പു​ക​ഞ്ഞും ക​ത്തി​യെ​രി​ഞ്ഞും താ​ഴ്​​വ​ര 

ക​ഴി​ഞ്ഞ​വ​ർ​ഷം ജൂ​ലൈ എ​ട്ടി​നാ​യി​രു​ന്നു ബു​ർ​ഹാ​ൻ വാ​നി സൈ​നി​ക​രാ​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഹി​സ്​​ബു​ൽ മു​ജാ​ഹി​ദീ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​റാ​യി​രു​ന്ന ആ ​യു​വാ​വി​​​െൻറ മ​ര​ണ​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​​പ്പെ​ട്ട ദു​രൂ​ഹ​ത​ക​ൾ നീ​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല. ക്ഷു​ഭി​ത യൗ​വ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ തീ​പ്പൊ​രി​പ​ട​ർ​ത്തി​യ ആ ​മ​ര​ണം ഉ​ണ​ർ​ത്തി​വി​ട്ട പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളും അ​വ അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്താ​ൻ അ​ധി​കൃ​ത​ർ കൈ​ക്കൊ​ണ്ട ന​ട​പ​ടി​ക​ളും ഇ​പ്പോ​ഴും ക​ശ്​​മീ​ർ ജ​ന​ത​യു​ടെ സ്വാ​സ്​​ഥ്യം ക​വ​ർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ബു​ർ​ഹാ​ൻ വാ​നി​യു​ടെ പേ​ര്​ രേ​ഖ​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ നീ​ക്കം ചെ​യ്യാ​നാ​ണ്​ ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ നീ​ക്ക​ങ്ങ​ൾ. കേ​ന്ദ്ര ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര മ​ന്ത്രി ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്​​ഥ​ർ​ക്ക്​ അ​ത്ത​ര​മൊ​രു നി​ർ​ദേ​ശം ന​ൽ​കി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞു.  ഒൗ​ദ്യോ​ഗി​ക വി​നി​മ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ ആ ​നാ​മം ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നാ​ണ്​ നി​ർ​ദേ​ശം. ക​ശ്​​മീ​ർ​​പ്ര​ശ്​​നം പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ ആ ​നാ​മം ക​ട​ന്നു​വ​ര​രു​ത്​ എ​ന്നാ​ണ്​ അ​ധി​കൃ​ത​രു​ടെ ആ​ഗ്ര​ഹം. ലോ​ക​ത്തി​​​െൻറ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന്​ ത​വ​ണ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ക്ക​െ​പ്പ​ട്ട ആ ​പേ​ര്​ കൂ​ടു​ത​ൽ മ​ഹ​ത്വ​വ​ത്​​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മോ എ​ന്ന ആ​ശ​ങ്ക​യും ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു നീ​ക്ക​ത്തി​​​െൻറ കാ​ര​ണ​മാ​യി ക​രു​ത​പ്പെ​ടു​ന്നു. ബ്രി​ട്ട​നി​ലെ ക​ശ്​​മീ​രി പ്ര​വാ​സി​ക​ൾ ബു​ർ​ഹാ​​​െൻറ പോ​സ്​​റ്റ​റു​ക​ൾ ല​ണ്ട​നി​ലെ തെ​രു​വു​ക​ളി​ൽ പ​തി​ച്ച്​ റാ​ലി സം​ഘ​ടി​പ്പി​ച്ച​ത്​ ഇൗ​യി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

ബു​ർ​ഹാ​​​െൻറ പേ​രു കു​റി​ച്ച ചു​വ​രെ​ഴു​ത്തു​ക​ൾ, പോ​സ്​​റ്റ​റു​ക​ൾ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ ഒാ​രോ തെ​രു​വി​ൽ​നി​ന്നും മാ​യ്​​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ വ്യാ​പൃ​ത​രാ​ണ്​ ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ നി​യ​മ​പാ​ല​ക​ർ. എ​ന്നാ​ൽ ആ ​നാ​മം അ​ത്ര എ​ളു​പ്പം ജ​ന​ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന്​ അ​സ്​​ത​മി​ക്കാ​നി​ട​യി​ല്ല. ക​ശ്​​മീ​രി​ലെ സം​ഭ​വ​പ​ര​മ്പ​ര​ക​ളു​ടെ ദി​ശ തി​രു​ത്തി​ക്കു​റി​ച്ച നി​ർ​ണാ​യ​ക സം​ഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു ബു​ർ​ഹാ​ൻ​വ​ധം. ബു​ർ​ഹാ​ൻ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ ഇ​ന്ത്യ​വി​രു​ദ്ധ​ർ​ക്കും ഇ​ന്ത്യ അ​നു​കൂ​ലി​ക​ൾ​ക്കും ഇ​ട​യി​ലെ അ​തി​ർ​ത്തി രേ​ഖ​ക​ൾ മു​മ്പി​ല്ലാ​ത്ത​വി​ധം സ്​​പ​ഷ്​​ട​മാ​വു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. സം​ഭ​വം മു​ഖ്യ​മ​​ന്ത്രി മ​ഹ​ബൂ​ബ മു​ഫ്​​തി നേ​തൃ​ത്വം ന​ൽ​കു​ന്ന പി.​ഡി.​പി-​ബി.​ജെ.​പി സ​ഖ്യ​സ​ർ​ക്കാ​റി​ന്​ ഏ​ൽ​പി​ച്ച ആ​ഘാ​തം ക​ന​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നു. മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​പ​ദ​ത്തി​ൽ 100 ദി​വ​സം തി​ക​ക്കാ​ൻ നാ​ലു ദി​വ​സം ബാ​ക്കി​യി​രി​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു ബു​ർ​ഹാ​ൻ വ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര​വ​കു​പ്പി​​​െൻറ ചു​മ​ത​ല​കൂ​ടി ഉ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്ന്​ മ​ഹ്​​ബൂ​ബ വി​വാ​ദ സൈ​നി​ക ഒാ​പ​റേ​ഷ​നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ അ​റി​ഞ്ഞി​ല്ലെ​ന്ന മ​ട്ടി​ൽ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ പ്ര​തി​ക​രി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ജ​ന​ങ്ങ​ൾ ആ ​അ​ഭി​ന​യം തി​രി​ച്ച​റി​​ഞ്ഞ​തോ​ടെ അ​വ​ർ അ​ട​വു​മാ​റ്റി.

ബു​ർ​ഹാ​​​െൻറ സം​സ്​​കാ​ര ച​ട​ങ്ങി​ൽ ത​ടി​ച്ചു​കൂ​ടി​യ വ​ൻ ജ​നാ​വ​ലി ഭാ​വി പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കു​ള്ള സൂ​ച​ന കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​ഭൂ​ത​പൂ​ർ​വ​മാ​യ ജ​ന​കീ​യ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ പ​ര​മ്പ​ര​ക​ൾ​ക്കാ​ണ്​ തു​ട​ർ​ന്ന്​ സം​സ്​​ഥാ​നം സാ​ക്ഷി​യാ​യ​ത്. മ​ഹ്​​ബൂ​ബ​യും പി​താ​വ്​ മു​ഫ്​​തി മു​ഹ​മ്മ​ദും ചേ​ർ​ന്ന്​ കെ​ട്ടി​പ്പ​ടു​ത്ത പി.​ഡി.​പി​ക്ക്​ ല​ഭി​ച്ച രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ തി​രി​ച്ച​ടി കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു ഇൗ ​സം​ഭ​വം. ഫാ​റൂ​ഖ്​ അ​ബ്​​ദു​ല്ല​യു​ടെ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഫ​റ​ൻ​സി​നു​ള്ള മി​ക​ച്ച ബ​ദ​ലാ​യി രം​ഗ​പ്ര​വേ​ശം ചെ​യ്​​ത പി.​ഡി.​പി ദ​ക്ഷി​ണ ക​ശ്​​മീ​രി​ൽ വ്യാ​പ​ക പി​ന്തു​ണ സ്വാ​യ​ത്ത​മാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ബു​ർ​ഹാ​ൻ വ​ധ​ത്തോ​ടെ പി.​ഡി.​പി നേ​താ​ക്ക​ളും അ​ണി​ക​ളും മേ​ഖ​ല​യി​ലെ അ​ന​ഭി​മ​ത വ്യ​ക്​​തി​ക​ളു​മാ​യി പ​രി​ണ​മി​ച്ചു. പി.​ഡി.​പി സാ​മാ​ജി​ക​നാ​യ ഖ​ലീ​ൽ ബ​ന്ദി​നെ ജ​ന​ക്കൂ​ട്ടം ത​ല്ലി​ച്ച​ത​ച്ചു.

ഫ​യാ​സ്​ ലാ​മൈ എ​ന്ന പാ​ർ​ല​മ​​െൻറം​ഗ​ത്തി​​​െൻറ വീ​ടി​നു​നേ​രെ ആ​ക്ര​മ​ണ​മു​ണ്ടാ​യി. അ​വി​ടെ കാ​വ​ൽ​നി​ന്ന പാ​റാ​വു​കാ​രെ ജ​ന​ക്കൂ​ട്ടം നി​രാ​യു​ധ​രാ​ക്കി. മേ​ഖ​ല​യി​ൽ പ​ര്യ​ട​നം ന​ട​ത്താ​നെ​ത്തി​യ മ​ഹ്​​ബൂ​ബ​യു​ടെ വാ​ഹ​ന​വ്യൂ​ഹ​ത്തി​നു നേ​ർ​ക്ക്​ ജ​ന​ക്കൂ​ട്ടം ക​ല്ലേ​റ്​ ന​ട​ത്തി. ത്രാ​ളി​ലെ സാ​മാ​ജി​ക​ൻ മു​ഷ്​​താ​ഖ്​​ഷാ​ക്ക്​ എ​ട്ടു​മാ​സ​ത്തേ​ക്ക്​ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ൽ പോ​കാ​ൻ പ​റ്റാ​ത്ത സ്​​ഥി​തി​വി​ശേ​ഷ​മു​ണ്ടാ​യി. ഇ​ത്ത​രം തീ​വ്ര പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ പി​ന്നി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മാ​യി ര​ണ്ടു​ കാ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ്​ നി​രീ​ക്ഷ​ക​ർ ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​ത്. പി.​ഡി.​പി നേ​തൃ​നി​ര​യു​ടെ ന​യ​വ്യ​തി​യാ​ന​മാ​ണ്​ പ്ര​ഥ​മ കാ​ര​ണം. ബി.​ജെ.​പി​യെ അ​ക​റ്റി​നി​ർ​ത്തു​മെ​ന്ന വാ​ഗ്​​ദാ​ന​​ത്തോ​ടെ വോ​ട്ടു​പി​ടി​ച്ച പി.​ഡി.​പി ഒ​ടു​വി​ൽ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രം ഭ​ദ്ര​മാ​ക്കാ​ൻ ബി.​ജെ.​പി​യു​മാ​യി മു​ന്ന​ണി​ബ​ന്ധം സ്​​ഥാ​പി​ച്ച​ത്​ ജ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും രോ​ഷം വി​ത​ച്ചു. പി.​ഡി.​പി​യു​ടെ ജ​ന​പ്രീ​തി​യി​ൽ വ​ൻ ഇ​ടി​വ്​ സം​ഭ​വി​ച്ചു.

മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ളെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച സ​ദാ വാ​ച​ക​ക്ക​സ​ർ​ത്തു​ക​ൾ ന​ട​ത്താ​റു​ള്ള ​മ​ഹ്​​ബൂ​ബ​ക്ക്​ പ​ല ത​ട​വു​കാ​രെ​യും ജ​യി​ൽ​മു​ക്​​തി ന​ൽ​കു​മെ​ന്ന വാ​ഗ്​​ദാ​നം പാ​ലി​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചി​ല്ല. ഒ​രി​ക്ക​ൽ മോ​ചി​പ്പി​ച്ച മാ​രാ​റ​ത്ത്​ ആ​ല​മി​നെ ബി.​ജെ.​പി​യു​ടെ സ​മ്മ​ർ​ദം മൂ​ലം വീ​ണ്ടും തു​റു​ങ്കി​ല​ട​ക്കേ​ണ്ട​താ​യും വ​ന്നു. സൈ​ന്യം കു​ട്ടി​​ക​ളെ വെ​ടി​വെ​ച്ച്​ കൊ​ന്ന​തി​നെ​പോ​ലും അ​വ​ർ ന്യാ​യീ​ക​രി​ച്ചു. പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ക​ർ​ക്കു​നേ​രെ ന​ട​ന്ന ബ​ല​പ്ര​േ​യാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും അ​വ​ർ സാ​ധൂ​ക​രി​ച്ചു. ര​ണ്ടാ​മ​താ​യി ബു​ർ​ഹാ​ൻ​വാ​നി ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന അ​സാ​മാ​ന്യ സ്വാ​ധീ​നം. ബു​ർ​ഹാ​ൻ ത​​​െൻറ അ​വ​സാ​ന വി​ഡി​യോ​യി​ൽ ന​ൽ​കി​യ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പ്​ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു.

തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളെ​യും അ​വ​രു​ടെ അ​നു​ഭാ​വി​ക​ളെ​യും തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തു കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്​ അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കാ​ത്ത​പ​ക്ഷം പൊ​ലീ​സി​നെ ഉ​ന്ന​മി​ടു​ന്ന ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്താ​ൻ മ​ടി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ബു​ർ​ഹാ​​​െൻറ മു​ന്ന​റി​യി​പ്പ്. അ​യാ​ൾ വ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ നി​യ​മ​പാ​ല​ക​രെ ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളാ​ണ്​ വ്യാ​പ​ക​മാ​യ​ത്. പൊ​ലീ​സി​നെ ജ​ന​ക്കൂ​ട്ടം അ​ടി​ച്ചു​കൊ​ന്ന സം​ഭ​വം അ​ര​ങ്ങേ​റി​യി​ട്ടും പ്ര​ശ്​​ന​പ​രി​ഹാ​ര​ത്തി​ന്​ ഉ​ത​കു​ന്ന ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കാ​ൻ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി സ​ന്ന​ദ്ധ​മാ​കു​ന്നി​ല്ല. ബു​ർ​ഹാ​ൻ​വാ​നി​യു​ടെ പി​ൻ​ഗാ​മി സ​ബ്​​സാ​ർ​ഭ​ട്ട്​ കൂ​ടി കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​തോ​ടെ ക​ശ്​​മീ​രി​​െ​ല അ​ശാ​ന്തി പ​തി​ന്മ​ട​ങ്ങാ​യി വ​ർ​ധി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. തീ​വ്ര​വാ​ദി​ക​ളെ കൊ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തും അ​വ​രു​ടെ വീ​ടു​ക​ൾ ചാ​മ്പ​ലാ​ക്കു​ന്ന​തും മൃ​ത​ദേ​ഹ​ങ്ങ​ൾ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​കാ​ത്ത​വി​ധം വി​കൃ​ത​മാ​ക്കു​ന്ന​തും സൈ​ന്യം തു​ട​രു​േ​മ്പാ​ഴും തെ​രു​വി​ലി​റ​ങ്ങു​ന്ന ജ​ന​ക്കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ ബാ​ഹു​ല്യം വ​ർ​ധി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.

ഇൗ ​ഒ​രു​വ​ർ​ഷ​ക്കാ​ല​ത്തി​നി​ടെ ആ​ശ​യ​വി​നി​മ​യ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ര​സ്​​പ​ര സ​മ്പ​ർ​ക്ക​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ത​ട​യി​ടാ​ൻ മ​ഹ്​​ബൂ​ബ ക​ടു​ത്ത നി​യ​ന്ത്ര​ണ​ങ്ങ​ൾ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ദി​ന​പ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ മു​ത​ൽ ഇ​ൻ​റ​ർ​നെ​റ്റ്, മൊ​ബൈ​ൽ ഫോ​ൺ സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വ​രെ നി​രോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ‘ക​ശ്​​മീ​ർ റീ​ഡ​റി​ന്​’ അ​ധി​കൃ​ത​ർ മൂ​ന്നു​മാ​സ​ത്തെ വി​ല​ക്കാ​ണ്​ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച​ത്. വാ​ർ​ത്ത വി​നി​മ​യോ​പാ​ധി​ക​ളു​ടെ വി​ല​ക്ക്​ സ​മീ​പ​ഭാ​വി​യി​ൽ അ​വ​സാ​നി​ക്കി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ്​ ല​ഭി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന സൂ​ച​ന​ക​ൾ.
ത​​​െൻറ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ക​ടു​ത്ത വെ​ല്ലു​വി​ളി​ക​ളാ​കും ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, ​മ​ഹ്​​ബൂ​ബ അ​ഭി​മു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു​വ​രു​ന്ന​ത്. പ്ര​തി​സ​ന്ധി സ്വ​ന്തം കാ​ൽ​ക്കീ​ഴി​ലെ മ​ണ്ണ്​ നീ​ങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​വി​ധം ശ​ക്​​തി​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കെ സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​ന്​ ഒ​ര​വ​സ​രം കൂ​ടി ന​ൽ​കാ​ൻ അ​വ​ർ ജ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട്​ അ​ഭ്യ​ർ​ഥി​ക്കു​ന്നു. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, വി​ക​സ​ന​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ തു​ട​ക്കം കു​റി​ക്കാ​ൻ അ​വ​ർ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​കാം.