ഏഴര പതിറ്റാണ്ടിന്​ ശേഷം ആദിൽ കാമിൽ പുനർജനിക്കു​േമ്പാൾ

അവർ രണ്ടുപേര​ും ഒന്നിച്ചാണ്​ 1942ൽ ഇൗജിപ്​തിലെ അറബിക്​ ലാംഗ്വേജ്​ അക്കാദമിയുടെ നോവൽ മത്സരത്തിന്​ കൃതികൾ അയച്ചത്​. ഒരാൾക്ക്​ അന്ന്​ 30 വയസ്​, രണ്ടാമന്​ 25ഉം. ഇരുവരുടെയും നോവലുകൾ അക്കാദമി തിരസ്​കരിച്ചു.

ഒന്നാമൻ നജീബ്​ മഹ്​ഫൂസ് പിന്നീട്​ ലോകമറിയുന്ന എഴുത്തുകാരനായി, നൊബേൽ നേടി, അറബ്​ സാഹിത്യത്തി​​​െൻറ അപരനാമമായി. ഇൗജിപ്​ഷ്യൻ സാഹിത്യത്തിൽ രണ്ടാമതൊരു ​േപരിനെ അപ്രസക്​തമാക്കുന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹം കുതിച്ചുയർന്നു. അക്കാദമി നിരസിച്ച ‘അൽ സറാബ്’​ എന്ന ആ നോവൽ പിൽക്കാലത്ത്​ മഹ്​ഫൂസി​​​െൻറ ഏറെവായിക്കപ്പെട്ട നോവലുകളിലൊന്നായി മാറി.

പക്ഷേ, രണ്ടാമ​​​െൻറ വിധി മറ്റൊന്നായിരുന്നു. മറവിയുടെ ആഴങ്ങള​ിലേക്ക്​ അദ്ദേഹം നിപതിച്ചു. നോവലുകൾ ആരും വായിച്ചില്ല. നാടകമെഴുതാൻ നോക്കി. അതും വിജയിച്ചില്ല. ഒടുവിൽ ഇൗജിപ്​ഷ്യൻ ജീവിതം അവസാനിപ്പിച്ച്​ അമേരിക്കയിലേക്ക്​ കുടിയേറി. 2005ൽ മരണവും. ആദിൽ കാമിൽ എന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തി​​​െൻറ പേര്​.

നജീബ്​ മഹ്​ഫൂസ്​

 

പറഞ്ഞാൽ ഇൗജിപ്​തിൽ പോലും ആരുമറിയില്ല. വിസ്​മൃതിയിൽ കഴിയു​േമ്പാഴും ത​​​െൻറ ആദ്യ സാഹിത്യ സുഹൃത്തിനെ നജീബ്​ മഹ്​ഫൂസ്​ മറന്നിരുന്നില്ല. ഇൗജിപ്​ത്​ തിരിച്ചറിയാതെ പോയ പ്രതിഭയായിരുന്നു കാമിൽ എന്ന്​ മഹ്​ഫൂസ്​ എന്നും പറഞ്ഞുകൊണ്ടേയിരുന്നു. ഒടുവിലിതാ, 1942ൽ അറബിക്​ ലാംഗ്വേജ്​ അക്കാദമി തിരസ്​കരിച്ച ആദിൽ കാമിലി​​​െൻറ ആ നോവൽ വീണ്ടും വരുന്നു.

‘മാലിം അൽ അക്​ബർ’ എന്ന നോവൽ മുക്കാൽ നൂറ്റാണ്ടിന്​ ശേഷം ഇംഗ്ലീഷിൽ മൊഴിമാറി എത്തുകയാണ്​. The Magnificent Conman of Cairo എന്ന പേരിൽ പ്രശസ്​ത പരിഭാഷകൻ വലീദ്​ അൽമുശർറഫ്​ ആണ്​ വിവർത്തനം ചെയ്​തത്​. പ്രമുഖ പ്രസാധകരായ കെയ്​റോയിലെ ‘American University in Cairo’ ആണ്​ പ്രസാധകർ.

മഹ്​ഫൂസ്​ മു​െമ്പഴുതിയ ആമുഖമാണ്​ 176 പേജ്​ മാത്രമുള്ള പുസ്​തകത്തി​​​െൻറ മറ്റൊരു ആകർഷണം. ഇപ്പോൾ ഇന്ത്യയിൽ kindle പതിപ്പ്​ മാത്രമേ ലഭ്യമാകുന്നുള്ളു. ഏതാനും മാസം മുമ്പാണ്​ മഹ്​ഫൂസി​​​െൻറ അപ്രകാശിത രചനകൾ ‘The Quarter’ എന്ന തലക്കെട്ടിൽ പുസ്​തകമായി ഇറങ്ങിയത്​.

യഥാർഥത്തിൽ ഇൗജിപ്​ഷ്യൻ എഴുത്തുകാരുടെ കൂട്ടായ്​മയായ ഹറാഫിശിലേക്ക്​ മഹ്​ഫൂസിനെ ക്ഷണിച്ചുകൊണ്ടുവരുന്നത്​ തന്നെ ആദിൽ കാമിൽ ആയിരുന്നു. പുതുമുഖ എഴുത്തുകാരുടെ സംഘമായിരുന്നു ഹറാഫിശ്​. അന്ന്​ അതി​​​െൻറ മുന്നണി പടയാളി ആയിരുന്നു ആദിലെന്ന്​ മഹ്​ഫൂസ്​ പിന്നീട്​ എഴുതി. ’30 കളിലും ’40കളുടെ തുടക്കത്തിലും നിരവധി നാടകങ്ങളും രണ്ടുനോവലുകളും അദ്ദേഹം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു.

’45 ​​െൻറ തുടക്കത്തോടെ അദ്ദേഹം സ്വയം സംശയിക്കാൻ തുടങ്ങിയെന്ന്​ മഹ്​ഫൂസ്​. സാഹിത്യത്തി​​​െൻറ കടമയെന്തെന്നതും കലയുടെ ആകമാന പ്രസക്​തിയെ തന്നെയും അദ്ദേഹം സംശയിച്ചു. കാമിൽ ജീവിച്ചിരിക്കവെ തന്നെ 1993ൽ അദ്ദേഹത്തി​​​െൻറ പ്രാധാന്യം വിവരിച്ച്​ മഹ്​ഫൂസ്​ എഴുതിയ ഇൗ ലേഖനത്തോട്​ കാമിൽ ​പ്രതികരിച്ചുപോലുമില്ല. അപ്പോഴേക്കും എല്ലാം ഉപേക്ഷിച്ച്​ അദ്ദേഹം സ്വയം പിൻവാങ്ങിയിരുന്നു. അർഹിച്ച അംഗീകാരം തനിക്ക്​ കിട്ടിയിട്ടില്ലെന്നും എഴുത്തി​​​െൻറ ലോകത്ത്​ വ്യാപരിച്ച്​ ജീവിതം പാഴാക്കുകയാണെന്നും അദ്ദേഹത്തിന്​ തോന്നിയിരിക്കാമെന്നും മഹ്​ഫൂസ്​ കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

ആദിൽ കാമിലിൻെറ പുസ്​തകത്തിൻെറ കവർ പേജ്​

 

പിന്നെയും രണ്ടുപതിറ്റാണ്ടിന്​ ശേഷം 2014ൽ ഇൗജിപ്​തിലെ അൽകർമ പബ്ലിഷേഴ്​സ്​ ‘മാലിം ദ ഗ്രേറ്റ്​’ പുനഃ​പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു. ആധുനിക ​ഇൗജിപ്​ഷ്യൻ ക്ലാസിക്കുകൾ വീണ്ടും വായനക്കാരുടെ മുന്നിലെത്തിക്കുകയെന്ന അൽകർമയുടെ പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമായിരുന്നു ഇത്​. മുക്കാൽ നൂറ്റാണ്ടോളം ഒൗട്ട്​ ഒാഫ്​ പ്രിൻറ്​ ആയിരുന്നു ‘മാലിം’.

കഴിഞ്ഞ നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും മഹത്തായ ഇൗജിപ്​ഷ്യൻ കൃതി എന്ന പരിചയപ്പെടുത്തലോടെയാണ്​ അൽകർമ ‘മാലി’മിനെ പുറത്തുവിട്ടത്​. പുസ്​തകം പെട്ടന്ന്​ തന്നെ അറബി വായനക്കാർക്കിടയിൽ ഹിറ്റായി. അങ്ങനെയാണ്​ പരിഭാഷകൻ വലീദ്​ ഇൗ പുസ്​തകത്തെ കുറിച്ച്​ അറിയുന്നത്​, ഒരു സുഹൃത്ത്​ വ​ഴി. കൂടുതൽ വായിക്കുന്തോറും സമകാലീന ​കെയ്​റോയെ തനിക്ക്​ കൂടുതൽ വെളിപ്പെട്ടുവെന്ന്​ വലീദ്​ പറയുന്നു. വായിച്ചുതീരും മു​േമ്പ വലീദ്​ വിവർത്തനം തുടങ്ങി.

വ്യത്യസ്​ത സാമൂഹിക മണ്ഡലങ്ങളിലുള്ള രണ്ടു പുരുഷ കഥാപാത്രങ്ങളിലൂടെയാണ്​ മാലിം പുരോഗമിക്കുന്നത്​. ഒരു തട്ടിപ്പുകാര​​​െൻറ സത്യസന്ധനായ മകനായ മാലിമും വിദേശകാര്യമന്ത്രാലയത്തിലെ കരുത്തനായ അഹമദ്​ പാഷയുടെ സമ്പന്നനായ പുത്രൻ ഖാലിദും. ആ കാലത്തെ കെയ്​റോയുടെയും ഇൗജിപ്​തി​​​െൻറയും നേർചിത്രമാണ്​ ലളിതമായ ഭാഷയിൽ എഴുതപ്പെട്ട ഇൗ കൃതി. ലളിത ഭാഷ ആയി പോയി എന്നതാണ്​ നോവലി​െന നിരസിക്കാൻ അറബിക്​ അക്കാദമി ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയ കാരണങ്ങളിലൊന്ന്​.

അക്കാദമിയുടെയും വിപണിയുടെയും തിരസ്​കാരവും വായനക്കാര​​​െൻറ അവഗണനയും എഴുത്തുകാര​​​െൻറ നിസ്സംഗതയും മറികടന്ന്​ ‘മാലിം’ ഒരു വരവ്​ കൂടി വരികയാണ്​. ഒരു എഴുത്തുകാരൻ കൂടി ചാരത്തിൽ നിന്ന്​ ഉയിർത്തെഴുന്നേൽക്കുന്നു.