പെഡ്ഡാർ റോഡ്​ വീട്ടിലെ 'ദീദി മോസി'

മഹാനഗരത്തിലെ പെഡ്ഡാർ റോഡിൽ പ്രഭുകുഞ്​ജ്​ അപാർട്ട്​മെൻറിൽ സഹോദരങ്ങളുടെ മൂത്ത ചേച്ചി എന്നതിനേക്കാൾ അമ്മയുടെ റോളായിരുന്നു ലത മ​ങ്കേഷ്കർക്ക്. അറുപതുകളിലാണ്​ ലത പ്രഭുകുഞ്​ജിൽ താമസമാരംഭിച്ചത്​. സഹോദരൻ ഹൃദയാനാഥും സഹോദരി ഉഷയും അവരുടെ കുടുംബവുമായിരുന്നു ഒപ്പം. ആ​ശ ഭോസ്​ലെ ഈ സമുച്ചയത്തിൽ തന്നെ മറ്റൊരു ഫ്ലാറ്റിലായിരുന്നു താമസം.

വിശാലമായ സ്വീകരണമുറിയുടെ ഒരു വശത്തെ പൂജാമുറിയിൽ കുടുംബദൈവമായ മ​ങ്കേഷുൾപ്പെ​െടയുള്ള മൂർത്തികളെ പൂജിച്ച്​, മണിക്കൂർ നീളുന്ന സൂര്യ നമസ്​കാരത്തോടെയാണ് ലതയുടെ ദിവസം ആരംഭിച്ചിരുന്നത്.

ഇതിനടുത്ത്​, 50 ചതുരശ്ര അടി പോലും വിസ്​താരമില്ലാത്ത മറ്റൊരു മുറി. നാലു തംബുരുകൾ നിരത്തിവെച്ച ഇവിടെ ദിവസവും 'റിയാസ്​ ' നടക്കും. ഏക സഹോദരനും സംഗീതസംവിധായകനുമായ ഹൃദയനാഥി​െൻറ മ്യൂസിക്​ റൂമാണിത്​. ഇതിനോട്​ ചേർന്നുള്ള അത്രയൊന്നും വലുതല്ലാത്ത മറ്റൊരു മുറിയാണ്​ ഇന്ത്യയുടെ വാനമ്പാടിയുടെ സ്വകാര്യലോകം. കുറച്ചു മാത്രം ഫർണിച്ചറുള്ള, പെഡ്ഡർ റോഡിലേക്ക്​ അഭിമുഖമായി ബാൽക്കണിയുള്ള ഈ മുറിയിലാണ്​ വീട്ടിലുള്ളപ്പോൾ ലത കൂടുതൽ നേരവും ചിലവഴിച്ചിരുന്നത്. ആറു മാസം കൂടു​േമ്പാൾ നമ്പർ മാറുന്ന ഒരു ടെലിഫോൺ, ലത തന്നെ പകർത്തിയ ഫോ​ട്ടോഗ്രാഫുകളുള്ള​ ചുമര്​, ടി.വി എന്നിവയൊക്കെയാണ്​ ഈ മുറിയുടെ ആഡംബരങ്ങൾ.

ഫോ​ട്ടോഗ്രാഫിക്ക്​ പുറമെ പാചകവും ലതയുടെ ഇഷ്​ടഹോബിയായിരുന്നു. മാസത്തിൽ ഒന്നോ രണ്ടോ സിനിമ കാണും. തമാശകൾ ഏറെയുള്ള 'പഡോസൻ' ആണ്​ ഇഷ്​ടചിത്രം. വീട്ടുകാരോടും കുട്ടികളോടും തമാശ പറഞ്ഞിരിക്കാൻ ഏറെ ഇഷ്​ടമുള്ള 'ദീദിമോസി'യുടെ ഫേവറിറ്റ്​ ചിത്രം എത്ര തവണ കണ്ടുവെന്ന്​ അവർക്കുതന്നെ അറിയില്ല. മീനയുടെ മകൾ രചനയുടെയും ഹൃദയനാഥി​െൻറ മകൾ രാധയുടെയും 'ദീദിമോസി'യാണവർ. വീട്ടിലെ കുട്ടികളുടെയെല്ലാം ജന്മദിനം ഓർത്തുവെച്ച്​ സമ്മാനം വാങ്ങി നൽകും. മീനയുടെ മകൻ യോഗേഷായിരുന്നു പുറംലോകവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങളെല്ലാം ലതക്ക്​ വിവരിച്ചു നൽകാറ്​. ഹൃദയനാഥി​െൻറ മൂത്ത മകൻ ആദിനാഥ്​ അതിഥികളെ സ്വീകരിക്കും​.

ഹൃദയനാഥി​െൻറ ഭാര്യയും മുൻ നടിയുമായ ഭാരതിയാണ്​, അമ്മയെ പോലെ കണ്ട്​ ദീദിയുടെ കാര്യങ്ങൾ ​േനാക്കിയിരുന്നത്​. പ്രഭുകുഞ്​ജിന്​ അടുത്തു തന്നെയാണ്​ മീനയുടെ താമസം. ലതയുടെ തൊട്ട്​ ഇളയതാണ്​ മീന. ചില ഹിന്ദി-മറാത്തി സിനിമകൾക്കു വേണ്ടി പാടിയിട്ടുണ്ട്​. ചില സിനിമകളുടെ സംഗീത സംവിധാനവും നിർവഹിച്ചിട്ടുണ്ട്​. മകൻ യേഗോഷും മകൾ രചനയും മറാത്തിയിലെ അറിയപ്പെടുന്ന ഗായകരാണ്​. ഏറ്റവും ഇളയ ഉഷ അറിയപ്പെടുന്ന പിന്നണ ഗായികയാണ്​. ഹിന്ദിക്കു പുറമെ, മറാത്തി, ഗുജറാത്തി ചിത്രങ്ങളിലും പാടിയ ഉഷക്ക്​ ഫിലിംഫെയർ പുരസ്​കാരമടക്കം ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്​. ഹൃദയനാഥ്​ ഏറെ അവഗാഹമുള്ള സംഗീതജ്​ഞനാണ്​. ലത പാടിയ 'ലേക്കിൻ' ചിത്രത്തി​െൻറ ഈണമൊരുക്കിയത്​ അദ്ദേഹമാണ്​. ലതയു​െട മീര ഭജൻ, ഗീത ശ്ലോകങ്ങൾ തുടങ്ങിയവ ഹൃദയനാഥി​​േൻറതാണ്​. സ്​റ്റേജ്​ പരിപാടികളിലും അദ്ദേഹം പാടാറുണ്ട്​. മകൾ രാധയും പാടും.

അവിവാഹിതയായി കഴിയേണ്ടി വന്നതിൽ ഒരിക്കലും വിധിയെ പഴിച്ചിട്ടില്ലാത്ത ഈ സംഗീത ഇതിഹാസം 2009 ൽ 80 വയസ്സു തികഞ്ഞപ്പോൾ പറഞ്ഞു, 'എനിക്കിനിയും പാടണം, മരിക്കുന്നതുവരെ, അതാണെ​െൻറ ജീവിതം''