കാ​ലം ന​ട​ന്നു​തീ​ർ​ത്ത 'സു​ബൈ​ദ പാ​ത'

പ്രാ​ചീ​ന​കാ​ല​ത്ത് ഹ​ജ്ജ് തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ അ​നു​ഭ​വി​ച്ച ക​ഷ്ട​പ്പാ​ടു​ക​ളു​ടെ കാ​ല​ടി​പ്പാ​ടു​ക​ൾ പ​തി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന ച​രി​ത്ര​പാ​ത​യാ​ണ് 'ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ'. ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്നും മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള വാ​ണി​ജ്യ, തീ​ർ​ഥാ​ട​ന പാ​ത​യാ​ണി​ത്. അ​ബ്ബാ​സി​യ ഖ​ലീ​ഫ​മാ​രി​ൽ അ​ഞ്ചാ​മ​നാ​യ ഹാ​റൂ​ൻ റ​ഷീ​ദി​ന്റെ പ​ത്നി​യാ​യ രാ​ജ്ഞി സു​ബൈ​ദ​യു​ടെ പേ​രി​ല​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഈ ​പാ​ത (ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ)​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ ച​രി​ത്ര​ത്തി​നി​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്കും തെ​ളി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്നു. 1200 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ ദൈ​ർ​ഘ്യ​മു​ള്ള 'ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ' അ​റേ​ബ്യ​ൻ ഉ​പ​ദ്വീ​പി​ലെ ഏ​റ്റ​വും പു​രാ​ത​ന​മാ​യ ഹ​ജ്ജ്, വാ​ണി​ജ്യ റൂ​ട്ടാ​ണ്. യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ സൗ​ദി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ 10 ച​രി​ത്ര​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നു കൂ​ടി​യാ​ണി​ത്. എ.​ഡി 750 നും 1258 ​നും ഇ​ട​യി​ൽ നി​ല​നി​ന്ന അ​ബ്ബാ​സി​യ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു സു​ബൈ​ദ പാ​ത​യു​ടെ പ്ര​താ​പം നി​ല​നി​ന്ന​ത്.

ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്താ​ൻ നേ​ര​ത്തേ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പ​ല വ​ഴി​ക​ളും ഏ​റെ ദു​ർ​ഘ​ടം പി​ടി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു. മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന അ​ന്ന​ത്തെ പ​ല തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കും ജീ​വ​നാ​ശ​വും വി​പ​ത്തും സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത് പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​ത് മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ സു​ബൈ​ദ മ​ണ​ൽ​ക്കാ​റ്റ്, മോ​ശ​മാ​യ കാ​ലാ​വ​സ്ഥ എ​ന്നി​വ​യി​ൽ​നി​ന്നും യാ​ത്ര​ക്കാ​ർ​ക്ക് സം​ര​ക്ഷ​ണ​മൊ​രു​ക്കു​ന്ന മ​തി​ലു​ക​ളും വ​ഴി​യോ​ര വി​ശ്ര​മ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളും സ​ഹി​തം ഒ​രു പാ​ത ഉ​ണ്ടാ​ക്കാ​ൻ പ​ദ്ധ​തി ത​യാ​റാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​റാ​ഖി​ലെ കൂ​ഫ​യി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​പാ​ത ഒ​രു​ക്കി​യി​രു​ന്ന​ത്.

പാ​ത​യെ 50ല​ധി​കം ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​ച്ച് 27 സ്റ്റേ​ഷ​നു​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു. ഈ ​പാ​ത​യി​ല്‍ 40ല്‍പ​രം സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ മ​നു​ഷ്യ​ര്‍ക്കും ഒ​പ്പം വ​ള​ർ​ത്തു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ അ​വ​യ്ക്കും വി​ശ്ര​മ സ​​ങ്കേ​ത​ങ്ങ​ള്‍, പ​ഥി​ക​ർ​ക്ക് കു​ടി​വെ​ള്ള​ത്തി​നും മ​റ്റും ധാ​രാ​ളം കി​ണ​റു​ക​ൾ, കു​ള​ങ്ങ​ൾ, പ്രാ​ർ​ഥി​ക്കാ​ൻ പ​ള്ളി​ക​ൾ, സു​ര​ക്ഷ​ക്ക് പൊ​ലീ​സ് പോ​സ്റ്റു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യും നി​ർ​മി​ച്ചു. യാ​ത്രാ​സം​ഘ​ങ്ങ​ള്‍ക്ക് ദി​ക്കു​ക​ള്‍ അ​റി​യാ​നാ​യി ഉ​യ​ര​ത്തി​ല്‍ മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളും വി​ള​ക്ക് കാ​ലു​ക​ളും സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു. വ​ഴി​കാ​ട്ടി​യാ​യി പാ​ത​യോ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ ഗോ​പു​ര​ങ്ങ​ൾ നി​ർ​മി​ച്ച് അ​തി​ൽ രാ​ത്രി അ​ഗ്നി തെ​ളി​യി​ച്ച് വെ​ളി​ച്ചം തെ​ളി​യി​ച്ചു. നി​ർ​മാ​ണ വൈ​ഭ​വം കാ​ര​ണം നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ളം സു​ബൈ​ദ പാ​ത കേ​ടു​കൂ​ടാ​തെ കി​ട​ന്നു.

ഇ​റാ​ഖ്, ഖു​റാ​സാ​ൻ, ഖു​ർ​ദി​സ്ഥാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് കോ​ടി​ക്ക​ണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ ആ​യി​ര​ത്തി​ല​ധി​കം വ​ർ​ഷം ഈ ​പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ യാ​ത്ര​ചെ​യ്തു എ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്രം പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ആ​ധു​നി​ക കാ​ല​ത്ത് പു​തി​യ യാ​ത്രാ​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വ​ന്ന​തോ​ടെ ക്ര​മേ​ണ ഈ ​പാ​ത ക​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​പ്പോ​ഴും തെ​ളി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പാ​ത​യു​ടെ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​ങ്കി​ലും അ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി. പ​ക​രം വീ​ടു​ക​ളും വ​ലി​യ കെ​ട്ടി​ട​ങ്ങ​ളും പു​തി​യ റോ​ഡു​ക​ളും വ​ന്നു.

1300 വ​ർ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും നാ​ശം​വ​രാ​തെ ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന കി​ണ​റു​ക​ളും കു​ള​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും പാ​ത​യി​ൽ പ​ല​യി​ട​ത്തും കാ​ണാം. ദു​ർ​ബ​ത് ഹാ​ഇ​ലി​ന് 20 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്കു സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ബി​ർ​ക അ​ൽ​ബി​ദ്ദ, 70 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന ബി​ർ​ക അ​ൽ​അ​രീ​ശ്, റ​ഫ്ഹ​യു​ടെ 14 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ കി​ഴ​ക്കു​ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള ബി​ർ​ക അ​ൽ​ജു​മൈ​മ, ബു​ഖാ​യി​ൽ​നി​ന്ന് 50 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്കാ​യി ബി​ർ​ക സ​റൂ​ദ് എ​ന്നി​വ ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ​യു​ടെ സ്മാ​ര​ക​ങ്ങ​ളാ​യി ഇ​ന്നും നി​ല​കൊ​ള്ളു​ന്ന​വ​യാ​ണ്.

സു​ബൈ​ദ ഈ ​പ​ദ്ധ​തി​ക്കാ​യി അ​ന്ന​ത്തെ 17 ല​ക്ഷം 'മി​ദ്ക്കാ​ൽ' (5950 കി​ലോ ഗ്രാം ​ശു​ദ്ധ സ്വ​ർ​ണം) ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച​താ​യി ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. സൗ​ദി​യി​ലെ അ​ഞ്ച് പ​ട്ട​ണ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ് പാ​ത ക​ട​ന്നു​പോ​യി​രു​ന്ന​ത്. മ​ക്ക, മ​ദീ​ന, വ​ട​ക്ക​ൻ അ​തി​ർ​ത്തി മേ​ഖ​ല, ഹാ​ഇ​ൽ, അ​ൽ​ഖ​സീം തു​ട​ങ്ങി​യ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലു​ള്ള പാ​ത​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ സൗ​ദി ക​മീ​ഷ​ൻ ഫോ​ർ ടൂ​റി​സം ആ​ൻ​ഡ് നാ​ഷ​ന​ൽ ഹെ​റി​റ്റേ​ജ് ഇ​പ്പോ​ൾ സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു. ദേ​ശീ​യ പ​രി​വ​ർ​ത്ത​ന പ​ദ്ധ​തി​യു​ടെ പൈ​തൃ​ക സം​ര​ക്ഷ​ണ പ​രി​പാ​ടി​യി​ൽ​പെ​ടു​ത്തി പു​ന​രു​ദ്ധ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

വി​വി​ധ രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ധാ​രാ​ളം തീ​ര്‍ഥാ​ട​ക​ര്‍ ആ​യി​ര​ത്തി​ലേ​റെ സം​വ​ത്സ​ര​ങ്ങ​ള്‍ പ്ര​യോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ ഈ ​പാ​ത ച​രി​ത്ര സ്മാ​ര​ക​മാ​യി ഇ​ന്നും സം​ര​ക്ഷി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു. വ​ര്‍ഷ​ത്തി​ല്‍ ആ​റു​മാ​സം തീ​ര്‍ഥാ​ട​ക​രെ​ക്കൊ​ണ്ട് നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന പാ​ത ബാ​ക്കി ആ​റു​മാ​സം ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രും പ്ര​ദേ​ശ​വാ​സി​ക​ളും ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കുന്നത്.