു. ഹ​ര​ജി​ക്കാ​ര​നു​വേ​ണ്ടി പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല​യും കേ​ര​ള​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി എ​ച്ച്.​എം. സീ​ർ​വാ​യി​യും ഹാ​ജ​രാ​യി. ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ്, ബാ​ങ്ക് ദേ​ശ​സാ​ത്ക​ര​ണം, പ്രി​വി പ​ഴ്സ്​ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ വാ​ർ​ത്താ​പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള കേ​സു​ക​ളി​ൽ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ടുനി​ന്നി​രു​ന്ന അ​റ്റോ​ണി ജ​ന​റ​ൽ നി​രെ​ൻ ഡേ ​കേ​ന്ദ്ര​സ​ർ​ക്കാ​റി​നു​വേ​ണ്ടി ഹാ​ജ​രാ​യി. പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല​യു​ടെ വാ​ദം 31 ദി​വ​സം നീ​ണ്ടു​നി​ന്നു. എ​തി​ർ​ഭാ​ഗ​ത്ത് അ​റ്റോ​ണി ജ​ന​റ​ലി​നേ​ക്കാ​ൾ പ്രാ​മു​ഖ്യം സീ​ർ​വാ​യി​ക്കാ​ണ് ല​ഭി​ച്ച​ത്. അ​ദ്ദേ​ഹം 22 ദി​വ​സ​വും അ​റ്റോ​ണി ജ​ന​റ​ൽ 10 ദി​വ​സ​വും വാ​ദി​ച്ചു. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ലെ ഏ​തു കാ​ര്യ​ത്തി​ലും മാ​റ്റം വ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​ന് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​നി​യ​ന്ത്രി​ത​മാ​യ അ​ധി​കാ​ര​മു​ണ്ടെ​ന്ന നി​ല​പാ​ടാ​യി​രു​ന്നു സീ​ർ​വാ​യി​യു​ടേ​ത്. 1975ൽ ​ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ മേ​ൽ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി ന​ട​ത്തി​യ അ​ത്യാ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ മ​നം​നൊ​ന്ത് ത​ന്റെ നി​ല​പാ​ട് തി​രു​ത്തു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ആ​ർ​ജ​വം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ നി​യ​മ​ത്തി​ൽ ക​ന​പ്പെ​ട്ട സം​ഭാ​വ​ന ന​ൽ​കി​യ സീ​ർ​വാ​യി​ക്കു​ണ്ടാ​യി.

വി​ധി​ദി​ന​മാ​യ 1973 ഏ​പ്രി​ൽ 24ന് 13 ​ജ​ഡ്ജി​മാ​രു​ടേ​താ​യി 11 വി​ധി​ക​ൾ പ്ര​സ്​​താ​വി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സി​ക്രി വി​ര​മി​ക്കു​ന്ന ദി​വ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു​ള്ള പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധി​കാ​രം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യാ​ൽ​ത​ന്നെ നി​യ​ന്ത്രി​ത​മാ​ണെ​ന്ന നി​ല​പാ​ട് സി​ക്രി, ഷേ​ല​ത്ത്, േഗ്രാ​വ​ർ, ഹെ​ഗ്ഡെ, മു​ഖ​ർ​ജി, റെ​ഡ്ഡി എ​ന്നീ ആ​റ് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ നാ​ല് പ്ര​ത്യേ​ക വി​ധി​ക​ളി​ലൂ​ടെ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കി. ആ​റ് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ വെ​വ്വേ​റെ​യെ​ഴു​തി​യ ആ​റ് വി​ധി​ക​ളി​ലൂ​ടെ അ​തി​നോ​ട് വി​യോ​ജി​ച്ചു. ഒ​റ്റ​പ്പെ​ട്ടു​നി​ന്ന ഖ​ന്ന ര​ണ്ടു ഭാ​ഗ​ത്തോ​ടും യോ​ജി​ച്ചു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ഘ​ട​ന​ക്ക് ക്ഷ​ത​മേ​ൽ​പി​ക്കു​ന്ന ഭേ​ദ​ഗ​തി അ​നു​വ​ദ​നീ​യ​മ​ല്ലെ​ന്ന പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന നി​ല​പാ​ട് ഖ​ന്ന പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.

അ​ല​കും പി​ടി​യും മാ​റി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ മ​ഴു പ​ഴ​യ​താ​യി​ത്ത​ന്നെ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​മോ​യെ​ന്ന താ​ത്ത്വി​ക​മാ​യ ചോ​ദ്യ​മാ​ണ് ഖ​ന്ന​യു​ടെ നി​ല​പാ​ടി​ലു​ണ്ടാ​യ​ത്. തെ​സ്യൂ​സി​ന്റെ ക​പ്പ​ലി​ലെ ഉ​രു​പ്പ​ടി​ക​ൾ ഒ​ന്നൊ​ന്നാ​യി മാ​റ്റി പു​തി​യ​ത് പി​ടി​പ്പി​ച്ചാ​ൽ അ​ത് പി​ന്നെ​യും തെ​സ്യൂ​സി​ന്റെ ക​പ്പ​ലാ​യി നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​മോ എ​ന്ന് പ്ലൂ​ട്ടാ​ർ​ക്ക് ചോ​ദി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​നു​ച്ഛേ​ദം 368 ന​ൽ​കു​ന്ന അ​ധി​കാ​രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ലെ വ​കു​പ്പു​ക​ളും വ്യ​വ​സ്​​ഥ​ക​ളും ഒ​ന്നൊ​ന്നാ​യി മു​ഴു​വ​ൻ മാ​റ്റി​യാ​ൽ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​ത് 1949ലെ ​ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യാ​യി​രി​ക്കു​മോ? ഇ​തി​നു​ള്ള ഉ​ത്ത​ര​മാ​ണ് ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ എ​ന്ന സി​ദ്ധാ​ന്തം. ക​ല്ലി​ന്മേ​ൽ ക​ല്ല് ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​തെ​യു​ള്ള ന​ശീ​ക​ര​ണ​ത്തി​നെ​തി​രെ​യു​ള്ള പ്ര​തി​രോ​ധ​മാ​ണ് ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ.

ഇ​ത് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ ഖ​ന്ന​യു​ടെ ക​ണ്ടു​പി​ടി​ത്ത​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​ക്ക് എ​ട്ടു വ​ർ​ഷം മു​മ്പ് സ​ജ്ജ​ൻ സി​ങ് കേ​സി​ലെ ഭി​ന്ന​വി​ധി​യി​ൽ ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ മു​ധോ​ൽ​ക​ർ ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ എ​ന്ന പ​ദം ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. പാ​കി​സ്​​താ​നി​ലെ ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ എ.​ആ​ർ. കൊ​ർ​ണേ​ലി​യ​സ്​ 1963ൽ ​രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ത​ത്ത്വ​ത്തെ​യാ​ണ് മു​ധോ​ൽ​ക​ർ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ച്ച​ത്. ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് കേ​സി​ൽ ഹ​ര​ജി​ക്കാ​രു​ടെ അ​ഭി​ഭാ​ഷ​ക​നാ​യി​രു​ന്ന എം.​കെ. ന​മ്പ്യാ​ർ ഈ ​വാ​ദം ഉ​ന്ന​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. 1965ൽ ​ബ​നാ​റ​സ്​ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ൽ ജ​ർ​മ​ൻ നി​യ​മ​പ​ണ്ഡി​ത​നാ​യ ഡീ​ട്രി​ച്ച് കോ​ൺ​റാ​ഡ് ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നു​ള്ള പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ ലീ​ന​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്ന പ​രി​മി​തി​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് വി​ശ​ദ​മാ​യി പ്ര​തി​പാ​ദി​ച്ചു. ജ​ർ​മ​ൻ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ അ​നു​ച്ഛേ​ദം 79(3)ൽ ​പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്ന ത​ത്ത്വ​ത്തെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​മാ​ക്കി​യാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ഫ​സ​ർ കോ​ൺ​റാ​ഡി​ന്റെ ആ​വി​ഷ്കാ​രം. ഉ​ചി​ത​മാ​യ സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ൽ പ​രി​ശോ​ധി​ക്കേ​ണ്ട​താ​യ വി​ഷ​യ​മാ​ണി​തെ​ന്ന് അ​ന്ന് ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സു​ബ്ബ​റാ​വു പ​റ​ഞ്ഞി​ട​ത്തു​നി​ന്നാ​ണ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ ഖ​ന്ന വി​പ്ല​വ​ക​ര​മാ​യ ത​ന്റെ ചി​ന്ത​ക്കു തു​ട​ക്ക​മി​ട്ട​ത്. ഭേ​ദ​ഗ​തി​ക്കു​ള്ള അ​ധി​കാ​രം പ​രി​മി​ത​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സി​ന്റെ ഭാ​ഗ​ത്തി​ന് അ​തോ​ടെ മു​ൻ​തൂ​ക്ക​മാ​യി.

ജ​ർ​മ​നി​യി​ൽ​നി​ന്ന് പാ​കി​സ്താ​ൻ വ​ഴി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത്തി​യ ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ സി​ദ്ധാ​ന്തം എ​ന്ത് എ​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ കൃ​ത്യ​മാ​യ നി​ർ​വ​ച​നം ഉ​ണ്ടാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും അ​ഞ്ച് കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ സി​ക്രി ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ മേ​ൽ​ക്കോ​യ്മ, ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ സ്വ​ഭാ​വം, ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ മ​ത​നി​ര​പേ​ക്ഷ​ഭാ​വം, ലെ​ജി​സ്ലേ​ച്ച​ർ, എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വ്, ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി എ​ന്നി​വ​ക്കി​ട​യി​ലെ കൃ​ത്യ​മാ​യ അ​ധി​കാ​ര വേ​ർ​തി​രി​വ്, ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ഫെ​ഡ​റ​ൽ സ്വ​ഭാ​വം എ​ന്നി​വ​യാ​ണ​വ. ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ റി​വ്യൂ, ഫെ​ഡ​റ​ലി​സം എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ നി​ര​വ​ധി കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ പി​ന്നീ​ടു​ണ്ടാ​യ കേ​സു​ക​ളി​ൽ ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ത്തി​ട്ടു​ണ്ട്്.

ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സി​ന്റെ വി​ര​മി​ക്ക​ൽ എ​ന്ന ഡെ​ഡ്ലൈ​ൻ ക​ണ്ടു​കൊ​ണ്ട് തി​ടു​ക്ക​ത്തി​ൽ തീ​ർ​പ്പാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട കേ​സാ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി. സ​ഹ​ജ​ഡ്ജി​മാ​രു​ടെ വി​ധി​ക​ൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള അ​വ​സ​രം പ​ല​ർ​ക്കും കി​ട്ടി​യി​ല്ല. കേ​സി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള കൂ​ടി​യാ​ലോ​ച​ന​ക്ക് ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ വി​ളി​ച്ച യോ​ഗ​ത്തി​ൽ എ​ട്ട് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ മാ​ത്ര​മാ​ണ് പ​ങ്കെ​ടു​ത്ത​ത്. സ​മ​ന്വ​യ​ത്തി​ന്റെ അ​ഭാ​വ​ത്തി​ൽ ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ വി​ഘ​ടി​ച്ചു​നി​ന്നു. 11 വി​ധി​ന്യാ​യ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​സ്​​താ​വി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തി​നു​ശേ​ഷം അ​വ​സ്​​ഥ​യി​ൽ വ്യ​ക്ത​ത വ​രു​ത്തു​ന്ന​തി​ന് ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ നി​ല​പാ​ട് ആ​റ് പോ​യ​ന്റു​ക​ളി​ൽ ചു​രു​ക്കി ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ ഒ​രു കു​റി​പ്പ് വാ​യി​ച്ചു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ന​ൽ​കു​ന്ന അ​ധി​കാ​രം ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ഘ​ട​ന​ക്ക് കോ​ട്ടം വ​രു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ൽ പ്ര​യോ​ഗി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ലെ​ന്ന ത​ത്ത്വം കു​റി​പ്പി​ൽ ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ പോ​യ​ന്റാ​യി​രു​ന്നു. റേ, ​മാ​ത്യു, ദ്വി​വേ​ദി, ബേ​ഗ് എ​ന്നീ നാ​ല് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ കു​റി​പ്പ് അ​വ​ഗ​ണി​ച്ചു. ഒ​മ്പ​തു​പേ​ർ കു​റി​പ്പി​ൽ ഒ​പ്പി​ട്ടു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ നി​യ​മ​ത്തി​ന്റെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട കേ​സി​ന്റെ നാ​ട​കീ​യ​വും ദു​ർ​ബ​ല​വു​മാ​യ പ​ര്യ​വ​സാ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. പ​ര​സ്​​പ​ര​മു​ള്ള സം​ശ​യ​ത്തി​ന്റെ​യും അ​വി​ശ്വാ​സ​ത്തി​ന്റെ​യും അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലാ​ണ് ച​രി​ത്ര​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന വി​ധി ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച​ത്.

തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ജ​ന​പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ളി​ലു​ള്ള അ​വി​ശ്വാ​സ​പ്ര​ഖ്യാ​പ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ​പ​ര​മാ​യ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്തം പ​ര​മാ​ധി​കാ​ര​സ​ഭ​ക്ക് ഉ​ണ്ടാ​വി​ല്ലെ​ന്ന ആ​ശ​ങ്ക​യി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ അ​ധി​കാ​രം പ​രി​മി​ത​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നു​ള്ള നീ​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്​​ഥ​യി​ലെ ബൃ​ഹ​ത്താ​യ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി കോ​ട​തി​യു​ടെ ആ​ശ​ങ്ക അ​സ്​​ഥാ​ന​ത്താ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ന്ന​തി​ന് തെ​ളി​വാ​യി. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കുശേ​ഷം അ​പ​ഭ്രം​ശ​ങ്ങ​ൾ നീ​ക്കം​ചെ​യ്യു​ന്ന പ്ര​ക്രി​യ​യി​ൽ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി തു​ണ​യാ​യി. ഈ ​അ​ർ​ഥ​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തെ ര​ക്ഷി​ച്ച കേ​സെ​ന്ന് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​ത്. ആ ​വി​ധി ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും കോ​ട​തി അ​വി​ശ്വ​സി​ച്ച പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ലൂ​ടെ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ അ​വ​രു​ടെ പ​ര​മാ​ധി​കാ​രം ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ൾ നീ​ക്കം​ചെ​യ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. കോ​ട​തി​യ​ല്ല പാ​ർ​ല​മെ​ന്റാ​ണ് ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ന​ഷ്​​ട​പ്പെ​ട്ട​ത് വീ​ണ്ടെ​ടു​ത്ത​ത്. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യു​ടെ വെ​ളി​ച്ച​ത്തെ ത​ല്ലി​ക്കെ​ടു​ത്തി​യ വി​ധി​യാ​ണ് അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യെ നി​ർ​ല​ജ്ജം ന്യാ​യീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട് ഹേ​ബി​യ​സ്​ കോ​ർ​പ​സ്​ കേ​സി​ൽ സു​പ്രീംകോ​ട​തി ന​ൽ​കി​യ​ത്. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​ലം​ഘ​നീ​യ​ത ഉ​യ​ർ​ത്തി​പ്പി​ടി​ച്ച കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ബെ​ഞ്ചി​ലെ നാ​ല് ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​മ്പൂ​ർ​ണ​നി​ഗ്ര​ഹ​ത്തി​നു കു​ട​പി​ടി​ച്ച െപ്രാ​ക്രൂ​സ്​​റ്റി​യ​ൻ ബെ​ഞ്ചി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ ​അ​ഞ്ചം​ഗ ബെ​ഞ്ചി​ൽ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​യോ​ടും മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളോ​ടും നീ​തി പു​ല​ർ​ത്തി​യ​ത് എ​ച്ച്.​ആ​ർ. ഖ​ന്ന മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു.

മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ മാ​റ്റ​ത്തി​നു വി​ധേ​യ​മ​ല്ലെ​ന്ന ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് വി​ധി പു​നഃ​പ​രി​ശോ​ധി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേ​ണ്ടി രൂ​പ​വ​ത്കൃ​ത​മാ​യ​താ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യി​ലെ പ​തി​മൂ​ന്നം​ഗ ബെ​ഞ്ച്. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ക്കേ​സ്​ എ​ന്ന് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ടെ​ങ്കി​ലും ചോ​ദ്യ​ത്തി​നു​ള്ള ഉ​ത്ത​രം ഭൂ​രി​പ​ക്ഷാ​ഭി​പ്രാ​യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ല​ഭി​ച്ചി​ല്ല. ഗോ​ല​ക് നാ​ഥ് വി​ധി മ​റി​ക​ട​ന്ന് ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ സി​ദ്ധാ​ന്തം ആ​വി​ഷ്ക​രി​ച്ച കോ​ട​തി ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​റി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ക​ണ്ട് ത​യാ​റാ​ക്കി​യ പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ല്ല എ​ന്ന​തും കൗ​തു​ക​മാ​യി. ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള അ​വ​കാ​ശം ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ ഔ​ദാ​ര്യ​മാ​ണെ​ന്ന് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കാ​നു​ള്ള ഔ​ദ്ധ​ത്യം ഈ ​ഉ​പേ​ക്ഷ​യി​ൽ​നി​ന്ന് സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​ക്ക് ല​ഭി​ച്ചു. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ സം​ര​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ന് സം​വി​ധാ​ന​മൊ​രു​ക്കു​ന്ന അ​നു​ച്ഛേ​ദം 32 ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ആ​ത്മാ​വും ജീ​വ​നു​മാ​ണെ​ന്ന് അം​ബേ​ദ്ക​ർ പ​റ​ഞ്ഞ​തി​ന്റെ അ​ർ​ഥം കോ​ട​തി​ക്ക് ഉ​ൾ​ക്കൊ​ള്ളാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല.

കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ വി​ധി​പ്ര​സ്​​താ​വം ക​ഴി​ഞ്ഞ് മ​ണി​ക്കൂ​റു​ക​ൾ​ക്ക​കം ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​നൊ​പ്പം നി​ൽ​ക്കാ​തി​രു​ന്ന എ.​എ​ൻ. റേ ​ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സാ​യി നി​യ​മി​ത​നാ​യി. മൂ​ന്ന് ജ​ഡ്ജി​മാ​രു​ടെ സീ​നി​യോ​റി​റ്റി മ​റി​ക​ട​ന്നു​ള്ള നി​യ​മ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. മൂ​വ​രും രാ​ജി​വെ​ച്ചു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യെ​ന്ന ച​ഷ​ക​ത്തി​ൽ രാ​ഷ്ട്രീ​യം തു​ള്ളി​ത്തു​ളു​മ്പി​യ കേ​സാ​യി​രു​ന്നു കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി. അ​തി​ന്റെ അ​ല​യൊ​ലി​ക​ൾ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യോ​ളം നീ​ണ്ടു. പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന്റെ ആ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലും ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ​ര​മാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലും വി​ശ്വാ​സം അ​ർ​പ്പി​ക്കു​ക​യോ വി​ശ്വാ​സം ന​ടി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്ത ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ റേ ​ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യി​ലെ അ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ൾ മ​ങ്ങു​ക​യും മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ അ​ഗോ​ച​ര​മാ​കു​ക​യും ചെ​യ്ത അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യി​ലെ കു​പ്ര​സി​ദ്ധ​മാ​യ ഹേ​ബി​യ​സ്​ കോ​ർ​പ​സ്​ കേ​സി​ൽ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​ക്ക് തൃ​പ്തി​ക​ര​മാ​യ വി​ധി​യെ​ഴു​തി ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന് പ്രി​യ​ങ്ക​ര​നാ​യി.

അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്​​ഥ​യി​ൽ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ വി​ധി പു​നഃ​പ​രി​ശോ​ധി​ക്കാ​ൻ റേ ​ശ്ര​മം ന​ട​ത്തി. പ​തി​മൂ​ന്നം​ഗ ബെ​ഞ്ച് അ​തി​നാ​യി രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​ക്കെ​തി​രെ​യു​ള്ള ആ​ക്ര​മ​ണ​ത്തെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​ൻ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വി​ധി​യു​ടെ ശി​ൽ​പി​യാ​യ പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ലത​ന്നെ എ​ത്തി. 1975 ന​വം​ബ​ർ 10ന് ​സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ൽ പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​സം​ഗം ആ ​കോ​ട​തി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ അ​തി​നു​മു​മ്പോ ശേ​ഷ​മോ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത വി​ധം േശ്ര​ഷ്ഠ​വും സ​മു​ജ്ജ്വ​ല​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​യു​ടെ ഇ​രു​ട്ടി​ൽ സി​സെ​റോ​യെ അ​നു​സ്​​മ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ പ്ര​ഘോ​ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല​യു​ടെ പ്ര​ഭാ​ഷ​ണം. അ​ടു​ത്ത ദി​വ​സം അ​റ്റോ​ണി ജ​ന​റ​ലി​നെ കോ​ട​തി കേ​ട്ടു. അ​തി​ന​ടു​ത്ത ദി​വ​സം ബെ​ഞ്ച് പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ട​താ​യി ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ നാ​ലു വാ​ക്കി​ൽ പ്ര​ഖ്യാ​പ​നം ന​ട​ത്തി. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​യു​ടെ രൂ​പ​വും ഭാ​വ​വും സം​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യി.

ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി അ​തു​കൊ​ണ്ട് അ​ട​ങ്ങി​യി​ല്ല. നാ​ൽ​പ​ത്തി​ര​ണ്ടാ​മ​ത് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി ബി​ൽ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റ് പാ​സാ​ക്കി​യ​തോ​ടെ കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി ഏ​താ​ണ്ട് അ​പ്ര​സ​ക്ത​മാ​യി. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്യാ​ൻ പാ​ർ​ല​മെ​ന്റി​ന് അ​പ​രി​മി​ത​മാ​യ അ​ധി​കാ​ര​മാ​യി. ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ അ​ടി​യ​ന്ത​ര​വാ​ഴ്ച അ​വ​സാ​നി​ച്ച​തി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന തേ​ച്ചു​മി​നു​ക്കി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ശ്ര​മ​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കു​ശേ​ഷം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ അം​ബാ​സ​ഡ​റാ​യി നി​യ​മി​ത​നാ​യ പാ​ൽ​ക്കി​വാ​ല പ​ദ​വി​യൊ​ഴി​ഞ്ഞ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​ക്കു​വേ​ണ്ടി സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ലെ​ത്തി. ഫീ​സി​നു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള വ​ര​വാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല അ​ത്. 42ാം ഭേ​ദ​ഗ​തി​യെ ചോ​ദ്യം​ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന് കോ​ട​തി​യി​ൽ തീ​ർ​പ്പാ​കാ​തെ കി​ട​ന്നി​രു​ന്ന മി​ന​ർ​വ മി​ൽ​സ്​ കേ​സ്​ പൊ​ടി​ത​ട്ടി​യെ​ടു​ത്തു. ചീ​ഫ് ജ​സ്​​റ്റി​സ്​ വൈ.​വി. ച​ന്ദ്ര​ചൂ​ഡ്, പി.​എ​ൻ. ഭ​ഗ​വ​തി, എ.​സി. ഗു​പ്ത, എ​ൻ.​എ​ൽ. ഉ​ന്ത്വാ​ലി​യ, പി.​എ​സ്.​ കൈ​ലാ​സം എ​ന്നി​വ​ർ ചേ​ർ​ന്ന ബെ​ഞ്ച് വാ​ദം കേ​ട്ടു. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​നാ ഭേ​ദ​ഗ​തി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ നി​യ​ന്ത്ര​ണം മി​ന​ർ​വ മി​ൽ​സി​ൽ പു​നഃ​സ്​​ഥാ​പി​ത​മാ​യി. ഗി​ല്ല​റ്റി​ൻ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു​പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്ന കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി ര​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു എ​ന്നു മാ​ത്ര​മ​ല്ല ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ റി​വ്യൂ എ​ന്ന അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യു​ടെ പ​ര​മാ​ധി​കാ​രം ഉ​റ​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു.

സ​മ​കാ​ലി​ക​മാ​യി ച​ർ​ച്ച ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന​തി​ലാ​ണ് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ഭാ​ര​തി​യു​ടെ പ്ര​സ​ക്തി. കൊ​ളീ​ജി​യം സ​മ്പ്ര​ദാ​യ​ത്തി​ന്റെ വി​മ​ർ​ശ​ക​നാ​യി മാ​റി​യ കേ​ന്ദ്ര നി​യ​മ മ​ന്ത്രി കി​ര​ൺ റി​ജി​ജു ഇ​ട​ക്കി​ടെ ഉ​തി​ർ​ക്കു​ന്ന വെ​ടി​ക​ൾ​ക്ക് ക​രു​ത്ത് പ​ക​ർ​ന്നു​കൊ​ണ്ട് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ കേ​സി​ലെ വി​ധി​യു​ടെ സാ​ധു​ത​ത​ന്നെ ഉ​പ​രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി ജ​ഗ​ദീ​പ് ധ​ൻ​ക​ർ രാ​ജ്യ​സ​ഭ​യി​ൽ ചോ​ദ്യം​ചെ​യ്തു. ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ വി​മ​ർ​ശ​ന​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യി അ​ത് ന​മു​ക്ക​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടു. കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​ക്ക​പ്പു​റം ഗോ​ല​ക് നാ​ഥി​ന്റെ സാ​ധു​ത​യെ​ത്ത​ന്നെ ചോ​ദ്യം​ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യി ഉ​പ​രാ​ഷ്ട്ര​പ​തി​യു​ടെ വാ​ക്കു​ക​ൾ. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന വി​ഭാ​വ​ന​ചെ​യ്യു​ന്ന രോ​ധ–​പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള തു​ല​നം സാ​ധ്യ​മാ​ക​ണ​മെ​ങ്കി​ൽ മൂ​ന്നു ഭ​ര​ണ​വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും മേ​ലേ ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന പ്ര​തി​ഷ്ഠി​ത​മാ​ക​ണം. ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യു​ടെ സൃ​ഷ്​​ടി​യാ​ണ് പാ​ർ​ല​മെ​ന്റ് എ​ന്നു കോ​ട​തി പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ കോ​ട​തി​യു​ടെ അ​വ​സ്ഥ​യും അ​തു​ത​ന്നെ എ​ന്നു പ​റ​യേ​ണ്ടി​വ​രും. എ​ല്ലാ​റ്റി​നും ആ​ധാ​ര​മാ​കു​ന്ന​തും എ​ല്ലാ​റ്റി​നും മേ​ലേ നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​തും ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യാ​ണ്.

ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി ചെ​യ്ത് പാ​സാ​ക്കി​യ ദേ​ശീ​യ ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ നി​യ​മ​ന ക​മീ​ഷ​ൻ നി​യ​മം 2015ൽ ​സു​പ്രീം​കോ​ട​തി അ​സാ​ധു​വാ​ക്കി​യ​ത് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ ചി​ട്ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ സി​ദ്ധാ​ന്ത​ത്തി​ന് അ​ത് അ​നു​സൃ​ത​മ​ല്ലെ​ന്ന കാ​ര​ണ​ത്താ​ലാ​യി​രു​ന്നു. ജു​ഡീ​ഷ്യ​റി​യു​ടെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​റി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​ണ്. അ​ത് കോ​ട​തി കൂ​ട​ക്കൂ​ടെ ആ​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ പ​റ​യു​ന്ന​തെ​ന്തോ അ​താ​ണ് ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന എ​ന്നു പ​റ​യു​മ്പോ​ലെ ജ​ഡ്ജി​മാ​ർ സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​നും താ​ൽ​പ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും യോ​ജി​ച്ച രീ​തി​യി​ൽ പ​റ​യു​ന്ന​തെ​ന്തോ അ​താ​ണ് ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​ർ. മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ക്കേ​സ്​ എ​ന്ന് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​ക്ക് പേ​രു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും മൗ​ലി​കാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ ബേ​സി​ക് സ്​​ട്ര​ക്ച​റി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി കോ​ട​തി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ല്ല. 1977ലെ​പ്പോ​ലെ സ​മ്മ​തി​ദാ​ന​ത്തി​ന്റെ കൈ​ക്ക​രു​ത്തി​ലാ​ണ് ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ലെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​വും അ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളും പ​രി​ര​ക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തെ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന​ത് കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ പ്രാ​ധാ​ന്യ​ത്തെ ഇ​ക​ഴ്ത്തു​ന്ന​തി​നു വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല. പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​ത് ന​ഷ്​​ട​മാ​കാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നും ന​ഷ്​​ട​മാ​യ​ത് വീ​ണ്ടെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നും കേ​ശ​വാ​ന​ന്ദ സ​ഹാ​യ​ക​മാ​യി​ല്ലെ​ന്ന​ത് പ്ര​സ​ക്ത​മാ​യ വി​മ​ർ​ശ​ന​മാ​ണ്. പു​ര ക​ത്തു​മ്പോ​ൾ ക​ഴു​ക്കോ​ൽ മാ​ത്ര​മാ​യി സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല.