മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ലെ മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ൾ

ജ​ല​സ്രോ​ത​സി​നു ചു​റ്റു​മു​ള്ള മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ലെ പ​ച്ച​പ്പ് നി​റ​ഞ്ഞ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഓ​യാ​സി​സു​ക​ൾ അ​ഥ​വ മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ൾ. സ്വാ​ഭാ​വി​ക നീ​രു​റ​വ​ക​ളോ ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ കി​ണ​റു​ക​ളോ ആ​ണ് ഇ​വി​ടു​ത്തെ ജ​ല​സ്രോ​ത​സു​ക​ൾ. മി​ക​ച്ച വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളും കു​ടും​ബ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് താ​മ​സ സൗ​ക​ര്യ​ത്തി​നു ഉ​ചി​ത​മാ​ണെ​ന്ന​തും മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളെ ശ്ര​ദ്ധേ​യ​മാ​ക്കു​ന്നു. വൃ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ, സ​സ്യ​ങ്ങ​ൾ, ജീ​വ​ജാ​ല​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യു​ടെ ആ​വാ​സ​ത്തി​ന്​ പ​റ്റി​യ ഇ​ട​മാ​ണി​ത്. മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ൽ ത​ങ്ങാ​നും ഡെ​സേ​ർ​ട്ട് യാ​ത്ര​ക​ളും ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ ആ​ശ്ര​യി​ക്കു​ന്ന സ്​​ഥ​ലം കൂ​ടി​യാ​ണ്​ ഒ​യാ​സീ​സു​ക​ൾ.

അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ്

അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ ച​രി​ത്രം പ​റ​യു​ന്ന മ​രു​പ്പ​ച്ച 3,000 ഏ​ക്ക​റി​ലാ​യി വ്യാ​പി​ച്ചു കി​ട​ക്കു​ന്നു. നാ​ല് സ​ഹ​സ്രാ​ബ്​​ദ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് മു​മ്പേ ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് ആ​ളു​ക​ൾ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. 2011ൽ ​അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ് യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക സൈ​റ്റാ​യി. നൂ​ത​ന കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ക്ക​ലു​ക​ളോ​ടെ പി​ന്നീ​ട് പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി തു​റ​ന്നു. 1,47,000 ഈ​ന്ത​പ്പ​ന​ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം വ​ര​മ്പു​ക​ളോ​ടെ​യു​ള്ള ജ​ല​പാ​ത​ക​ളും ഇ​ക്കോ സെ​ൻ​റ​റും പൈ​തൃ​ക സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. വ്യ​ത്യ​സ്ത​മാ​യ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് സ​സ്യ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ആ​വാ​സ കേ​ന്ദ്ര​മാ​ണ് ഓ​രോ ഒ​യാ​സി​സു​ക​ളും. ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ കി​ണ​റു​ക​ളി​ൽ നി​ന്ന് ടാ​പ്പു​ചെ​യ്യു​ന്ന 'ഫ​ല​ജ്' ജ​ല​സേ​ച​ന സം​വി​ധാ​നം വ​ഴി​ ജ​ല​വി​ത​ര​ണം ന​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി നി​ല​വി​ലു​ള്ള ഫ​ല​ജ് സം​വി​ധാ​നം അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സി​െ​ൻ​റ പ്ര​ത്യേ​ക​ത​യാ​ണ്. ഫ​ല​ജ് ജ​ല​സേ​ച​ന​വും പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത കാ​ർ​ഷി​ക രീ​തി​ക​ളും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ​യും വി​ദേ​ശ ടൂ​റി​സ്​​റ്റു​ക​ളെ​യും ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്നു. അ​ൽ മു​ത്താ​വ​യി​ൽ സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ് സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്ന സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​ണ്. ദി​വ​സ​വും രാ​വി​ലെ ഒ​മ്പ​ത്​ മു​ത​ൽ വൈ​കു​ന്നേ​രം അ​ഞ്ച്​ വ​രെ അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ് സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കാം. ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ ക​ട​ക​ളും റെ​സ്​​റ്റാ​റ​ൻ​റു​ക​ളും ക​ഫേ​ക​ളും ഉ​ച്ച​ക്ക് 12 മു​ത​ൽ രാ​ത്രി ഒ​മ്പ​ത്​ വ​രെ തു​റ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്ന​തും സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​ർ​ക്ക് സൗ​ക​ര്യ​മാ​ണ്.

ലി​വ ഒ​യാ​സി​സ്:

യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളു​ടെ പ​ട്ടി​ക​യി​ലെ ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ എ​ൻ​ട്രി​യാ​ണ് ലി​വ ഒ​യാ​സി​സ്. ചു​വ​ന്ന മ​ണ​ൽ​ത്തീ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ലെ പ​ച്ച​പ്പ് നി​റ​ഞ്ഞ ലി​വ ഒ​യാ​സി​സ് ബ​നി​യാ​സ് ഗോ​ത്ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ജ​ന്മ​നാ​ടാ​ണ്. 100 വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലേ​റെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ഫാ​മു​ക​ളും കോ​ട്ട​ക​ളും ഈ ​മ​രു​പ്പ​ച്ച​യി​ൽ ഇ​പ്പോ​ഴും കാ​ണാം. യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക സൈ​റ്റി​ൽ ലി​വ ഒ​യാ​സി​സും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. റ​ബ് അ​ൽ ഖാ​ലി അ​ഥ​വ ശൂ​ന്യ​മാ​യ ക്വാ​ർ​ട്ട​ർ ലി​വ മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക്കു വ​ട​ക്ക് ഭാ​ഗ​ത്താ​ണ്. ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ത​ട​സ്സ​മി​ല്ലാ​ത്ത മ​ണ​ൽ പ്ര​ദേ​മാ​ണി​ത്. 100 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റി​ല​ധി​കം നീ​ളു​ന്ന ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ മ​ൺ​കൂ​ന​ക​ളു​ടെ ആ​വാ​സ കേ​ന്ദ്രം. പ​ല​തി​നും 150 മീ​റ്റ​റി​ല​ധി​കം ഉ​യ​ര​മു​ണ്ട്. ലി​വ ഒ​യാ​സി​സി​ലെ ജ​ല സ്രോ​ത​സ് പ്ര​കൃ​തി​യി​ലെ വാ​ട്ട​ർ ടേ​ബ്​​ളി​ൽ നി​ന്നാ​ണ്. ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ ഉ​പ​രി​ത​ല​ത്തി​ലെ വാ​ട്ട​ർ ടേ​ബ്​​ളി​ൽ എ​പ്പോ​ഴും ജ​ലം ല​ഭ്യ​മാ​ണെ​ന്ന​തും വി​സ്മ​യം. വ​റ്റാ​ത്ത ജ​ല​സ്രോ​ത​സാ​ണ് ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ൽ കൃ​ഷി​ക്കും മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ വ​ള​ർ​ത്തു​ന്ന​തി​നും പി​ന്തു​ണ​യാ​കു​ന്ന​ത്.

ചു​വ​പ്പ് നി​റ​ത്തി​ലെ പൂ​ഴി മ​ണ്ണി​നാ​ൽ നി​ബി​ഡ​മാ​യ ഒ​മ്പ​ത് കോ​ട്ട​ക​ളാ​ണ് യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ ലി​വ ഒ​യാ​സി​സ്. ര​ണ്ടെ​ണ്ണം നൂ​റ്റാ​ണ്ട് മു​മ്പു​ള്ള​തു​പോ​ലെ ഇ​പ്പോ​ഴും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്നു. ഏ​ഴെ​ണ്ണം 1980ക​ളി​ൽ പു​ന​ർ​നി​ർ​മി​ച്ചു. ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ഉ​യ​രം കൂ​ടി​യ മ​ണ​ൽ​ത്ത​ട്ടു​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യ ലി​വ​യി​ലെ ടെ​ൽ മൊ​രീ​ബ് 300 മീ​റ്റ​റി​ല​ധി​കം ഉ​യ​ര​മു​ള്ള മ​ൺ​കൂ​ന​ക​ളോ​ടെ​യു​ള്ള​താ​ണ്. കൂ​ടാ​തെ 50 ഡി​ഗ്രി ചെ​രി​വു​ക​ൾ മോ​ട്ടോ​ർ കാ​യി​ക പ്രേ​മി​ക​ൾ​ക്ക് ആ​വേ​ശ​ക​ര​വും സാ​ഹ​സി​ക​ത​ക്കും പ​റ്റി​യ സ്ഥ​ല​വു​മാ​ണ്. മോ​ട്ടോ​ർ സ്‌​പോ​ർ​ട്‌​സു​കാ​രു​ടെ​യും സാ​ഹ​സി​ക വി​നോ സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ളു​ടെ​യും പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട ഇ​ട​മാ​ണ് ലി​വ ഒ​യാ​സി​സി​ലെ ടെ​ൽ മോ​രി​ബ്. മ​ണ​ൽ​ത്തീ​ര​ങ്ങ​ളാ​ൽ മൂ​ട​പ്പെ​ട്ട ലി​വ റോ​ഡു​ക​ളു​ടെ മ​നോ​ഹ​ര കാ​ഴ്ച​ക​ളും വ​ള​രെ ആ​ക​ർ​ഷ​ണ​മാ​ണ്.

വാ​ദി അ​ൽ ബി​ഹ്

റാ​സ് അ​ൽ ഖൈ​മ​യി​ലെ ഈ ​സ്ഥ​ലം താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ മ​രു​പ്പ​ച്ച​യു​ടെ സ​വി​ശേ​ഷ​ത​യാ​ണ്. കാ​ൽ​ന​ട യാ​ത്രി​ക​ർ​ക്ക് മി​ക​ച്ച സ്ഥ​ല​മാ​യ വാ​ദി അ​ൽ ബി​ഹ് എ​മി​റേ​റ്റി​െ​ൻ​റ വ​ട​ക്ക​ൻ ഭാ​ഗ​ത്തെ ഹ​ജ​ർ പ​ർ​വ​ത​നി​ര​ക​ളു​ടെ സ​മീ​പം സ്ഥി​തി ചെ​യ്യു​ന്നു. ഈ ​ഒ​യാ​സി​സ് പ​ച്ച​പ്പും പു​ഷ്പ​ങ്ങ​ളും കൊ​ണ്ട് നി​ബി​ഡം. സാ​ഹ​സി​ക റോ​ഡ് യാ​ത്ര​ക്കു​ള്ള മി​ക​ച്ച സ്ഥ​ലം. കാ​ൽ​ന​ട​യാ​ത്ര​ക്കും പ​ക്ഷി​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​നും ഫോ​ട്ടോ​ഗ്രാ​ഫ​ക്കും ഏ​റ്റ​വും ഉ​ചി​ത​മാ​യ ഇ​ട​വു​മാ​ണ് വാ​ദി അ​ൽ ബി​ഹ്.

അ​ൽ ഹി​ലി ഒ​യാ​സി​സ്

അ​ൽ​ഐ​െ​ൻ​റ വ​ട​ക്കേ അ​റ്റ​ത്തു​ള്ള മ​രു​പ്പ​ച്ച​യാ​ണ് ഹി​ലി. യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളു​ടെ പ്ര​ധാ​ന കേ​ന്ദ്ര​മാ​യ ഫ​ല​ജ് ജ​ല സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ മ​റ്റൊ​രു ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​മാ​ണ് ഈ ​ഒ​യാ​സി​സ്. 1800ക​ളു​ടെ ആ​രം​ഭ​ത്തി​ൽ നി​ർ​മ്മി​ച്ച ഫ​ല​ജ് ജ​ല​സേ​ച​ന പാ​ത​ക​ൾ അ​ൽ ഹി​ലി ഒ​യാ​സി​സി​ലു​ണ്ട്. ബി​ൻ ഹാ​ദി, അ​ൽ ദ​ർ​മാ​കി ഹൗ​സു​ക​ളാ​ണ് ഇ​വ​യി​ൽ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട​ത്.

അ​ൽ ജാ​ഹി​ലി ഒ​യാ​സി​സ്

അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ ഏ​റ്റ​വും ചെ​റി​യ ഒ​യാ​യി​സാ​ണി​ത്. 2008ൽ ​പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി തു​റ​ന്ന അ​ൽ ജാ​ഹി​ലി കോ​ട്ട​ക്ക​രി​കി​ലെ മ​രു​പ്പ​ച്ച​യെ​ന്നും വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാം. അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ കോ​ട്ട​ക​ളി​ലൊ​ന്ന് 1890ക​ളി​ൽ അ​ന്ന​ത്തെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യു​ടെ നി​ർ​ദ്ദേ​ശ​പ്ര​കാ​രം നി​ർ​മ്മി​ച്ച​താ​ണ്. ന​ഹ്‌​യാ​ൻ കു​ടും​ബ​ത്തി​േ​ൻ​റ​താ​യി​രു​ന്ന ഈ ​കോ​ട്ട പി​ന്നീ​ട് സാം​സ്‌​കാ​രി​ക പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ കേ​ന്ദ്ര​വും വി​നോ​ദ​സ​ഞ്ചാ​ര കേ​ന്ദ്ര​വു​മാ​യി.

ക്വി​ദ്ഫ ഒ​യാ​സി​സ്

ബി.​സി 2,000 മു​ത​ൽ 1,300 വ​രെ​യു​ള്ള വാ​ദി സൂ​ക്ക് കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ശ്മ​ശാ​ന സ്ഥ​ല​ത്തി​ന് ന​ൽ​കി​യ പേ​രാ​ണ് യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ ക്വി​ദ്ഫ ഒ​യാ​സി​സ്. ഫു​ജൈ​റ മ്യൂ​സി​യ​ത്തി​ൽ ഇ​പ്പോ​ൾ പ്ര​ദ​ർ​ശി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് ക​ര​കൗ​ശ​ല വ​സ്തു​ക്ക​ൾ ഈ ​ഒ​യാ​സി​സി​ൽ നി​ന്ന് ക​ണ്ടെ​ത്തി​യ​താ​ണ്. ആ​യു​ധ​ങ്ങ​ൾ, മ​ൺ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ, നാ​ണ​യ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ ഇ​തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു. 2,000 വ​ർ​ഷ​ത്തി​ലേ​റെ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ഒ​ട്ട​ക​പ്പ​ക്ഷി​യു​ടെ മു​ട്ട​യി​ൽ നി​ന്ന് നി​ർ​മ്മി​ച്ച പാ​ത്ര​മാ​ണ് ക​ണ്ടെ​ത്ത​ലു​ക​ളി​ൽ ഏ​റ്റ​വും കൗ​തു​കം പ​ക​രു​ന്ന​ത്.