കാവിപ്പുരയിലെ ​പ്രണബ്​

നാഗ്​പൂരിലെ ആർ.എസ്​.എസ്​ ആസ്​ഥാനത്ത്​ കർസേവകരെ അഭിസംബോധന ചെയ്യാൻ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ കാവലാളായി നിന്ന ഒരു രാഷ്​ട്രപതിയും മുൻരാഷ്​ട്രപതിയും ഇതിനു മുമ്പ്​ പോയിട്ടില്ല. കഴിഞ്ഞ പതിറ്റാണ്ടുകളിലെങ്ങും ഒറ്റ കോൺഗ്രസ്​ നേതാവും അങ്ങോട്ട്​ കടന്നു ചെന്നിട്ടില്ല. ഗാന്ധിവധത്തെക്കുറിച്ച പരാമർശങ്ങൾക്ക്​ കോൺഗ്രസ്​ അധ്യക്ഷൻ രാഹുൽ ഗാന്ധിയെ കോടതി കയറ്റിയവരാണ്​ ആർ.എസ്​.എസുകാർ. മോദിയോടും ആർ.എസ്​.എസിനോടും ഒരേപോലെ യുദ്ധം പ്രഖ്യാപിച്ച്​ രാഹുൽ ​പടനീക്കം നടത്തുന്ന നേരം. അന്നേരമാണ്​ അദ്ദേഹത്തി​​​െൻറ ഗുരുവായ പ്രണബ്​ദാ ആർ.എസ്​.എസ്​ സർസംഘ്​ ചാലക്​ മോഹൻ ഭാഗവതി​​​െൻറ ക്ഷണം സ്വീകരിച്ച്​ നാഗ്​പൂരിലേക്ക്​ പോകുന്നത്​.​

പ്രണബ്​ മുഖർജിയോളം രാഷ്​ട്രീയം കണ്ടും കളിച്ചും ജീവിച്ച മറ്റേതു നേതാവുണ്ട്​ ഇന്ത്യയിൽ? കോൺഗ്രസിലില്ല, ബി.ജെ.പിയിലോ മറ്റേതെങ്കിലും പാർട്ടിയിലോ ഇല്ല. ഇന്ദിരഗാന്ധി വധിക്കപ്പെട്ടപ്പോൾ രാജീവ്​ രാഷ്​ട്രീയത്തിലേക്കും പ്രധാനമന്ത്രി പദത്തിലേക്കും കടന്നു വന്നത്​ നെഹ്​റു കുടുംബത്തി​​​െൻറ പിന്തുടർച്ചാവകാശി എന്ന നിലയിലാണ്​.നെഹ്​റു കുടുംബത്തിൽ നിന്നൊരാൾ ആ സ്​ഥാനം ഏറ്റെടുക്കാനില്ലാതെ വന്നതായിരുന്നു 2004​ൽ യു.പി.എ ഭരണം പിടിച്ചപ്പോഴത്തെ സ്​ഥിതി. സോണിയ പിന്മാറ്റം പ്രഖ്യാപിക്കു​​േമ്പാഴും പ്രണബ്​ കൊതിച്ചു നിരാശനായി. അതിനെല്ലാമൊടുവിലാണ്​ കോൺഗ്രസ്​ അദ്ദേഹത്തെ രാഷ്​ട്രപതി സ്​ഥാനാർഥിയാക്കിയത്​. അന്നും പ്രണബ്​ദാ കൊതിച്ചത്​ പ്രധാനമന്ത്രി സ്​ഥാനമായിരുന്നില്ലേ? മൻമോഹൻസിങ്ങിനെ രാഷ്​ട്രപതിഭവനിലേക്ക്​ അയച്ച്​ പ്രധാനമന്ത്രിസ്​ഥാനം തനിക്ക് കോൺഗ്രസ്​ നൽകാനുള്ള സാധ്യതയെക്കുറിച്ച്​ അദ്ദേഹം മാത്രമായിരുന്നില്ല ചിന്തിച്ചത്​. രാഷ്​ട്രപതിയായതോടെ രാഷ്​ട്രീയത്തിൽ താനൊരു പുരാവസ്​തുവായെന്ന്​ പറയാൻ പ്രണബ്​ മുഖർജിയെ പ്രേരിപ്പിച്ചത്​ ആ മോഹഭംഗം കൂടിയായിരിക്കണം. സജീവ രാഷ്​​്ട്രീയത്തിൽ നിന്ന്​ രാഷ്​ട്രപതി ഭവനിലെ പുരാവസ്​തുവായി ഒതുങ്ങാൻ പ്രണബ്​ദാക്ക്​ എങ്ങനെ കഴിയുമെന്നായിരുന്നു അക്കാലങ്ങളിലെ ചർച്ച.

മറുവശം ചിന്തിച്ചാൽ, പ്രണബ്​ മുഖർജിക്ക്​ ഇതിലപ്പുറം എന്താകാനാണ്​? ഇന്ത്യയുടെ പ്രഥമ പൗരനും ഭരണഘടനയുടെ കാവലാളുമായി അഞ്ചു വർഷം രാഷ്​ട്രപതി ഭവൻ വാഴുന്നതിനപ്പുറം എന്തു വേണം? പ്രധാനമന്ത്രി സ്​ഥാനം ഒഴിച്ച്​ കേന്ദ്രമന്ത്രിസഭയിൽ ഒ​െട്ടല്ലാ സുപ്രധാന വകുപ്പുകളും കൈകാര്യം ചെയ്​തു. കേന്ദ്രത്തിലും സംസ്​ഥാനങ്ങളിലും കോൺഗ്രസി​​​െൻറ നാവും തലച്ചോറുമായി പതിറ്റാണ്ടുകൾ പ്രവർത്തിച്ച രാഷ്​ട്രീയ ചാണക്യൻ.

അതുതന്നെയാണ്​ കോൺഗ്രസുകാരുടെ ധർമസങ്കടം. നാഗ്​പൂരിലേക്ക്​ ​പോകരുതെന്ന്​ അദ്ദേഹത്തോട്​ പറയണമെന്ന്​ എല്ലാ കോൺഗ്രസ്​ നേതാക്കൾക്കുമുണ്ട്​. പക്ഷേ, ആരു പറയാൻ? ക്ഷണം മുഖർജി സ്വീകരിച്ചെങ്കിൽ, അദ്ദേഹത്തിന്​ പറയാനൊരു താത്വിക വിശദീകരണം ഉണ്ടാകാതിരിക്കില്ല. ആർ.എസ്​.എസി​​​െൻറ വേദിയിൽ പ്രാസംഗികനാകുന്നതിൽ എന്താണ്​ തെറ്റെന്ന്​ അദ്ദേഹത്തിനു ചോദിക്കാം. ആ വേദിയിൽ പോയാൽ, ആർ.എസ്​.എസിനെ അനുകൂലിച്ചു സംസാരിക്കുമെന്ന്​ എങ്ങനെ ഉറപ്പിച്ചു? എതിരാളിയുടെ വേദി ഉപയോഗപ്പെടുത്തി തനിക്ക്​ പറയാനുള്ളത്​ പറയുന്നവരില്ലേ? രാഷ്​ട്രീയമായി എതിർക്കുന്ന​വർക്കു നേരെ ചെവിയും നാവും കൊട്ടിയടച്ചാൽ, എതിരഭിപ്രായം എങ്ങനെ പറയും, ആരു കേൾക്കും, തിരുത്തലുകൾ എങ്ങനെ നടക്കും? അങ്ങനെയൊക്കെ മുഖർജി ചോദിച്ചെന്നിരി​ക്കും.

അതുകൊണ്ടാകാം, പോകാൻ തീരുമാനിച്ച സ്​ഥിതിക്ക്​ ​േപാക​െട്ടയെന്ന്​ മുതിർന്ന കോൺഗ്രസ്​ നേതാവ്​ പി. ചിദംബരം അഭിപ്രായപ്പെട്ടത്​. മതേതര ജനാധിപത്യ ഇന്ത്യയിൽ എന്തു പഠിക്കണം, ശീലിക്കണമെന്ന്​ ആർ.എസ്​.എസിനു പറഞ്ഞു കൊടുക്കാനുള്ള അവസരമായി നാഗ്​പൂർ യാത്രയെ മുഖർജി ഉപയോഗപ്പെടുത്തണമെന്ന്​ പറഞ്ഞു വെച്ചത്​. എങ്കിലും പോകരുതായിരുന്നു എന്നല്ലാതെ ആർക്കുംപറയാൻ കഴിയുന്നില്ല. കോൺഗ്രസിന്​ ഇക്കാര്യത്തിൽ ഒന്നും പറയാനില്ലെന്നാണ്​ ആകെക്കൂടി പറയാനുള്ളതെന്ന്​ ജൂനിയർ വക്​താവ്​ ടോം വടക്കനെക്കൊണ്ട്​ പറയിച്ച പശ്​ചാത്തലം അതാണ്​. അതിനിടയിലും ജാഫർ ശരീഫും രമേശ്​ ചെന്നിത്തലയുമൊക്കെ എതിർപ്പോടെ എഴുതിയ കത്തുകൾ പ്രണബ്​ മുഖർജി വായിക്കാതിരിക്കുന്നില്ല. ഞാനാണെങ്കിൽ പോകില്ലെന്ന സി.പി.എം ​ജനറൽ സെക്രട്ടറി സീതാറാം യെച്ചൂരിയുടെ വാക്കുകൾ കേൾക്കാതിരിക്കുന്നില്ല.

കോൺഗ്രസിലെ പഴയ കാരണവർക്കു പക്ഷേ, എന്തു പറ്റി? മോഹൻ ഭാഗവതിനോട്​ അദ്ദേഹത്തിന്​ ന​െല്ലാരു സൗഹൃദമുണ്ട്​. രാഷ്​ട്രപതിയായിരിക്കു​േമ്പാൾ, ഭാഗവതിനെ അവിടേക്കു വിളിച്ചു സൽക്കരിച്ചിട്ടുണ്ട്​. രാഷ്​ട്രപതി സ്​ഥാനത്തു നിന്ന്​ ഇറങ്ങിയ ശേഷവും അതു നടന്നിട്ടുണ്ട്​. രാഷ്​ട്രീയ നേതാക്കൾക്കു ശത്രുപാളയത്തിലും ബന്ധങ്ങൾ ഉണ്ടാവും. അതിൽ നിന്നു പക്ഷേ, വ്യത്യസ്​തമാണ്​ നാഗ്​പൂർ യാത്ര. ഭരണഘടനയുടെ അലകും പിടിയും മാറ്റാൻ അവസരം നോക്കുന്ന സംഘ്​പരിവാറി​​​െൻറ പാളയത്തിലേക്കാണ്​ ഭരണഘടന അഞ്ചു കൊല്ലം ഒൗപചാരികമായി കാത്തുസൂക്ഷിച്ച മുൻരാഷ്​ട്രപതി കടന്നു ചെല്ലുന്നത്​. അസഹിഷ്​ണുതയുടെയും വർഗീയതയുടെയും വിളവെടുപ്പു നടത്തുന്ന ചിന്താധാരയോടുള്ള എതിർപ്പ് പ്രകടിപ്പിക്കേണ്ട ഘട്ടത്തിലാണ്​ പഴയ കോൺഗ്രസ്​ ഗുരു കാവി സാംസ്​ക്കാരത്തി​​​െൻറ അതിഥിയാകുന്നത്​. സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യ അയിത്തം കൽപിച്ചു മാറ്റിനിർത്തിയ വർഗീയ പ്രസ്​ഥാനത്തി​​​െൻറ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക്​ സ്വീകാര്യത നൽകാനാണ്​ മുഖർജിയുടെ യാത്ര ഉപകരിക്കുക. അങ്ങോട്ടു ചെല്ലാതിരിക്കുന്നതും, അവിടേക്കു ചെല്ലുന്നതും,  അവിടെ ചെന്ന്​ എതിരഭിപ്രായം പറയുന്നതും തമ്മിൽ വലിയ അന്തരങ്ങളുണ്ടെന്ന്​ പ്രണബ്​ദാക്ക്​ അറിയാത്തതല്ലെന്ന്​ ബി.ജെ.പി വിരുദ്ധ പക്ഷക്കാർ അമർഷം കൊള്ളുന്നു.

2019ലെ ലോക്​സഭ തെരഞ്ഞെടുപ്പു കഴിയു​േമ്പാൾ കിങ്ങോ, കിങ്​ മേക്കറോ ആകാൻ പ്രണബ്​ മുഖർജി മോഹം ബാക്കി വെക്കുന്നു​ണ്ടോ? മുൻരാഷ്​ട്രപതിക്ക്​ സജീവ രാഷ്​ട്രീയമാകാൻ പാടില്ലെന്ന്​ പറഞ്ഞു കൂടാ. സുപ്രീംകോടതി ചീഫ്​ ജസ്​റ്റിസ്​ അല്ലാതാകുന്ന നേരത്ത്​ ഗവർണറാകണമോ എന്ന്​ തീരുമാനി​ക്കേണ്ടത്​ ആ വ്യക്​തിയാണ്​. മുൻരാഷ്​ട്രപതി പിന്നെയും രാഷ്​ട്രീയത്തിലിറങ്ങി പ്രധാനമന്ത്രി സ്​ഥാനാർഥിത്വത്തിന്​ കളിക്കണ​മോ എന്ന്​ തീരുമാനിക്കേണ്ടതും ഒൗചിത്യ ബോധമാണ്​. തെരഞ്ഞെടുപ്പിനു ശേഷം ബി.ജെ.പിക്കോ കോൺഗ്രസിനോ കേവല ഭൂരിപക്ഷമില്ലാത്ത ചുറ്റുപാടിൽ മുന്നാം ചേരിയുടെ കൈത്തോങ്ങിൽ, ബി.ജെ.പിയുടെ മൗനാനുവാദത്തോടെ, കോൺഗ്രസി​​​െൻറ നിസഹായതക്കിടയിൽ സർവസമ്മതനായൊരു പ്രധാനമന്ത്രി സ്​ഥാനാർഥിയായി കടന്നു വരാനുള്ള പഴുത്​ ഉപയോഗപ്പെടുത്തണമെന്ന്​ മുഖർജി ആഗ്രഹിക്കുന്നുണ്ടാകാമെന്ന അടക്കം പറച്ചിലുകൾ ഉണ്ടാവുന്നുണ്ട്​. ചുരുങ്ങിയ പക്ഷം, ഒരു സർവസമ്മതനു വേണ്ടി കളത്തിലിറങ്ങാതെ കരുനീക്കം നടത്താൻ മുഖർജിയെന്ന രാഷ്​ട്രീയ ചാണക്യന്​ കഴിയും. ​അതി​​​െൻറയൊക്കെ ലക്ഷണങ്ങളാണോ കണ്ടു തുടങ്ങുന്നത്​? അതറിയാൻ കാത്തിരിക്കേണ്ടി വരും. കാരണം, ഇത്​ പ്രണബ്​ മുഖർജിയാണ്​.