‘മരിച്ചാലും കുഴപ്പമില്ല; സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനുവേണ്ടിയാണ് ’

‘‘ഞ​ങ്ങ​ൾ ബോം​ബു​ണ്ടാ​ക്കി​യ സ്ഥ​ലം ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ വ​ള​ഞ്ഞു. അ​ജ്മീ​രി​ന​ടു​ത്തു​ള്ള കു​ന്നി​ൻ മു​ക​ളി​ലെ കാ​ട്ടി​ൽ​വെ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു ബോം​ബ് നി​ർ​മാ​ണം. ഒ​രു അ​രു​വി​യു​ടെ അ​ടു​ത്ത്, അ​വി​ടെ ക​ടു​വ​ക​ൾ വ​ന്ന് വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കു​ക​യും പോ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ കൈ​വ​ശം പി​സ്റ്റ​ളു​ക​ൾ ഉ​ണ്ടെ​ന്നും അ​വ​യു​പ​യോ​ഗി​ച്ച് ആ​കാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വെ​ടി​വ​ച്ചു ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മെ​ന്നും അ​വ മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യി​രു​ന്നി​രി​ക്ക​ണം. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​കാം അ​വ വെ​ള്ളം കു​ടി​ച്ച​ശേ​ഷം വ​ന്ന വ​ഴി​യേ മ​ട​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​ത്.

ഒ​രു ദി​വ​സം, ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒ​ളി​ത്താ​വ​ളം മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി. അ​വ​ർ സ​ന്നാ​ഹ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് നേ​രെ അ​ടു​ത്തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ഞ​ങ്ങ​ൾ ചി​ല സ്ഫോ​ട​ക​വ​സ്തു​ക്ക​ൾ പൊ​ട്ടി​ച്ചു. ഞ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞാ​ൽ ഞാ​ന​ല്ല. ഞാ​ൻ അ​ന്ന് ചെ​റി​യ കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. മു​തി​ർ​ന്ന​വ​രാ​ണ് സ്ഫോ​ട​നം ന​ട​ത്തി​യ​ത്. ക​ടു​വ വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കാ​നെ​ത്തി​യ സ​മ​യ​ത്താ​യി​രു​ന്നു സ്ഫോ​ട​നം.

വി​ര​ണ്ട ക​ടു​വ വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കാ​തെ ഓ​ടി. അ​തും ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് പൊ​ലീ​സു​കാ​രു​ടെ നേ​രെ ത​ന്നെ. പേ​ടി​ച്ച അ​വ​ർ തി​രി​ഞ്ഞോ​ടാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. ഒ​രു ക​ടു​വ​യും കു​റെ ആ​ളു​ക​ളും ഓ​ടു​ന്നു. ചി​ല​ർ കു​ന്നി​ൻ ച​രി​വു​ക​ളി​ൽ ത​ട​ഞ്ഞു വീ​ണു. ചി​ല​ർ റോ​ഡി​ൽ ഉ​രു​ണ്ടു വീ​ണു. കൂ​ട്ട​ത്തി​ലെ ര​ണ്ടു പൊ​ലീ​സു​കാ​ർ മ​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഒ​ളി​യി​ട​ത്തി​ലേ​ക്ക് പി​ന്നീ​ടൊ​രി​ക്ക​ലെ​ങ്കി​ലും വ​രാ​ൻ പൊ​ലീ​സു​കാ​ർ​ക്ക് ധൈ​ര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​ല്ല. അ​വ​ർ ഞ​ങ്ങ​ളെ ഭ​യ​പ്പെ​ട്ടു. ഞ​ങ്ങ​ളെ അ​വ​ർ ഭ​യ​പ്പെ​ട്ടു. കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ പ​രി​ക്കു​ക​ൾ ഇ​ല്ലാ​തെ ര​ക്ഷ​പ്പെ​ട്ട​ത് ക​ടു​വ മാ​ത്ര​മാ​ണ്. അ​ത് വീ​ണ്ടും പ​ല​ത​വ​ണ അ​വി​ടെ വെ​ള്ളം കു​ടി​ക്കാ​ൻ വ​ന്നു.’’

2022ലെ ​അം​ബേ​ദ്ക​ർ ദി​ന​ത്തി​ൽ, തൊ​ണ്ണൂ​റ്റി​യാ​റാം വ​യ​സ്സി​ൽ അ​ജ്മീ​രി​ലെ ത​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലി​രു​ന്ന് ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ എ​ന്ന സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര സേ​നാ​നി ആ ​ഓ​ർ​മ​ക​ൾ പ​ങ്കു​െ​വ​ച്ചു. ഒ​മ്പ​ത​ര പ​തി​റ്റാ​ണ്ട് മു​മ്പ് താ​ൻ ജ​നി​ച്ച അ​തേ ദ​ലി​ത് ബ​സ്തി​യി​ലാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം ഇ​പ്പോ​ഴും താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​ത്, കൂ​ടു​ത​ൽ സു​ഖ​പ്ര​ദ​മാ​യ താ​മ​സ​സ്ഥ​ല​ത്തേ​ക്ക് മാ​റാ​ൻ അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ൾ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടും ഒ​രി​ക്ക​ലും അ​ദ്ദേ​ഹം അ​തി​ന് ശ്ര​മി​ച്ചി​ല്ല.

ര​ണ്ടു​ത​വ​ണ മു​നി​സി​പ്പ​ൽ കൗ​ൺ​സി​ല​റാ​യി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ അ​ത് എ​ളു​പ്പ​ത്തി​ൽ ന​ട​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. 1930ക​ളി​ലും 1940ക​ളി​ലും ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജി​നെ​തി​രെ താ​നും സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും ന​ട​ത്തി​യ പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളു​ടെ ചി​ത്രം അ​ദ്ദേ​ഹം വ​ര​ച്ചു കാ​ണി​ച്ചു.

നേ​ര​ത്തേ പ​റ​ഞ്ഞ സം​ഭ​വ​ത്തി​ലേ​ത് ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ ബോം​ബ് ഫാ​ക്ട​റി​യാ​യി​രു​ന്നോ?

‘‘അ​തൊ​രു കാ​ടാ​യി​രു​ന്നു. ഫാ​ക്ട​റി​യ​ല്ല... ഒ​രി​ക്ക​ൽ ച​ന്ദ്ര​ശേ​ഖ​ർ ആ​സാ​ദ് ഞ​ങ്ങ​ളെ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​ത് 1930ന്റെ ​ര​ണ്ടാം പ​കു​തി​യി​ലോ 1931ന്റെ ​ആ​ദ്യ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ലോ ആ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്ക​ണം. ബോം​ബു​ക​ൾ എ​ങ്ങ​നെ കൂ​ടു​ത​ൽ കാ​ര്യ​ക്ഷ​മ​മാ​ക്കാ​മെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ഞ​ങ്ങ​ളെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ചു. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് പൊ​ലീ​സി​നെ പേ​ടി​പ്പി​ച്ചോ​ടി​ച്ച ക​ടു​വ​യെ കാ​ണ​ണ​മെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു. രാ​ത്രി​യി​ൽ ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പം ത​ങ്ങി​യാ​ൽ ക​ടു​വ​യെ ദൂ​ര​ത്താ​യി കാ​ണാ​മെ​ന്ന് ഞ​ങ്ങ​ൾ പ​റ​ഞ്ഞു.’’

ആ​സാ​ദ് വ​രു​മ്പോ​ൾ എ​നി​ക്ക് അ​ഞ്ചു വ​യ​സ്സി​ൽ കൂ​ടു​ത​ൽ ആ​യി​ട്ടി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. വേ​ഷ​പ്ര​ച്ഛ​ന്ന​നാ​യി എ​ത്തി​യ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ബോം​ബു​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന കാ​ട്ടി​ലെ കു​ന്നി​ലേ​ക്ക് എ​ത്തി​ക്കു​ക മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ജോ​ലി. അ​ദ്ദേ​ഹം ഞ​ങ്ങ​ൾ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ ചു​മ​ലു​ക​ളി​ൽ ത​ട്ടി അ​ഭി​ന​ന്ദി​ച്ചു.

‘‘ആ​പ് തോ ​ഷേ​ർ കെ ​ബ​ച്ചേ ഹേ (​നി​ങ്ങ​ൾ സിം​ഹ​ക്കു​ട്ടി​ക​ളാ​ണ്). നി​ങ്ങ​ൾ ധീ​ര​നാ​ണ്. ഒ​രി​ക്ക​ലും മ​ര​ണ​ത്തെ ഭ​യ​പ്പെ​ട​രു​ത്.’’

ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട്ടു​കാ​രും അ​തു​ത​ന്നെ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘നി​ങ്ങ​ൾ മ​രി​ച്ചാ​ലും കു​ഴ​പ്പ​മി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ൾ ഇ​തെ​ല്ലാം ചെ​യ്യു​ന്ന​ത് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി മാ​ത്ര​മാ​ണ്.’’

ഓ​ർ​മ​യു​ടെ വെ​ടി​യു​ണ്ട​പ്പാ​ടു​ക​ൾ

‘‘ഒ​രു പൊ​തു​യോ​ഗം ന​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. നേ​താ​ക്ക​ളി​ൽ ആ​രോ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് രാ​ജി​നെ​തി​രെ അ​ൽ​പം ‘ക​ട​ന്നു’ സം​സാ​രി​ച്ചു. പൊ​ലീ​സെ​ത്തി കു​റ​ച്ച് സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളെ പി​ടി​കൂ​ടി. അ​വ​ർ പൊ​ലീ​സി​നെ​തി​രി​ച്ച​ടി​ച്ചു. പി​ന്നീ​ട് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സേ​നാ​നി ഭ​വ​ൻ എ​ന്ന് പേ​രി​ട്ട കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ൽ െവ​ച്ചാ​യി​രു​ന്നു അ​ടി​യും തി​രി​ച്ച​ടി​യും-​അ​ത് 1942ൽ ​ആ​യി​രു​ന്നു.

കാ​ൽ​മു​ട്ടി​ന് അ​ൽ​പം താ​ഴെ, വ​ല​തു​കാ​ലി​ൽ വെ​ടി​യു​ണ്ട ത​ട്ടി​യ സ്ഥ​ലം കാ​ണി​ച്ചു കൊ​ണ്ട് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു- ‘‘വെ​ടി​യു​ണ്ട എ​ന്റെ ജീ​വ​നെ​ടു​ക്കു​ക​യോ അം​ഗ​ഭം​ഗം വ​രു​ത്തു​ക​യോ ചെ​യ്തി​ല്ല. അ​ത് കാ​ലി​ൽ ത​ട്ടി മു​ന്നോ​ട്ടു പോ​യി. ഞാ​ൻ ബോ​ധ​ര​ഹി​ത​നാ​യി.

‘‘ബോ​ധം തെ​ളി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ൽ പൊ​ലീ​സ് എ​ന്നെ കാ​ണാ​ൻ വ​ന്നു. എ​ങ്കി​ലും എ​ന്നെ അ​റ​സ്റ്റ് ചെ​യ്തി​ല്ല. അ​വ​ർ പ​റ​ഞ്ഞു: ‘‘ കൊ​ടു​ക്കാ​നു​ള്ള വെ​ടി​യു​ണ്ട കൊ​ടു​ത്തു. ആ ​ശി​ക്ഷ മ​തി അ​വ​ന്’’ അ​ത് അ​വ​രു​ടെ ദ​യ ആ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. കേ​സെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ വെ​ടി​യു​തി​ർ​ത്ത​ത് ത​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ന്ന് പൊ​ലീ​സി​ന് സ​മ്മ​തി​ക്കേ​ണ്ടി വ​രു​മാ​യി​രു​ന്നു.

‘‘ഞ​ങ്ങ​ൾ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ അ​വ​ർ​ക്കു പ്ര​ശ്‌​നം ഒ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​കി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ദ​ശ​ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് ആ​ളു​ക​ൾ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ നീ​ണ്ട പോ​രാ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു. അ​വ​രി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് ഈ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​ന് സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം ല​ഭി​ച്ച​ത്. ന​മ്മു​ടെ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം അ​നാ​യാ​സ​മാ​യി കി​ട്ടി​യ​ത​ല്ല. അ​തി​നു​വേ​ണ്ടി ന​മ്മ​ൾ ര​ക്തം ചൊ​രി​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്. കു​രു​ക്ഷേ​ത്ര​ത്തി​ൽ വീ​ണ​തി​നെ​ക്കാ​ൾ കൂ​ടു​ത​ൽ ര​ക്തം. ആ ​വെ​ടി​യേ​റ്റ മു​റി​വി​നു ശേ​ഷ​മാ​ണ് വി​വാ​ഹം വേ​ണ്ടെ​ന്ന് ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​ത്.

‘‘ഞാ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തെ അ​തി​ജീ​വി​ക്കു​മോ​യെ​ന്ന് ആ​ർ​ക്ക​റി​യാം? സേ​വ​യി​ൽ (സാ​മൂ​ഹി​ക സേ​വ​നം) സ്വ​യം സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച എ​നി​ക്ക് കു​ടും​ബ ജീ​വി​തം ഒ​പ്പം കൊ​ണ്ടു​പോ​കാ​ൻ ആ​കു​ന്ന അ​വ​സ്ഥ ആ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.’’

സ​ഹോ​ദ​രി ശാ​ന്തി​ക്കും മ​ക്ക​ൾ​ക്കും പേ​ര​ക്കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്കു​മൊ​പ്പ​മാ​ണ് ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​ത്. ശാ​ന്തി​ക്ക് 75 വ​യ​സ്സ്.

ഗാ​ന്ധി​ക്കും അം​ബേ​ദ്ക​റി​നും ഇ​ട​യി​ൽ ആ​രെ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​ണം?

ദ​ലി​ത​നും ഒ​രു സ്വ​യം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ത ഗാ​ന്ധി​യ​നു​മാ​ണ് ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ. അ​ജ്മീ​രി​ലെ അം​ബേ​ദ്ക​ർ പ്ര​തി​മ​യി​ൽ മാ​ല​ചാ​ർ​ത്താ​ൻ പോ​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ് അം​ബേ​ദ്ക​റി​നും ഗാ​ന്ധി​ക്കു​മി​ട​യി​ൽ എ​വി​ടെ​യാ​ണ് നി​ൽ​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് ചോ​ദി​ച്ച​ത്:

‘‘നോ​ക്കൂ, അം​ബേ​ദ്ക​റും ഗാ​ന്ധി​യും. ര​ണ്ടു​പേ​രും വ​ള​രെ ന​ല്ല ജോ​ലി ചെ​യ്തു. ഒ​രു കാ​ർ നീ​ക്കാ​ൻ ര​ണ്ട​റ്റ​ത്തും ര​ണ്ട് ച​ക്ര​ങ്ങ​ൾ വീ​തം ആ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്. എ​വി​ടെ​യാ​ണ് വൈ​രു​ധ്യം? മ​ഹാ​ത്മാ​വി​ന്റെ ചി​ല ത​ത്ത്വ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഞാ​ൻ മെ​റി​റ്റ് ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്നു​ണ്ട്. അ​തി​നാ​ൽ അ​വ​യെ പി​ന്തു​ട​രു​ന്നു. അം​ബേ​ദ്ക​റു​ടെ പ​ഠി​പ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളി​ൽ ഞാ​ൻ മെ​റി​റ്റ് ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട​ത്താ​ണ് ഞാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പി​ന്തു​ട​രു​ന്ന​ത്.’’

‘‘ഗാ​ന്ധി​യും അം​ബേ​ദ്ക​റും അ​ജ്മീ​ർ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. 1934-ൽ, ​ഞാ​ൻ വ​ള​രെ ചെ​റു​താ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ, മ​ഹാ​ത്മാ​ഗാ​ന്ധി ഇ​വി​ടെ വ​ന്നി​രു​ന്നു. ഇ​വി​ടെ, ന​മ്മ​ൾ ഇ​പ്പോ​ൾ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന ഇ​തേ ജാ​ദു​ഗ​ർ ബ​സ്തി​യി​ൽ. അം​ബേ​ദ്ക​ർ ട്രെ​യി​നി​ൽ മ​റ്റെ​വി​ടേ​ക്കോ പോ​വു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ‘റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നി​ൽ വെ​ച്ച് ഞ​ങ്ങ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കാ​ണു​ക​യും മാ​ല​യി​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. ട്രെ​യി​ൻ നി​ർ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹം ഇ​റ​ങ്ങി വ​ന്നു.’’ ഒ​രി​ക്ക​ൽ ഞാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ഇ​വി​ട​ത്തെ നേ​താ​ക്ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ബ​റോ​ഡ​യി​ലേ​ക്ക് (ഇ​പ്പോ​ൾ വ​ഡോ​ദ​ര) ചി​ല ക​ത്തു​ക​ൾ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. പൊ​ലീ​സ് ക​ത്തു​ക​ൾ പോ​സ്റ്റ് ഓ​ഫീ​സി​ൽ തു​റ​ന്നു വാ​യി​ക്കും എ​ന്ന​തി​നാ​ൽ വ്യ​ക്തി​പ​ര​മാ​യി പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട പേ​പ്പ​റു​ക​ളും ക​ത്തു​ക​ളും നേ​രി​ൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി കൊ​ടു​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു രീ​തി. ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ കോ​ലി സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട​യാ​ളാ​ണെ​ന്ന് അം​ബേ​ദ്ക​ർ​ക്ക് അ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​വി​ടെ ചെ​ന്ന​പ്പോ​ൾ അം​ബേ​ദ്‌​ക​ർ ത​ല​യി​ൽ ത​ഴു​കി​കൊ​ണ്ട് ചോ​ദി​ച്ചു: ‘‘താ​ങ്ക​ൾ അ​ജ്മീ​രി​ലാ​ണോ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​ത്?’’

‘‘അ​തെ’ -ഞാ​ന​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു. എ​ന്ത് ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് എ​ഴു​ത​ണ​മെ​ന്ന് എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു.

ത​നി​ക്കു മേ​ലു​ള്ള ‘ദ​ലി​ത്’, ‘ഹ​രി​ജ​ൻ’ എ​ന്നീ ര​ണ്ട് ലേ​ബ​ലു​ക​ളി​ലും ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ​ക്ക് സ​ന്തോ​ഷ​മേ​യു​ള്ളൂ. അ​തൊ​ന്നും പോ​രാ​തെ ഒ​രാ​ൾ കോ​ലി​യാ​ണെ​ന്നു ആ​ളു​ക​ൾ പ​റ​യു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ അ​തും ആ​ക​ട്ടെ. എ​ന്തി​ന് ജാ​തി​യെ മ​റ​യ്ക്ക​ണം?

‘‘അ​ന്ന​ത്തെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പാ​ർ​ട്ടി​യും ആ​ര്യ​സ​മാ​ജ​വും ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ ഇ​വി​ട​ത്തെ ഭൂ​രി​ഭാ​ഗം പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി​ക്കാ​രും ഇ​സ്‍ലാം മ​തം സ്വീ​ക​രി​ച്ചേ​നെ. ഏ​ക​ദേ​ശം 11 വ​യ​സ്സാ​യ​തി​നു​ശേ​ഷ​മാ​ണ് എ​നി​ക്ക് ഒ​ന്നാം ക്ലാ​സി​ൽ ചേ​രാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചു​ള്ളൂ. അ​ന്ന​ത്തെ ആ​ര്യ​സ​മാ​ജ​ക്കാ​ർ ക്രൈ​സ്ത​വ​ർ​ക്ക് ബ​ദ​ലാ​കു​ന്ന സാ​മൂ​ഹി​ക മാ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ശ്ര​മി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തി​നാ​ൽ, ദ​യാ​ന​ന്ദ് ആം​ഗ്ലോ വേ​ദി​ക് (DAV) സ്കൂ​ളു​ക​ളി​ൽ ദ​ലി​ത് പി​ന്നാ​ക്ക വി​ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ സ്വീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. എ​ന്നാ​ൽ, വി​വേ​ച​നം അ​തേ​പ​ടി നി​ല​നി​ന്നു. ഒ​ടു​വി​ൽ കോ​ലി സ​മാ​ജം സ്വ​ന്ത​മാ​യി സ്കൂ​ൾ ആ​രം​ഭി​ച്ചു.

‘‘അ​വി​ടെ​യാ​ണ് ഗാ​ന്ധി വ​ന്ന​ത്, സ​ര​സ്വ​തി ബാ​ലി​കാ​വി​ദ്യാ​ല​യ​ത്തി​ലേ​ക്ക്. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ലെ മു​തി​ർ​ന്ന ആ​ളു​ക​ൾ ചേ​ർ​ന്ന് ആ​രം​ഭി​ച്ച ഒ​രു സ്‌​കൂ​ളാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. അ​ത് ഇ​പ്പോ​ഴും പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ഗാ​ന്ധി ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​രി​ശ്ര​മ​ത്തെ പ്ര​ശം​സി​ച്ചു. നി​ങ്ങ​ൾ ന​ല്ലൊ​രു മാ​തൃ​ക സൃ​ഷ്ടി​ച്ചു. ഞാ​ൻ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ച​തി​ലും വ​ള​രെ​യ​ധി​കം മു​ന്നോ​ട്ട് പോ​കാ​ൻ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി’’-​അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു.

‘‘ഞ​ങ്ങ​ൾ കോ​ലി​ക​ൾ ആ​രം​ഭി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും മ​റ്റു ജാ​തി​ക​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളും ആ ​സ്കൂ​ളി​ൽ ചേ​ർ​ന്നു. ആ​ദ്യം കു​ട്ടി​ക​ളെ​ല്ലാം പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. പി​ന്നീ​ട് മ​റ്റു സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് നി​ര​വ​ധി പേ​ർ സ്കൂ​ളി​ൽ ചേ​ർ​ന്നു. ഒ​ടു​വി​ൽ, ഉ​ന്ന​ത ജാ​തി​ക്കാ​രാ​യ അ​ഗ​ർ​വാ​ളു​ക​ൾ സ്കൂ​ൾ ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു. ര​ജി​സ്ട്രേ​ഷ​ൻ ഇ​പ്പോ​ഴും ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പേ​രി​ലാ​ണ്. പ​ക്ഷേ, അ​വ​ർ സ്കൂ​ൾ ഭ​ര​ണം ഏ​റ്റെ​ടു​ത്തു.’’

ഗാ​ന്ധി​യെ സ്നേ​ഹി​ക്കു​ക​യും ആ​രാ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യു​മ്പോ​ൾ ത​ന്നെ ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വി​മ​ർ​ശ​ന​ത്തി​ന് അ​തീ​ത​നാ​ക്കു​ന്നി​ല്ല. പ്ര​ത്യേ​കി​ച്ചും അം​ബേ​ദ്ക​റു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ.

‘‘അം​ബേ​ദ്ക​ർ ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ വെ​ല്ലു​വി​ളി​യു​ടെ മു​ന്നി​ൽ ഗാ​ന്ധി ഭ​യ​ന്നു. എ​ല്ലാ പ​ട്ടി​ക​ജാ​തി​ക്കാ​രും ബാ​ബാ​സാ​ഹേ​ബി​നൊ​പ്പം പോ​കു​മെ​ന്ന ഭ​യം നെ​ഹ്‌​റു​വി​നും ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​തു വി​ശാ​ല​മാ​യ പ്ര​സ്ഥാ​ന​ത്തെ ദു​ർ​ബ​ല​പ്പെ​ടു​ത്തു​മെ​ന്ന് അ​വ​ർ ആ​ശ​ങ്ക​പ്പെ​ട്ടു. എ​ന്നി​രി​ക്കി​ലും അം​ബേ​ദ്ക​റു​ടെ ക​ഴി​വു​ക​ളും സാ​ധ്യ​ത​ക​ളും സം​ബ​ന്ധി​ച്ച് ഇ​രു​വ​ർ​ക്കും ന​ല്ല ബോ​ധ്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അം​ബേ​ദ്ക​റെ കൂ​ടാ​തെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളും ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന​യും എ​ഴു​തി ത​യാ​റാ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യി​ല്ലെ​ന്ന് ഗാ​ന്ധി​ക്കും നെ​ഹ്റു​വി​നും മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി. ആ ​ചു​മ​ത​ല​ക​ൾ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​വു​ള്ള ഒ​രേ​യൊ​രു വ്യ​ക്തി അ​ദ്ദേ​ഹം മാ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. ആ ​ചു​മ​ത​ല അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​രോ​ടും യാ​ചി​ച്ചു വാ​ങ്ങി​യ​ത​ല്ല. ന​മ്മു​ടെ നി​യ​മ​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​ട്ട​ക്കൂ​ട് രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ മ​റ്റു​ള്ള​വ​രെ​ല്ലാം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് അ​പേ​ക്ഷി​ച്ചു. അം​ബേ​ദ്‌​ക​ർ ഈ ​ലോ​ക​ത്തെ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച ബ്ര​ഹ്മ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു. മി​ടു​ക്ക​നാ​യ, അ​ഭ്യ​സ്ത​വി​ദ്യ​നാ​യ മ​നു​ഷ്യ​ൻ. എ​ന്നി​ട്ടും, ന​മ്മ​ൾ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​നി മ​നു​ഷ്യ​ർ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് നീ​തി കാ​ണി​ച്ചി​ല്ല. 1947ന് ​മു​മ്പും ശേ​ഷ​വും ന​മ്മ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് മോ​ശ​മാ​യി പെ​രു​മാ​റി. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ ആ​ഖ്യാ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു പോ​ലും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ ഒ​ഴി​വാ​ക്കി.

 സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തി​ൽ ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സ് ഇ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു

ശോ​ഭാ​റാം ഗേ​ഹേ​ർ​വാ​ർ ഞ​ങ്ങ​ളെ സ്വ​ത​ന്ത്ര സേ​നാ​നി ഭ​വ​നി​ലേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു. അ​ജ്മീ​രി​ലെ പ​ഴ​യ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളു​ടെ സം​ഗ​മ​സ്ഥ​ലം. തി​ര​ക്കേ​റി​യ ഒ​രു മാ​ർ​ക്ക​റ്റി​ലാ​ണ് ഇ​ത് ഇ​പ്പോ​ൾ സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. വ​ലി​യ പാ​ത​യി​ലെ തി​ര​ക്കേ​റി​യ ഗ​താ​ഗ​തം കൂ​സാ​തെ ഒ​രു ഊ​ന്നു വ​ടി​യു​ടെ പോ​ലും സ​ഹാ​യ​മി​ല്ലാ​തെ വേ​ഗ​ത്തി​ൽ കു​തി​ക്കു​ന്ന ആ ​മ​നു​ഷ്യ​നൊ​പ്പം എ​ത്താ​ൻ എ​നി​ക്കേ​റെ പ​ണി​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി വ​ന്നു.

‘‘1947 ആ​ഗ​സ്റ്റ് 15ന് ​അ​വ​ർ ചെ​ങ്കോ​ട്ട​യി​ൽ ഇ​ന്ത്യ​ൻ പ​താ​ക ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ ഞ​ങ്ങ​ൾ ഇ​വി​ടെ ത്രി​വ​ർ​ണ പ​താ​ക ഉ​യ​ർ​ത്തി. ഞ​ങ്ങ​ൾ ഈ ​ഭ​വ​നം ഒ​രു ന​വ​വ​ധു​വി​നെ​പ്പോ​ലെ അ​ല​ങ്ക​രി​ച്ചു. എ​ല്ലാ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളും ഇ​വി​ടെ സം​ഗ​മി​ച്ചി​രു​ന്നു.’’

രാ​ഷ്ട്രീ​യ സ്വ​യം​സേ​വ​ക് സം​ഘ​ത്തി​ൽ (ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സ്) നി​ന്ന് ആ​ർ​ക്കും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​സ​മ​ര​ത്തി​ൽ ഒ​രു പ​ങ്കു​മി​ല്ലെ​ന്ന് ശോ​ഭാ​റാം ഊ​ന്നി​പ്പ​റ​ഞ്ഞു.

‘‘സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ത്ത് അ​വ​രു​ടെ ആ​രു​ടെ​യും ഒ​രു വി​ര​ൽ​പോ​ലും മു​റി​ഞ്ഞി​ട്ടി​ല്ല.’’

സ്വ​ത​ന്ത്ര സേ​നാ​നി ഭ​വ​ന്റെ സ്ഥി​തി അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ വ​ല്ലാ​തെ വി​ഷ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.

‘‘ഞാ​ൻ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി അ​ശോ​ക് ഗെ​ഹ്ലോ​ട്ടി​ന് ക​ത്ത​യ​ച്ചു. ആ​രെ​ങ്കി​ലും ത​ട്ടി​യെ​ടു​ക്കു​ന്ന​തി​നുമു​ൻമ്പ് ഈ ​ഭ​വ​ൻ ഏ​റ്റെ​ടു​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന് അ​ഭ്യ​ർ​ഥി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്. കോ​ടി​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് രൂ​പ വി​ല​മ​തി​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​മാ​ണി​ത്. ഇ​ത് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്റെ മ​ധ്യ​ഭാ​ഗ​ത്താ​ണ്. പ​ല​രും ഇ​ത് കൈ​വ​ശ​പ്പെ​ടു​ത്താ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു.’’

‘‘ഇ​വി​ടേ​ക്ക് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​ദ്ധ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​ൻ ഞാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു. ആ​രും സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തെ​യോ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന സേ​നാ​നി​ക​ളെ​യോ ശ്ര​ദ്ധി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര സേ​നാ​നി​ക​ളെ കു​റി​ച്ച് ആ​രും ചോ​ദി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. പ​റ​യു​ന്നു​മി​ല്ല. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ന​മ്മ​ൾ എ​ങ്ങ​നെ പോ​രാ​ടി​യെ​ന്നും എ​ന്ത് ത്യാ​ഗം സ​ഹി​ച്ചാ​ണ് അ​ത് ന​മ്മ​ൾ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത​ത് എ​ന്നും സ്കൂ​ൾ കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട് പ​റ​യു​ന്ന ഒ​രു പു​സ്ത​കം പോ​ലും ഇ​വി​ടെ ഇ​ല്ല. ആ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ഞ​ങ്ങ​ളെ കു​റി​ച്ച് എ​ന്താ​ണ​റി​യു​ക?

‘ഒ​ടു​വി​ലെ വീ​ര​സേ​നാ​നി​ക​ൾ, ഇ​ന്ത്യ​ൻ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ സ​മ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ലാ​ൾ​പ്പ​ട’ എ​ന്ന പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ നി​ന്ന്)

പരിഭാഷ: കെ.എ.ഷാജി