ആ​ഘോ​ഷി​ക്കാം, പൈ​തൃ​ക​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ത്താം​വാ​ർ​ഷി​കം

ഹ​രി​ത ന​ഗ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭം​ഗി ആ​സ്വ​ദി​ക്കാ​ൻ അ​ൽ​ഐ​നി​ൽ എ​ത്തു​ന്ന​വ​രു​ടെ പ്ര​ധാ​ന സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഒ​യാ​സി​സ്‌ തോ​ട്ട​വും ജ​ബ​ൽ ഹ​ഫീ​തും ഹി​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സൈ​റ്റു​മെ​ല്ലാം. എ​ന്നാ​ൽ, ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ച​രി​ത്ര​പ​ര​മാ​യ പ്രാ​ധാ​ന്യ​വും കൂ​ടി​യു​ണ്ട്. യു.​എ.​ഇ​യു​ടെ പൈ​തൃ​ക​വും പാ​ര​മ്പ​ര്യ​വും കൊ​ണ്ട് സ​മ്പ​ന്ന​മാ​ണ് അ​ൽ​ഐ​ൻ. പ്ര​കൃ​തി​യും സം​സ്കൃ​തി​യും​കൊ​ണ്ട് അ​നു​ഗ്ര​ഹീ​ത​മാ​യ അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ നി​ര​വ​ധി സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ൾ യു​നെ​സ്കോ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ പ​രാ​മ​ർ​ശി​ച്ച​തി​െ​ൻ​റ പ​ത്താം വാ​ർ​ഷി​ക​മാ​ണി​ത്. വെ​ങ്ക​ല​യു​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളും പു​രാ​ത​ന ജ​ല​പ്ര​വാ​ഹം ന​ൽ​കു​ന്ന മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളും അ​ൽ ഐ​ൻ ന​ഗ​ര​ത്തി​ൽ കാ​ണാം. 13 സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളാ​ണ് സൈ​റ്റി​ന് കീ​ഴി​ൽ പ​ര​മ്പ​ര​യാ​യി 2011ൽ ​യു.​എ​ൻ സാം​സ്കാ​രി​ക ഏ​ജ​ൻ​സി​യു​ടെ പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ ചേ​ർ​ത്ത​ത്. അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സും ജ​ബ​ൽ ഹ​ഫീ​ത്തും ഹീ​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സൈ​റ്റു​മെ​ല്ലാം ഇ​തി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മാ​ണ്.

ജ​ബ​ൽ ഹ​ഫീ​ത്​

അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ പ്ര​ധാ​ന സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന സ്ഥ​ല​മാ​ണ് ജ​ബ​ൽ ഹ​ഫീ​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, ഏ​റെ ച​രി​ത്ര​പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ള്ള സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഇ​വി​ടം. നി​ര​വ​ധി പു​രാ​ത​ന ശ​വ​കു​ടി​ര​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഇ​വി​ടെ നി​ന്ന്​ ഖ​ന​നം ചെ​യ്തെ​ടു​ത്ത​ത്. 1961ൽ ​​​ഡാ​നി​ഷ് സം​ഘ​മാ​ണ് ജ​ബ​ൽ ഹ​ഫീ​തി​ൽ ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തു​ന്ന​ത്. അ​ൽ ഐ​നി​ൽ ആ​ദ്യ​മാ​യി ഖ​ന​നം ചെ​യ്ത ശ​വ​കു​ടീ​ര​മാ​ണി​ത്. താ​ഴി​ക​ക്കു​ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ആ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ഘ​ട​ന​യി​ൽ ര​ണ്ട് മു​ത​ൽ അ​ഞ്ചു​പേ​രെ വ​രെ​യും അ​വ​രു​ടെ വ​സ്തു​വ​ക​ക​ളും അ​ട​ക്കം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്.

അ​സ്ഥി​കൂ​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ അ​വ​ശി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് പു​റ​മെ സെ​റാ​മി​ക്, ചെ​മ്പ് എ​ന്നി​വ കൊ​ണ്ടു​ണ്ടാ​ക്കി​യ ക​ര​കൗ​ശ​ല വ​സ്തു​ക്ക​ളും ഇ​വി​ടെ നി​ന്ന് ക​ണ്ടെ​ത്തി. മ​ര​ണാ​ന​ന്ത​ര ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ അ​വ​ർ വി​ശ്വ​സി​ച്ചു​വെ​ന്ന​താ​ണ് ഇ​ത് സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തെ​ന്ന് അ​ബൂ​ദ​ബി​യി​ലെ സാം​സ്കാ​രി​ക, ടൂ​റി​സം വ​കു​പ്പി​ലെ പു​രാ​വ​സ്തു സ​ർ​വേ മേ​ധാ​വി അ​ബ്​​ദു​ല്ല അ​ൽ ക​അ​ബി പ​റ​യു​ന്നു. ഇ​ന്ന് കാ​ണു​ന്ന താ​ഴി​ക​ക്കു​ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ആ​കൃ​തി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല ഖ​ന​ന സ​മ​യ​ത്ത് ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. ത​ക​ർ​ന്ന ക​ല്ലു​ക​ളു​ടെ കൂ​മ്പാ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്ന് ഓ​രോ ക​ല്ലി​െ​ൻ​റ​യും ആ​കൃ​തി​യും പ്ര​ത്യേ​ക​ത​ക​ളും സൂ​ക്ഷ​മ​മ​യി പ​ഠി​ച്ച് ധാ​ര​ണ ഉ​ണ്ടാ​ക്കി​യെ​ടു​ക്കു​ക​യും അ​തി​ന​നു​സ​രി​ച്ച് ശ്ര​ദ്ധാ​പൂ​ർ​വ്വം പു​ന​രു​ദ്ധാ​ര​ണം ന​ട​ത്തു​ക​യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ്​

4000 വ​ർ​ഷം മു​ൻ​പ്​ ജീ​വി​ച്ചി​രു​ന്ന മ​നു​ഷ്യ​സ​മൂ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ ജീ​വി​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഉ​ൾ​ക്കാ​ഴ്ച ന​ൽ​കു​ക​യാ​ണ് അ​ൽ​ഐ​നി​ലെ ആ​റ് മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ൾ. ഇ​തി​ൽ ഏ​റ്റ​വും വ​ലു​താ​ണ് അ​ൽ​ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ്. 1,200 ഹെ​ക്ട​ർ വി​സ്തൃ​തി​യി​ൽ വ്യാ​പി​ച്ച് കി​ട​ക്കു​ന്ന ഈ ​തോ​ട്ട​ത്തി​ൽ 100 ഓ​ളം ഇ​ന​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി 147,000 ല​ധി​കം ഈ​ന്ത​പ്പ​ന​ക​ളു​ണ്ട്. ഇ​ത്ത​രം മ​രു​പ്പ​ച്ച​ക​ളി​ൽ വി​വി​ധ ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള കൃ​ഷി​ക​ളും പ​ഴ​വ​ർ​ഗ​ങ്ങ​ളും കൃ​ഷി​ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ട്. വാ​ഴ, മാ​വ്, നാ​ര​ങ്ങ, അ​ത്തി, റു​മ്മാ​ൻ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം സു​ല​ഭ​മാ​യി കാ​ണാം. പൗ​രാ​ണി​ക ജ​ല​സേ​ച​ന സം​വി​ധാ​ന​മാ​യ 'ഫ​ല​ജ്' വ​ഴി നി​ര​വ​ധി തോ​ട്ട​ങ്ങ​ളാ​ണ് സ്ഥ​മൃ​ദ്ധ​മാ​യി വ​ള​രു​ന്ന​ത്.

500ൽ ​അ​ധി​കം ക​ർ​ഷ​ക​രാ​ണ് ഇ​വി​ടെ വി​വി​ധ കൃ​ഷി​ക​ളി​ൽ ഏ​ർ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. 2011 മു​ത​ൽ യു​നെ​സ്കോ വേ​ൾ​ഡ് ഹെ​റി​റ്റേ​ജ് സൈ​റ്റാ​യ അ​ൽ ഐ​ൻ ഒ​യാ​സി​സ് പൊ​തു​ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി തു​റ​ന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​വ​ർ​ക്ക് പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​െ​ൻ​റ കാ​ർ​ഷി​ക ച​രി​ത്ര​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അ​തി​െ​ൻ​റ ജ​ല​സേ​ച​ന സം​വി​ധാ​ന​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചും അ​റി​യാ​ൻ ക​ഴി​യും. യു.​എ.​ഇ ജ​ന​റ​ൽ അ​തോ​റി​റ്റി ഓ​ഫ് ഇ​സ്​​ലാ​മി​ക് അ​ഫ​യേ​ഴ്‌​സ് ആ​ൻ​റ് എ​ൻ‌​ഡോ​വ്‌​മെ​ൻ​റു​ക​ളു​ടെ മേ​ൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ലാ​ണ് ഇ​വി​ടെ വി​വി​ധ പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. കൃ​ഷി​യി​ൽ നി​ന്നും ല​ഭി​ക്കു​ന്ന ലാ​ഭം ചാ​രി​റ്റി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​ണ് ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​ൽ ഐ​ൻ ന​ഗ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ന​ഗ​ര ആ​സൂ​ത്ര​ണ​ത്തി​ലും ഒ​യാ​സി​സ് പ്ര​ധാ​ന പ​ങ്ക് വ​ഹി​ച്ച​താ​യി കാ​ണാം.

ഹി​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സൈ​റ്റ്​

ബി.​സി 2500 മു​ത​ൽ യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ കാ​ർ​ഷി​ക ഗ്രാ​മ​ത്തി​െ​ൻ​റ ആ​ദ്യ​കാ​ല തെ​ളി​വു​ക​ൾ വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ക​യാ​ണ് ഹി​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സൈ​റ്റ്. ഇ​വി​ടെ പു​രാ​ത​ന കാ​ല​ത്ത് മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ൽ നി​ല​വി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ജ​ല​സേ​ച​ന സം​വി​ധാ​നം 'അ​ൽ ഫ​ലാ​ജ്' ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

ഇ​ത് ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ​ജ​ല​ത്തി​ൽ നി​ന്ന് വെ​ള്ളം എ​ത്തി​ക്കു​ക​യും ഒ​യാ​സി​സി​ലൂ​ടെ സ്ഥി​ര​മാ​യി ജ​ല​പ്ര​വാ​ഹം ന​ൽ​കു​ക​യും ചെ​യ്യു​ന്നു. യു.​എ.​ഇ​യി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ പു​രാ​ത​ന ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ശേ​ഖ​ര​മാ​ണ് ഹി​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ സൈ​റ്റ്.

ഗ്രാ​ൻ​ഡ്​ ടോം​ബ്​

ഹി​ലി ആ​ർ​ക്കി​യോ​ള​ജി​ക്ക​ൽ പാ​ർ​ക്കി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ഗ്രാ​ൻ​ഡ് ടോം​ബി​െ​ൻ​റ പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​ത്തി​ന് മു​ക​ളി​ൽ ര​ണ്ട് ആ​ളു​ക​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ ഒ​രു ഓ​റി​ക്സ് നി​ൽ​ക്കു​ന്ന കൊ​ത്തു​പ​ണി കാ​ണാം. ഗ്രാ​ൻ​റ് ടോം​ബി​ന് 14 മീ​റ്റ​ർ വ്യാ​സ​വും നാ​ല് മീ​റ്റ​ർ ഉ​യ​ര​വും ക​ണ​ക്കാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ശ​വ​കു​ടീ​രം ഹ​ഫീ​ത് ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ളേ​ക്കാ​ൾ വ​ലു​താ​ണ്. വ​ട​ക്ക് ഭാ​ഗ​ത്തും കി​ഴ​ക്ക് ഭാ​ഗ​ത്തു​മാ​യി ര​ണ്ട് പ്ര​വേ​ശ​ന ക​വാ​ട​ങ്ങ​ൾ കാ​ണാ​നാ​കും.

ശ​വ​കു​ടീ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ മ​റു​വ​ശ​ത്തു​ള്ള കൊ​ത്തു​പ​ണി​ക​ളി​ൽ ര​ണ്ട് ചീ​റ്റ​ക​ളെ​യും ര​ണ്ട് മ​നു​ഷ​ർ നൃ​ത്തം ചെ​യ്യു​ന്ന​താ​യും കാ​ണാം. മ​റ്റൊ​രു കൊ​ത്തു​പ​ണി​യി​ൽ ഒ​രു മൃ​ഗ​ത്തി​െ​ൻ​റ പു​റ​കി​ൽ ക​യ​റി​യി​രു​ന്ന് സ​ഞ്ച​രി​ക്കു​ന്ന മ​നു​ഷ്യ​നെ​യും കാ​ണാം. ഡാ​നി​ഷ് സം​ഘം 1965 ൽ ​ന​ട​ത്തി​യ ഖ​ന​ന​ത്തി​ൽ മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും മ​ൺ​പാ​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ അ​ഞ്ഞൂ​റി​ല​ധി​കം വ​സ്തു​ക്ക​ൾ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. 1975ൽ ​ഇ​റാ​ഖ് സം​ഘ​മാ​ണ് ശ​വ​കു​ടീ​ര​ങ്ങ​ൾ പു​ന​രു​ദ്ധ​രി​ച്ച​ത്.