ടി.ബി നിർമാർജ്ജനവും കേരള ആരോഗ്യ മോഡലും

വിഖ്യാതമാണ്​ കേരള ആരോഗ്യ മോഡൽ. ​െഎക്യ കേരളപ്പിറവിക്കുമുന്നേ തന്നെ, ഇൗ മോഡലിന്​ വിത്തു​പാകിയിട്ടുണ്ടെന്നാണ്​ ചരിത്രം. 18ാം നൂറ്റാണ്ട​ി​െൻറ തുടക്കത്തിൽ ലോകത്തി​​െൻറ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ വസൂരി വാക്​സിൻ നടപ്പാക്കി തുടങ്ങിയ സമയത്തുതന്നെ തിരുവിതാംകൂറിലും കുത്തിവെപ്പ്​ നടന്നിട്ടുണ്ട്​. ആ കാലം മുതലേ അവിടെ ആശുപത്രികളും പ്രവർത്തിച്ചു തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്​. ​െഎക്യ കേരളം യാഥാർഥ്യമായതിനുശേഷം നിലവിൽവന്ന ജനാധിപത്യ സർക്കാറുകളെല്ലാം ആരോഗ്യ മേഖലക്ക്​ സവിശേഷമായ ഉൗന്നൽ നൽകിയതോടെ, ഇൗ രംഗത്തുണ്ടായ കുതിച്ചുചാട്ടം ലോകത്തെ തന്നെ പലവിധത്തിൽ അത്​ഭുതപ്പെടുത്തിക്കളഞ്ഞു. പല കണക്കുകളും അക്കാര്യം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു. ആരോഗ്യ മേഖലയിലെ വികസനത്തി​െൻറ സൂചികകളിൽ പലതിലും കേരളമിന്ന്​ ദേശീയ ശരാശരിക്കും മുകളിലാണ്​.

63.5 വർഷമാണ്​ ഇന്ത്യക്കാര​െൻറ ശരാശരി ആയുർദൈർഘ്യം കണക്കാക്കിയിരിക്കുന്നത്​. കേരളത്തിലത്​ 74 ആണ്​ (ഇക്കണോമിക്​ റിവ്യൂ, 2016). മാതൃമരണ നിരക്കിലും ഇൗ കണക്കുകൾ ആവർത്തിക്കുന്നു. ദേശീയ തലത്തിൽ മാതൃമരണനിരക്ക്​ 130ഉം (ലക്ഷം പ്രസവങ്ങളിൽ 130 മരണം) കേരളത്തിൽ അത്​ 46ഉമാണ്​ (സാമ്പിൾ സർവേ, 2018). വാക്​സിനേഷൻ നിരക്കുകളുടെ കാര്യത്തിലും ഇതുതന്നെയാണവസ്​ഥ. ഡിഫ്​ത്തീരിയ പോലുള്ള രോഗങ്ങളെ കേരളക്കര ഏറെക്കുറെ നിർമാർജ്ജനം ചെയ്​തുവെന്ന്​ വേണമെങ്കിൽ പറയാം. വളരെ അപൂർവമായേ അത്​ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്നുള്ളൂ. വാക്​സിനേഷൻ പദ്ധതികൾ ഫലപ്രദമായി നടപ്പിലാക്കിയതി​െൻറ ഗുണമാണിത്​. 2018ലുണ്ടായ 'നിപ' ബാധയെയും ഇൗ ആരോഗ്യ മോഡലിലൂടെ കേരളത്തിന്​ പിടിച്ചുകെട്ടാനായിട്ടുണ്ട്​. ഇങ്ങനെ ആരോഗ്യ വികസനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എത്​ സൂചികയും മാനദണ്ഡവും പരിഗണിച്ചാലും കേരളം ഒരുപടി മുന്നിൽ തന്നെ നിൽക്കുന്നതായി കാണാം.

അതേസമയം, ഇൗ ആരോഗ്യ മോഡലിന്​ അതി​േൻറതായ പ്രശ്​നങ്ങളും ചൂണ്ടിക്കാണിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്​്​. ലോകമാധ്യമങ്ങൾ വരെ പ്രശംസ ചൊരിഞ്ഞ ആരോഗ്യമോഡലി​െൻറ ഗുണഫലങ്ങൾ സംസ്​ഥാനത്തി​െൻറ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളിലേക്കും ഒരുപോലെ എത്തുന്നില്ല എന്നതുതന്നെയാണ്​ ഇതി​െൻറ ഏറ്റവും വലിയ ​പോരായ്​മയായി പറയാറുള്ളത്​. ഒരളവിൽ അത്​ ശരിയുമാണ്​. സംസ്​ഥാനത്തെ തെക്കൻ ജില്ലകളിലുള്ള ആരോഗ്യസംവിധാനങ്ങൾ വടക്കോട്ടുപോകുംതോറും കുറഞ്ഞുവരുന്നതുകാണാം. ആദിവാസികളടക്കം സാമൂഹികമായും സാമ്പത്തികമായും പിന്നാക്കം നിൽക്കുന്ന ജനവിഭാഗങ്ങൾ താമസിക്കുന്ന വയനാട്​ പോലുള്ള ജില്ലകളിലും ആരോഗ്യ മോഡലി​ന്​ തിളക്കം കുറവാണ്​. 2019 നവംബറിൽ വയനാട്​ ജില്ലയിലുണ്ടായ ഒരു സംഭവം നോക്കുക: സു​​ൽ​​ത്താ​​ൻ ബ​​ത്തേ​​രി ഗ​​വ. സ​​ർ​​വ​​ജ​​ന ഹ​​യ​​ർ​ സെ​​ക്ക​ൻ​ഡ​​റി സ്​​​കൂ​​ളി​​ലെ അ​​ഞ്ചാം ക്ലാ​​സ്​ വി​​ദ്യാ​​ർ​​ഥി​​നി​യാ​യ ഷ​​ഹ​ല​​ക്ക്​ ക്ലാ​​സ്​​​മു​​റി​​യി​​ൽ​വെ​​ച്ച്​ പാ​​മ്പു​​ക​​ടി​​യേ​​ൽ​​ക്കു​​ന്നു. ക​​ടി​​ച്ച​​ത്​ പാ​​മ്പാ​​ണെ​​ന്ന്​ ഷ​​ഹ്​​​ല​​യും മ​​റ്റു വി​​ദ്യാ​​ർ​​ഥി​​ക​​ളും തീ​​ർ​​ത്തു​​പ​​റ​​ഞ്ഞി​​ട്ടും അ​​വ​​ളെ ഉ​​ട​​ന​​ടി ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലെ​​ത്തി​​ക്കാ​​ൻ അ​​ധ്യാ​​പ​​ക​​ർ ത​​യാ​​റാ​​യി​​ല്ല. പി​​ന്നീ​​ട്​ ര​​ക്ഷി​​താ​​വി​​നെ വി​​ളി​​ച്ചു​​വ​​രു​​ത്തി​​യാ​​ണ്​ ആ​​ദ്യം പ്ര​​ദേ​​ശ​​ത്തെ സ്വ​​കാ​​ര്യ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലും പി​​ന്നീ​​ട്​ താ​​ലൂ​ക്ക്​ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലും കാ​​ണി​​ച്ച​ത്. പ്ര​തി​വി​ഷ മ​രു​ന്നു​ണ്ടാ​യി​ട്ടും മ​​റ്റു സാ​​​ങ്കേ​​​തി​​ക​കാ​​ര​​ണ​​ങ്ങ​​ളു​​ടെ പേ​​രി​​ൽ 100​ കി​​ലോ​​മീ​​റ്റ​​ർ അ​​ക​​ലെ​​യു​​ള്ള കോ​​ഴി​​​ക്കോ​​ട്​ മെ​​ഡി​​ക്ക​​ൽ​കോ​​ള​​ജ്​ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലേ​​ക്ക്​ റ​ഫ​​ർ ചെ​​യ്യു​​ക​​യാ​​യി​​രു​​ന്നു താ​​ലൂ​​ക്ക്​ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി ഡോ​​ക്​​​ട​​ർ. മെ​​ഡി​​ക്ക​​ൽ കോ​​ള​​ജി​​ലേ​​ക്കു​​ള്ള വ​​ഴി​​മ​​ധ്യേ, ഷ​​ഹ​ല ബോ​​ധ​​ര​​ഹി​​ത​​യാ​​യ​​തി​​നെ തു​​ട​​ർ​​ന്ന്​ തൊ​​ട്ട​​ടു​​ത്ത ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലെ​​ത്തി​​ച്ചെ​​ങ്കി​​ലും ആ ​​കു​​രു​​ന്നി​​നെ ര​​ക്ഷി​​ക്കാ​​നാ​​യി​​ല്ല.

2015ലും സമാനമായൊരു സംഭവം അരങ്ങേറി. ഉ​​ദ​​ര​​ത്തി​​ൽ മൂ​​ന്ന്​ കു​​ഞ്ഞു​​ങ്ങ​​ളു​​മാ​​യി മെ​​ഡി​​ക്ക​​ൽ കോ​​ള​​ജി​​ലേ​​ക്ക്​ തി​​രി​​ച്ച അ​​നി​​ത​​ എന്ന യുവതിയും കു​​ടും​​ബ​​വും വയനാട്​ ചു​​ര​​മി​​റ​​ങ്ങു​ന്ന​​തി​​നു മു​​ന്നേ മൂ​​ന്ന്​ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​ക​​ളി​​ൽ ക​​യ​​റി. ഓ​​രോ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ൽ​​വെ​​ച്ചും അ​​വ​​ർ​​ക്ക്​ ഓ​​രോ കു​​ഞ്ഞി​​നെ ന​​ഷ്​​​ട​​പ്പെ​​ട്ടു. മെ​​ഡി​​ക്ക​​ൽ കോ​​ള​​ജ്​ ആ​​ശു​​പ​​ത്രി​​യി​​ലെ​​ത്തി​​ച്ച​​തു​​കൊ​​ണ്ടു​മാ​​ത്രം അ​​നി​​ത​​യു​​ടെ ജീ​​വ​​ൻ ബാ​​ക്കി​​യാ​​യി. അഥവാ, ഒരത്യാഹിതം വന്നാൽ നൂറ്​ കണക്കിന്​ കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള കോഴിക്കോട്​ മെഡിക്കൽ കോളജ്​ തന്നെയാണ്​ ഇപ്പോഴും വയനാട്ടുകാർക്ക്​ ആശ്രയം.

ക്ഷയരോഗ നിർമാർജ്ജനത്തി​െൻറ കാര്യത്തിലും ഇൗ അന്തരം നിലനിൽക്കുന്നുവെന്നാണ്​ കണക്കുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്​. അറിയാമോ, ലോകത്ത്​ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്ന ക്ഷയരോഗികളിൽ നാലിലൊന്നും ഇന്ത്യയിലാണ്​. രണ്ട്​ വർഷം മുമ്പ്​, ലോകാരോഗ്യ സംഘടന പുറത്തുവിട്ട കണക്കു പ്രകാരം ലക്ഷം പേരിൽ 211 എന്ന നിരക്കിൽ ഇന്ത്യയിൽ ടി.ബി റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യുന്നുണ്ട്​. പ്രതിദിനം രാജ്യത്ത്​ 1200ലധികം പേർ ടി.ബി ബാധിച്ച്​ മരണപ്പെടുന്നുണ്ട്​. ഇന്ത്യയിൽ ഒരു വർഷം റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്ന ക്ഷയരോഗികളുടെ എണ്ണം 27 ലക്ഷത്തിനുമേലെയാണ്​. എന്നാൽ, രാജ്യത്ത്​ റി​േപ്പാർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്ന ക്ഷയ രോഗികളിൽ 0.007 ശതമാനം മാത്രമാണ്​ കേരളത്തിൽനിന്നുള്ളത്​. 17, 168 (2017), 20,945 (2018), 20,686 (2019), 15,011 (2020) എന്നിങ്ങനെയാണ്​ കഴിഞ്ഞ നാല്​ വർഷത്തിൽ കേരളത്തിൽ ക്ഷയരോഗം റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെട്ടത്​. ഇതിൽതന്നെ, 2020 ലെ കണക്ക്​ പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതുണ്ട്​.

മുൻവർഷങ്ങളിലേതിനേക്കാൾ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെട്ട കേസുകളുടെ എണ്ണം കുറഞ്ഞത്​ രോഗികളുടെ എണ്ണം കുറഞ്ഞതുകൊണ്ടല്ല. കോവിഡ്​ കാലത്ത്​ പല കാരണങ്ങളാൽ പരിശോധനകൾ കുറഞ്ഞതാണ്​. അതെന്തായാലും, ഇതര സംസ്​ഥാനങ്ങളിൽനിന്ന്​ വ്യത്യസ്​തമായി കേരളം ക്ഷയരോഗ നിർമാർജ്ജന യജ്ഞങ്ങളിൽ ഏറെ മുന്നിട്ടുനിൽക്കുന്നു. 2025ഒാടെ രോഗത്തെ രാജ്യത്തുനിന്നും പൂർണമായും നിർമാർജ്ജനം ചെയ്യാനായി 'ദേശീയ ടി.ബി എലിമിനേഷൻ പ്രോഗ്രാം' എന്ന പേരിൽ വിപുലമായൊരു പദ്ധതി തന്നെ കേന്ദ്ര ആരോഗ്യ മന്ത്രാലയം ആവിഷ്​കരിച്ച്​ നടപ്പാക്കിവരുന്നുണ്ട്​. ഇൗ പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായി താലൂക്ക്​ ടി.ബി സെൻറർ തലം വരെയും പ്രത്യേകം ജീവനക്കാരെ നിയമിച്ചിട്ടുമുണ്ട്​. കോവിഡ്​ സൃഷ്​ടിച്ച സവിശേഷ സാഹചര്യത്തിൽ ഇൗ ലക്ഷ്യം നിർണിത സമയത്തുതന്നെ നേടാനാവുമോ എന്ന കാര്യത്തിൽ സംശയമുണ്ടെങ്കിലും കേരളം അവിടെയും വേറിട്ടുനിൽക്കുന്നു. അതായത്​, ഇൗ ലക്ഷ്യത്തിലേക്ക്​ ആദ്യം എത്തുന്ന സംസ്​ഥാനം കേരളം തന്നെയായിരിക്കും. അത്രയേറെ ഇക്കാര്യത്തിൽ നമ്മുടെ സംസ്​ഥാനം മുന്നോട്ടു പോയിട്ടുണ്ട്​.

അപ്പോഴും, കേരള ആരോഗ്യ മോഡലിലെന്ന​ പോലെ പിന്നാക്ക മേഖലകളിൽ ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കാനാകുമോ എന്ന ശങ്ക തുടരുന്നുണ്ട്​. പ്രത്യേകിച്ചും ആദിവാസി വിഭാഗങ്ങളടക്കം അധിവസിക്കുന്ന വയനാട്​ പോലുള്ള പിന്നാക്ക ജില്ലകളിൽ. മറ്റു ജില്ലകളെ അപേക്ഷിച്ച്​ ഇവിടെ ആരോഗ്യ സംവിധാനങ്ങളു​െട കാര്യം മുതൽ മറ്റെല്ലാ തലങ്ങളിലും പിന്നാക്കം തന്നെയാണ്​. ഇക്കാര്യം മനസിലാക്കിയതുകൊണ്ടാകാം, കഴിഞ്ഞ ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കിടെ ഇത്തരം മേഖലകൾ കേന്ദ്രീകരിച്ച്​ സ്വകാര്യ പങ്കാളിത്തത്തോടെ സർക്കാർ വിപുലമായ പദ്ധതികൾ ആവിഷ്​കരിച്ചത്​. വയനാട്​ കഴിഞ്ഞാൽ, ഏറ്റവും കൂടുതൽ ആദിവാസികൾ അധിവസിക്കുന്ന ഇടുക്കി ജില്ലയാണ്​ ഇക്കാര്യത്തിൽ മികച്ച ഉദാഹരണമായി ചൂണ്ടിക്കാണിക്കാൻ കഴിയുന്നത്​. 2006ൽ, ഇൗ ജില്ലയിൽ ലക്ഷം പേരിൽ 17 എന്നതായിരുന്നു രോഗികളുടെ നിരക്ക്​. ദക്ഷിണേന്ത്യയിൽ ഇക്കാലത്തെ നിരക്ക്​ 51 ആയിരുന്നു. ഇതിനർഥം, ഇടുക്കിയിൽ ടി.ബി ബാധിച്ച രോഗികളെ കണ്ടെത്താനാകുന്നില്ല എന്നതാണ്​. അഥവാ, ആരോഗ്യ സംവിധാനങ്ങൾ ശുഷ്​കമാണ്​; പര​ിശോധനകൾ നന്നേ കുറവാണ്​.

അതിനാൽ, ​െഎ.എം.എ പോലുള്ള സ്വകാര്യ ഏജൻസികളുടെ പങ്കാളിത്തത്തോടെ വിപുലമായ ആരോഗ്യ പദ്ധതി ഒരുക്കാനാണ്​ ഇവിടെ സർക്കാർ ശ്രമിച്ചത്​. അതി​െൻറ ഫലവും കണ്ടു. പത്തുവർഷത്തിനുശേഷം, ജില്ലയുടെ സ്​ഥിയാകെ മാറി. 2017ൽ, ലക്ഷം പേരിൽ 138 എന്ന നിരക്കിലേക്ക്​ രോഗികളുടെ എണ്ണം ഉയർന്നു. അഥവാ, പരിശോധന നിരക്ക്​ കാര്യമായി വർധിച്ചു. അതോടെ, ടി.ബി ബാധിതരെയെല്ലാം കണ്ടെത്തി ചികിത്സ നൽകാനായി. അതുവഴി വലിയ അളവിൽ മരണ നിരക്കും കുറക്കാനായി. ഇന്നിപ്പോൾ, ആദിവാസി മേഖലകളിൽ ക്ഷയരോഗ നിർമാർജ്ജന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കുള്ള മികച്ച മാതൃകയായി ഇടുക്കി മാറിയിരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ നാല്​ വർഷത്തിനിടെ, ഇടുക്കിയിൽ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെട്ട രോഗികളുടെ എണ്ണം ഇങ്ങനെയാണ്​: 2017 -510, 2018-444, 2019 -334, 2020-256. ഇതിൽ ആദ്യത്തെ മൂന്ന്​ വർഷം നാലിലൊന്ന്​ കേസുകളും റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെട്ടത്​ സ്വകാര്യ ഏജൻസികൾ വഴിയാണ്​. കോവിഡ്​ കാലത്ത്​ പകുതിയും കണ്ടെത്തിയത്​ ഇവർ തന്നെയായിരുന്നു. സംസ്​ഥാനത്ത്​ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്ന ​ടി.ബി രോഗികളിൽ രണ്ട്​ ശതമാനത്തിൽ താഴെ മാത്രമാണ്​ ഇപ്പോൾ ഇടുക്കിയിൽനിന്നുള്ളത്​.

എന്നാൽ, ഇൗ മാതൃക ഇടുക്കിയിൽ മാത്രമായി ഒതുങ്ങിപ്പോയോ എന്നു സംശയിക്കേണ്ടിയിരിക്കുന്നു. ഏറ്റവും കുടുതൽ ആദിവാസികളുള്ള പിന്നാക്ക ജില്ലയായ വയനാടി​െൻറ അവസ്​ഥ എന്താണ്​? കഴിഞ്ഞ നാല്​ വർഷത്തിനിടെ അവ​ിടെ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്​ത കേസുകൾ ഇങ്ങനെയാണ്​: 2017 -342, 2018-562, 2019 -469, 2020-339. ഇതിൽ അഞ്ചിലൊന്ന്​ മാത്രമാണ്​ സ്വകാര്യ ഏജൻസികളുടെ സഹായത്തോടെ കണ്ടെത്തിയത്​. ബാക്കിയെല്ലാം ജില്ലയിലെ മൂന്ന്​ താലൂക്ക്​ സെൻററും മാനന്തവാടിയിലെ ജില്ലാ കേന്ദ്രവുമാണ്​ കണ്ടെത്തിയത്​. അതായത്​, ഇടുക്കിയിലേതുപോലെയുള്ള സ്വകാര്യ പങ്കാളിത്തം വയനാട്ടിൽ കുറവാണ്​. മാ​ത്രവുമല്ല, പരിശോധനകളുടെ എണ്ണം കുറവായിരുന്നിട്ടും കൂടുതൽ രോഗികൾ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. സംസ്​ഥാനത്ത്​ റിപ്പോർട്ട്​ ചെയ്യപ്പെടുന്ന കേസുകളിൽ, പരിശോധന കുറഞ്ഞിട്ടും, ഇൗ ജില്ലയിൽ 2.5 ശതമാനം രോഗികളുണ്ട്​.

2006ൽ, ലക്ഷം പേരിൽ എട്ട്​ പേർ മാത്രമാണ്​ വയനാട്ടിലെ ടിബി നിരക്ക്​ രേഖപ്പെടുത്തിയിരുന്നത്​. അന്ന്​ നടന്നത്​ 1500ഒാളം ടെസ്​റ്റുകളാണെന്നോർക്കണം. അഥവാ, ഇടുക്കിയേക്കാൾ കഷ്​ടമായിരുന്നു വയനാട്ടിലെ അവസ്​ഥ. പക്ഷെ, പത്ത്​ വർഷത്തിനുശേഷം, ഇടുക്കിയിൽ സ്​ഥിതിയാകെ മാറിയെങ്കിലും വയനാട്ടിൽ മാറിയില്ല. ഇടുക്കിയിൽ ടെസ്​റ്റ്​ നിരക്ക്​ ലക്ഷം പേരിൽ 1600 എന്ന നിലയിൽ നിൽക്കു​േമ്പാൾ വയനാട്ടിലത്​ 1200ൽ താഴെയാണ്​. എന്നിട്ടും രോഗികളുടെ എണ്ണം കുടുതലാണ്​ വയനാട്ടിൽ. ഇതിനർഥം, ഇനിയും കാര്യമായ പദ്ധതികൾ വയനാട്​ ആവശ്യപ്പെടുന്നുവെന്നാണ്​. കൂടുതൽ ആരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങളും ആരോഗ്യ പ്രവർത്തകരും ഇൗ പിന്നാക്ക ജില്ലക്ക്​ അടിയന്തരമായി ആവശ്യമുണ്ട്​്​. എങ്കിൽമാത്രമേ, ക്ഷയ നിവാരണത്തിലും കേരള ആരോഗ്യ മോഡൽ ആവർത്തിക്കപ്പെടുകയുള്ളൂ.