‘ഇത് ചെറിയൊരു കാൽവെപ്പാണ്’’ -ഭാ​ര​ത്​ ജോ​ഡോ യാ​ത്ര​യു​ടെ അ​ന്ത്യ​ത്തി​ൽ ശ്രീ​ന​ഗ​റി​ൽ രാ​ഹു​ൽ ഗാ​ന്ധി ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​​െ​ന്റ പൂ​ർ​ണ​രൂ​പം

ഭാ​ര​ത്​ ജോ​ഡോ യാ​ത്ര​യു​ടെ അ​ന്ത്യ​ത്തി​ൽ, ശ്രീ​ന​ഗ​റി​ൽ രാ​ഹു​ൽ ഗാ​ന്ധി ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​​െ​ന്റ പൂ​ർ​ണ​രൂ​പ​മാ​ണി​ത്. വാ​ർ​ത്ത​ക​ളി​ൽ ഇൗ ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​െ​ന്റ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ വ​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും പൂ​ർ​ണ​രൂ​പം പ​ല​ത​ര​ത്തി​ൽ പ്ര​സ​ക്ത​മാ​ണ്. രാ​ഹു​ൽ ഗാ​ന്ധി താ​ൻ  ക​ട​ന്നു​വ​രു​ന്ന അ​വ​സ്ഥ​ക​ളെ, രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ന്റ ഭീ​തി​ദ​മാ​യ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​ങ്ങ​ളെ, ക​ശ്​​മീ​ര​ത്വ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഇ​തി​ൽ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. ത​െ​ന്റ ത​ന്നെ ഇ​ന്ന​െ​ല​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചും  രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ന്റ ഭാ​വി​യെ​ക്കു​റി​ച്ചും സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു.

വേ​ദി​യി​ലു​ള്ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​െ​ന്റ മ​ഹ​നീ​യ​രാ​യ നേ​താ​ക്ക​ളേ, മ​ഹ​നീ​യ​രാ​യ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ നേ​താ​ക്ക​ളേ, എ​െ​ന്റ പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രേ, സ​ഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രേ, മാ​ധ്യ​മ​സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളേ, നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​വ​ർ​ക്കും ഹൃ​ദ​യം നി​റ​ഞ്ഞ സ്വാ​ഗ​തം.

നി​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഇ​ന്നി​വി​ടെ ഈ ​മ​ഞ്ഞും​കൊ​ണ്ട് നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, നി​ങ്ങ​ളി​ൽ ആ​ർ​ക്കും ത​ണു​പ്പ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ൾ ഈ ​പെ​യ്ത്തി​ൽ നി​ൽ​ക്കു​ക​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ആ​രും ന​ന​യു​ന്നി​ല്ല. വേ​ന​ലി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വേ​ന​ൽ അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ട​ി​ല്ല. അ​തു​പോ​ലെ ഈ ​ത​ണു​പ്പി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ത​ണു​പ്പ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ന്നി​ല്ല. എ​ന്തെ​ന്നാ​ൽ ഈ ​രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ന്റ ശ​ക്തി നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പ​മാ​ണു​ള്ള​ത്.

പ്രി​യ​ങ്ക പ​റ​യു​ന്ന​ത് ഞാ​ൻ കേ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പ്രി​യ​ങ്ക പ​റ​ഞ്ഞു, എ​െ​ന്റ സ​ന്ദേ​ശ​ത്തെ കു​റി​ച്ച്. പ്രി​യ​ങ്ക സം​സാ​രി​ച്ച​പ്പോ​ൾ, സാ​ധാ​ര​ണ സം​ഭ​വി​ക്കാ​ത്ത​താ​ണ്. എ​െ​ന്റ ക​ണ്ണു​ക​ൾ നി​റ​ഞ്ഞു​പോ​യി. എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ, ഞാ​ൻ ക​ന്യാ​കു​മാ​രി​യി​ൽ​നി​ന്ന് യാ​ത്ര ആ​രം​ഭി​ച്ചു. രാ​ജ്യം മു​ഴു​വ​ൻ കാ​ൽ​ന​ട​യാ​യി സ​ഞ്ച​രി​ച്ചു. സ​ത്യ​സ​ന്ധ​മാ​യി പ​റ​യാം, നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​ത്ഭു​തം തോ​ന്നി​യേ​ക്കാം, പ​ക്ഷേ ഞാ​ൻ വ​ള​രെ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി എ​ല്ലാ ദി​വ​സ​വും എ​ട്ടു പ​ത്ത് കി​ലോ​മീ​റ്റ​റു​ക​ളോ​ളം ഓ​ടു​ന്ന ഒ​രാ​ളാ​ണ്. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഞാ​ൻ ക​രു​തി​യി​രു​ന്നു, ക​ന്യാ​കു​മാ​രി​യി​ൽ​നി​ന്നും ക​ശ്മീ​ർ വ​രെ യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​ന്ന​ത് അ​ത്ര ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ള്ള കാ​ര്യ​മ​ല്ല എ​ന്ന്. എ​െ​ന്റ മ​ന​സ്സി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് അ​ത് വ​ള​രെ എ​ളു​പ്പ​മാ​ണ് എ​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു. കാ​യി​ക​മാ​യി എ​നി​ക്ക് ഇ​ത് ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ള്ള ഒ​രു ജോ​ലി​യാ​യി​ത്തീ​രു​മെ​ന്ന് ഒ​രി​ക്ക​ലും ക​രു​തി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, ഞാ​ൻ വേ​ണ്ട​ത്ര കാ​യി​ക​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട് എ​ന്ന തോ​ന്ന​ലി​ൽ എ​നി​ക്ക് അ​ൽ​പം അ​ഹ​ങ്കാ​ര​വും വ​ന്നി​രി​ക്കാം. എ​ന്നാ​ൽ, പി​ന്നീ​ട് കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ മാ​റി​മ​റി​ഞ്ഞു.

ഞാ​ൻ ചെ​റു​താ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ൾ ഫു​ട്ബാ​ൾ ക​ളി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. കോ​ള​ജി​ൽ പ​ഠി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ഫു​ട്ബാ​ൾ ക​ളി​ക്കു​ന്ന​തി​നി​ട​യി​ൽ എ​നി​ക്ക് കാ​ൽ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ൽ പ​രി​ക്കു പ​റ്റു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഞാ​ന​ത് മ​റ​ന്നേ പോ​യി​രു​ന്നു. കാ​ൽ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ൽ വേ​ദ​ന​യൊ​ന്നും വ​രാ​റി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അ​തു​കൊ​ണ്ട് അ​ക്കാ​ര്യം മ​റ​ന്നു​പോ​യി​രു​ന്നു. വേ​ദ​ന അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടാ​താ​യി​. എ​ന്നാ​ൽ, ക​ന്യാ​കു​മാ​രി​യി​ൽ​നി​ന്ന് പു​റ​പ്പെ​ട്ട് അ​ഞ്ചാ​റു ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ കാ​ൽ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ൽ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളാ​യി. രൂ​ക്ഷ​മാ​യ പ്ര​ശ്ന​മാ​യി അ​ത് മാ​റി. എ​ല്ലാ അ​ഹ​ങ്കാ​ര​വും അ​സ്ത​മി​ച്ചു. ഞാ​ൻ ആ​ലോ​ചി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി; ഞാ​ൻ ആ​ലോ​ചി​ച്ചു, ഈ ​യാ​ത്ര​യി​ൽ ന​ട​ന്നു​തീ​ർ​ക്കേ​ണ്ട 3500ല​ധി​കം കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ എ​നി​ക്ക് ന​ട​ന്നു തീ​ർ​ക്കാ​നാ​വു​മോ? അ​തോ ഞാ​ൻ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​മോ? വ​ള​രെ എ​ളു​പ്പ​മെ​ന്ന് ഞാ​ൻ ക​രു​തി​യൊ​രു കാ​ര്യം, വ​ള​രെ പ്ര​യാ​സ​ക​ര​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ഏ​തെ​ല്ലാ​മോ രീ​തി​യി​ൽ ഞാ​നീ ദൗ​ത്യം പൂ​ർ​ത്തീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഈ ​യാ​ത്ര​യി​ൽ വ​ള​രെ​യ​ധി​കം കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​ക്കാൻ അ​വ​സ​രം ഉ​ണ്ടാ​യി. കു​റെ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ പ​ഠി​ച്ചു. ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​യ​ട്ടെ, വ​ള​രെ​യ​ധി​കം വേ​ദ​ന സ​ഹി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. പ​ക്ഷേ അ​തു ഞാ​ൻ സ​ഹി​ച്ചു. വ​ഴി​യി​ൽ യാ​ത്ര​ക്കി​ട​യി​ൽ ഒ​രു​ദി​വ​സം എ​നി​ക്ക് ക​ഠി​ന​മാ​യ വേ​ദ​ന അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ, ഞാ​ൻ ആ​ലോ​ചി​ച്ചു​പോ​യി: ആ​റേ​ഴു മ​ണി​ക്കൂ​റു​ക​ൾ ഇ​നി​യും ന​ട​ക്കാ​നു​ണ്ട്. അ​ന്ന​ത്തെ ന​ട​പ്പ് ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി​ത്തീ​രും എ​ന്നെ​നി​ക്കു തോ​ന്നി.

അ​പ്പോ​ൾ ചെ​റി​യൊ​രു പെ​ൺ​കു​ട്ടി ഓ​ടി​വ​ന്നു. എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു, ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി ഒ​രു കാ​ര്യം എ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​ന്നാ​ൽ, അ​ത് ഇ​പ്പോ​ൾ വാ​യി​ക്ക​രു​ത്. പി​ന്നീ​ട് മാ​ത്ര​മേ അ​ത് വാ​യി​ക്കാ​വൂ. പി​ന്നെ അ​വ​ൾ എ​ന്നെ ആ​ലിം​ഗ​നം​ചെ​യ്ത് ഓ​ടി​പ്പോ​യി. ഞാ​ൻ ക​രു​തി, ഇ​പ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ അ​ത് വാ​യി​ക്ക​ണം, അ​വ​ൾ എ​ന്താ​ണ് എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ന്ന് അ​റി​യ​ണം.

അ​വ​ൾ എ​ഴു​തി​യത് ഇ​പ്ര​കാ​ര​മാ​യി​രു​ന്നു: നി​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ൽ​മു​ട്ടു​ക​ളി​ൽ വേ​ദ​ന​യു​ണ്ട് എ​ന്ന് എ​നി​ക്കു മ​ന​സ്സി​ലാ​യി. എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ ആ ​കാ​ലി​ൽ വ​സ്ത്ര​മു​ര​യു​മ്പോ​ൾ നി​ങ്ങ​ളു​ടെ മു​ഖ​ത്ത് വേ​ദ​ന തെ​ളി​യു​ന്ന​ത് എ​നി​ക്ക് കാ​ണാ​നാ​കു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, എ​നി​ക്ക് നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​യാ​നു​ള്ള​ത്, എ​നി​ക്ക് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​പ്പം ക​ന്യാ​കു​മാ​രി​യി​ലേ​ക്ക് വ​രാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞി​ല്ല. എ​െ​ന്റ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ എ​ന്നെ അ​ങ്ങോ​ട്ട് വ​രാ​ൻ അ​നു​വ​ദി​ച്ചി​​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, ഞാ​ൻ എ​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ൽ അ​ങ്ങേ​ക്കൊ​പ്പം അ​ങ്ങ​യു​ടെ ചാരെ ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ എ​നി​ക്ക് അ​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ങ്ങ് അ​ങ്ങേ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യ​ല്ല ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​െ​ത​ന്ന്. നി​ങ്ങ​ൾ എ​നി​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യാ​ണ് ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​​ത്. എ​െ​ന്റ ഭാ​വി​ക്കാ​യാ​ണ് ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​ത് വാ​യി​ച്ച് ആ ​നി​മി​ഷം അ​ത്ഭു​ത​ക​ര​മാ​യി അ​ന്നേ ദി​വ​സ​ത്തേ​ക്ക് എ​െ​ന്റ വേ​ദ​ന അ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി.

പി​ന്നീ​ട് ഒ​ര​വ​സ​ര​ത്തി​ൽ, ന​ട​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കെ അ​വി​ടെ ത​ണു​പ്പ് രൂ​ക്ഷ​മാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്നു. അ​തി​രാ​വി​ലെ ആ​യി​രു​ന്നു. അ​വി​ടേ​ക്ക് നാ​ല് കു​ട്ടി​ക​ൾ വ​ന്നു. പ​റ​യ​ണ​മോ വേ​ണ്ട​യോ എ​ന്ന് എ​നി​ക്ക​റി​യി​ല്ല. ചെ​റി​യ കു​ട്ടി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഭി​ക്ഷ യാ​ചി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ. അ​വ​രെ​ന്റെ അ​ടു​ത്തേ​ക്ക് വ​ന്നു. അ​വ​ർ​ക്ക് വേ​ണ്ട​ത്ര വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ൾ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. എ​ന്തോ ജോ​ലി ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​രി​ക്കാം. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം, അ​വ​രു​ടെ ശ​രീ​ര​ത്തി​ൽ അ​ഴു​ക്കുപ​റ്റി​യി​രു​ന്നു. ഞാ​ന​ത് ശ്ര​ദ്ധി​ച്ച​തേ​യി​ല്ല. അ​വ​രെ ഞാ​ൻ ചേ​ർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ചു. മു​ട്ടു​കു​ത്തി നി​ന്നാ​ണ് ഞാ​ൻ അ​വ​രെ ചേ​ർ​ത്തു​പി​ടി​ച്ച​ത്. കാ​ര​ണം എ​നി​ക്ക് അ​വ​രു​ടെ ഉ​യ​ര​ത്തി​നൊ​പ്പം നി​ൽ​ക്ക​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞാ​നി​ത് പ​റ​യ​ണ​മെ​ന്ന് ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ച​ത​ല്ല, പ​ക്ഷേ പ​റ​യു​ക​യാ​ണ്. അ​വ​ർ​ക്ക് ത​ണു​പ്പ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ വി​റ​ക്കു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, അ​വ​ർ​ക്ക് ഭ​ക്ഷ​ണ​വും ല​ഭി​ച്ചി​രി​ക്കില്ല. ചെ​റി​യ കു​ട്ടി​ക​ൾ പ​ണി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അ​പ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ ആ​ലോ​ചി​ച്ചു: ഇ​വ​ർ ക​മ്പി​ളി​യു​ടു​പ്പു​ക​ൾ ധ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ങ്കി​ൽ, ഇ​വ​ർ ജാ​ക്ക​റ്റു​ക​ൾ ധ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ങ്കി​ൽ, ഞാ​നും അ​ത് ധ​രി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. ഞാ​നി​ത് എ​ന്തി​നാ​ണ് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് എ​ന്നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ, ഞാ​ൻ അ​വ​രു​മാ​യു​ള്ള സം​സാ​രം അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ച്ച് മു​ന്നോ​ട്ട് ന​ട​ന്ന​പ്പോ​ൾ, എ​നി​ക്കൊ​പ്പം ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ഒ​രാ​ൾ എ​െ​ന്റ ചെ​വി​യി​ൽ ഇ​പ്ര​കാ​രം പ​റ​ഞ്ഞു: രാ​ഹു​ൽ​ജി, ഈ ​കു​ട്ടി​ക​ൾ അ​ഴു​ക്കാ​ർ​ന്ന​വ​രാ​ണ്. ഇ​വ​രു​ടെ​യൊ​ന്നും അ​ടു​ത്തേ​ക്ക് താ​ങ്ക​ൾ ഇ​ങ്ങ​നെ പോ​കാ​ൻ പാ​ടി​ല്ല. അ​പ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു: അ​വ​ർ താ​ങ്ക​ളെ​ക്കാ​ൾ, എ​ന്നെ​ക്കാ​ൾ വൃ​ത്തി​യു​ള്ള​വ​രാ​ണ്. ഈ ​രാ​ജ്യ​ത്ത് ചി​ല​പ്പോ​ഴെ​ല്ലാം ഇ​ത്ത​രം ചി​ന്താ​രീ​തി കാ​ണാ​റു​ണ്ട്.

മ​റ്റൊ​രു സം​ഭ​വം ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​യാം. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, ആ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ന​ല്ല കാ​ര്യ​മാ​യി തോ​ന്നു​ക​യി​ല്ല. ഞാ​ൻ സ​ഞ്ച​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോ​ൾ, നി​ങ്ങ​ൾ അ​തു ക​ണ്ടി​രി​ക്കും. ഒ​രു​പാ​ട് സ്ത്രീ​ക​ൾ ക​ര​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് എ​ന്നെ കാ​ണാ​ൻ എ​ത്തി​യ​ത്. നി​ങ്ങ​ൾ അ​ത് ക​ണ്ടോ? നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് അ​റി​യാ​മോ അ​വ​രെ​ന്തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് ക​ര​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​ത് എ​ന്ന്?

അ​വ​രി​ൽ ഒ​രു​പാ​ട് സ്ത്രീ​ക​ൾ വ​ള​രെ വി​കാ​ര​പ​ര​മാ​യാ​ണ് പെ​രു​മാ​റി​യി​രു​ന്ന​ത്. എ​ന്നെ ക​ണ്ട് അ​വ​ർ ക​ര​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ചി​ല സ്ത്രീ​ക​ൾ ക​ര​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു, അ​വ​ർ​ക്ക് നേ​രെ ബ​ലാ​ത്സം​ഗം ന​ട​ന്നി​രു​ന്നു എ​ന്ന്. അ​വ​രെ മാ​ന​ഭം​ഗം ചെ​യ്തു എ​ന്ന്. അ​വ​രു​ടെ ബ​ന്ധു​ക്ക​ളാ​യ​വ​ർ ത​ന്നെ അ​വ​രെ മാ​ന​ഭം​ഗ​ത്തി​ന് ഇ​ര​യാ​ക്കി എ​ന്ന്. സ​ഹോ​ദ​രി, ഞാ​ൻ ഇ​ക്കാ​ര്യം പൊ​ലീ​സി​നോ​ട് പ​റ​യ​ട്ടെ എ​ന്ന് ഞാ​ൻ അ​വ​രോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ, അ​വ​ർ എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞ​ത് രാ​ഹു​ൽ​ജി, പൊ​ലീ​സി​നോ​ട് പ​റ​യ​രു​ത്. താ​ങ്ക​ൾ ഇ​ക്കാ​ര്യം അ​റി​യ​ണ​മെ​ന്ന് ഞ​ങ്ങ​ൾ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, പൊ​ലീ​സി​നോ​ട് ഇ​ക്കാ​ര്യം പ​റ​യ​രു​ത്. ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കൂ​ടു​ത​ൽ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടു​ക​ൾ ഉ​ണ്ടാ​കും. ഇ​താ​ണ് ന​മ്മു​ടെ രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ന്റ സ​ത്യാ​വ​സ്ഥ.

ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള മ​റ്റു​പ​ല കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളും എ​നി​ക്ക് നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​യാ​നാ​കും.

പി​ന്നീ​ട് ഞാ​ൻ ക​ശ്മീ​രി​ന്റെ അ​തി​രു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങു​മ്പോ​ൾ, ആ​ലോ​ചി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ ഞാ​ൻ താ​ഴെ നി​ന്ന് മു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ക​യ​റു​ക​യാ​ണ്. വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു മു​മ്പ് ഇ​തേ വ​ഴി​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് എ​െ​ന്റ ബ​ന്ധു​ക്ക​ൾ മു​ക​ളി​ൽ​നി​ന്ന് താ​ഴേ​ക്ക് വ​ന്ന​ത്. ക​ശ്മീ​രി​ൽ​നി​ന്ന് അ​ല​ഹ​ബാ​ദി​ലേ​ക്ക് ഗം​ഗ​യു​ടെ തീ​ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് പോ​യ​ത്. എ​നി​ക്ക​പ്പോ​ൾ തോ​ന്നി, ഞാ​ൻ എ​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് മ​ട​ങ്ങു​ക​യാ​ണെ​ന്ന്.

ചെ​റു​താ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ ത​ന്നെ ഞാ​ൻ സ​ർ​ക്കാ​ർ കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ് താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. എ​നി​ക്ക് എ​ന്റേ​താ​യി ഒ​രു വീ​ടി​ല്ല. അ​ക്കാ​ര​ണ​ത്താ​ൽ എ​നി​ക്ക് വീ​ട് – അ​തി​നൊ​രു ഘ​ട​ന ഉ​ണ്ടാ​കു​മ​ല്ലോ – അ​തി​ന് ഞാ​ൻ ഒ​രി​ക്ക​ലും വീ​ടാ​യി ക​രു​തി​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഞാ​ൻ എ​വി​ടെ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നാ​ലും ഞാ​ൻ അ​തി​നെ ഒ​രു കെ​ട്ടി​ട​മാ​യി ക​ണ​ക്കാ​ക്കി​യ​ത​ല്ലാ​തെ, വീടാ​യി ക​രു​തി​യ​തേ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. വീ​ട് എ​ന്നെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം ഒ​രു ഭാ​വ​ന മാ​ത്ര​മാ​ണ്. ജീ​വി​ത​ത്തി​നാ​യു​ള്ള ഒ​രു​പാ​ധി. ചി​ന്തി​ക്കാ​നു​ള്ള ഒ​രു കാ​ര്യം.

ഇ​വി​ടെ എ​ന്തി​നെ​യാ​ണോ നി​ങ്ങ​ൾ ക​ശ്മീ​ര​ത്വം എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്, ഞാ​ൻ അ​തി​നെ എ​െ​ന്റ വീ​ടാ​യി ക​രു​തു​ന്നു. ഈ ​ക​ശ്മീ​ര​ത്വം എ​ന്നു​പ​റ​യു​ന്ന​ത് എ​ന്താ​ണ്? ശൈ​വ​ചി​ന്ത​യി​ൽ അ​ത് ഒ​രു ത​ല​ത്തി​ൽ, ആ​ഴ​ത്തി​ൽ പോ​വു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ അ​തി​നെ ശൂ​ന്യ​ത എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കാം. ത​നി​ക്കെ​തി​രെ ത​ന്നെ, ത​ന്റെത​ന്നെ അ​ഹ​ങ്കാ​ര​ത്തി​നെ​തി​രെ, ത​ന്റെ ത​ന്നെ ചി​ന്ത​ക​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന ആ​ക്ര​മ​ണ​മാ​ണ​ത്. മ​റ്റൊ​രു ത​ര​ത്തി​ൽ ഇ​സ്‍ലാ​മി​ന​ക​ത്ത് – ഇ​വി​ടെ ശൂ​ന്യ​ത എ​ന്ന് പ​റ​യു​ന്ന​തി​നെ – അ​വി​ടെ ഫ​നാ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്നു. അ​തി​െ​ന്റ ത​ത്ത്വം ഒ​ന്നുത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഇ​സ്‍ലാ​മി​ന​ക​ത്ത് ഫ​നാ എ​ന്ന​തി​ന​ർ​ഥം ത​നി​ക്കുമേ​ൽ ത​ന്നെ ന​ട​ത്തു​ന്ന ആ​ക്ര​മ​ണ​മാ​ണ്. ത​െ​ന്റത​ന്നെ ചി​ന്ത​ക​ൾ​ക്കുമേ​ലു​ള്ള ആ​ക്ര​മ​ണം. ഞാ​ൻ ഇ​താ​ണ്, എ​െ​ന്റ പ​ക്ക​ൽ ഇ​തു​ണ്ട്, എ​െ​ന്റ കൈ​വ​ശം ഈ ​വി​ജ്ഞാ​നം ഉ​ണ്ട്, എ​െ​ന്റ പ​ക്ക​ൽ ഈ ​വീ​ടു​ണ്ട് തു​ട​ങ്ങി നാം ​കെ​ട്ടി​യു​യ​ർ​ത്തു​ന്ന പൊ​ങ്ങ​ച്ച​ങ്ങ​ൾ. അ​ത്ത​രം പൊ​ങ്ങ​ച്ച​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മേ​ൽ ന​ട​ത്തു​ന്ന ആ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ൾ. അ​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് ശൂ​ന്യ​ത; അ​തുത​ന്നെ​യാ​ണ് ഫ​നാ.

ഈ ​മ​ണ്ണി​ൽ നി​ല​നി​ൽ​ക്കു​ന്ന ഈ ​ര​ണ്ട് ചി​ന്താ​ധാ​ര​ക​ളും ത​മ്മി​ൽ വ​ള​രെ ആ​ഴ​ത്തി​ലു​ള്ള ഒ​രു ബ​ന്ധം നി​ല​വി​ലു​ണ്ട്. വ​ള​രെ കാ​ല​മാ​യു​ള്ള ബ​ന്ധ​മാ​ണ​ത്. ഇ​തി​നെ​യാ​ണ് നാം ​ക​ശ്മീ​ര​ത്വം എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്.

ഇ​ത്ത​രം ചി​ന്ത​ക​ൾ മ​റ്റു സം​സ്ഥാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലും നി​ല​വി​ലു​ണ്ട്. ഗാ​ന്ധി​ജി വൈ​ഷ്ണ​വ​ജ​ന​തോ​യെ കു​റി​ച്ച് സം​സാ​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നെത​ന്നെ​യാ​ണ് നാം ​ഇ​വി​ടെ ശൂ​ന്യ​ത, ഫ​നാ എ​ന്നെ​ല്ലാം പ​റ​യു​ന്ന​ത്. അ​തി​നെ ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ൽ വൈ​ഷ്ണ​വ​ജ​ന​തോ എ​ന്നു പ​റ​യു​ന്നു. അ​സ​മി​ൽ ശ​ങ്ക​ർ​ദേ​വും ഈ ​കാ​ര്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു ത​ന്നെ പ​റ​ഞ്ഞു. ക​ർ​ണാ​ട​ക​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ന​മ്മു​ടെ കൂ​ടെ പ​ല​രും എ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​വി​ടെ ബ​സ​വേ​ശ്വ​ര​ൻ ഇ​തേ കാ​ര്യം​ത​ന്നെ പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ നാ​രാ​യ​ണ​ഗു​രു​വും ഇ​തേ കാ​ര്യം പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. മ​ഹാ​രാ​ഷ്ട്ര​യി​ൽ ജ്യോ​തി​ബാ​ഫു​​െല​യും ഇ​ക്കാ​ര്യം പ​റ​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇ​വി​ടെ നാം ​അ​തി​നെ ക​ശ്മീ​ര​ത്വം എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്നു. ആ​ളു​ക​ളെ പ​ര​സ്പ​രം ബ​ന്ധി​പ്പി​ക്കു​ക, ആ​രെ​യും ആ​ക്ര​മി​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​ക, സ്വ​ന്തം കു​റ​വു​ക​ൾ കാ​ണു​ക –അ​താ​ണ് ക​ശ്മീ​ര​ത്വം.

ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു, എ​െ​ന്റ കു​ടും​ബം ക​ശ്മീ​രി​ൽ​നി​ന്ന് ഗം​ഗ​യു​ടെ ഓ​ര​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് പോ​യ​വ​രാ​ണ് എ​ന്ന്. അ​ല​ഹ​ബാ​ദി​ൽ, ത്രിവേണീ സം​ഗ​മ​ത്തി​ന്റെ വ​ള​രെ​യ​ടു​ത്ത്, അ​വി​ടെ​യാ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട്. ഇ​വി​ടെ​നി​ന്നും അ​വ​ർ അ​വി​ടേ​ക്ക് പോ​യ​പ്പോ​ൾ അ​വ​ർ ക​ശ്മീ​ര​ത്വ​ത്തി​ലെ ആ ​ചി​ന്ത​യെ ഗം​ഗ​യി​ൽ നി​ക്ഷേ​പി​ച്ചു. ഗം​ഗ​യി​ൽ നി​ക്ഷേ​പി​ച്ച ആ ​ബോ​ധ​ത്തെ ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ൽ പ്ര​ച​രി​പ്പി​ച്ചു. ഉ​ത്ത​ർ​പ്ര​ദേ​ശി​ൽ അ​തി​നെ​യാ​ണ് ഗം​ഗാ​യ​മു​നാ സം​സ്കാ​രം എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്.

എ​െ​ന്റ കു​ടും​ബം വ​ള​രെ വ​ലി​യ കാ​ര്യ​മൊ​ന്നും ചെ​യ്തി​ല്ല. ചെ​റി​യ കാ​ര്യ​മാ​ണ് ചെ​യ്ത​ത്. നി​ങ്ങ​ൾ അ​വ​രെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച​ത്, ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ത അ​വ​രെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച​ത്, ല​ഡാ​ക്കി​ലെ ജ​ന​ത അ​വ​രെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച​ത്. അ​തി​ൽ അ​നേ​കം മ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​ത്ത​ക​ളു​ണ്ട്. അ​വ​രു​ടെ അ​ടു​ത്തും അ​തേ ചി​ന്താ​ശൂ​ന്യ​ത​യെ കു​റി​ച്ചു​ള്ള ചി​ന്ത നി​ല​നി​ന്നി​രു​ന്നു. അ​വ​ര​തി​നെ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. ആ ​ചി​ന്താ​ധാ​ര​യെ, ആ ​ബോ​ധ​ത്തെ അ​വ​ർ ഗം​ഗ​യി​ൽ നി​ക്ഷേ​പി​ച്ചു.

ഇ​വി​ടേ​ക്ക് വ​രു​മ്പോ​ൾ, ഇ​വി​ടേ​ക്ക് ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ ഇ​ക്കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ഓ​ർ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നി​ട​യി​ൽ സു​ര​ക്ഷാ​ഭ​ട​ന്മാ​ർ എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു, താ​ങ്ക​ൾ​ക്ക് ഇ​ന്ത്യ മു​ഴു​വ​നും സ​ഞ്ച​രി​ക്കാം. ജ​മ്മു​വി​ലും അ​ങ്ങ​നെ സ​ഞ്ച​രി​ക്കാം. എ​ന്നാ​ൽ, ക​ശ്മീ​രി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള അ​വ​സാ​ന​ത്തെ നാ​ല് ദി​വ​സ​ങ്ങ​ൾ താ​ങ്ക​ൾ വാ​ഹ​ന​ത്തി​ൽ മാ​ത്ര​മേ സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​വൂ. വേ​ണു​ഗോ​പാ​ൽ മു​മ്പ് എ​ന്നോ​ട് ഇ​ക്കാ​ര്യം പ​റ​ഞ്ഞു. ഇ​വി​ടെ യാ​ത്ര​യു​ടെ സം​ഘാ​ട​നം ന​ട​ത്തു​ന്ന​വ​ർ ഇ​തു​ത​ന്നെ എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു. മൂ​ന്നു നാ​ല് ദി​വ​സം മു​മ്പ് ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​നാ​യി എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു: നി​ങ്ങ​ൾ കാ​ൽ​ന​ട​യാ​യി യാ​ത്ര ചെ​യ്യു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് നേ​രെ ഗ്ര​നേ​ഡ് ആ​ക്ര​മ​ണം ഉ​ണ്ടാ​കാ​നു​ള്ള സാ​ധ്യ​ത​യു​ണ്ട്.

ഇ​തെ​ല്ലാം കേ​ട്ട​പ്പോ​ൾ ഞാ​ൻ ക​രു​തി. ഞാ​നെ​െ​ന്റ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് പോ​വു​ക​യാ​ണ്. കാ​ൽ​ന​ട​യാ​യി ത​ന്നെ എ​െ​ന്റ വീ​ട്ടി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളുടെ ഇ​ട​യി​ലൂ​ടെ ഞാ​ൻ പോ​കും. എ​ന്നോ​ട് വെ​റു​പ്പ് പു​ല​ർ​ത്തു​ന്ന​വ​ർ, എ​ന്തു​കൊ​ണ്ട് അ​വ​ർ​ക്ക് ഒ​ര​വ​സ​രം കൊ​ടു​ത്തു​കൂ​ടാ? എ​െ​ന്റ വെ​ള്ള കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ന്റെ നി​റം മാ​റ്റു​ന്ന​തി​നാ​യി അ​വ​ർ​ക്കൊ​രു അ​വ​സ​രം കൊ​ടു​ത്താ​ൽ എ​ന്ത്? അ​വ​ര​ത് ചു​മ​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ.

എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ, എ​െ​ന്റ കു​ടും​ബം എ​ന്നെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്, ഗാ​ന്ധി​ജി എ​ന്നെ പ​ഠി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്, ജീ​വി​ക്കു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ ഭ​യ​മി​ല്ലാ​തെ ജീ​വി​ക്കു​കത​ന്നെ വേ​ണം. അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ ജീ​വി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ ഞാ​ൻ അ​വ​സ​രം ന​ൽ​കി. ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു: ഞാ​ൻ നാ​ലു ദി​വ​സ​വും കാ​ൽ​ന​ട​യാ​യിത​ന്നെ പോ​കും. എ​െ​ന്റ ടീ​ഷ​ർ​ട്ടിെ​ന്റ വെ​ള്ള​നി​റം മാ​റ്റി​ത്ത​രൂ. അ​ത് ചു​വപ്പി​ക്കൂ. ന​മു​ക്ക് നോ​ക്കാം.

എ​ന്നാ​ൽ, ഞാ​ൻ എ​ന്തു വി​ചാ​രി​ച്ചു​വോ അ​തു​ത​ന്നെ ന​ട​ന്നു. ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ത എ​നി​ക്ക് നേ​രെ ഹാ​ൻ​ഡ് ഗ്ര​നേ​ഡ് എ​റി​ഞ്ഞില്ല. അ​വ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യം തു​റ​ന്ന് എ​ന്നെ സ്നേ​ഹി​ച്ചു. ആ​ലിം​ഗ​നം ചെ​യ്തു. എ​നി​ക്ക് അ​ത്യ​ധി​ക​മാ​യ സ​ന്തോ​ഷം തോ​ന്നി. എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ അ​വ​രെ​ല്ലാ​വ​രും എ​ന്നെ അ​വ​രു​ടേ​താ​യി സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. മു​തി​ർ​ന്ന​വ​രും കു​ട്ടി​ക​ളും എ​ന്നെ ക​ണ്ണീ​രോ​ടെ ഇ​വി​ടേ​ക്ക് സ്വാ​ഗ​തം ചെ​യ്തു.

ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട്, ഇ​വി​ടെ ജോ​ലി​ചെ​യ്യു​ന്ന ന​മ്മു​ടെ സേ​നാം​ഗ​ങ്ങ​ളോ​ട്, ജോ​ലി​ചെ​യ്യു​ന്ന സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫ് ഭ​ട​ന്മാ​രോ​ട്, അ​വ​രോ​ട് എ​നി​ക്ക് ചി​ല​ത് പ​റ​യാ​നു​ണ്ട്. എ​ല്ലാ​വ​രോ​ടും, ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലെ യു​വാ​ക്ക​ളോ​ട്, കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട്, അ​മ്മ​മാ​രോ​ട്, സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫി​ലെ, ബി.​എ​സ്.​എ​ഫി​ലെ, സൈ​ന്യ​ത്തി​ലെ ഭ​ട​ന്മാ​രോ​ട്, അ​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളോ​ട്, അ​വ​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട്, എ​നി​ക്ക് പ​റ​യാ​നു​ണ്ട്. നോ​ക്കൂ, എ​നി​ക്ക് ഹിം​സ എ​ന്തെ​ന്ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. ഞാ​ൻ ഹിം​സ അ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​വ​നാ​ണ്. അ​തെ​ന്തെ​ന്ന് ക​ണ്ടി​ട്ടു​ള്ള​വ​നാ​ണ്. ഹിം​സ എ​ന്തെ​ന്ന് അ​നു​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ, ഹിം​സ എ​ന്തെ​ന്ന് ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ അ​വ​ർ​ക്ക് ഇ​ക്കാ​ര്യം മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല. ശ്രീ​മാ​ൻ മോ​ദി​യെ പോ​ലെ, ശ്രീ​മാ​ൻ അ​മി​ത് ഷാ​യെ പോ​ലെ, ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളെ പോ​ലെ ഉ​ള്ള​വ​ർ – അ​വ​ർ ഹിം​സ എ​ന്തെ​ന്ന് ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. അ​വ​ർ ഭ​യ​ക്കു​ന്നു. നോ​ക്കൂ, ഇ​വി​ടെ ഞ​ങ്ങ​ൾ നാ​ലു​ദി​വ​സം കാ​ൽ​ന​ട​യാ​യി സ​ഞ്ച​രി​ച്ചു. എ​നി​ക്ക് നി​ങ്ങ​ളോ​ട് ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്ത​ത്തോ​ടെ പ​റ​യാ​നാ​കും, ബി.​ജെ.​പി​യു​ടെ ഒ​രൊ​റ്റ നേ​താ​വുപോ​ലും ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. അ​വ​ർ​ക്ക​തി​ന് സാ​ധി​ക്കു​ക​യി​ല്ല. അ​തൊ​രി​ക്ക​ലും ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ത അ​വ​രെ അ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​ൻ അ​നു​വ​ദി​ക്കാ​ത്ത​തി​നാ​ല​ല്ല. അ​തി​നു കാ​ര​ണം അ​വ​ർ ഭ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു എ​ന്ന​താ​ണ്.

എ​നി​ക്ക് ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ലു​ള്ള യു​വാ​ക്ക​ളോ​ട്, ജ​ന​ങ്ങ​ളോ​ട്, സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫ്-​ബി.​എ​സ്.​എ​ഫ് ഭ​ട​ന്മാ​രോ​ട് എ​ല്ലാം ചി​ല​ത് പ​റ​യാ​നു​ണ്ട്. നോ​ക്കൂ, എ​നി​ക്ക് 14 വ​യ​സ്സു​ള്ള​പ്പോ​ൾ, ഒ​രു​ദി​വ​സം രാ​വി​ലെ ഞാ​ൻ സ്കൂ​ളി​ൽ ജ്യോ​ഗ്രഫി ക്ലാസിൽ ഇരിക്കുകയായിരുന്നു. ​ ഒ​രു ടീ​ച്ച​ർ അ​വിടെ വ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു: രാ​ഹു​ൽ, നി​ന്നെ പ്രി​ൻ​സി​പ്പ​ൽ വി​ളി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. കു​ട്ടി​യാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോ​ൾ, വ​ള​രെ വി​കൃ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു. എ​െ​ന്റ സ​ഹോ​ദ​രി​യോ​ട് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ചോ​ദി​ച്ചു നോ​ക്കാം. എ​ന്തെ​ല്ലാ​മാ​ണ് ഞാ​ൻ ചെ​യ്തി​രു​ന്ന​ത് എ​ന്ന്. ഞാ​ൻ ഇ​പ്പോ​ഴും വി​കൃ​തി​ക​ൾ കാ​ണി​ക്കും. പ്രി​ൻ​സി​പ്പ​ൽ വി​ളി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്, എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും അ​രു​താ​ത്ത​ത് ഞാ​ൻ ചെ​യ്തതിനായിരി​ക്കും, എ​ന്താ​യാ​ലും ഇ​ന്ന് ത​ല്ലു​കൊ​ള്ളും. അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ മു​റി​യി​ൽ ചൂ​ര​ൽ ഉ​ണ്ട് – അ​താ​യി​രു​ന്നു എ​​ന്റെ ചി​ന്ത. എ​ന്നാ​ൽ, ഞാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ മു​റി​യി​ലേ​ക്ക് പോ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോ​ൾ, എ​ന്നെ വി​ളി​ക്കാ​ൻ വ​ന്ന ടീ​ച്ച​റു​ടെ മു​ഖ​ഭാ​വം ക​ണ്ട് എ​ന്തോ പ​ന്തി​കേ​ട് തോ​ന്നി. ഞാ​ൻ പ്രി​ൻ​സി​പ്പ​ലി​ന്റെ മു​റി​യി​ലേ​ക്ക് എ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹം എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു, രാ​ഹു​ൽ, നി​ന​ക്ക് വീ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​രു ഫോ​ൺ ഉ​ണ്ട്. അ​തി​​ന്റെ ശ​ബ്ദ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ത​ന്നെ എ​നി​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​യി, എ​ന്തോ പ്ര​ശ്നം സം​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. എ​​ന്റെ മു​ട്ടുവി​റ​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. ഞാ​ൻ ഫോ​ൺ ചെ​വി​യോ​ട് ചേ​ർ​ത്ത​പ്പോ​ൾ എ​​ന്റെ അ​മ്മ​യു​ടെ കൂ​ടെ ജോ​ലിചെ​യ്യു​ന്ന സ്ത്രീ​യു​ടെ ശ​ബ്ദ​മാ​ണ് കേ​ട്ട​ത്. അ​വ​ർ അ​ല​റി ക​ര​യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ‘‘രാ​ഹു​ൽ, മു​ത്ത​ശ്ശി​ക്ക് വെ​ടി​യേ​റ്റു. മു​ത്ത​ശ്ശി​ക്ക് വെ​ടി​യേ​റ്റു.’’

എ​നി​ക്ക​ന്ന് 14 വ​യ​സ്സാ​യി​രു​ന്നു. നോ​ക്കൂ, ഞാ​നീ പ​റ​യു​ന്ന​ത് പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല. ഇ​ക്കാ​ര്യം ശ്രീ ​അ​മി​ത് ഷാ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല. ശ്രീ ​ഡോ​വ​ലി​നും മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ക്കാ​ര്യം ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. സൈ​ന്യ​ത്തി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. അ​വ​രു​ടെ കു​ടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും.

അ​പ്പോ​ൾ അ​വ​ർ എ​ന്നോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു. ഉ​ന്മു എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ പേ​ര്. അ​വ​ർ പ​റ​ഞ്ഞു, ‘‘മു​ത്ത​ശ്ശി​ക്ക് വെ​ടി​യേ​റ്റു, മു​ത്ത​ശ്ശി​ക്ക് വെ​ടി​യേ​റ്റു.’’ പി​ന്നീ​ട് എ​ന്നെ വ​ണ്ടി​യി​ൽ സ്കൂ​ളി​ൽ​നി​ന്നും കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. പ്രി​യ​ങ്ക​യെ​യും ഞാ​ൻ കൂ​ടെ കൂ​ട്ടി. ഞാ​ൻ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് പോ​യി. ഞാ​നാ സ്ഥ​ലം പോ​യി നോ​ക്കി -മു​ത്ത​ശ്ശി​യു​ടെ ര​ക്തം ത​ളം​കെ​ട്ടി​ക്കി​ട​ന്നി​ടം. അ​ച്ഛ​ൻ വ​ന്നു. അ​മ്മ വ​ന്നു. അ​മ്മ തീ​ർ​ത്തും ത​ള​ർ​ന്നി​രു​ന്നു. ഒ​ന്നും സം​സാ​രി​ക്കാ​നേ സാ​ധി​ക്കാ​ത്ത അ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

പി​ന്നെ, പി​ന്നെ എ​ന്താ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്? ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ കു​ടും​ബം, ഹിം​സ എ​ന്തെ​ന്ന് ക​ണ്ട​വ​ർ (സെ​ൽ​ഫോ​ൺ ഉ​യ​ർ​ത്തി കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്). ഇ​താ, ഇ​തു​ണ്ട​ല്ലോ? ഇ​ത് ഞ​ങ്ങ​ൾ മ​റ്റൊ​രു ത​ര​ത്തി​ലാ​ണ് നോ​ക്കി​ക്കാ​ണു​ന്ന​ത്. ഇ​ത് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും ടെ​ലി​ഫോ​ണാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ഞ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ഇ​ത് വെ​റും ടെ​ലി​ഫോ​ൺ അ​ല്ല.

അ​തി​നു​ശേ​ഷം, ആ​റേ​ഴു വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ശേ​ഷം, ഞാ​ൻ അ​പ്പോ​ൾ അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ ആ​യി​രു​ന്നു. വീ​ണ്ടു​മൊ​രു ടെ​ലി​ഫോ​ൺ വ​ന്നു, മേ​യ് 21ന്. ​പു​ൽ​വാ​മ​യി​ൽ മ​ര​ണ​മ​ട​ഞ്ഞ സൈ​നി​ക​രു​ടെ വീ​ട്ടി​ലേ​ക്ക് ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ ടെ​ലി​ഫോ​ൺ വ​ന്നി​രി​ക്കും. ആ​യി​ര​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് ക​ശ്മീ​രി ജ​ന​ത​യു​ടെ വീ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ ടെ​ലി​ഫോ​ൺ വ​ന്നി​രി​ക്കും. സൈ​നി​ക​രു​ടെ കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് ടെ​ലി​ഫോ​ൺ വ​ന്നി​രി​ക്കും. അ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ എ​നി​ക്കും വന്നു ടെ​ലി​ഫോ​ൺ. അ​ച്ഛ​​ന്റെ ഒ​രു സു​ഹൃ​ത്ത്, എ​നി​ക്ക് ഫോ​ൺ ചെ​യ്ത​ു. അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു: രാ​ഹു​ൽ, ഒ​രു മോ​ശം വാ​ർ​ത്ത​യാ​ണു​ള്ള​ത്. ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു: ഞാ​ന​റി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ച്ഛ​ൻ മ​രി​ച്ചു. അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു. ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു: അ​റി​യി​ച്ച​തി​ന് ന​ന്ദി. ഞാ​ൻ ഫോ​ൺ വെ​ച്ചു.

ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു​വ​ന്ന​ത് ഇ​താ​ണ്: ആ​രാ​ണോ ഹിം​സ ചെ​യ്യി​ക്കു​ന്ന​ത്, ശ്രീ​മാ​ൻ മോ​ദി​യെ പോ​ലെ, ശ്രീ​മാ​ൻ അ​മി​ത് ഷാ​യെ​പോ​ലെ, അ​ജി​ത്ത് ഡോ​വ​ലി​നെ പോ​ലെ, ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സി​ലെ ആ​ൾ​ക്കാ​രെ പോ​ലെ, അ​വ​ർ​ക്ക് ഇ​ക്കാ​ര്യം മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യേ​യി​ല്ല. അ​വ​ർ​ക്ക് വേ​ദ​ന എ​ന്തെ​ന്ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​വു​ക​യി​ല്ല. എ​നി​ക്ക​ത് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. പു​ൽ​വാ​മ​യി​ലെ സൈ​നി​ക​രാ​യി​രു​ന്ന​വ​ർ, അ​വ​രു​ടെ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ മ​ന​സ്സി​ൽ എ​ന്താ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​യ​തെ​ന്ന് എ​നി​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. എ​​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ലും അ​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് ഉ​ണ്ടാ​യ​ത്. ഇ​വി​ടെ ക​ശ്മീ​രി​ൽ മ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ സ്വ​ന്ത​ക്കാ​ർ, അ​വ​രു​ടെ ഹൃ​ദ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ എ​ന്താ​ണ് സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ന്ന് എ​നി​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. ഫോ​ൺ​കാ​ൾ വ​രു​മ്പോ​ൾ അ​വ​ർ​ക്ക് അ​തെ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് അ​നു​ഭ​വ​പ്പെ​ടു​ക എ​ന്ന് എ​നി​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും. എ​​ന്റെ സ​ഹോ​ദ​രി​ക്കും അ​ത് മ​ന​സ്സി​ലാ​കും.

ഇ​ന്ന​ലെ ഏ​തോ പ​ത്ര​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ൻ എ​ന്നോ​ട് ചോ​ദി​ച്ചു, യാ​ത്ര​യു​ടെ ല​ക്ഷ്യം എ​ന്താ​ണ്? യാ​ത്ര​കൊ​ണ്ട് എ​ന്ത് നേ​ട്ട​മാ​ണ് ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന​ത്? ജ​മ്മു-​ക​ശ്മീ​രി​ൽ എ​ന്ത് നേ​ട്ട​മാ​ണ് ല​ക്ഷ്യ​മി​ടു​ന്ന​ത്? അ​ന്നേ​രം എ​​ന്റെ ഉ​ള്ളി​ൽ ചി​ല​ത് തോ​ന്നി. ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞു: ഇ​പ്പോ​ൾ ഒ​ന്നും പ​റ​യു​ന്നി​ല്ല. നാ​ളെ പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ൽ പ​റ​യാം. ഈ ​യാ​ത്ര​യു​ടെ ല​ക്ഷ്യം, ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ഫോ​ൺ​കാ​ളു​ക​ൾ – അ​ത് സൈ​ന്യ​ത്തി​ന്റേ​താ​ക​ട്ടെ, സി.​ആ​ർ.​പി.​എ​ഫി​ന്റേ​താ​ക​ട്ടെ, ക​ശ്മീ​രി​ലെ ജ​ന​ത​യു​ടേ​താ​ക​ട്ടെ, ഇ​ത്ത​രം ഫോ​ൺ​കാ​ളു​ക​ൾ അ​വ​സാ​നി​ക്ക​ണം. ഇ​ത്ത​രം ഫോ​ൺ​കാ​ളു​ക​ൾ ഒ​രു മ​ക​നും ഒ​രു കു​ട്ടി​ക്കും ഒ​രു അ​മ്മ​ക്കും എ​ടു​ക്കേ​ണ്ട സാ​ഹ​ച​ര്യ​മു​ണ്ടാ​ക​രു​ത്. എ​​ന്റെ ല​ക്ഷ്യം, ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ഫോ​ൺ​കാ​ളു​ക​ൾ അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ്.

നോ​ക്കൂ, ബി.​ജെ.​പി-​ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സ് അം​ഗ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്തി​നെ​യാ​ണ് ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത്? എ​ന്നെ ഇ​ല്ലാ​യ്മ ചെ​യ്യാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു. ഞാ​ന​വ​രോ​ട് ന​ന്ദി പ​റ​യു​ന്നു. എ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെ​ന്നാ​ൽ ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞ ശൂ​ന്യ​ത​യെ കു​റി​ച്ച്, ശി​വ​ത​ത്ത്വ​ത്തെ കു​റി​ച്ച് ഞാ​ൻ മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്നു. അ​വ​രോ​ട് ഹൃ​ദ​യ​ത്തി​​ന്റെ അ​ടി​ത്ത​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന് ന​ന്ദി പ്ര​കാ​ശി​പ്പി​ക്കു​ന്നു. കാ​ര​ണം, എ​ത്ര​മാ​ത്രം അ​വ​ർ എ​നി​ക്കു​മേ​ൽ സ​മ്മ​ർ​ദം ഉ​ള​വാ​ക്കു​ന്നു​വോ, എ​ത്ര​മാ​ത്രം അ​വ​രെ​ന്നെ നി​ന്ദി​ക്കു​ന്നു​വോ അ​വ​ർ എ​ന്തു​ത​ന്നെ ചെ​യ്യ​ട്ടെ അ​തി​ൽ നി​ന്ന് ഞാ​ൻ പ​ഠി​ക്കു​ക​യാ​ണ് ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. അ​തു​കൊ​ണ്ട് ഞാ​ൻ അ​വ​രോ​ട് ഒ​രു​ത​ര​ത്തി​ൽ ന​ന്ദി​യു​ള്ള​വ​നാ​ണ്.

എ​ന്നാ​ൽ, ഞാ​ൻ നി​ങ്ങ​ളോ​ട് ആ​ദ്യം പ​റ​ഞ്ഞ കാ​ര്യം: അ​ത് ക​ശ്മീ​ര​ത്വം ആ​ക​ട്ടെ, അ​ത് വൈ​ഷ്ണ​വ​ജ​ന​തോ ആ​ക​ട്ടെ, അ​ത് ശ​ങ്ക​ർ​ദേ​വ്ജി ആ​ക​ട്ടെ, ബ​സ​വ​ൻ ആ​ക​ട്ടെ, നാ​രാ​യ​ണ​ഗു​രു ആ​ക​ട്ടെ, തി​രു​വ​ള്ളു​വ​ർ ആ​ക​ട്ടെ, ഫു​ലെ​യാ​ക​ട്ടെ, ഇ​ക്കൂ​ട്ട​ർ ഈ ​ചി​ന്താ​ധാ​ര​ക്കു മേ​ലാ​ണ് ആ​ക്ര​മ​ണം അ​ഴി​ച്ചു​വി​ടു​ന്ന​ത്. ഇ​ത്ത​രം വി​ചാ​ര​ധാ​ര​ക​ളാ​ക​ട്ടെ ഈ ​രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​​ന്റെ അ​ടി​ത്ത​റ​യാ​ണ്. ഇ​വി​ടെ കൂ​ടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ, യാ​ത്ര​യി​ൽ പ​ങ്കെ​ടു​ത്ത​വ​ർ, ഞ​ങ്ങ​ൾ ചെ​യ്ത​ത് രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​​ന്റെ അ​ടി​ത്ത​റ​യാ​യ ഈ ​ചി​ന്താ​ധാ​ര​ക​ളെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​മാ​ണ്. ഞാ​നി​ത് എ​നി​ക്കാ​യ​ല്ല ചെ​യ്ത​ത്. ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു കാ​ര്യം എ​നി​ക്കാ​യി ചെ​യ്യാ​ൻ എ​നി​ക്ക് ഒ​രി​ക്ക​ലും ക​ഴി​യു​ക​യു​മി​ല്ല. എ​​ന്റെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ൾ​ക്ക് ഇ​ത് ഒ​രി​ക്ക​ലും ന​ന്നാ​യി തോ​ന്നണമെന്നി​ല്ല, എ​ന്നാ​ലും പ​റ​യാ​തെ വ​യ്യ: ഞാ​നി​ത് കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നാ​യു​മ​ല്ല ചെ​യ്ത​ത്. ഞാ​നീ ദൗ​ത്യം, ഞ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഈ ​ദൗ​ത്യം ഏ​റ്റെ​ടു​ത്ത് ന​ട​ത്തി​യ​ത് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യാ​ണ്.

ഈ ​രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​​ന്റെ അ​ടി​ത്ത​റ​ക​ളെ ഇ​ള​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന ഏ​തൊ​രു ചി​ന്താ​ധാ​ര​യാ​ണോ ഉ​ള്ള​ത്, അ​തി​നെ​തി​രെ നി​ല​കൊ​ള്ളു​ക, ഐ​ക്യ​ത്തോ​ടെ നി​ല​കൊ​ള്ളു​ക – വെ​റു​പ്പോ​ടെ​യ​ല്ല കാ​ര​ണം അ​ത് ന​മ്മു​ടെ രീ​തി​യ​ല്ല – സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ നി​ല​കൊ​ള്ളു​ക, അ​താ​ണ് ന​മ്മു​ടെ ദൗ​ത്യം. എ​നി​ക്ക​റി​യാം ന​മ്മ​ൾ സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ നി​ല​കൊ​ള്ളു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ, സ്നേ​ഹ​ത്തോ​ടെ സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ, ന​മു​ക്ക് വി​ജ​യം കൈ​വ​രി​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ക്കു​ക ത​ന്നെ ചെ​യ്യും.

അ​വ​രു​ടെ ആ ​വി​ചാ​ര​ധാ​ര​യെ നാം ​തോ​ൽ​പി​ക്കു​ക മാ​ത്ര​മ​ല്ല ചെ​യ്യു​ക. നാം ​അ​വ​രു​ടെ മ​ന​സ്സി​ൽ​നി​ന്ന് ത​ന്നെ ഈ ​വി​ചാ​ര​ധാ​ര​യെ പി​ഴു​തു​ക​ള​യും.

നി​ങ്ങ​ൾ, ഈ ​രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ലെ ജ​ന​ത ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​വൃ​ത്തി​ക​ളെ സാ​ധൂ​ക​രി​ച്ചു. ബി.​ജെ.​പി ജീ​വി​ത​ത്തി​​ന്റെ, രാ​ഷ്ട്ര​ത​ന്ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഒ​രു രീ​തി മു​ന്നോ​ട്ടു​െ​വ​ച്ചു. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​മം മ​റ്റൊ​രു രീ​തി, ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ രീ​തി, ഈ ​രാ​ഷ്ട്ര​ത്തി​ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കു​ക എ​ന്ന​താ​ണ്. രാ​ഷ്ട്ര​ത്തെ അ​ത് ഓ​ർ​മ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ശ്ര​മം. ഈ ​ഇ​ന്ത്യ സ്നേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ രാ​ഷ്ട്ര​മാ​ണ് എ​ന്ന്, ആ​ത്മാ​ഭി​മാ​ന​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്ര​മാ​ണ് എ​ന്ന്, സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​ത്തി​ന്റെ രാ​ഷ്ട്ര​മാ​ണ് എ​ന്ന് ഓ​ർ​മ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക എ​ന്ന​താ​ണ് ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ല​ക്ഷ്യം.

ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്നു, ഇ​ത് ചെ​റി​യൊ​രു കാ​ൽ​വെ​പ്പാ​ണ്. വ​ലി​യ ശ്ര​മം ഒ​ന്നു​മ​ല്ല. വെ​റു​പ്പി​ന്റെ വി​പ​ണി​യി​ൽ സ്നേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ വ്യാ​പാ​ര​ശാ​ല തു​റ​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള എ​ളി​യ ശ്ര​മ​മാ​ണ് ന​ട​ത്തി​യ​ത്.

ന​ന്ദി.

ജ​യ് ഹി​ന്ദ്.