എൻഡോസൾഫാൻ: കാ​ൽ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടാ​യി​ട്ടും പ​രി​ഹാ​ര​മി​ല്ലാ​തെ... ഇനിയെന്ത്​?

എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ വി​ഷ​മ​ഴ​യു​ടെ ദു​ര​ന്ത​മു​ഖം പു​റ​ത്തു​വ​ന്നി​ട്ട്​ കാ​ൽ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടാ​വു​ക​യാ​ണ്. 'അര ജീവിതങ്ങളുടെ' ഭൂമികയായ കാസർകോ​ട്ടെ ഇര ജീവിതങ്ങൾ സമാനതകളില്ലാത്ത ദുരിതങ്ങളുടെ കയങ്ങളിൽ നിന്ന്​ ഇന്നും കരകയറിയിട്ടില്ല. 'മാധ്യമം' ലേഖകൻ ര​വീ​ന്ദ്ര​ൻ രാ​വ​ണേ​ശ്വ​രം തയാറാക്കിയ പരമ്പര ...

'നാ​ൽ​ക്കാ​ലി' മ​നു​ഷ്യ​രും രൂ​പ​വ്യ​തി​യാ​ന​ത്തോ​ടെ പി​റ​ക്കു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളും അ​ട​ക്കം 'അ​ര​ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്വർഗമായിരുന്ന' കാ​സ​ർ​കോ​ട്​ പ​തി​യെ മാ​റി​വ​രു​ക​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, കാൽ നൂറ്റാണ്ടു മുമ്പുള്ള മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​ത്തി​നും ന​ഷ്​​ട​ത്തി​നും ഒ​രു​മാ​റ്റ​വും ഇ​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. അ​ന്ന്​ എ​ല്ലാ​വ​ർ​ക്കും ഒ​രേ അ​ഭി​പ്രാ​യ​മാ​യി​രു​ന്നു: എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ വി​ഷ​മാ​ണ്.​ അ​ത്​ മ​നു​ഷ്യ​ന്​ മ​നു​ഷ്യ​രൂ​പം ന​ഷ്​​ട​പ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ന്ന കാ​ര്യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​അ​ഭി​പ്രാ​യ ഐ​ക്യം.

ലോ​കം, മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ, ജ​ന​പ്ര​തി​നി​ധി​ക​ൾ, മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ, പ​രി​സ്​​ഥി​തി പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​ർ, വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ൾ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ ഇ​ര​ക​ൾ​ക്ക്​ ഐ​ക്യ​ദാ​ർ​ഢ്യ​വു​മാ​യി കാ​സ​ർ​കോ​​ട്ടേ​ക്കൊ​ഴു​കി. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​നു​മു​മ്പ്​ പാ​ർ​ട്ടി നേ​താ​ക്ക​ൾ ദു​രി​ത​മേ​ഖ​ല​യി​ലേ​ക്ക്​ പാ​ഞ്ഞു. വാ​രി​ക്കോ​രി വാ​ഗ്​​ദാ​ന​ങ്ങ​ൾ ന​ൽ​കി.

ഇ​ന്ന്​ സ്​​ഥി​തി മാ​റു​ന്നു. എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ വി​ഷ​മ​ല്ല, കാ​സ​ർ​കോ​​ട്ടെ രോ​ഗ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ കാ​ര​ണം മ​റ്റെ​ന്തൊ​ക്കെ​യോ ആ​ണ്. അ​തി​െൻറ പേ​രി​ൽ എ​ഴു​ത​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്​ അ​മ​ർ​ചി​ത്ര​ക​ഥ​യാ​ണ്​ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ പോ​കു​ന്നു കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ. പ​റ​യു​ന്ന​ത്​ എ​ക്​​സി​ക്യൂ​ട്ടി​വ്​ മ​ജി​സ്​​ട്രേ​റ്റി​െൻറ പ​ദ​വി​യി​ൽ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന​യാ​ളും കൂ​ടി​യാ​കു​േ​മ്പാ​ൾ കീ​ട​നാ​ശി​നി ക​മ്പ​നി എ​ല്ലാം വി​ഴു​ങ്ങി​യെ​ന്നു പ​റ​യു​ന്ന​തി​ൽ തെ​റ്റു​ണ്ടാ​കി​ല്ല. അ​പ്പോ​ഴും ക​ണ്ണി​നു മു​ന്നി​ലു​ടെ ഇ​ഴ​ഞ്ഞു​ന​ട​ക്കു​ന്ന മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ നി​ല​വി​ളി​ക്ക്​ അ​റു​തി​യാ​യി​ട്ടി​ല്ല.

കാ​സ​ർ​കോ​​ട്ടെ ക​ശു​മാ​വി​ൻ തോ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ൽ തേ​യി​ല​ക്കൊ​തു​കു​ക​ളെ ഇ​ല്ലാ​താ​ക്കാ​ൻ ഹെ​ലി​കോ​പ്​​ട​ർ മു​ഖേ​ന ത​ളി​ച്ച എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ കീ​ട​നാ​ശി​നി​ക്കെ​തി​രെ ന​ട​ത്തി​യ പോ​രാ​ട്ടം കാ​ൽ നൂ​റ്റാ​ണ്ടോ​ട​ടു​ക്കു​ന്നു. 1998ൽ ​ആ​രം​ഭി​ച്ച എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ സ​മ​രം ആ​ഗോ​ള​ത​ല​ത്തി​ലു​ള്ള മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ പോ​രാ​ട്ട​മാ​യി വ​ള​ർ​ന്നു.

ലോ​ക​ത്തു​ത​ന്നെ 120 രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ ആ ​കീ​ട​നാ​ശി​നി നി​രോ​ധി​ച്ചു. ഭോ​പാ​ൽ ദു​ര​ന്ത​ത്തി​നു സ​മാ​ന​മെ​ന്ന്​ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച കീ​ട​നാ​ശി​നി ദു​ര​ന്തം ഇ​പ്പോ​ഴും ആ ​അ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​കാ​ത്ത ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ൾ ഇതു​സം​ബ​ന്ധി​ച്ചുള്ള മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ ക​മീ​ഷ​െൻറ​യും സു​പ്രീം​കോ​ട​തിയുടെയും വി​ധി​ എ​ങ്ങ​നെ ന​ട​പ്പാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കാ​മെ​ന്ന ര​ഹ​സ്യ തീ​രു​മാ​ന​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക്​ എ​ത്തി​ച്ചേ​രു​ക​യാ​ണ്.

കൃ​ഷി ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്​​ഥ​യാ​യ ലീ​ലാ​കു​മാ​രി​യ​മ്മ​യാ​ണ് എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ മാ​ര​ക​മാ​ണെ​ന്ന്​ ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ണ്ട്​ ആ​ദ്യ​മാ​യി കോ​ട​തി​യി​ലെ​ത്തു​ന്ന​ത്. 1998 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 18ന്​ ​ഹോ​സ്ദു​ർ​ഗ് മു​ൻ​സി​ഫ് കോ​ട​തി​യി​ൽ ലീ​ലാ​കു​മാ​രി​യ​മ്മ, പെ​രി​യ​യി​ൽ എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്​ നി​ർ​ത്ത​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് ഹ​ര​ജി ഫ​യ​ൽ ചെ​യ്​​തു. ഈ ​ഹ​ര​ജി​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ൽ, എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്​ നി​ർ​ത്ത​ണ​മെ​ന്ന്​ താ​ൽ​ക്കാ​ലി​ക വി​ധി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ചു. 2000 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 18ന് ​ആ വി​ധി പൂ​ർ​ണ​മാ​യി ന​ട​പ്പാ​ക്കി. ഈ ​വി​ധി വ​ലി​യ സ​ന്ദേ​ശ​മാ​യി.

വി​ധി​യു​ടെ പി​ന്നാ​ലെ 2001ൽ ​കാ​സ​ർ​കോ​ട് മു​ൻ​സി​ഫ് കോ​ട​തി​യി​ൽ ഡോ. ​മോ​ഹ​ൻ​കു​മാ​ർ, ദേ​വ​പ്പ​നാ​യ്ക്, പ​രേ​ത​നാ​യ മ​ധു​സൂ​ദ​ന ഭ​ട്ട് എ​ന്നി​വ​ർ ചേ​ർ​ന്ന് മു​ളി​യാ​ർ, ബോ​വി​ക്കാ​ന​മ​ട​ക്ക​മു​ള്ള കാ​സ​ർ​കോ​ട​ൻ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ​ക്കൂ​ടി എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്​ നി​ർ​ത്തി​വെ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട്​ ഹ​ര​ജി ന​ൽ​കി. അ​വി​ടെ​യും വി​ധി ബാ​ധ​ക​മാ​ക്കി. ഡോ. ​മോ​ഹ​ൻ കു​മാ​ർ 2001ൽ ​ഹൈ​കോ​ട​തി​യി​ൽ ന​ൽ​കി​യ ഹ​ര​ജി​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ൽ കേ​ര​ള​ത്തി​ലാ​കെ​യും എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ നി​രോ​ധ​നം ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി.

അ​ന്ന്​ യു.​ഡി.​എ​ഫ്​ ഭ​രി​ക്കു​ന്ന കേ​ര​ള​ത്തി​ൽ എ.​കെ ആ​ൻ​റ​ണി​യാ​യി​രു​ന്നു മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി. എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ നി​രോ​ധ​ന​ത്തി​നു​ള്ള വി​ധി​ക്കെ​തി​രെ പ്ലാ​േ​ന്‍റ​ഷ​ൻ കോ​ർ​പ​റേ​ഷ​ൻ ഹൈ​കോ​ട​തി​യി​ൽ ഹ​ര​ജി ന​ൽ​കി. എ​റ​ണാ​കു​ള​ത്തെ നാ​ച്വ​ർ ല​വേ​ഴ്‌​സ് മൂ​വ്‌​മെൻറ്, തി​രു​വ​ന​ന്ത​പു​ര​െ​ത്ത 'ത​ണ​ൽ' എ​ന്നി​വ​രു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യും ല​ഭി​ച്ചു.

2002ൽ ​എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി​ക്കു​ന്ന​ത് കേ​ര​ള ഹൈ​കോ​ട​തി താ​ൽ​ക്കാ​ലി​ക​മാ​യി നി​രോ​ധി​ച്ചു. കാ​സ​ർ​കോ​ട്ടെ പ്ലാ​േ​ന്‍റ​ഷ​ൻ കോ​ർ​പ​റേ​ഷ​ൻ എ​സ്​​റ്റേ​റ്റു​ക​ളി​ൽ സൂ​ക്ഷി​ച്ച 1500ഓ​ളം ലി​റ്റ​ർ എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ഹൈ​കോ​ട​തി ഉ​ത്ത​ര​വ് പ്ര​കാ​രം ജി​ല്ല ക​ല​ക്ട​റു​ടെ മേ​ൽ​നോ​ട്ട​ത്തി​ൽ സീ​ൽ ചെ​യ്ത് സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. 2002 മു​ത​ൽ 2006 വ​രെ​യാ​ണ് എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി കോ​ട​തി ഇ​ട​പെ​ട​ൽ മൂ​ലം നി​ർ​ത്തി​ച്ച​ത്.

2006ൽ ​കേ​ന്ദ്ര സം​ഘ​ത്തി​െ​ന്‍റ പ​ഠ​ന റി​പ്പോ​ർ​ട്ട് പു​റ​ത്തു​വ​രു​ക​യും ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭീ​തി​യും മ​റ്റും ക​ണ​ക്കി​ലെ​ടു​ത്ത് കേ​ര​ള സ​ർ​ക്കാ​ർ ഒ​രു സ​ർ​ക്കു​ല​റി​ലൂ​ടെ എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ ത​ളി നി​രോ​ധി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ ദു​രി​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ആ​ഴ​വും പ​ര​പ്പും വ്യ​ക്​​ത​മാ​ക്കി​​ക്കൊ​ണ്ട്​ പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ൾ, ഡോ​ക്യുെ​മ​ൻ​റ​റി​ക​ൾ, ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ൾ, സാ​ഹി​ത്യ സൃ​ഷ്​​ടി​ക​ൾ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ പ​ര​ര​ന്നൊ​ഴു​കി. സാ​മൂ​ഹി​ക സം​ഘ​ട​ന​ങ്ങ​ൾ ഇ​ര​ക​ളെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​നും സ​ർ​ക്കാ​റി​െൻറ ക​ണ്ണു​തു​റ​പ്പി​ക്കാ​നും പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി രം​ഗ​ത്തു​വ​ന്നു.

എം.​എ. റ​ഹ്​​മാ​െൻറ 'അ​ര​ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​രു സ്വ​ർ​ഗം' എ​ന്ന ഡോ​ക്യു​മെ​ന്‍റ​റി, അം​ബി​കാ​സു​ത​ൻ മാ​ങ്ങാ​ടി​െൻറ എ​ൻ​മ​ക​ജെ, അ​മ്പ​ല​ത്ത​റ കു​ഞ്ഞി​കൃ​ഷ്​​ണ​െൻറ സ​മ​ര​മു​റ​ക​ൾ, വ​ലി​യ ചി​റ​കു​ള്ള പ​ക്ഷി​ക​ൾ, അ​മീ​ബ തു​ട​ങ്ങി​യ സി​നി​മ​ക​ൾ, അ​സം​ഖ്യം ലേ​ഖ​ന​ങ്ങ​ൾ, സ​മാ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ൾ, കൃ​തി​ക​ൾ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ വി​ഷ​യ​ത്തെ സ​ജീ​വ​മാ​യി നി​ല​നി​ർ​ത്തി.

ദു​രി​ത​ബാ​ധി​ത​ർ​ക്ക്​ സ​ഹാ​യം ന​ൽ​ക​ണ​മെ​ന്ന്​​ ദേ​ശീ​യ മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ ക​മീ​ഷ​ൻ ശി​പാ​ർ​ശ ചെ​യ്​​തു. മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ ക​മീ​ഷ​െൻറ ശി​പാ​ർ​ശ​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ൽ 2011ൽ ​ഡി.​വൈ.​എ​ഫ്.​ഐ സു​പ്രീം​കോ​ട​തി​യി​ൽ ഹ​ര​ജി ന​ൽ​കി. ഈ ​വി​ധി​യു​ടെ അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​ൽ ഇ​ര​ക​ൾ​ക്ക്​ ധ​ന​സ​ഹാ​യ​ത്തി​നാ​യി പ്ര​ത്യേ​ക പാ​​ക്കേ​ജും ചി​കി​ത്സ​യും പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. എ​ന്നി​ട്ട്​ ആ ​പാ​ക്കേ​ജി​ന്​ എ​ന്തു സം​ഭ​വി​ച്ചു?

പരമ്പരയുടെ ബാക്കി ഭാഗങ്ങൾ വായിക്കാൻ

എ​ൻ​ഡോ​സ​ൾ​ഫാ​ൻ സെല്ലുമില്ല, പാക്കേജുമില്ല; നി​ർ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളും ന​ട​പ്പാ​ക്കി​യി​ല്ല - ഭാഗം രണ്ട്​

എൻഡോസൾഫാൻ പ്രശ്​നം അമർചിത്രകഥയോ? - ഭാഗം മൂന്ന്​

മരിച്ചുകിടന്നാലും മനസ്സലിയില്ല - ഭാഗം നാല്​

പരമ്പരയോടുള്ള പ്രതികരണങ്ങൾ