മ​ദീ​ന​യി​ലെ ഖ​ന്ദ​ഖ് യു​ദ്ധ​ഭൂ​മി​യു​ടെ ച​രി​ത്ര​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ പു​ന​രു​ദ്ധ​രി​ക്കു​ന്നു

മ​ദീ​ന: മ​ദീ​ന ഗ​വ​ർ​ണ​റേ​റ്റ്​ ഭൂ​പ​രി​ധി​യി​ലെ ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക ച​രി​ത്ര​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ പു​രോ​ഗ​മി​ക്കു​ന്നു. പ്ര​വാ​ച​ക​​കാ​ല​ത്തി​​ന്റെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളാ​യ നൂ​റോ​ളം കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​രി​ത്ര പെ​രു​മ നി​ല​നി​ർ​ത്തി​യു​ള്ള പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ​മാ​ണ് ഇ​പ്പോ​ൾ പൂ​ർ​ത്തി​യാ​കു​ന്ന​ത്. മ​ദീ​ന​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ കാ​ണാ​ൻ ഏ​​റെ ഇ​ഷ്​​ട​പ്പെ​ടു​ന്ന സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യ ഖ​ന്ദ​ഖ് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ വി​ക​സ​നം ഇ​പ്പോ​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

ആ​ക്ര​മി​ക്കാ​ൻ വ​ന്ന ഖു​റൈ​ശി​ക​ളും ജൂ​ത​രും മ​റ്റു ചി​ല ഗോ​ത്ര​വ​ർ​ഗ​ങ്ങ​ളും അ​ട​ങ്ങി​യ സ​ഖ്യ​ത്തെ മ​ദീ​ന​യി​ലെ മു​സ്‌​ലിം​ക​ൾ കി​ട​ങ്ങ് (ഖ​ന്ദ​ഖ്) കു​ഴി​ച്ച് നേ​രി​ട്ട യു​ദ്ധം ന​ട​ന്ന സ്ഥ​ല​മെ​ന്ന നി​ല​യി​ലാ​ണ്​ ഖ​ന്ദ​ഖ് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​ന്റെ ച​രി​ത്ര​പ്രാ​ധാ​ന്യം. എ.​ഡി 627ൽ ​ന​ട​ന്ന ഈ ​യു​ദ്ധ​ത്തി​ന് ഖു​ർ​ആ​നി​ൽ ‘അ​ഹ്സാ​ബ്’ എ​ന്നാ​ണ് നാ​മ​ക​ര​ണം ചെ​യ്തി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ര​ണ്ട് കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ നീ​ള​ത്തി​ലും അ​ഞ്ച്​ മീ​റ്റ​ർ വീ​തി​യി​ലും മൂ​ന്ന് മീ​റ്റ​ർ ആ​ഴ​ത്തി​ലും കി​ട​ങ്ങ് കു​ഴി​ച്ച് ശ​ത്രു​ക്ക​ളെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു ഖ​ന്ദ​ഖി​ലെ യു​ദ്ധ​ത​ന്ത്രം. കി​ട​ങ്ങു​കാ​ര​ണം സ​ഖ്യ​സേ​ന​ക്ക് മ​ദീ​ന പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ലേ​ക്ക് പ്ര​വേ​ശി​ക്കാ​നാ​യി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ടു​ത​ന്നെ നേ​രി​ട്ടു​ള്ള ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ൽ ഖ​ന്ദ​ഖ് യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

ഖ​ന്ദ​ഖി​ലെ ഇ​ന്ന​ത്തെ പ്ര​ധാ​ന റോ​ഡി​നോ​ട്​ ചേ​ർ​ന്നു​ള്ള​ സ​ല്‍അ് മ​ല​യു​ടെ ച​രി​വി​ലാ​ണ്​ വി​ല്ലി​​ന്റെ ആ​കൃ​തി​യി​ൽ കി​ട​ങ്ങു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​തെ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം. എ​ന്നാ​ൽ, അ​തി​​ന്റെ അ​വ​ശി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ളൊ​ന്നും ഇ​പ്പോ​ൾ പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് കാ​ണാ​നി​ല്ല. ഒ​ന്നു​കി​ൽ പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് റോ​ഡി​നും കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ൾ​ക്കും വേ​ണ്ടി നി​ക​ത്തി​യ​തോ അ​ല്ലെ​ങ്കി​ൽ താ​നേ തൂ​ർ​ന്നു​പോ​യ​തോ ആ​വാ​മെ​ന്നാ​ണ്​ ക​രു​തു​ന്ന​ത്.

എ​ന്നാ​ൽ, അ​തി​​ന്റെ ല​ഭ്യ​മാ​യ അ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ൾ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. അ​തി​​നെ അ​ടി​സ്ഥാ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​യാ​ണ്​ ഇ​​പ്പോ​ൾ പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തു​ന്ന​ത്. മ​ദീ​ന വി​ക​സ​ന അ​തോ​റി​റ്റി​ക്കാ​ണ്​ മേ​ൽ​നോ​ട്ടം. പ്ര​വാ​ച​ക ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ വ​ഴി​ത്തി​രി​വെ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ വ​ള​രെ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള യു​ദ്ധ​ത്തി​​ന്റെ ച​രി​ത്രം ഓ​ർ​മി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശം കാ​ണാ​ൻ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ ധാ​രാ​ള​മാ​യി എ​ത്താ​റു​ണ്ട്.

ഈ ​യു​ദ്ധാ​വ​സ​ര​ത്തി​ൽ പ്ര​വാ​ച​ക​ൻ കൂ​ടാ​രം കെ​ട്ടി താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്ത് പി​ന്നീ​ട് നി​ർ​മി​ച്ച പ​ള്ളി​യാ​ണ് മ​സ്ജി​ദു​ൽ ഫ​ത്ഹ്. പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് ഇ​തി​ന്റെ ചു​റ്റു​വ​ട്ട​ത്താ​യി മ​റ്റ് ആ​റ്​ പ​ള്ളി​ക​ൾ കൂ​ടി നി​ർ​മി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു. ഇ​ന്ന് ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം ‘സ​ബ്അ മ​സാ​ജി​ദ്’ (ഏ​ഴ് പ​ള്ളി​ക​ളു​ള്ള സ്ഥ​ലം) എ​ന്നാ​ണ് അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. സൗ​ദി​യു​ടെ സ​മ്പൂ​ർ​ണ വി​ക​സ​ന പ​ദ്ധ​തി​യാ​യ ‘വി​ഷ​ൻ 2030’ ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നാ​ണ് പ്ര​വാ​ച​ക ന​ഗ​രി​യി​ലെ ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക ച​രി​ത്ര പൈ​തൃ​ക​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വി​ക​സ​നം.