Podcasts
അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ രാഷ്ട്രീയ മാറ്റങ്ങൾ വിശകലനം ചെയ്ത് വിഖ്യാത ഇടതു ചിന്തകൻ താരിഖ് അലി ന്യൂലെഫ്റ്റ് റിവ്യൂവിൽ എഴുതിയ ലേഖനത്തിന്‍റെ മലയാള പരിഭാഷ മാധ്യമം പത്രത്തിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്
കഴിഞ്ഞ ദിവസം കാബൂളിൽ താലിബാന് മുന്നിൽ അടിപതറി വീണത് അമേരിക്കൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്‍റെ ഏറ്റവും വലിയ രാഷ്ട്രീയ-പ്രത്യയശാസ്ത്ര പരാജയമാണ്. കാബൂൾ വിമാനത്താവളത്തിൽ കണ്ട അമേരിക്കൻ എംബസി ഉദ്യോഗസ്ഥരെ കുത്തിനിറച്ച വിമാനങ്ങൾ 1975 ഏപ്രിലിൽ സൈഗോണിൽ (ഇപ്പോൾ ഹോച്ചിമിൻ സിറ്റി) കണ്ട ദൃശ്യങ്ങളോട് സാദൃശ്യം പുലർത്തുന്നവയായി. താലിബാൻ സേന രാജ്യമൊട്ടുക്ക് ഇരച്ചു കയറി വേഗത വിസ്മയിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു. അവരുടെ തന്ത്രപരമായ സാമർഥ്യം സമ്മതിക്കേണ്ടതു തന്നെ.
ഒരാഴ്ച നീണ്ട കടന്നാക്രമണം വിജയകരമായി അവസാനിച്ചു. മൂന്നു ലക്ഷം വരുന്ന അഫ്ഗാൻ സേന തകർന്നുപോയിരുന്നു. പലരും പൊരുതാൻ പോലും കൂട്ടാക്കിയില്ല. തന്നെയുമല്ല പാവ ഭരണകൂടം അടിയന്തിരമായി കീഴടങ്ങണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട താലിബാനിലേക്ക് അവരിൽ പലരും കൂറുമാറുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. യു.എസ് മാധ്യമങ്ങളുടെ പ്രിയഭാജനമായിരുന്ന പ്രസിഡൻറ് അശ്റഫ് ഗനി രാജ്യം വിട്ടോടി ഒമാനിൽ അഭയം തേടിയിരിക്കുന്നു. പുതിയ എമിറേറ്റിന്‍റെ കൊടി പ്രസിഡൻറിന്‍റെ കൊട്ടാരത്തിൽ പാറിപ്പറക്കുന്നു.
മറ്റു ചില അർഥങ്ങളിൽ സൈഗോണിനേക്കാളേറെ 19ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സുഡാനുമായാണ് സാമ്യം. മഹ്ദിയുടെ സൈന്യം ഖാർതൂം പിടിച്ചടക്കുകയും ജനറൽ ഗോർഡോനെ രക്തസാക്ഷിയാക്കുകയും ചെയ്ത സമയം. ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യത്വത്തിനേറ്റ തിരിച്ചടിയായാണ് മഹ്ദിയുടെ വിജയത്തെ വില്യം മോറിസ് വിശേഷിപ്പിച്ചത്. സുഡാനിൽ അന്ന് ഒരു വലിയ സൈനികക്കൂട്ടത്തെ കൊലപ്പെടുത്തിയിരുന്നുവെങ്കിൽ കാബൂളിന്‍റെ ഭരണമാറ്റം കാര്യമായ രക്തചൊരിച്ചിലില്ലാതെയാണ്. താലിബാൻ യു.എസ് എമ്പസിയിലേക്ക് നീങ്ങുകയോ അമേരിക്കക്കാരെ ഉന്നമിടാനോ മുതിർന്നതു പോലുമില്ല.
അങ്ങിനെ 'ഭീകരതക്കെതിരായ യുദ്ധ'ത്തിന്‍റെ 20ാം വാർഷികം അമേരിക്കക്കും നാറ്റോക്കും സഖ്യകക്ഷികൾക്കും പ്രതീക്ഷിച്ച പരാജയം സമ്മാനിച്ച് പരിസമാപ്തിയായിരിക്കുന്നു. വർഷങ്ങളായി താലിബാൻ നയങ്ങളെ മുച്ചൂടും വിമർശിച്ചു പോരുന്നൊരാളാണ് ഞാൻ, എന്നാൽ അവരുടെ നേട്ടങ്ങളെ നിരാകരിക്കാനാവില്ല. അമേരിക്ക ഒരു അറബ് രാജ്യത്തെ തകർത്ത ശേഷം അടുത്തതിലേക്ക് നീങ്ങുന്ന ഒരു ഘട്ടത്തിലും അധിനിവേശത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന യാതൊരു തരം ചെറുത്തുനിൽപ്പും ഉയർന്നിരുന്നില്ല. ഇൗ പതനം ഒരു തിരുത്തിക്കുറിക്കലാണ്. അതു കൊണ്ടാണ് യൂറോപ്യൻ രാഷ്ട്രീയക്കാർ കരഞ്ഞുവിളിക്കുന്നത്. അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ അമേരിക്കയെ നിരുപാധികം പിന്തുണ അവർക്കും വലിയ മാനക്കേടാണല്ലോ സംഭവിച്ചിരിക്കുന്നത്- പ്രത്യേകിച്ച് ബ്രിട്ടന്.
ബൈഡന് മറ്റു വഴികളില്ലായിരുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യം, ജനാധിപത്യം, സ്തീകൾക്ക് തുല്യ നീതി, താലിബാനെ ഇല്ലാതാക്കൽ തുടങ്ങിയ 'വിമോചന'ലക്ഷ്യങ്ങളൊന്നുമേ യാഥാർഥ്യമാക്കാനാവാതെ 2021 സെപ്റ്റംബറിൽ അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ നിന്ന് പിൻമാറുമെന്ന് അമേരിക്ക പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. സൈനികമായ തോൽവി സംഭവിച്ചില്ലെങ്കിൽ പോലും വികാര പരവശരായ ലിബറലുകളൊഴുക്കുന്ന കണ്ണീരിൽ അവരുടെ നഷ്ടത്തിന്‍റെ വ്യാപ്തി സ്പഷ്ടമാണ്. ന്യൂയോർക് ടൈംസിൽ ഫ്രെഡറിക് കാഗനും ഫിനാൻഷ്യൽ ടൈംസിൽ ഗൈഡോൻ രാച്മാനും താലിബാനെ ഒരു തടഞ്ഞുനിർത്തുംവരെ ഈ ബാധ്യത തുടരണമെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. പക്ഷേ, പെൻറഗണിന്‍റെ സമർഥനത്തോടെ ട്രംപ് തുടങ്ങിവെച്ച സമാധാന പ്രക്രിയയുമായി മുന്നോട്ടുപോവുകയായിരുന്നു ബൈഡൻ.
അമേരിക്കൻ സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങൾക്ക് ഒരു കാര്യം വ്യക്തമായിരുന്നു- അധിനിവേശം പരാജയപ്പെട്ടെന്ന്. എത്ര കാലം അവിടെ തുടർന്നാലും താലിബാനെ കീഴടക്കാൻ കഴിയില്ലെന്ന്. ഈ സായുധ സംഘമൊരു അസംബന്ധമാണെന്ന ധാരണ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു ബൈഡന്‍റെ തിടുക്കം പിടിച്ചുള്ള പിൻമാറ്റം. സത്യസന്ധമായ ഒരു സംഗതി എന്തെന്നാൽ കഴിഞ്ഞ 20 വർഷം കൊണ്ട് തങ്ങളുടെ പ്രഖ്യാപിത ദൗത്യങ്ങളിൽ എന്തെങ്കിലുമൊന്ന് സ്ഥാപിച്ചെടുക്കുന്നതിൽ പോലും യു.എസ് പരാജയപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
ലോകത്തെ ഏറ്റവും ദാരിദ്രം പിടിച്ച രാജ്യങ്ങളിലൊന്നിൽ ശതകോടികൾ ചെലവിട്ട് ശീതികരിച്ച ബാരക്കുകളിലാണ് യു.എസ് സൈനികരെയും ഓഫീസർമാരെയും പാർപ്പിച്ചിരുന്നത്. അവർക്ക് ഉണ്ണാനും ഉടുക്കാനുമുള്ളത് ഖത്തർ, സൗദി, കുവൈത്ത് എന്നിവിടങ്ങളിലെ സൈനിക ബേസുകളിൽ നിന്ന് കൃത്യമായി എത്തിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു. ചവറു കൂനകളിൽ നിന്ന് ചിക്കിപ്പെറുക്കാനെത്തുന്ന പാവപ്പെട്ട മനുഷ്യരെക്കൊണ്ട് കാബൂളിലെ മലമടക്കുകളിൽ കൂറ്റൻ ചേരി രൂപം കൊണ്ടു എന്നുപറഞ്ഞാൽ അതിശയോക്തിയല്ല. അഫ്ഗാൻ സുരക്ഷാ സേനക്ക് നൽകിവന്ന തുച്ഛമായ വേതനം സ്വന്തം ജനതക്കെതിരെ പോരാടാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ പോന്നതായിരുന്നില്ല. രണ്ടു പതിറ്റാണ്ട് മുൻപ് രൂപപ്പെട്ട സൈന്യത്തിന്‍റെ പ്രാരംഭഘട്ടത്തിൽ കയറിപ്പറ്റിയ താലിബാൻ പിന്തുണക്കാർ അത്യാധുനിക ആയുധങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാൻ സൗജന്യ പരിശീലനം നേടിയെടുത്തതിനൊപ്പം അഫ്ഗാൻ ചെറുത്തുനിൽപ്പുസേനക്ക് വേണ്ടി വിവരം ചോർത്തി നൽകുകയും ചെയ്തു.
രാജ്യം കയറ്റുമതിയിൽ വൻ കുതിച്ചുകയറ്റം നടത്തി. താലിബാൻ കാലത്ത് കറുപ്പ് ഉൽപാദനം കർശന നീരിക്ഷണത്തിലായിരുന്നു. അമേരിക്കൻ അധിനിവേശത്തോടെ അത് നാടകീയമാംവിധം വർധിച്ചു- ആഗോള ഹെറോയിൻ വിപണിയുടെ 90 ശതമാനവും ഇവിടെ നിന്നായി. ട്രില്യനുകളാണ് ഈ ഇടപാടുകളിൽ നിന്ന് കൈവരിച്ച ലാഭം. അത് അധിനിവേശത്തെ സഹായിച്ച അഫ്ഗാൻ വിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ വീതിക്കപ്പെട്ടു. കച്ചവടം തടസമില്ലാതെ നടത്താൻ സഹായിക്കുന്നതിന് പാശ്ചാത്യ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്കും കിട്ടി നല്ല കിമ്പളം. അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ പത്തിലൊരു ചെറുപ്പക്കാരൻ വീതം ഇന്ന് കറുപ്പിന് അടിമപ്പെട്ടവരാണ്. നാറ്റോ സൈനികരിൽ എത്രപേരാണിങ്ങനെ എന്നതിന്‍റെ കണക്ക് ലഭ്യമല്ല. ഈ സുദീർഘ യുദ്ധത്തെ ഒരു പരിധിവരെ കറുപ്പ് യുദ്ധമായി കണ്ടാലും അത്ഭുതമില്ല. ഇതായിരുന്നു മാനുഷിക ഇടപെടലിന്‍റെ നികൃഷ്ടമായ യാഥാർഥ്യം.
സ്ത്രീകളുടെ അവസ്ഥ അതിൽ കാര്യമായ ഒരു വ്യത്യാസവും സംഭവിച്ചിട്ടില്ല. സർക്കാരേതര സംഘടനകൾ നിറഞ്ഞ ഗ്രീൻ സോണിനപ്പുറത്ത് യാതൊരു സാമൂഹിക പുരോഗതിയും കാണാനുമാവില്ല. ഒളിവിൽ കഴിയുന്ന രാജ്യത്തെ മുൻനിര സ്ത്രീവാദികളിലൊരാൾ അഭിപ്രായപ്പെട്ടത് പടിഞ്ഞാറൻ അധിനിവേശം, താലിബാൻ, വടക്കൻ സഖ്യം എന്നിങ്ങനെഅഫ്ഗാൻ സ്ത്രീകൾക്ക് ശത്രുക്കൾ മൂന്നാണെന്നാണ്. അമേരിക്കയുടെ മടക്കത്തോടെ അത് രണ്ടായി. അധിനിവേശ സൈന്യങ്ങളെ സേവിക്കാൻ വികസിച്ച ലൈംഗികത്തൊഴിൽ വ്യവസായം സംബന്ധിച്ച കൃത്യമായ കണക്ക് മാധ്യമ പ്രവർത്തകരും പ്രചാരണ പ്രവർത്തകരും പല വട്ടം അഭ്യർഥിച്ചിട്ടും ലഭ്യമായിട്ടില്ല.
ബലാത്സംഗങ്ങളുടെ വിശ്വസനീയമായ കണക്കുമില്ല. 'ഭീകരവാദികളെന്ന് സംശയിക്കുന്നവർ'ക്കെതിരെ യു.എസ് സൈന്യം കടുത്ത ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ നടത്താറുണ്ടായിരുന്നു. സാധാരണ ജനങ്ങളെ ബലാത്സംഗം ചെയ്യുന്നതിനും കുട്ടികളെ പീഡനത്തിനിരയാക്കുന്നതിനും സഖ്യ സൈനികർക്ക് സമ്പൂർണ അനുമതിയും നൽകിയിരുന്നു. യൂഗോസ്ലാവ് അഭ്യന്തര യുദ്ധകാലത്ത് വേശ്യാവൃത്തി വൻതോതിൽ വർധിക്കുകയും ആ മേഖല ലൈംഗിക മനുഷ്യക്കടത്തിന്‍റെ കേന്ദ്രമായിത്തീരുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഈ ആദായകരമായ കച്ചവടത്തിലെ യു.എൻ ബന്ധവും കൃത്യമായി രേഖപ്പെടുത്തപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ ഇതു സംബന്ധിച്ച പൂർണ വിവരങ്ങൾ വരാനിരിക്കുന്നേയുള്ളൂ.
2001മുതൽ അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ പൊരുതിയ 7,75,000 സൈനികരിൽ 2,448 പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ഏകദേശം 4,000 യു.എസ് കരാർ സൈനികരും. പ്രതിരോധ വകുപ്പിൻെറ കണക്കുപ്രകാരം 20,589 പേർക്ക് പരിക്കേറ്റു. അഫ്ഗാനികളുടെ ആൾനാശക്കണക്ക് കണ്ടെത്തുക ദുഷ്കരം. സിവിലിയൻമാരുൾപ്പെടെ 'ശത്രുക്കളുടെ നാശം'എണ്ണിത്തിട്ടപ്പെടുത്തിയിരുന്നില്ല. 2002 ജനുവരി മധ്യം വരെ 4,200-4,500 സിവിലിയൻമാർ യു.എസ് ആക്രമണത്തിലും വ്യോമാക്രമണത്തിലുമായി കൊല്ലപ്പെട്ടെന്നാണ് ഡിഫൻസ് ആൾട്ടർനേറ്റിവിൻെറ കോ-ഡയറക്ടർ കാൾകൊണേട്ടയുടെ വിലയിരുത്തൽ. 2021 ആയപ്പോഴേക്ക് 47,245 സിവിലിയൻമാർ അധിനിവേശത്തിൻെറ ഫലമായി ഇല്ലാതായെന്നാണ് അസോസിയേറ്റഡ് പ്രസ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തത്. അഫ്ഗാനിലെ പൗരാവകാശ പ്രവർത്തകർ നൽകുന്നത് അതിലേറെ വലിയ ഒരു സംഖ്യയാണ്. ലക്ഷം അഫ്ഗാനികൾ (അതിൽ പലരും പോരിനിറങ്ങിയവർ പോലുമല്ല) കൊല്ലപ്പെെട്ടന്നാണ് അവരുടെ കണക്ക്. ഇതിൻെറ മൂന്നിരട്ടിയെങ്കിലും വരും പരിക്കേറ്റവരുടെ എണ്ണം.
സുദീർഘയുദ്ധത്തിൻെറ പാളിച്ചകൾ വിലയിരുത്താൻ യു.എസ് ചുമതലപ്പെടുത്തിയ പ്രകാരം 2019ൽ 2000 പേജ് വരുന്ന ഒരു ആഭ്യന്തര റിപ്പോർട്ട് 'അഫ്ഗാൻ രേഖകൾ' എന്ന പേരിൽ 'വാഷിങ്ടൺ പോസ്റ്റ്' പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്നു. സർവീസിലുള്ളവരും വിരമിച്ചവരുമായ യു.എസ് സൈനിക മേധാവികൾ, രാഷ്ട്രീയ ഉപദേഷ്ടാക്കൾ, നയതന്ത്രജ്ഞർ, സഹായ പ്രവർത്തകർ തുടങ്ങിയവരുമായി നടത്തിയ അഭിമുഖ പരമ്പരകളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയായിരുന്നു അത്. ആ വിലയിരുത്തുകൾ ഞെട്ടിക്കുന്നതായിരുന്നു. ബുഷിെൻറയും ഒബാമയുടെയും കീഴിൽ അഫ്ഗാൻ യുദ്ധച്ചുമതല വഹിച്ച ജനറൽ ഡഗ്ലസ് ലൂട്ട് തുറന്നു പറഞ്ഞത് അഫ്ഗാനിസ്താനെപ്പറ്റി അടിസ്ഥാന പരമായ അറിവുപോലും തങ്ങൾക്കില്ലാതെ പോയി എന്നാണ്.
എന്താണ് ചെയ്യുന്നതെന്നോ, എന്തു ദൗത്യമാണ് ഏറ്റെടുത്തിരിക്കുന്നതെന്നോ നേരിയ ഊഹം പോലുമില്ലായിരുന്നു. ഈ ശേഷിക്കുറവിൻെറ വ്യാപ്തി അമേരിക്കൻ ജനത മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നെങ്കിൽ എന്നായിരുന്നു മറ്റൊരു ദൃക്സാക്ഷിയുടെ പരിഭവം. ബുഷിനും ഒബാമക്കും കീഴിൽ നാവികമേധാവിയായിരുന്ന ജഫ്രി എഗ്ഗേഴ്സ് പാഴാക്കുന്ന വിഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് വാചാലനായത്. ട്രില്യൻ ഡോളർ ദൗത്യംകൊണ്ട് നമ്മൾ എന്താണ് നേടിയത്? അഫ്ഗാെൻറ പേരിൽ എത്ര കോടികളാണ് നമ്മൾ തുലച്ചത് എന്നോർത്ത് വെള്ളത്തിനുള്ളിലെ ശവക്കുഴിയിൽ കിടന്ന് ഉസാമ ബിൻ ലാദിൻ ഊറിച്ചിരിക്കുന്നുണ്ടാവുമെന്നും നാം നഷ്ടക്കാരാെയന്നുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിെൻറ പഴി.
ആരായിരുന്നു ശത്രു? താലിബാൻ, പാകിസ്താൻ, അതോ അഫ്ഗാനികൾ മുഴുവനോ? ദീർഘകാലം അവിടെ സേവനം നടത്തിയ യു.എസ് പട്ടാളക്കാരൻ വ്യക്തമാക്കിയത് അഫ്ഗാൻ പൊലീസുകാരിൽ മൂന്നിലൊന്നുപേരും മയക്കുമരുന്ന് അടിമകളും വലിയ ഒരു വിഭാഗം താലിബാൻ അനുകൂലികളുമാണെന്നാണ്. ഇത് യു.എസ് സൈനികർക്ക് വലിയ പ്രശ്നം സൃഷ്ടിച്ചിരുെന്നന്ന് പ്രത്യേക സേനാമേധാവികളിലൊരാൾ 2017ൽ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിരുന്നു: ''അവർ കരുതിയത് താൻ ചെന്നത് എവിടെയാണ് നല്ലയാൾക്കാരും മോശമാളുകളും പാർക്കുന്ന ഇടങ്ങളെന്ന് കാണിച്ചു കൊടുക്കാനാണെന്നാണ്. എെൻറ ൈകയിൽ വിവരങ്ങളൊന്നുമില്ല എന്ന കാര്യം പറഞ്ഞു മനസ്സിലാക്കാൻ ഒരുപാട് പണിപ്പെടേണ്ടി വന്നു. എന്നിട്ടും പിന്നെയും ആരാണ് ഈ മോശം കക്ഷികൾ, എവിടെയാണവർ എന്നു അവർ ചോദിച്ചു കൊണ്ടേയിരുന്നു.
ഡൊണാൾഡ് റംസ്ഫെൽഡ് 2003ൽ തന്നെ ഇതേ വികാരം പങ്കുവെച്ചിരുന്നു. അഫ്ഗാനിലോ, ഇറാഖിലോ ആവട്ടെ, ആരാണീ മോശം ആൾക്കാർ എന്നതിനെപ്പറ്റി എനിക്ക് ഒരു ധാരണയുമില്ലായിരുന്നു. കിട്ടാവുന്ന എല്ലാ രഹസ്യവിവരങ്ങളും പരിശോധിച്ചു, അപ്പോൾ തോന്നുക വലുതായെന്തോ കിട്ടിപ്പോയി എന്നാണ്. പക്ഷേ, ഇറങ്ങിപ്പുറപ്പെടുേമ്പാഴാണ് കാര്യമായൊന്നും നമുക്ക് കിട്ടിയിട്ടില്ല എന്ന് ബോധ്യപ്പെടുന്നത്. ആളുകളുടെ ബുദ്ധി അളക്കാൻ നമ്മൾ അശക്തരാണ്''. ആൾത്തിരക്കുള്ള മാർക്കറ്റിലെ സ്ഫോടന ശേഷം കൂട്ടാളികളും ശത്രുക്കളും തമ്മിലെ വ്യത്യാസം പറഞ്ഞു കൊടുക്കാൻ കഴിയാതെ കണ്ണിൽകണ്ടവർക്കെല്ലാമെതിരെ ആക്രമണം അഴിച്ചുവിടുന്നത് കൂടുതൽ കൂടുതൽ ശത്രുക്കളെ സൃഷ്ടിക്കാൻ മാത്രമേ ഉപകരിക്കൂ.
തുടക്കംമുതലേ കടുത്ത അഴിമതി നടമാടിയിരുെന്നന്ന് മൂന്നു സൈനിക മേധാവികളുടെ ഉപദേഷ്ടാവായി വർത്തിച്ച കേണൽ ക്രിസ്റ്റഫർ കൊലിൻറ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. കർസായി സർക്കാർ നിലനിന്നതു തന്നെ ചോരണാധിപത്യത്തിലായിരുന്നു. അധിനിവേശം നിലനിർത്തുന്നതിന് രൂപം നൽകിയ 2002നു ശേഷമുള്ള തന്ത്രങ്ങളെ അത് അട്ടിമറിച്ചു. നിസ്സാര അഴിമതി തൊലിപ്പുറത്തെ കാൻസർ പോലെയാണ്, അതു ഭേദപ്പെടുത്താൻ വഴി കണ്ടെത്താനായേക്കും, ചിലപ്പോൾ സുഖം പ്രാപിച്ചെന്നും വരും. മന്ത്രിമാരും ഉന്നതരും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന അഴിമതി മലാശയ കാൻസർ പോലെയാണ്. അത് ഗുരുതര പ്രശ്നമാണെങ്കിലും സമയത്തിന് കണ്ടെത്തി ചികിത്സിച്ചാൽ ശരിപ്പെട്ടേക്കും. എന്നാൽ കള്ളത്തിലും കവർച്ചയിലും അടിപ്പെട്ട ചോരണാധിപത്യ ഭരണസംവിധാനം തലച്ചോറിനെ ബാധിച്ച കാൻസർ പോലെ മാരകമാണ്.
പതിറ്റാണ്ടുകളായി എല്ലാ മേഖലയിലും ചോരണാധിപത്യം വ്യാപിച്ചിട്ടും പാകിസ്താൻ എങ്ങനെയോ നിലനിന്നുപോകുന്നുണ്ട്. പക്ഷേ, അധിനിവേശ സേനയും ജനപിന്തുണയില്ലാത്ത സർക്കാറും ചേർന്ന് രാഷ്ട്ര നിർമാണ പ്രവർത്തനം നടത്തുന്ന അഫ്ഗാനിൽ അത് എളുപ്പമായിരുന്നില്ല. അപ്പോൾ താലിബാനെ കടപുഴക്കിയെന്നും അവർക്കിനി തിരിച്ചുവരവില്ലെന്നുമൊക്കെ വന്ന വ്യാജ റിപ്പോർട്ടുകളോ? ദേശീയ സുരക്ഷാ കൗൺസിലിലെ മുതിർന്ന അംഗം പറഞ്ഞത് ഈ നുണകളെല്ലാം ദൗത്യത്തിൽ പങ്കാളികളായിരുന്ന എല്ലാവരെയും നല്ലരീതിയിൽ ഉറപ്പിച്ചു നിർത്താൻ തൻെറ സഹപ്രവർത്തകരുടെ വിശദീകരണങ്ങളായിരുെന്നന്നാണ്. സൈന്യത്തെയും വിഭവങ്ങളെയും വിനിയോഗിച്ചതിൽ കാര്യമായ ഗുണമുണ്ടെന്നും അത് പിൻവലിക്കുന്നത് രാജ്യത്തെ നശിപ്പിക്കുമെന്നും ധാരണ സൃഷ്ടിക്കാനായിരുന്നു അത്.
നാറ്റോയിലെ ഉന്നതർക്കും പ്രതിരോധ മന്ത്രിമാർക്കും ഇതൊരു പരസ്യമായ രഹസ്യമായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയമായും സൈനികമായും അബദ്ധങ്ങൾ ചെയ്െതന്ന് 2014ൽ ബ്രിട്ടീഷ് പ്രതിരോധ സെക്രട്ടറി മൈക്കൽ ഫാലൻ തുറന്നു സമ്മതിച്ചതാണല്ലോ. എന്തു തന്നെ വന്നാലും അഫ്ഗാനിൽ പോരാടാൻ ഇനി സേനയെ അയക്കില്ലെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞിരുന്നു. പക്ഷേ, നാലു വർഷത്തിനിപ്പുറം 'ദുർബലമായ സുരക്ഷാ സാഹചര്യത്തെ രക്ഷപ്പെടുത്തിയെടുക്കാൻ' പ്രധാനമന്ത്രി തെരേസ മേ മുമ്പത്തെക്കാൾ ഇരട്ടി ബ്രിട്ടീഷ് സൈനികരെ അവിടേക്കയച്ചു. ഇപ്പോൾ ബൈഡൻ തെറ്റായ നേരത്ത് തെറ്റായ തീരുമാനമെടുത്തു എന്നു പറയുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് മാധ്യമങ്ങൾ വിദേശകാര്യ വകുപ്പിൻെറ വികാരം ഏറ്റുപറയുകയാണ്. പുതിയൊരു അധിനിവേശം വേണ്ടിവന്നേക്കുമെന്ന് ബ്രിട്ടീഷ് സായുധസേന മേധാവി സർ നിക് കാർട്ടറും ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.
ബ്രിട്ടീഷ് സർവാധിപത്യബോധം പേറുന്ന പാർലമെൻറ് അംഗങ്ങളും, കോളനിവാഴ്ചയിൽ കോൾമയിർ കൊള്ളുന്നവരും ശിങ്കിടി മാധ്യമപ്രവർത്തകരുമെല്ലാം യുദ്ധം തകർത്ത ആ രാജ്യത്ത് ബ്രിട്ടൻെറ സ്ഥിരംസാന്നിധ്യം വേണെമന്ന് വിളിച്ചുകൂവുന്നുണ്ട്. അമ്പരപ്പിക്കുന്ന കാര്യമെന്തെന്നാൽ ജനറൽ കാർട്ടറോ അദ്ദേഹത്തിൻെറ അടുപ്പക്കാരോ അഫ്ഗാൻ രേഖകളിൽ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയ യു.എസ് യുദ്ധയന്ത്രത്തിൻെറ പ്രതിസന്ധിയെ വകവെക്കാൻ കൂട്ടാക്കിയിരുന്നില്ല. എന്നാൽ, അമേരിക്കൻ സൈനിക ആസൂത്രകർ പതിയെ യാഥാർഥ്യത്തിലേക്ക് കൺതുറന്നപ്പോഴും അവരുടെ ബ്രിട്ടീഷ് പങ്കാളികൾ അഫ്ഗാനെക്കുറിച്ച് മിഥ്യാചിത്രവും പേറി നടപ്പാണ്. സേനാ പിന്മാറ്റം യൂറോപ്പിൻെറ സുരക്ഷക്ക് ഭീഷണിയാണെന്നും പുതിയ ഇസ്ലാമിക് എമിറ്റേറിന് കീഴിൽ അൽഖാഇദ വീണ്ടും ഒത്തുചേരുമെന്നും ചിലർ പറയുന്നു. ഈ പറച്ചിൽ കുടിലമാണ്. അമേരിക്കയും ബ്രിട്ടനും എത്ര വർഷമാണ് സിറിയയിലും ബ്രിട്ടനിലും ബോസ്നിയയിലും അൽ ഖാഇദയെ ആയുധമണിയിച്ച് കൊണ്ടു നടന്നത്.
ഇത്തരം ഭീതിവിതക്കൽ വിവരക്കേടി‍െൻറ ചതുപ്പ്നിലങ്ങളിൽ മാത്രമേ ഫലം കാണുകയുള്ളൂ. ബ്രിട്ടീഷ് പൊതുസമൂഹത്തിന് ഇതെന്തായാലും ഉൾക്കൊള്ളാനാകുമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല. ഭീകരതക്കെതിരായ യുദ്ധത്തോട് ഇപ്പോൾ തന്നെയുള്ള എതിർപ്പ് കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെട്ടേക്കും. ഇനിയെന്താണ് സംഭവിക്കാൻ പോകുന്നത്? ഇറാഖിലും സിറിയയിലും നടപ്പാക്കിയ മാതൃകയിൽ ഒരു സ്ഥിരം സൈനിക യൂനിറ്റ് അമേരിക്ക പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവശ്യസന്ദർഭത്തിൽ അഫ്ഗാനിലേക്ക് പറന്നു ചെന്ന് ബോംബിട്ട്, ആളെക്കൊന്ന് ക്ഷതമേൽപ്പിക്കാൻ പാകത്തിന് 2500 സൈനികർ ഇതിനായി കുവൈത്തിലെ സൈനിക താവളത്തിലുണ്ടാവും. അതിനിടെ ജൂലൈയിൽ ചൈന സന്ദർശിച്ച ഉന്നത താലിബാൻ സംഘം ഉറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞത് മറ്റു രാജ്യങ്ങളെ ആക്രമിക്കാനുള്ള ഇടമായി മേലിൽ തങ്ങളുടെ രാജ്യം ഉപയോഗിക്കപ്പെടില്ല എന്നാണ്. വാണിജ്യ-സാമ്പത്തിക ചങ്ങാത്തമുൾപ്പെടെ ചൈനീസ് വിദേശകാര്യ മന്ത്രിയുമായി ഗാഢമായ ചർച്ചകളും നടന്നിട്ടുണ്ട്.
ഈ നീക്കം എൺപതുകളിൽ വഹാബി രീതിയിലെ വസ്ത്രങ്ങളും ശീലങ്ങളുമായി വന്ന അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകളും പാശ്ചാത്യനേതാക്കളും തമ്മിൽ വൈറ്റ് ഹൗസിൻെറയോ ഡൗണിൺ സ്ട്രീറ്റിലെ 10ാം നമ്പർ വീടിൻെറ യോ (ബ്രിട്ടിഷ് പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഔദ്യോഗിക വസതി) പശ്ചാത്തലത്തിൽ നടന്ന സമാന ചർച്ചകളെ ഓർമയിലെത്തിച്ചു. ഇപ്പോൾ നാറ്റോ പിൻമടങ്ങുേമ്പാൾ ചൈനയും റഷ്യയും ഇറാനും താലിബാന് തന്ത്രപരമായ വൻ പിന്തുണ നൽകി വന്ന പാകിസ്താനുമെല്ലാമാണ് മുഖ്യറോളിൽ. ഇറാനും റഷ്യയുമായി ചൈന പുലർത്തുന്ന വലിയ ബന്ധം തകിടം മറിഞ്ഞു കിടക്കുന്ന ഈ രാജ്യത്ത് ലോലമായ സമാധാനം കൊണ്ടുവരാൻ സഹായിച്ചേക്കും. നാലു കോടിക്കടുത്ത് ജനസംഖ്യയുള്ള രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളുടെ ശരാശരി പ്രായം 18 ആണെന്നത് ഉൗന്നിപ്പറയപ്പെടുന്നുണ്ട്. നാലു പതിറ്റാണ്ട് നീണ്ട സംഘർഷങ്ങൾക്കൊടുവിൽ സമാധാന പൂർണമായ മെച്ചപ്പെട്ടൊരു ജീവിതം രാജ്യത്ത് സാധ്യമാക്കാൻ ഇൗ ചെറുപ്പം പ്രയത്നിക്കുെമന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കാം.
ഒരു ശത്രു മാത്രമാണ് അവശേഷിച്ചതെന്നാൽ പോലും, അഫ്ഗാനി വനിതകളെ സംബന്ധിച്ച് പോരാട്ടം അവസാനിക്കുന്നേയില്ല. പോരാട്ടം തുടരണമെന്നാഗ്രഹിക്കുന്ന ബ്രിട്ടനിലും മറ്റു രാജ്യങ്ങളിലുമുളളവർ തങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ഏറെ വൈകാതെ നാറ്റോയുടെ വാതിലിൽ മുട്ടിവിളിക്കാനെത്തുന്ന അഭയാർഥികളുടെ കാര്യത്തിലേക്ക് കേന്ദ്രീകരിക്കണം. അനാവശ്യമായി അടിച്ചേൽപ്പിച്ച ഒരു യുദ്ധത്തിൻെറ തുലോം തുച്ഛമായ ഒരു പ്രായശ്ചിത്തമായി, അഭയാർഥികളെ സ്വീകരിക്കുക എന്ന ബാധ്യതയെങ്കിലും പാശ്ചാത്യർ ഏറ്റെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്.
ലേഖനത്തിന് ശബ്ദം നൽകിയത്: ഹാരിസ് എൻ.എച്ച്.
കാബൂളിലെ തോറ്റോടിയ പട
അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ രാഷ്ട്രീയ മാറ്റങ്ങൾ വിശകലനം ചെയ്ത് വിഖ്യാത ഇടതു ചിന്തകൻ താരിഖ് അലി ന്യൂലെഫ്റ്റ് റിവ്യൂവിൽ എഴുതിയ ലേഖനത്തിന്‍റെ മലയാള പരിഭാഷ മാധ്യമം പത്രത്തിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്
കഴിഞ്ഞ ദിവസം കാബൂളിൽ താലിബാന് മുന്നിൽ അടിപതറി വീണത് അമേരിക്കൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിന്‍റെ ഏറ്റവും വലിയ രാഷ്ട്രീയ-പ്രത്യയശാസ്ത്ര പരാജയമാണ്. കാബൂൾ വിമാനത്താവളത്തിൽ കണ്ട അമേരിക്കൻ എംബസി ഉദ്യോഗസ്ഥരെ കുത്തിനിറച്ച വിമാനങ്ങൾ 1975 ഏപ്രിലിൽ സൈഗോണിൽ (ഇപ്പോൾ ഹോച്ചിമിൻ സിറ്റി) കണ്ട ദൃശ്യങ്ങളോട് സാദൃശ്യം പുലർത്തുന്നവയായി. താലിബാൻ സേന രാജ്യമൊട്ടുക്ക് ഇരച്ചു കയറി വേഗത വിസ്മയിപ്പിക്കുന്നതായിരുന്നു. അവരുടെ തന്ത്രപരമായ സാമർഥ്യം സമ്മതിക്കേണ്ടതു തന്നെ.
ഒരാഴ്ച നീണ്ട കടന്നാക്രമണം വിജയകരമായി അവസാനിച്ചു. മൂന്നു ലക്ഷം വരുന്ന അഫ്ഗാൻ സേന തകർന്നുപോയിരുന്നു. പലരും പൊരുതാൻ പോലും കൂട്ടാക്കിയില്ല. തന്നെയുമല്ല പാവ ഭരണകൂടം അടിയന്തിരമായി കീഴടങ്ങണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട താലിബാനിലേക്ക് അവരിൽ പലരും കൂറുമാറുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. യു.എസ് മാധ്യമങ്ങളുടെ പ്രിയഭാജനമായിരുന്ന പ്രസിഡൻറ് അശ്റഫ് ഗനി രാജ്യം വിട്ടോടി ഒമാനിൽ അഭയം തേടിയിരിക്കുന്നു. പുതിയ എമിറേറ്റിന്‍റെ കൊടി പ്രസിഡൻറിന്‍റെ കൊട്ടാരത്തിൽ പാറിപ്പറക്കുന്നു.
മറ്റു ചില അർഥങ്ങളിൽ സൈഗോണിനേക്കാളേറെ 19ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ സുഡാനുമായാണ് സാമ്യം. മഹ്ദിയുടെ സൈന്യം ഖാർതൂം പിടിച്ചടക്കുകയും ജനറൽ ഗോർഡോനെ രക്തസാക്ഷിയാക്കുകയും ചെയ്ത സമയം. ബ്രിട്ടീഷ് സാമ്രാജ്യത്വത്തിനേറ്റ തിരിച്ചടിയായാണ് മഹ്ദിയുടെ വിജയത്തെ വില്യം മോറിസ് വിശേഷിപ്പിച്ചത്. സുഡാനിൽ അന്ന് ഒരു വലിയ സൈനികക്കൂട്ടത്തെ കൊലപ്പെടുത്തിയിരുന്നുവെങ്കിൽ കാബൂളിന്‍റെ ഭരണമാറ്റം കാര്യമായ രക്തചൊരിച്ചിലില്ലാതെയാണ്. താലിബാൻ യു.എസ് എമ്പസിയിലേക്ക് നീങ്ങുകയോ അമേരിക്കക്കാരെ ഉന്നമിടാനോ മുതിർന്നതു പോലുമില്ല.
അങ്ങിനെ 'ഭീകരതക്കെതിരായ യുദ്ധ'ത്തിന്‍റെ 20ാം വാർഷികം അമേരിക്കക്കും നാറ്റോക്കും സഖ്യകക്ഷികൾക്കും പ്രതീക്ഷിച്ച പരാജയം സമ്മാനിച്ച് പരിസമാപ്തിയായിരിക്കുന്നു. വർഷങ്ങളായി താലിബാൻ നയങ്ങളെ മുച്ചൂടും വിമർശിച്ചു പോരുന്നൊരാളാണ് ഞാൻ, എന്നാൽ അവരുടെ നേട്ടങ്ങളെ നിരാകരിക്കാനാവില്ല. അമേരിക്ക ഒരു അറബ് രാജ്യത്തെ തകർത്ത ശേഷം അടുത്തതിലേക്ക് നീങ്ങുന്ന ഒരു ഘട്ടത്തിലും അധിനിവേശത്തെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്ന യാതൊരു തരം ചെറുത്തുനിൽപ്പും ഉയർന്നിരുന്നില്ല. ഇൗ പതനം ഒരു തിരുത്തിക്കുറിക്കലാണ്. അതു കൊണ്ടാണ് യൂറോപ്യൻ രാഷ്ട്രീയക്കാർ കരഞ്ഞുവിളിക്കുന്നത്. അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ അമേരിക്കയെ നിരുപാധികം പിന്തുണ അവർക്കും വലിയ മാനക്കേടാണല്ലോ സംഭവിച്ചിരിക്കുന്നത്- പ്രത്യേകിച്ച് ബ്രിട്ടന്.
ബൈഡന് മറ്റു വഴികളില്ലായിരുന്നു. സ്വാതന്ത്ര്യം, ജനാധിപത്യം, സ്തീകൾക്ക് തുല്യ നീതി, താലിബാനെ ഇല്ലാതാക്കൽ തുടങ്ങിയ 'വിമോചന'ലക്ഷ്യങ്ങളൊന്നുമേ യാഥാർഥ്യമാക്കാനാവാതെ 2021 സെപ്റ്റംബറിൽ അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ നിന്ന് പിൻമാറുമെന്ന് അമേരിക്ക പ്രഖ്യാപിച്ചിരുന്നു. സൈനികമായ തോൽവി സംഭവിച്ചില്ലെങ്കിൽ പോലും വികാര പരവശരായ ലിബറലുകളൊഴുക്കുന്ന കണ്ണീരിൽ അവരുടെ നഷ്ടത്തിന്‍റെ വ്യാപ്തി സ്പഷ്ടമാണ്. ന്യൂയോർക് ടൈംസിൽ ഫ്രെഡറിക് കാഗനും ഫിനാൻഷ്യൽ ടൈംസിൽ ഗൈഡോൻ രാച്മാനും താലിബാനെ ഒരു തടഞ്ഞുനിർത്തുംവരെ ഈ ബാധ്യത തുടരണമെന്ന് അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു. പക്ഷേ, പെൻറഗണിന്‍റെ സമർഥനത്തോടെ ട്രംപ് തുടങ്ങിവെച്ച സമാധാന പ്രക്രിയയുമായി മുന്നോട്ടുപോവുകയായിരുന്നു ബൈഡൻ.
അമേരിക്കൻ സുരക്ഷാ സംവിധാനങ്ങൾക്ക് ഒരു കാര്യം വ്യക്തമായിരുന്നു- അധിനിവേശം പരാജയപ്പെട്ടെന്ന്. എത്ര കാലം അവിടെ തുടർന്നാലും താലിബാനെ കീഴടക്കാൻ കഴിയില്ലെന്ന്. ഈ സായുധ സംഘമൊരു അസംബന്ധമാണെന്ന ധാരണ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നു ബൈഡന്‍റെ തിടുക്കം പിടിച്ചുള്ള പിൻമാറ്റം. സത്യസന്ധമായ ഒരു സംഗതി എന്തെന്നാൽ കഴിഞ്ഞ 20 വർഷം കൊണ്ട് തങ്ങളുടെ പ്രഖ്യാപിത ദൗത്യങ്ങളിൽ എന്തെങ്കിലുമൊന്ന് സ്ഥാപിച്ചെടുക്കുന്നതിൽ പോലും യു.എസ് പരാജയപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
ലോകത്തെ ഏറ്റവും ദാരിദ്രം പിടിച്ച രാജ്യങ്ങളിലൊന്നിൽ ശതകോടികൾ ചെലവിട്ട് ശീതികരിച്ച ബാരക്കുകളിലാണ് യു.എസ് സൈനികരെയും ഓഫീസർമാരെയും പാർപ്പിച്ചിരുന്നത്. അവർക്ക് ഉണ്ണാനും ഉടുക്കാനുമുള്ളത് ഖത്തർ, സൗദി, കുവൈത്ത് എന്നിവിടങ്ങളിലെ സൈനിക ബേസുകളിൽ നിന്ന് കൃത്യമായി എത്തിച്ചു കൊണ്ടിരുന്നു. ചവറു കൂനകളിൽ നിന്ന് ചിക്കിപ്പെറുക്കാനെത്തുന്ന പാവപ്പെട്ട മനുഷ്യരെക്കൊണ്ട് കാബൂളിലെ മലമടക്കുകളിൽ കൂറ്റൻ ചേരി രൂപം കൊണ്ടു എന്നുപറഞ്ഞാൽ അതിശയോക്തിയല്ല. അഫ്ഗാൻ സുരക്ഷാ സേനക്ക് നൽകിവന്ന തുച്ഛമായ വേതനം സ്വന്തം ജനതക്കെതിരെ പോരാടാൻ പ്രേരിപ്പിക്കാൻ പോന്നതായിരുന്നില്ല. രണ്ടു പതിറ്റാണ്ട് മുൻപ് രൂപപ്പെട്ട സൈന്യത്തിന്‍റെ പ്രാരംഭഘട്ടത്തിൽ കയറിപ്പറ്റിയ താലിബാൻ പിന്തുണക്കാർ അത്യാധുനിക ആയുധങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കാൻ സൗജന്യ പരിശീലനം നേടിയെടുത്തതിനൊപ്പം അഫ്ഗാൻ ചെറുത്തുനിൽപ്പുസേനക്ക് വേണ്ടി വിവരം ചോർത്തി നൽകുകയും ചെയ്തു.
രാജ്യം കയറ്റുമതിയിൽ വൻ കുതിച്ചുകയറ്റം നടത്തി. താലിബാൻ കാലത്ത് കറുപ്പ് ഉൽപാദനം കർശന നീരിക്ഷണത്തിലായിരുന്നു. അമേരിക്കൻ അധിനിവേശത്തോടെ അത് നാടകീയമാംവിധം വർധിച്ചു- ആഗോള ഹെറോയിൻ വിപണിയുടെ 90 ശതമാനവും ഇവിടെ നിന്നായി. ട്രില്യനുകളാണ് ഈ ഇടപാടുകളിൽ നിന്ന് കൈവരിച്ച ലാഭം. അത് അധിനിവേശത്തെ സഹായിച്ച അഫ്ഗാൻ വിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ വീതിക്കപ്പെട്ടു. കച്ചവടം തടസമില്ലാതെ നടത്താൻ സഹായിക്കുന്നതിന് പാശ്ചാത്യ ഉദ്യോഗസ്ഥർക്കും കിട്ടി നല്ല കിമ്പളം. അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ പത്തിലൊരു ചെറുപ്പക്കാരൻ വീതം ഇന്ന് കറുപ്പിന് അടിമപ്പെട്ടവരാണ്. നാറ്റോ സൈനികരിൽ എത്രപേരാണിങ്ങനെ എന്നതിന്‍റെ കണക്ക് ലഭ്യമല്ല. ഈ സുദീർഘ യുദ്ധത്തെ ഒരു പരിധിവരെ കറുപ്പ് യുദ്ധമായി കണ്ടാലും അത്ഭുതമില്ല. ഇതായിരുന്നു മാനുഷിക ഇടപെടലിന്‍റെ നികൃഷ്ടമായ യാഥാർഥ്യം.
സ്ത്രീകളുടെ അവസ്ഥ അതിൽ കാര്യമായ ഒരു വ്യത്യാസവും സംഭവിച്ചിട്ടില്ല. സർക്കാരേതര സംഘടനകൾ നിറഞ്ഞ ഗ്രീൻ സോണിനപ്പുറത്ത് യാതൊരു സാമൂഹിക പുരോഗതിയും കാണാനുമാവില്ല. ഒളിവിൽ കഴിയുന്ന രാജ്യത്തെ മുൻനിര സ്ത്രീവാദികളിലൊരാൾ അഭിപ്രായപ്പെട്ടത് പടിഞ്ഞാറൻ അധിനിവേശം, താലിബാൻ, വടക്കൻ സഖ്യം എന്നിങ്ങനെഅഫ്ഗാൻ സ്ത്രീകൾക്ക് ശത്രുക്കൾ മൂന്നാണെന്നാണ്. അമേരിക്കയുടെ മടക്കത്തോടെ അത് രണ്ടായി. അധിനിവേശ സൈന്യങ്ങളെ സേവിക്കാൻ വികസിച്ച ലൈംഗികത്തൊഴിൽ വ്യവസായം സംബന്ധിച്ച കൃത്യമായ കണക്ക് മാധ്യമ പ്രവർത്തകരും പ്രചാരണ പ്രവർത്തകരും പല വട്ടം അഭ്യർഥിച്ചിട്ടും ലഭ്യമായിട്ടില്ല.
ബലാത്സംഗങ്ങളുടെ വിശ്വസനീയമായ കണക്കുമില്ല. 'ഭീകരവാദികളെന്ന് സംശയിക്കുന്നവർ'ക്കെതിരെ യു.എസ് സൈന്യം കടുത്ത ലൈംഗിക അതിക്രമങ്ങൾ നടത്താറുണ്ടായിരുന്നു. സാധാരണ ജനങ്ങളെ ബലാത്സംഗം ചെയ്യുന്നതിനും കുട്ടികളെ പീഡനത്തിനിരയാക്കുന്നതിനും സഖ്യ സൈനികർക്ക് സമ്പൂർണ അനുമതിയും നൽകിയിരുന്നു. യൂഗോസ്ലാവ് അഭ്യന്തര യുദ്ധകാലത്ത് വേശ്യാവൃത്തി വൻതോതിൽ വർധിക്കുകയും ആ മേഖല ലൈംഗിക മനുഷ്യക്കടത്തിന്‍റെ കേന്ദ്രമായിത്തീരുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഈ ആദായകരമായ കച്ചവടത്തിലെ യു.എൻ ബന്ധവും കൃത്യമായി രേഖപ്പെടുത്തപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ ഇതു സംബന്ധിച്ച പൂർണ വിവരങ്ങൾ വരാനിരിക്കുന്നേയുള്ളൂ.
2001മുതൽ അഫ്ഗാനിസ്താനിൽ പൊരുതിയ 7,75,000 സൈനികരിൽ 2,448 പേർ കൊല്ലപ്പെട്ടു. ഏകദേശം 4,000 യു.എസ് കരാർ സൈനികരും. പ്രതിരോധ വകുപ്പിൻെറ കണക്കുപ്രകാരം 20,589 പേർക്ക് പരിക്കേറ്റു. അഫ്ഗാനികളുടെ ആൾനാശക്കണക്ക് കണ്ടെത്തുക ദുഷ്കരം. സിവിലിയൻമാരുൾപ്പെടെ 'ശത്രുക്കളുടെ നാശം'എണ്ണിത്തിട്ടപ്പെടുത്തിയിരുന്നില്ല. 2002 ജനുവരി മധ്യം വരെ 4,200-4,500 സിവിലിയൻമാർ യു.എസ് ആക്രമണത്തിലും വ്യോമാക്രമണത്തിലുമായി കൊല്ലപ്പെട്ടെന്നാണ് ഡിഫൻസ് ആൾട്ടർനേറ്റിവിൻെറ കോ-ഡയറക്ടർ കാൾകൊണേട്ടയുടെ വിലയിരുത്തൽ. 2021 ആയപ്പോഴേക്ക് 47,245 സിവിലിയൻമാർ അധിനിവേശത്തിൻെറ ഫലമായി ഇല്ലാതായെന്നാണ് അസോസിയേറ്റഡ് പ്രസ് റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തത്. അഫ്ഗാനിലെ പൗരാവകാശ പ്രവർത്തകർ നൽകുന്നത് അതിലേറെ വലിയ ഒരു സംഖ്യയാണ്. ലക്ഷം അഫ്ഗാനികൾ (അതിൽ പലരും പോരിനിറങ്ങിയവർ പോലുമല്ല) കൊല്ലപ്പെെട്ടന്നാണ് അവരുടെ കണക്ക്. ഇതിൻെറ മൂന്നിരട്ടിയെങ്കിലും വരും പരിക്കേറ്റവരുടെ എണ്ണം.
സുദീർഘയുദ്ധത്തിൻെറ പാളിച്ചകൾ വിലയിരുത്താൻ യു.എസ് ചുമതലപ്പെടുത്തിയ പ്രകാരം 2019ൽ 2000 പേജ് വരുന്ന ഒരു ആഭ്യന്തര റിപ്പോർട്ട് 'അഫ്ഗാൻ രേഖകൾ' എന്ന പേരിൽ 'വാഷിങ്ടൺ പോസ്റ്റ്' പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്നു. സർവീസിലുള്ളവരും വിരമിച്ചവരുമായ യു.എസ് സൈനിക മേധാവികൾ, രാഷ്ട്രീയ ഉപദേഷ്ടാക്കൾ, നയതന്ത്രജ്ഞർ, സഹായ പ്രവർത്തകർ തുടങ്ങിയവരുമായി നടത്തിയ അഭിമുഖ പരമ്പരകളെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയായിരുന്നു അത്. ആ വിലയിരുത്തുകൾ ഞെട്ടിക്കുന്നതായിരുന്നു. ബുഷിെൻറയും ഒബാമയുടെയും കീഴിൽ അഫ്ഗാൻ യുദ്ധച്ചുമതല വഹിച്ച ജനറൽ ഡഗ്ലസ് ലൂട്ട് തുറന്നു പറഞ്ഞത് അഫ്ഗാനിസ്താനെപ്പറ്റി അടിസ്ഥാന പരമായ അറിവുപോലും തങ്ങൾക്കില്ലാതെ പോയി എന്നാണ്.
എന്താണ് ചെയ്യുന്നതെന്നോ, എന്തു ദൗത്യമാണ് ഏറ്റെടുത്തിരിക്കുന്നതെന്നോ നേരിയ ഊഹം പോലുമില്ലായിരുന്നു. ഈ ശേഷിക്കുറവിൻെറ വ്യാപ്തി അമേരിക്കൻ ജനത മനസ്സിലാക്കിയിരുന്നെങ്കിൽ എന്നായിരുന്നു മറ്റൊരു ദൃക്സാക്ഷിയുടെ പരിഭവം. ബുഷിനും ഒബാമക്കും കീഴിൽ നാവികമേധാവിയായിരുന്ന ജഫ്രി എഗ്ഗേഴ്സ് പാഴാക്കുന്ന വിഭവങ്ങളെക്കുറിച്ചാണ് വാചാലനായത്. ട്രില്യൻ ഡോളർ ദൗത്യംകൊണ്ട് നമ്മൾ എന്താണ് നേടിയത്? അഫ്ഗാെൻറ പേരിൽ എത്ര കോടികളാണ് നമ്മൾ തുലച്ചത് എന്നോർത്ത് വെള്ളത്തിനുള്ളിലെ ശവക്കുഴിയിൽ കിടന്ന് ഉസാമ ബിൻ ലാദിൻ ഊറിച്ചിരിക്കുന്നുണ്ടാവുമെന്നും നാം നഷ്ടക്കാരാെയന്നുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിെൻറ പഴി.
ആരായിരുന്നു ശത്രു? താലിബാൻ, പാകിസ്താൻ, അതോ അഫ്ഗാനികൾ മുഴുവനോ? ദീർഘകാലം അവിടെ സേവനം നടത്തിയ യു.എസ് പട്ടാളക്കാരൻ വ്യക്തമാക്കിയത് അഫ്ഗാൻ പൊലീസുകാരിൽ മൂന്നിലൊന്നുപേരും മയക്കുമരുന്ന് അടിമകളും വലിയ ഒരു വിഭാഗം താലിബാൻ അനുകൂലികളുമാണെന്നാണ്. ഇത് യു.എസ് സൈനികർക്ക് വലിയ പ്രശ്നം സൃഷ്ടിച്ചിരുെന്നന്ന് പ്രത്യേക സേനാമേധാവികളിലൊരാൾ 2017ൽ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തിയിരുന്നു: ''അവർ കരുതിയത് താൻ ചെന്നത് എവിടെയാണ് നല്ലയാൾക്കാരും മോശമാളുകളും പാർക്കുന്ന ഇടങ്ങളെന്ന് കാണിച്ചു കൊടുക്കാനാണെന്നാണ്. എെൻറ ൈകയിൽ വിവരങ്ങളൊന്നുമില്ല എന്ന കാര്യം പറഞ്ഞു മനസ്സിലാക്കാൻ ഒരുപാട് പണിപ്പെടേണ്ടി വന്നു. എന്നിട്ടും പിന്നെയും ആരാണ് ഈ മോശം കക്ഷികൾ, എവിടെയാണവർ എന്നു അവർ ചോദിച്ചു കൊണ്ടേയിരുന്നു.
ഡൊണാൾഡ് റംസ്ഫെൽഡ് 2003ൽ തന്നെ ഇതേ വികാരം പങ്കുവെച്ചിരുന്നു. അഫ്ഗാനിലോ, ഇറാഖിലോ ആവട്ടെ, ആരാണീ മോശം ആൾക്കാർ എന്നതിനെപ്പറ്റി എനിക്ക് ഒരു ധാരണയുമില്ലായിരുന്നു. കിട്ടാവുന്ന എല്ലാ രഹസ്യവിവരങ്ങളും പരിശോധിച്ചു, അപ്പോൾ തോന്നുക വലുതായെന്തോ കിട്ടിപ്പോയി എന്നാണ്. പക്ഷേ, ഇറങ്ങിപ്പുറപ്പെടുേമ്പാഴാണ് കാര്യമായൊന്നും നമുക്ക് കിട്ടിയിട്ടില്ല എന്ന് ബോധ്യപ്പെടുന്നത്. ആളുകളുടെ ബുദ്ധി അളക്കാൻ നമ്മൾ അശക്തരാണ്''. ആൾത്തിരക്കുള്ള മാർക്കറ്റിലെ സ്ഫോടന ശേഷം കൂട്ടാളികളും ശത്രുക്കളും തമ്മിലെ വ്യത്യാസം പറഞ്ഞു കൊടുക്കാൻ കഴിയാതെ കണ്ണിൽകണ്ടവർക്കെല്ലാമെതിരെ ആക്രമണം അഴിച്ചുവിടുന്നത് കൂടുതൽ കൂടുതൽ ശത്രുക്കളെ സൃഷ്ടിക്കാൻ മാത്രമേ ഉപകരിക്കൂ.
തുടക്കംമുതലേ കടുത്ത അഴിമതി നടമാടിയിരുെന്നന്ന് മൂന്നു സൈനിക മേധാവികളുടെ ഉപദേഷ്ടാവായി വർത്തിച്ച കേണൽ ക്രിസ്റ്റഫർ കൊലിൻറ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. കർസായി സർക്കാർ നിലനിന്നതു തന്നെ ചോരണാധിപത്യത്തിലായിരുന്നു. അധിനിവേശം നിലനിർത്തുന്നതിന് രൂപം നൽകിയ 2002നു ശേഷമുള്ള തന്ത്രങ്ങളെ അത് അട്ടിമറിച്ചു. നിസ്സാര അഴിമതി തൊലിപ്പുറത്തെ കാൻസർ പോലെയാണ്, അതു ഭേദപ്പെടുത്താൻ വഴി കണ്ടെത്താനായേക്കും, ചിലപ്പോൾ സുഖം പ്രാപിച്ചെന്നും വരും. മന്ത്രിമാരും ഉന്നതരും ഉൾക്കൊള്ളുന്ന അഴിമതി മലാശയ കാൻസർ പോലെയാണ്. അത് ഗുരുതര പ്രശ്നമാണെങ്കിലും സമയത്തിന് കണ്ടെത്തി ചികിത്സിച്ചാൽ ശരിപ്പെട്ടേക്കും. എന്നാൽ കള്ളത്തിലും കവർച്ചയിലും അടിപ്പെട്ട ചോരണാധിപത്യ ഭരണസംവിധാനം തലച്ചോറിനെ ബാധിച്ച കാൻസർ പോലെ മാരകമാണ്.
പതിറ്റാണ്ടുകളായി എല്ലാ മേഖലയിലും ചോരണാധിപത്യം വ്യാപിച്ചിട്ടും പാകിസ്താൻ എങ്ങനെയോ നിലനിന്നുപോകുന്നുണ്ട്. പക്ഷേ, അധിനിവേശ സേനയും ജനപിന്തുണയില്ലാത്ത സർക്കാറും ചേർന്ന് രാഷ്ട്ര നിർമാണ പ്രവർത്തനം നടത്തുന്ന അഫ്ഗാനിൽ അത് എളുപ്പമായിരുന്നില്ല. അപ്പോൾ താലിബാനെ കടപുഴക്കിയെന്നും അവർക്കിനി തിരിച്ചുവരവില്ലെന്നുമൊക്കെ വന്ന വ്യാജ റിപ്പോർട്ടുകളോ? ദേശീയ സുരക്ഷാ കൗൺസിലിലെ മുതിർന്ന അംഗം പറഞ്ഞത് ഈ നുണകളെല്ലാം ദൗത്യത്തിൽ പങ്കാളികളായിരുന്ന എല്ലാവരെയും നല്ലരീതിയിൽ ഉറപ്പിച്ചു നിർത്താൻ തൻെറ സഹപ്രവർത്തകരുടെ വിശദീകരണങ്ങളായിരുെന്നന്നാണ്. സൈന്യത്തെയും വിഭവങ്ങളെയും വിനിയോഗിച്ചതിൽ കാര്യമായ ഗുണമുണ്ടെന്നും അത് പിൻവലിക്കുന്നത് രാജ്യത്തെ നശിപ്പിക്കുമെന്നും ധാരണ സൃഷ്ടിക്കാനായിരുന്നു അത്.
നാറ്റോയിലെ ഉന്നതർക്കും പ്രതിരോധ മന്ത്രിമാർക്കും ഇതൊരു പരസ്യമായ രഹസ്യമായിരുന്നു. രാഷ്ട്രീയമായും സൈനികമായും അബദ്ധങ്ങൾ ചെയ്െതന്ന് 2014ൽ ബ്രിട്ടീഷ് പ്രതിരോധ സെക്രട്ടറി മൈക്കൽ ഫാലൻ തുറന്നു സമ്മതിച്ചതാണല്ലോ. എന്തു തന്നെ വന്നാലും അഫ്ഗാനിൽ പോരാടാൻ ഇനി സേനയെ അയക്കില്ലെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞിരുന്നു. പക്ഷേ, നാലു വർഷത്തിനിപ്പുറം 'ദുർബലമായ സുരക്ഷാ സാഹചര്യത്തെ രക്ഷപ്പെടുത്തിയെടുക്കാൻ' പ്രധാനമന്ത്രി തെരേസ മേ മുമ്പത്തെക്കാൾ ഇരട്ടി ബ്രിട്ടീഷ് സൈനികരെ അവിടേക്കയച്ചു. ഇപ്പോൾ ബൈഡൻ തെറ്റായ നേരത്ത് തെറ്റായ തീരുമാനമെടുത്തു എന്നു പറയുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് മാധ്യമങ്ങൾ വിദേശകാര്യ വകുപ്പിൻെറ വികാരം ഏറ്റുപറയുകയാണ്. പുതിയൊരു അധിനിവേശം വേണ്ടിവന്നേക്കുമെന്ന് ബ്രിട്ടീഷ് സായുധസേന മേധാവി സർ നിക് കാർട്ടറും ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു.
ബ്രിട്ടീഷ് സർവാധിപത്യബോധം പേറുന്ന പാർലമെൻറ് അംഗങ്ങളും, കോളനിവാഴ്ചയിൽ കോൾമയിർ കൊള്ളുന്നവരും ശിങ്കിടി മാധ്യമപ്രവർത്തകരുമെല്ലാം യുദ്ധം തകർത്ത ആ രാജ്യത്ത് ബ്രിട്ടൻെറ സ്ഥിരംസാന്നിധ്യം വേണെമന്ന് വിളിച്ചുകൂവുന്നുണ്ട്. അമ്പരപ്പിക്കുന്ന കാര്യമെന്തെന്നാൽ ജനറൽ കാർട്ടറോ അദ്ദേഹത്തിൻെറ അടുപ്പക്കാരോ അഫ്ഗാൻ രേഖകളിൽ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയ യു.എസ് യുദ്ധയന്ത്രത്തിൻെറ പ്രതിസന്ധിയെ വകവെക്കാൻ കൂട്ടാക്കിയിരുന്നില്ല. എന്നാൽ, അമേരിക്കൻ സൈനിക ആസൂത്രകർ പതിയെ യാഥാർഥ്യത്തിലേക്ക് കൺതുറന്നപ്പോഴും അവരുടെ ബ്രിട്ടീഷ് പങ്കാളികൾ അഫ്ഗാനെക്കുറിച്ച് മിഥ്യാചിത്രവും പേറി നടപ്പാണ്. സേനാ പിന്മാറ്റം യൂറോപ്പിൻെറ സുരക്ഷക്ക് ഭീഷണിയാണെന്നും പുതിയ ഇസ്ലാമിക് എമിറ്റേറിന് കീഴിൽ അൽഖാഇദ വീണ്ടും ഒത്തുചേരുമെന്നും ചിലർ പറയുന്നു. ഈ പറച്ചിൽ കുടിലമാണ്. അമേരിക്കയും ബ്രിട്ടനും എത്ര വർഷമാണ് സിറിയയിലും ബ്രിട്ടനിലും ബോസ്നിയയിലും അൽ ഖാഇദയെ ആയുധമണിയിച്ച് കൊണ്ടു നടന്നത്.
ഇത്തരം ഭീതിവിതക്കൽ വിവരക്കേടി‍െൻറ ചതുപ്പ്നിലങ്ങളിൽ മാത്രമേ ഫലം കാണുകയുള്ളൂ. ബ്രിട്ടീഷ് പൊതുസമൂഹത്തിന് ഇതെന്തായാലും ഉൾക്കൊള്ളാനാകുമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല. ഭീകരതക്കെതിരായ യുദ്ധത്തോട് ഇപ്പോൾ തന്നെയുള്ള എതിർപ്പ് കൂടുതൽ ശക്തിപ്പെട്ടേക്കും. ഇനിയെന്താണ് സംഭവിക്കാൻ പോകുന്നത്? ഇറാഖിലും സിറിയയിലും നടപ്പാക്കിയ മാതൃകയിൽ ഒരു സ്ഥിരം സൈനിക യൂനിറ്റ് അമേരിക്ക പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്. അവശ്യസന്ദർഭത്തിൽ അഫ്ഗാനിലേക്ക് പറന്നു ചെന്ന് ബോംബിട്ട്, ആളെക്കൊന്ന് ക്ഷതമേൽപ്പിക്കാൻ പാകത്തിന് 2500 സൈനികർ ഇതിനായി കുവൈത്തിലെ സൈനിക താവളത്തിലുണ്ടാവും. അതിനിടെ ജൂലൈയിൽ ചൈന സന്ദർശിച്ച ഉന്നത താലിബാൻ സംഘം ഉറപ്പിച്ചു പറഞ്ഞത് മറ്റു രാജ്യങ്ങളെ ആക്രമിക്കാനുള്ള ഇടമായി മേലിൽ തങ്ങളുടെ രാജ്യം ഉപയോഗിക്കപ്പെടില്ല എന്നാണ്. വാണിജ്യ-സാമ്പത്തിക ചങ്ങാത്തമുൾപ്പെടെ ചൈനീസ് വിദേശകാര്യ മന്ത്രിയുമായി ഗാഢമായ ചർച്ചകളും നടന്നിട്ടുണ്ട്.
ഈ നീക്കം എൺപതുകളിൽ വഹാബി രീതിയിലെ വസ്ത്രങ്ങളും ശീലങ്ങളുമായി വന്ന അഫ്ഗാൻ മുജാഹിദുകളും പാശ്ചാത്യനേതാക്കളും തമ്മിൽ വൈറ്റ് ഹൗസിൻെറയോ ഡൗണിൺ സ്ട്രീറ്റിലെ 10ാം നമ്പർ വീടിൻെറ യോ (ബ്രിട്ടിഷ് പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഔദ്യോഗിക വസതി) പശ്ചാത്തലത്തിൽ നടന്ന സമാന ചർച്ചകളെ ഓർമയിലെത്തിച്ചു. ഇപ്പോൾ നാറ്റോ പിൻമടങ്ങുേമ്പാൾ ചൈനയും റഷ്യയും ഇറാനും താലിബാന് തന്ത്രപരമായ വൻ പിന്തുണ നൽകി വന്ന പാകിസ്താനുമെല്ലാമാണ് മുഖ്യറോളിൽ. ഇറാനും റഷ്യയുമായി ചൈന പുലർത്തുന്ന വലിയ ബന്ധം തകിടം മറിഞ്ഞു കിടക്കുന്ന ഈ രാജ്യത്ത് ലോലമായ സമാധാനം കൊണ്ടുവരാൻ സഹായിച്ചേക്കും. നാലു കോടിക്കടുത്ത് ജനസംഖ്യയുള്ള രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളുടെ ശരാശരി പ്രായം 18 ആണെന്നത് ഉൗന്നിപ്പറയപ്പെടുന്നുണ്ട്. നാലു പതിറ്റാണ്ട് നീണ്ട സംഘർഷങ്ങൾക്കൊടുവിൽ സമാധാന പൂർണമായ മെച്ചപ്പെട്ടൊരു ജീവിതം രാജ്യത്ത് സാധ്യമാക്കാൻ ഇൗ ചെറുപ്പം പ്രയത്നിക്കുെമന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കാം.
ഒരു ശത്രു മാത്രമാണ് അവശേഷിച്ചതെന്നാൽ പോലും, അഫ്ഗാനി വനിതകളെ സംബന്ധിച്ച് പോരാട്ടം അവസാനിക്കുന്നേയില്ല. പോരാട്ടം തുടരണമെന്നാഗ്രഹിക്കുന്ന ബ്രിട്ടനിലും മറ്റു രാജ്യങ്ങളിലുമുളളവർ തങ്ങളുടെ ശ്രദ്ധ ഏറെ വൈകാതെ നാറ്റോയുടെ വാതിലിൽ മുട്ടിവിളിക്കാനെത്തുന്ന അഭയാർഥികളുടെ കാര്യത്തിലേക്ക് കേന്ദ്രീകരിക്കണം. അനാവശ്യമായി അടിച്ചേൽപ്പിച്ച ഒരു യുദ്ധത്തിൻെറ തുലോം തുച്ഛമായ ഒരു പ്രായശ്ചിത്തമായി, അഭയാർഥികളെ സ്വീകരിക്കുക എന്ന ബാധ്യതയെങ്കിലും പാശ്ചാത്യർ ഏറ്റെടുക്കേണ്ടതുണ്ട്.