കൊനിയ; തു​റ​ന്നുെ​വ​ച്ച ഒ​രു പു​രാ​വ​സ്തു മ്യൂ​സി​യം

തു​ർ​ക്കി​യ യാ​ത്ര​യി​ൽ ക​പ്പ​ഡോ​ക്കി​ക​യ​യും ക​ഴി​ഞ്ഞ് ‘കൊ​നി​യ’ ആ​യി​രു​ന്നു അ​ടു​ത്ത ല​ക്ഷ്യ​കേ​ന്ദ്രം. ബൈ​സ​​ൈ​ന്റ​ൻ, സെ​ൽ​ജൂ​ക് ഭ​ര​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്ന കൊ​നി​യ​ൻ നാ​ഗ​രി​ക​ത​യു​ടെ ച​രി​ത്രം ന​വീ​ന ശി​ലാ​യു​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക് നീ​ളു​ന്നു. റോ​മ​ൻ, ബൈ​സ​ൈ​ന്റ​ൻ, സെ​ൽ​ജൂ​ക്, ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ നാ​ഗ​രി​ക​ത​ക​ളു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളു​മാ​യി ‘സി​ല്ലെ’ ന​ഗ​രം. അ​തി​പു​രാ​ത​ന അ​ത​ലോ​യു​ക് ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്റെ അ​വ​ശി​ഷ്ട​ങ്ങ​ൾ. പ​ള്ളി​ക​ളും ച​ർ​ച്ചു​ക​ളും കോ​ട്ട​ക​ളും സാം​സ്കാ​രി​ക-​ക​ലാ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാ​മാ​യി കൊ​നി​യ തു​റ​ന്നു​െ​വ​ച്ച ഒ​രു പു​രാ​വ​സ്തു മ്യൂ​സി​യ​മാ​ണ്.

ആ​ത്മീ​യ​ത​യു​ടെ ര​ണ്ടു സ​മു​ദ്ര​ങ്ങ​ൾ സ​മ്മേ​ളി​ക്കു​ന്ന ഇ​ടം​കൂ​ടി​യാ​ണ് കൊ​നി​യ. ഖു​റാ​സാ​നി​ലെ ബാ​ൾ​ക്കി​ൽ ജ​നി​ച്ച മൗ​ലാ​ന ജ​ലാ​ലു​ദ്ദീ​ൻ റൂ​മി​യും ഇ​റാ​നി​ലെ ത​ബ്രീ​സി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​വി​ടെ​യെ​ത്തി​യ ശം​സ് ത​ബ്രീ​സി​യും ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി. ആ​യി​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് റൂ​മി​യു​ടെ കു​ടീ​ര(​മ​ഖ്ബ​റ)​ത്തി​ൽ ദി​വ​സ​വും എ​ത്തു​ന്ന​ത്. റൂ​മി​യു​ടെ അ​രി​ക​ത്താ​യി കൊ​നി​യ​യി​ലെ സൂ​ഫീ ആ​ചാ​ര്യ​ന്മാ​രാ​യ ശ​ല​ബി​ക​ളും അ​വ​രു​ടെ ഭാ​ര്യ​മാ​രു​മു​ണ്ട്. കാ​ലി​ഗ്ര​ഫി, ചി​രാ​ഗു​ക​ൾ, ജ​പ​മാ​ല​ക​ളെ​ല്ലാം കൊ​ണ്ട് അ​ലം​കൃ​ത​മാ​ണ് റൂ​മി​യു​ടെ കു​ടീ​രം. മ​സ്ന​വി​യു​ടെ​യും ദി​വാ​നെ ക​ബീ​റി​ന്റെ​യും ഖു​ർ​ആ​ന്റെ​യും വി​വി​ധ കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ കൈ​യെ​ഴു​ത്തു​പ്ര​തി​ക​ൾ. സ​മീ​പ​ത്ത് നൃ​ത്ത​മു​റി​ക​ളും ദ​ർ​വീ​ശ് കോ​ട്ടേ​ഴ്സു​ക​ളും സ്കൂ​ളും. മ​ഖ്ബ​റ​ക്കു​ള്ളി​ൽ സ​ദാ നി​ശ്ശ​ബ്ദ​ത​യാ​ണ്. പ​തി​ഞ്ഞ സ്വ​ര​ത്തി​ലു​ള്ള സൂ​ഫി സം​ഗീ​തം. ഖു​ർ​ആ​ൻ ഓ​തു​ന്ന​വ​രു​മു​ണ്ട്. അ​ധി​ക​വും സ്ത്രീ​ക​ളാ​ണ്.

‘നി​ങ്ങ​ൾ ആ​രാ​യാ​ലും വ​രൂ. അ​വി​ശ്വാ​സി​യോ പ്രാ​കൃ​ത​മ​ത​ക്കാ​ര​നോ അ​ഗ്നി​യാ​രാ​ധ​ക​നോ ആ​രാ​യാ​ലും. നൈ​രാ​ശ്യ​ത്തി​ന്റെ സ​ഹോ​ദ​ര സം​ഘ​മ​ല്ല ന​മ്മു​ടേ​ത്. ആ​യി​രം ത​വ​ണ പ​ശ്ചാ​ത്താ​പ ഉ​ട​മ്പ​ടി​ക​ൾ ലം​ഘി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും വ​രൂ’ -ജ​ലാ​ലു​ദ്ദീ​ൻ റൂ​മി 700 വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ശേ​ഷ​വും മി​ക​ച്ച ഉ​സ്താ​ദാ​ണ്. ഇ​വി​ടെ വ​രു​ന്ന​വ​ർ മ​ഖ്ബ​റ​ക്ക് അ​ക​ത്തും അ​ടു​ത്തു​ള്ള പ​ള്ളി​യി​ലും പു​റ​ത്തെ തെ​രു​വി​ലും ഇ​രു​ന്ന് വി​വി​ധ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ൽ മ​സ്ന​വി​യും ദി​വാ​നെ ക​ബീ​റും വാ​യി​ക്കു​ന്നു. റൂ​മി​യു​ടെ ആ​ത്മീ​യ​പ്ര​പ​ഞ്ചം സാ​ർ​വ​ത്രി​ക​മാ​ണ്.

യാ​സീ​ൻ (ഖു​ർ​ആ​നി​ലെ ഒ​രു അ​ധ്യാ​യം) ഓ​തി​യ ശേ​ഷം മ​ഖ്ബ​റ​ക്കു​ള്ളി​ൽ ഇ​രി​ക്കാ​ൻ ഒ​രു സ്ഥ​ലം ക​ണ്ടെ​ത്തി. ധ്യാ​ന​നി​മ​ഗ്ന​രാ​യി ഇ​രി​ക്കു​ന്ന ദ​ർ​വീ​ശു​ക​ളെ നോ​ക്കി വെ​റു​തെ​യി​രു​ന്നു. ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ താ​ണ്ടി ഇ​വി​ടെ​യെ​ത്തി​യ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ എ​ന്നെ ക​ട​ന്നു​പോ​യി​ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു.

ന​ട​ക്കാ​നു​ള്ള അ​ക​ല​ത്തി​ലാ​ണ് ശം​സ് ത​ബ്രീ​സി. പ​ക്ഷേ, ഏ​ക​നാ​ണ്. തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത പാ​ർ​ക്കി​ൽ നി​റ​യെ സി​റി​യ​ൻ അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ. മ​ഖ്ബ​റ കാ​ണി​ച്ചു​ത​രാ​മോ എ​ന്നു ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഒ​രു സി​റി​യ​ൻ യു​വാ​വ് കൈ​പി​ടി​ച്ചു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി. അ​ക​ത്ത് നി​ശ്ശ​ബ്ദ​ത. ഖു​ർ​ആ​ൻ ഓ​തു​ന്ന സ്ത്രീ​ക​ൾ. കാ​വ​ൽ​ക്കാ​ര​നാ​യി ആ​ക​മാ​നം ന​ര​ച്ചു​പോ​യ പ​ടു​വൃ​ദ്ധ​നാ​യ ദ​ർ​വീ​ശ്. ക​ൽ​പ​ന​ക​ൾ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ക്കു​ക​യോ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ നി​രീ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യോ ചെ​യ്യു​ന്നി​ല്ല അ​ദ്ദേ​ഹം. സ​ദാ ത​സ്ബീ​ഹ് ചൊ​ല്ലു​ന്നു. പു​ഞ്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. പൈ​സ കൊ​ടു​ത്ത​പ്പോ​ൾ ത​സ്ബീ​ഹ് മാ​ല കൊ​ണ്ട് അ​നു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു.

ഏ​കാ​ന്ത​ത ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു ശം​സ്. ശാ​ന്ത​നാ​യി​രു​ന്നു എ​പ്പോ​ഴും. തൊ​ട്ട​ടു​ത്ത പാ​ർ​ക്കി​ൽ അ​ധി​ക​വും സി​റി​യ​ൻ അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളാ​ണെ​ന്ന​ത് ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ മ​റ്റൊ​രു ആ​ക​സ്മി​ക​ത​യാ​യി​രി​ക്കാം. ശം​സ് സി​റി​യ​യെ ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. കൊ​നി​യ​യി​ൽ​നി​ന്ന് പോ​യ​ത് ഡ​മ​സ്ക​സി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു. സൂ​ഫി​ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളെ​യും ദ​ർ​ബാ​റു​ക​ളെ​യും ദ​ർ​സു​ഖാ​ന​ക​ളെ​യും നി​ര​ന്ത​രം ഉ​ന്ന​മി​ട്ടി​രു​ന്ന അ​ത്താ​തു​ർ​ക്ക് ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ മ​തേ​ത​ര​ഭീ​ക​ര​ത​യെ തു​ർ​ക്കി​യ അ​തി​ജീ​വി​ച്ച​തി​ന്റെ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന കാ​ഴ്ച​കൂ​ടി​യാ​ണ് കൊ​നി​യ.

ഇ​സ്‌​തം​ബൂ​ൾ

ര​ണ്ടു വ​ൻ​ക​ര​ക​ളി​ലേ​ക്ക് തു​റ​ന്നു​വെ​ച്ച വാ​തി​ലാ​വു​ന്നു ഇ​സ്‌​തം​ബൂ​ൾ. പൈ​തൃ​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്പ​ർ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ജീ​വി​ക്കു​ന്ന ന​ഗ​രം. ഇ​ത് ഒ​രു പോ​ലെ പാ​ശ്ചാ​ത്യ​വും പൗ​ര​സ്ത്യ​വു​മാ​ണ്. പൗ​രാ​ണി​ക​വും ആ​ധു​നി​ക​വും.

പ​ള്ളി​ക​ൾ, മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ൾ, ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ. ഇ​വ​ക്കു താ​ഴെ ചാ​യ കു​ടി​ക്കു​ക​യും പു​ക വ​ലി​ക്കു​ക​യും പാ​ട്ട് പാ​ടു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്ന അ​റ്റ​മി​ല്ലാ​ത്ത തെ​രു​വു​ക​ൾ. സു​ഗ​ന്ധ​വ്യ​ജ്ഞ​ന​ങ്ങ​ൾ മ​ണ​ക്കു​ന്ന വ​ഴി​ക​ൾ അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്നി​ട​ത്ത് ജ​പ​മാ​ല​ക​ളും വി​ള​ക്കു​ക​ളും തൂ​ങ്ങി​കി​ട​ക്കു​ന്ന മ​ധു​രം വി​ൽ​ക്കു​ന്ന തെ​രു​വു​ക​ൾ തു​ട​ങ്ങു​ന്നു. ദേ​ശ-​ഭാ​ഷ-​സാം​സ്‌​കാ​രി​കാ​സ്‌​തി​ത്വ​ങ്ങ​ളെ സ​മ്പൂ​ർ​ണ​മാ​യി ഉ​ൾ​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള ദേ​ശ രാ​ഷ്‌​ട്ര സ​ങ്ക​ല്പ​മാ​യി​രു​ന്നു ഓ​ട്ടോ​മ​ൻ​സ് വി​ഭാ​വ​നം ചെ​യ്ത​ത് എ​ന്ന് നോം ​ചോം​സ്കി നി​രീ​ക്ഷി​ച്ച​ത് വാ​യി​ച്ച​ത് ഓ​ർ​ക്കു​ന്നു.

ആ ​സ​ങ്ക​ല്പ​ത്തി​ന്റെ നി​ദ​ർ​ശ​ന​മാ​ണ് തു​ർ​ക്കി​ക​ൾ​ക്ക് പു​റ​മെ അ​റ​ബി​ക​ളു​ടെ​യും അ​ർ​മി​നീ​യ​ക്കാ​രു​ടെ​യും റ​ഷ്യ​ക്കാ​രു​ടെ​യും വീ​ടാ​യ ഇ​സ്‌​തം​ബൂ​ൾ. കൂ​ട്ട​പ്പ​ലാ​യ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​ടു​വി​ൽ ഈ ​ന​ഗ​രം ഏ​റ്റു​വാ​ങ്ങി​യ അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളു​ടെ കൂ​ടി ന​ഗ​ര​മാ​ണ് ഇ​സ്‌​തം​ബൂ​ൾ. അ​തി​ൽ ആ​ഫ്രി​ക്ക​ക്കാ​രും സി​റി​യ​ക്കാ​രും യ​മ​നി​ക​ളും വി​വി​ധ സോ​വി​യ​റ്റ് രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള​വ​രും അ​ല്ലാ​ത്ത​വ​രും ഉ​ണ്ട്. ജി​ജ്ഞാ​സ​യും കൗ​തു​ക​വും തോ​റ്റു​പോ​വു​ന്ന സ്വ​പ്ന തു​ല്യ​മാ​യ ഒ​രി​ടം. ബു​ർ​സ​യി​ൽ​നി​ന്ന് വ​ന്നി​റ​ങ്ങി​യ​തു​മു​ത​ൽ സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് സ്വ​പ്ന​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക് ഉ​ണ​ർ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ക്രി​സ്റ്റ​ഫ​ർ നോ​ള​ന്റെ ‘ഇ​ൻ​സെ​പ്‌​ഷ​നി​ൽ ഒ​ക്കെ കാ​ണു​ന്ന​പോ​ലെ. ക​ണ്ടു തീ​രാ​ത്ത കാ​ഴ്ച​ക​ൾ. തി​രി​ച്ചു​വ​രാ​തി​രി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങ​നെ.