സംഗീത ക്ലബുകളുടെ കാലം

ഇ​രു​പ​താം നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​െ​ൻ​റ തു​ട​ക്ക​ത്തി​ല്‍ത​ന്നെ കോ​ഴി​ക്കോ​ട് ന​ഗ​ര​ത്തി​ല്‍ സം​ഗീ​ത ക്ല​ബു​ക​ളു ം മാ​ളി​ക​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളും സ​ജീ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു. ക​ട​യു​ടെ താ​ഴെ നി​ല​യി​ല്‍ ക​ച്ച​വ​ടം ന​ട​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ ഒ​ ഴി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്ന മു​ക​ള്‍നി​ല​യി​ലാ​ണ് വൈ​കു​ന്നേ​ര​ങ്ങ​ളി​ല്‍ സം​ഗീ​ത​വും നാ​ട​ക​വു​മെ​ല്ലാം അ​ര​ ങ്ങേ​റി​യി​രു​ന്ന​ത്. തെ​ക്കേ​പു​റ​മാ​യി​രു​ന്നു ക്ല​ബു​ക​ളു​ടെ​യും മാ​ളി​ക​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പ്ര​ധാ ​ന കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ള്‍. കു​റ്റി​ച്ചി​റ, പ​ര​പ്പി​ല്‍, കു​ണ്ടു​ങ്ങ​ല്‍, തെ​ക്കും​ത​ല, ഇ​ടി​യ​ങ്ങ​ര, ഹ​ലു​വ ബ​സാ​ര ്‍ തു​ട​ങ്ങി​യ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ള്‍ ഈ ​മേ​ഖ​ല​യി​ല്‍പെ​ടു​ന്നു. ഇ​വ​യാ​യി​രു​ന്നു ന​ഗ​ര​ത്തി​ന് സാം​സ്കാ​രി​ക ഊ​ര്‍ജം പ​ക​ര്‍ന്നി​രു​ന്ന​ത്. ആ​ദ്യം മാ​ളി​ക​പ്പു​റ​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു പ​രി​പാ​ടി​ക​ള്‍ ന​ട​ന്ന​ത്. പി​ന്നീ​ട് ക്ല​ബു​ക​ള്‍ വ​ന്നുതു​ട​ങ്ങി. 1950ക​ളി​ല്‍ കോ​ൺ​സ്​​റ്റ​ബി​ള്‍ കു​ഞ്ഞു​മു​ഹ​മ്മ​ദും നാ​ട​ക​കൃ​ത്ത്​ കെ.​ടി. മു​ഹ​മ്മ​ദും ചേ​ര്‍ന്ന് തു​ട​ങ്ങി​യ ബ്ര​ദേ​ഴ്സ് മ്യൂ​സി​ക്‌ ക്ല​ബ് ആ​യി​രു​ന്നു ഇ​വ​യി​ൽ ഏ​റ്റ​വും അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ട​ത്. സാ​ള്‍ട്ട് മ​മ്മ​ത് കോ​യ​യു​ടെ എ​വ​റ​സ്​​റ്റ്​ മ്യൂ​സി​ക്‌ ക്ല​ബ്, പോ​സ്​​റ്റ്​​മാ​ന്‍ സൈ​ദ്‌ ഭാ​യി​യു​ടെ ഈ​വ​നി​ങ്​ ക്ല​ബ് എ​ന്നി​വ​ര്‍ക്കൊ​പ്പം ചേ​മ്പും​ക​ണ്ടി ഹ​സ്സ​ന്‍ഭാ​യി​യു​ടെ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക്ല​ബും ഈ ​രം​ഗ​ത്ത് സ​ജീ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു.

സം​ഗീ​ത ച​രി​ത്ര​ത്തി​ല്‍ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക് ക്ല​ബി​ന് സു​പ്ര​ധാ​ന സ്ഥാ​ന​മു​ണ്ട്. ക​ല്ലാ​യി ആ​യി​രു​ന്നു ഹ​സ്സ​ന്‍ഭാ​യി​യു​ടെ ക്ല​ബി​െ​ൻ​റ ആ​സ്ഥാ​നം. മ​ര​വ്യ​വ​സാ​യ കേ​ന്ദ്ര​മാ​യ ക​ല്ലാ​യിയി​ല്‍ മ​ര​ക്ക​ച്ച​വ​ടം ന​ട​ത്തു​ന്ന ഹ​സ​ന്‍ ഭാ​യി ത​െ​ൻ​റ വ​രു​മാ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ ന​ല്ലൊ​രു പ​ങ്ക് സം​ഗീ​ത​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി ​െച​ല​വ​ഴി​ച്ചു. സ്വ​ദേ​ശ​ത്തു​ള്ള​വ​ർ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, മം​ഗ​ലാ​പു​ര​ത്തും മും​ബൈ​യി​ല്‍നി​ന്നു​മൊ​ക്കെ പാ​ട്ടു​കാ​ര്‍ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക് ക്ല​ബി​ല്‍ വ​രു​മാ​യി​രു​ന്നു. സ​ര്‍ഗം മ്യൂ​സി​ക് എ​ന്ന മ​റ്റൊ​രു ക്ല​ബി​െ​ൻ​റ കൂ​ടി പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ത്തി​ല്‍ പ​ങ്കാ​ളി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹം. അ​ന്ന്​ ഇ​ത്ത​രം ക്ല​ബു​ക​ള്‍ ആ​യി​രു​ന്നു ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ പ​ല ഗാ​യ​ക​രെ​യും ക​ണ്ടെ​ടു​ത്ത​തും വ​ള​ര്‍ത്തി​യ​തും. എം.​എ​സ്. ബാ​ബു​രാ​ജ്‌, കോ​ഴി​ക്കോ​ട് അ​ബ്​​ദു​ൽ​ഖാ​ദ​ര്‍, ത​ബ​ലി​സ്​​റ്റ്​ ഉ​സ്മാ​ന്‍, സു​രാ​സു, പു​തു​ക്കു​ടി ബാ​ല​ന്‍, എം.​എ​സ്. മ​ജീ​ദ്‌, നി​ല​മ്പൂ​ര്‍ ബാ​ല​ന്‍, ആ​ഹ്വാ​ന്‍ സെ​ബാ​സ്​​റ്റ്യ​ന്‍ എ​ന്നി​വ​ര്‍ അ​വി​ട​ത്തെ പ​തി​വ് സ​ന്ദ​ര്‍ശ​ക​ര്‍ ആ​യി​രു​ന്നു.

ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക് ക്ല​ബി​ൽ ത​ദ്ദേ​ശീ​യ​രാ​യ ഗാ​യ​ക​രെ മാ​ത്ര​മ​ല്ല ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ല്‍നി​ന്ന് എ​ത്തു​ന്ന പാ​ട്ടു​കാ​രെ​യും സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. ഇ​ങ്ങ​നെ വ​ന്നു​പോ​വു​ന്ന ഗാ​യ​ക​ര്‍ ന​ട​ത്തു​ന്ന ക​ച്ചേ​രി​ക​ളി​ല്‍ നി​റ​യെ ആ​ളു​ക​ള്‍ പ​ങ്കെ​ടു​ത്തി​രു​ന്നു. നാ​ട്ടു​കാ​രാ​യ ഗാ​യ​ക​ര്‍ക്കും ന​ല്ല പാ​ഠ​ശാ​ല​യാ​യി​രു​ന്നു ഇ​ത്ത​രം ക​ച്ചേ​രി​ക​ള്‍. ത​ബ​ല​യും ഹാ​ര്‍മോ​ണി​യ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​വി​ട​ത്തെ പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട സം​ഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ള്‍. കൂ​ടാ​തെ, പ​ര​ദേ​ശി​ക​ളാ​യ സം​ഗീ​ത​കാ​ര​ന്മാ​ര്‍ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നി​രു​ന്ന സി​താ​റും. പാ​ട്ടു​കേ​ള്‍ക്കാ​ന്‍ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രി​ല്‍ ചു​മ​ട്ടു​തൊ​ഴി​ലാ​ളി​ക​ള്‍, സ്വ​ർ​ണ​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര്‍, എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര്‍, കൂ​ലി​പ്പ​ണി​ക്കാ​ര്‍, നാ​ട​ക​പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ക​ര്‍, വ​ന്‍കി​ട ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ര്‍ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ സ​മൂ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ എ​ല്ലാ തു​റ​ക​ളി​ല്‍ നി​ന്നു​മു​ള്ള ആ​ള്‍ക്കാ​ര്‍ ഉ​ണ്ടാ​വും. തൊ​ഴി​ലാ​ളി-മു​ത​ലാ​ളി വി​ഭ​ജ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ അ​തി​ര്‍ത്തി രേ​ഖ​ക​ള്‍ ഇ​ല്ലാ​താ​വു​ന്നി​ട​മാ​ണ് ഇ​ത്ത​രം വേ​ദി​ക​ള്‍.

ഹസ്സൻഭായി

എ​ണ്‍പ​തു​ക​ളോ​ടെ ക്ല​ബു​ക​ൾ ക്ഷ​യി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി. ഗ​ള്‍ഫ് കു​ടി​യേ​റ്റം ശ​ക്ത​മാ​യ​തോ​ടെ മി​ക്ക വീ​ടു​ക​ളി​ലും ടേ​പ്പ് റെ​ക്കോ​ഡ​റു​ക​ള്‍ വ​ന്ന​ത് സം​ഗീ​ത ആ​സ്വാ​ദ​ന​ത്തെ ഒ​രു സ്വ​കാ​ര്യ അ​നു​ഭ​വ​മാ​ക്കി. അ​ത് ക്ല​ബു​ക​ള്‍ നേ​തൃ​ത്വം ന​ല്‍കി​യ സം​ഗീ​ത കൂ​ട്ടാ​യ്മ​യെ സാ​ര​മാ​യി ബാ​ധി​ച്ചു. ഹ​സ്സ​ന്‍ ഭാ​യി എം.​എ​സ്. ബാ​ബു​രാ​ജു​മാ​യി ന​ല്ല ബ​ന്ധം പു​ല​ര്‍ത്തി. ബാ​ബു​രാ​ജ്​ മ​ദ്രാ​സി​ല്‍നി​ന്ന് കോ​ഴി​ക്കോ​ട് എ​ത്തി​യാ​ല്‍ സ്വീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന പ്ര​ധാ​ന സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളി​ല്‍ ഒ​രാ​ള്‍ അ​ദ്ദേ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു. ന​ന്നാ​യി ഹാ​ര്‍മോ​ണി​യം വാ​യി​ക്കു​ന്ന ആ​ള്‍ കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു ഹ​സ്സ​ന്‍ ഭാ​യി. കൂ​ടാ​തെ, തം​ബു​രു മീ​ട്ടും. ചി​ല​പ്പോ​ള്‍ മെ​ഹ്​​ഫി​ലു​ക​ളി​ല്‍ പാ​ടും. അ​ത്​ ചോ​ട്ടാ ഖ​യാ​ലോ തു​മ്രി​യോ ആ​യി​രി​ക്കും. അ​ല്ലെ​ങ്കി​ല്‍ സൈ​ഗ​ളി​െ​ൻ​റ​യോ സി.​എ​ച്ച്. ആ​ത്മ​യു​ടെ​യോ പ​ങ്ക​ജ് മ​ല്ലി​കി​​െ​ൻ​റ​യോ പാ​ട്ടു​ക​ളാ​യി​രി​ക്കും. സം​ഗീ​തം മാ​ത്ര​മ​ല്ല, നാ​ട​ക ക​ലാ​കാ​ര​ന്മാ​രെ​യും അ​ദേ​ഹം പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. ദേ​വ​രാ​ജ​ന്‍ മാ​ഷ്, എ.​ആ​ര്‍. റ​ഹ്​മാെ​ൻ​റ പി​താ​വ് ആ​ർ.​കെ. ശേ​ഖ​ര്‍ എ​ന്നി​വ​രു​മാ​യി ന​ല്ല ബ​ന്ധം പു​ല​ര്‍ത്തി. ന​ല്ലൊ​രു വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​ന്‍ കൂ​ടി​യാ​യ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ​ക്ക​ല്‍ ഉ​ർ​ദു ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ​ വ​ലി​യൊ​രു ശേ​ഖ​രം ത​ന്നെ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ല്‍ന​ല്ലൊ​രു പ​ങ്ക് ഗ​സ​ലു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു.

1957ല്‍ ​സി​ലോ​ണി​ല്‍ വ​ലി​യൊ​രു പ്ര​ള​യം ഉ​ണ്ടാ​യി. നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന്​ ആ​ള്‍ക്കാ​ര്‍ക്ക് ജീ​വ​നും​ സ്വ​ത്തും ന​ഷ്​​ട​മാ​യി. അ​ന്ന്​ കോ​ഴി​ക്കോ​ട്ടു​നി​ന്ന് ദു​രി​താ​ശ്വാ​സ​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള പ​ണം സ്വ​രൂ​പി​ക്കാ​ന്‍ മു​ന്നി​ല്‍നി​ന്ന​ത് ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക് ക്ല​ബ് ആ​യി​രു​ന്നു. സം​ഗീ​ത പ​രി​പാ​ടി​യി​ലൂ​ടെ സ​മാ​ഹ​രി​ച്ച പ​ണം ശ്രീ​ല​ങ്ക​യി​ല്‍നി​ന്ന് വ​ന്ന ബു​ദ്ധ ഭി​ക്ഷു​ക്ക​ളെ ഏ​ൽ​പി​ച്ചു. സം​ഗീ​ത​ത്തെ പ​റ്റി വ്യ​ക്ത​മാ​യ അ​ഭി​പ്രാ​യ​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു ഹ​സ്സ​ന്‍ ഭാ​യി​ക്ക്. മെ​ഹ​ഫി​ലു​ക​ളി​ൽ പാ​ശ്ചാ​ത്യ സം​ഗീ​തോ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ള്‍ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നോ​ട് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് യോ​ജി​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. സി​നി​മ സം​ഗീ​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ സ്വാ​ധീ​ന​ത്തി​ല്‍ ക്ലാ​സി​ക്ക​ല്‍ സം​ഗീ​ത​ത്തി​ന് ആ​സ്വാ​ദ​ക​ര്‍ കു​റ​യു​ന്ന​ത് അ​ദേ​ഹ​ത്തെ വി​ഷ​മി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്നു. ക്ലാ​സി​ക്ക​ല്‍ സം​ഗീ​തം പ​രി​പോ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​ന്‍ മ്യൂ​സി​ക് ക്ല​ബി​നെ വ​ള​ര്‍ത്തി​യെ​ടു​ക്കാ​ന്‍ ശ്ര​മി​ച്ചു. ത​െ​ൻ​റ സ​മ്പാ​ദ്യ​മെ​ല്ലാം ക്ല​ബി​െ​ൻ​റ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ക്കു വേ​ണ്ടി ചെ​ല​വാ​ക്കി​യ​തു കൊ​ണ്ട് പ​ല അ​വ​സ​ര​ങ്ങ​ളി​ലും സാ​മ്പ​ത്തി​ക പ്ര​യാ​സ​ങ്ങ​ള്‍ നേ​രി​ട്ടി​ടു​ണ്ട്. സം​ഗീ​തം ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ല്‍ അ​ദ്ദേ​ഹം ഏ​റ്റ​വും കൂ​ടു​ത​ല്‍ പ​ണം ചെ​ല​വാ​ക്കി​യ​ത് വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​ങ്ങ​ള്‍ക്കു വേ​ണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. പ​ഠി​ക്കാ​ന്‍ മി​ടു​ക്ക​രാ​യ കു​ട്ടി​ക​ളെ പ്ര​ത്യേ​കം ക​ണ്ടെ​ത്തി പ​ഠി​പ്പി​ച്ചു. ഒ​രു കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലാ​കെ സം​ഗീ​ത​വും ന​ന്മ​യും മ​നു​ഷ്യ​സ്നേ​ഹ​വും ​പ്ര​സ​രി​പ്പി​ച്ച ഹ​സ്സ​ന്‍ ഭാ​യി 1998 മാ​ര്‍ച്ച്‌ 13ന് ​വി​ട​വാ​ങ്ങി.

ഹ​സ്സ​ന്‍ ഭാ​യി​ക്ക്​​ ചെ​റാ​ട്ട്കു​ഞ്ഞി​മെ​യ്യ, കു​ര്‍ഷി​ദ് എ​ന്നീ ര​ണ്ടു ഭാ​ര്യ​മാ​രി​ലാ​യി നാ​ലു​മ​ക്ക​ള്‍. മൂ​ത്ത​മ​ക​ന്‍ അ​ബ്​​ദു​ല്‍ റ​ഷീ​ദ് കൃ​ഷിവ​കു​പ്പി​ല്‍നി​ന്ന്​ ജോ​യ​ൻ​റ്​ ഡ​യ​റ​ക്​​ട​റാ​യി പി​രി​ഞ്ഞു. ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ മ​ക​ന്‍ അ​ബൂ​ബ​ക്ക​ര്‍ പി​താ​വി​നെ​പോ​ലെ ബി​സി​ന​സും സം​ഗീ​ത ക്ല​ബു​മാ​യി പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ക്കു​ന്നു. ഗ​സ​ല്‍ധാ​ര എ​ന്ന ക്ല​ബി​െ​ൻ​റ സ്ഥാ​പ​ക​രി​ല്‍ ഒ​രാ​ളും ഉ​സ്മാ​ന്‍ സ്മാ​ര​ക ക​ലാ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ര​ക്ഷാ​ധി​കാ​രി​യു​മാ​ണ്​ അ​ബൂ​ബ​ക്ക​ര്‍.​ മൂ​ന്നാ​മ​ത്തെ മ​ക​ൻ മു​ഹ​മ്മ​ദ്‌​ഷ​ക്കീ​ല്‍ ഡോ​ക്ട​റും അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഗ​സ​ല്‍ ഗാ​യ​ക​നു​മാ​ണ്. ചി​ത്ര​ശ​ല​ഭ​ങ്ങ​ളു​ടെ വീ​ട് എ​ന്ന സി​നി​മ​ക്ക് സം​ഗീ​ത സം​വി​ധാ​നം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്. ഇ​ള​യ മ​ക​ള്‍ ഷാ​ഹി​റ പ്ര​സ്​​റ്റീ​ജ്​ പ​ബ്ലി​ക്​ സ്കൂ​ള്‍ പ്രി​ന്‍സി​പ്പ​ല്‍ ആ​ണ്.

ഒ​രാ​യു​ഷ്കാ​ല സ​മ്പാ​ദ്യം മു​ഴു​വ​ന്‍ സം​ഗീ​ത​ത്തി​നു വേ​ണ്ടി ​െച​ല​വ​ഴി​ച്ച ഹ​സ്സ​ന്‍ഭാ​യി ഇ​ന്ന് വി​സ്മൃ​തി​യി​ലാ​ണ്. കോ​ഴി​ക്കോ​ട്​ ഹി​ന്ദു​സ്ഥാ​നി സം​ഗീ​തം വ​ള​ര്‍ത്തിയെടു​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം ന​ട​ത്തി​യ ശ്ര​മ​ങ്ങ​ള്‍ വേ​ണ്ട​ത്ര വി​ല​യി​രു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​ട്ടി​ല്ല.