അരങ്ങിൽ ശ്രീധരൻ: ആദർശമാർഗത്തിലൂടെ സഞ്ചരിച്ച നേതാവ്

പൊ​തു​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ന്റെ തി​ര​ക്കി​നി​ട​യി​ൽ കൃ​ത്യ​സ​മ​യ​ത്ത് വീ​ട്ടി​ൽ കി​ട്ടാ​റി​ല്ലാ​ത്ത ഭ​ർ​ത്താ​വ് 1975 ജൂ​ലൈ 11ന് ​ത​ന്റെ പി​റ​ന്നാ​ൾ ത​ലേ​ന്ന് രാ​ത്രി​ത​ന്നെ വീ​ട​ണ​ഞ്ഞ​തി​ൽ എ​ന്തെ​ന്നി​ല്ലാ​ത്ത സ​ന്തോ​ഷ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു വ​ട​ക​ര താ​ലൂ​ക്ക് ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ൽ ഗൈ​ന​ക്കോ​ള​ജി​സ്റ്റാ​യി​രു​ന്ന ഡോ. ​ടി.​കെ. ന​ളി​നി.

പ​ക്ഷേ, ആ ​രാ​ത്രി പു​ല​രും​മു​മ്പേ വാ​തി​ലി​ൽ നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യ മു​ട്ടു​കേ​ട്ട് വാ​തി​ൽ തു​റ​ന്ന​പ്പോ​ൾ വ​ട​ക​ര ഡി​വൈ.​എ​സ്.​പി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഒ​രു​പ​റ്റം പൊ​ലീ​സു​കാ​ർ വീ​ട് വ​ള​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ന​ല്ലേ എ​ന്ന പ​രു​ക്ക​ൻ ചോ​ദ്യം. അ​തേ എ​ന്ന് മ​റു​പ​ടി. താ​ങ്ക​ളെ എ​സ്.​പി കാ​ണാ​ൻ ആ​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന് ഡി​വൈ.​എ​സ്.​പി അ​റി​യി​ച്ച​തും അ​ക​ത്തു​പോ​യി ഷ​ർ​ട്ട് മാ​റി അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ൻ ഒ​രു മ​ടി​യു​മി​ല്ലാ​തെ തി​രി​ച്ചെ​ത്തി.

എ​സ്.​പി ഓ​ഫി​സി​ൽ​നി​ന്ന് നേ​രെ വി​യ്യൂ​ർ സെ​ൻ​ട്ര​ൽ ജ​യി​ലി​ലേ​ക്ക്. അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്ഥ​ക്കെ​തി​രാ​യ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യി സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് നേ​താ​വ് അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ന്റെ ര​ണ്ടു​വ​ർ​ഷം നീ​ണ്ട കാ​രാ​ഗൃ​ഹ​വാ​സ​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ക്ക​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഡോ.​ടി.​കെ. ന​ളി​നി​ക്കും അ​മ്മ​ക്കും ക​ര​ച്ചി​ല​ട​ക്കാ​നാ​യി​ല്ല. മ​ര​ണം വ​രെ 1975ലെ ​ജ​ന്മ​ദി​നാ​ഘോ​ഷം അ​വ​ർ​ക്ക് മ​റ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ജി.​പി. മം​ഗ​ല​ത്തു​മ​ഠ​വും ത​മ്പാ​ൻ തോ​മ​സു​മാ​യി​രു​ന്നു ജ​യി​ലി​ലെ സ​ഹ അ​ന്തേ​വാ​സി​ക​ൾ.

മി​ക​ച്ച പാ​ർ​ല​മെ​ന്റേ​റി​യ​നും കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി​യു​മാ​യി​രു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ക​ണ്ട ഏ​റ്റ​വും ശ​ക്ത​രാ​യ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റു​ക​ളി​ലൊ​രാ​ളാ​യ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ന്റെ ജ​ന്മ​ശ​താ​ബ്ദി ആ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​മാ​പ​ന​മാ​ണ് ഇ​ന്ന്. അ​ര​ങ്ങി​ലി​ന്റെ ജീ​വി​ത​വും പോ​രാ​ട്ട​വും സം​ഭ​വ​ബ​ഹു​ല​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ലേ​റെ ശ​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആ​ദ​ർ​ശ പ്ര​തി​ബ​ദ്ധ​ത.

അ​ത് വ്യ​ക്ത​മാ​ക്കു​ന്ന ഒ​രു സം​ഭ​വം നോ​ക്കു​ക: 1969ൽ ​പ്ര​മു​ഖ​നാ​യ ഒ​രു സു​ഹൃ​ത്ത് അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നെ​യും ഭാ​ര്യ ഡോ. ​ടി.​കെ. ന​ളി​നി​യെ​യും ഒ​രു ഹോ​ട്ട​ലി​ൽ അ​ത്താ​ഴ​ത്തി​ന് ക്ഷ​ണി​ച്ചു. കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് പി​ള​ർ​ന്ന് സം​ഘ​ട​നാ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് രൂ​പ​വ​ത്കൃ​ത​മാ​യ സ​മ​യ​മാ​ണ്. അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ ഏ​വ​രു​ടെ​യും ശ്ര​ദ്ധ പി​ടി​ച്ചു​പ​റ്റു​ന്ന മി​ക​ച്ച പാ​ർ​ല​മെ​ന്റേ​റി​യ​നും. അ​ത്താ​ഴ​ത്തി​നി​ടെ ആ​തി​ഥേ​യ​ൻ ഇം​ഗി​തം അ​റി​യി​ച്ചു.

അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നെ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​ൽ ചേ​ർ​ക്കാ​ൻ ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​ക്ക് താ​ൽ​പ​ര്യ​മു​ണ്ട്. കേ​ന്ദ്ര​മ​ന്ത്രി​പ​ദ​മാ​ണ് വാ​ഗ്ദാ​നം. ര​ണ്ടാ​മ​തൊ​ന്ന് ആ​ലോ​ചി​ക്കാ​തെ ഭ​ക്ഷ​ണം ഇ​ട​ക്കു നി​ർ​ത്തി ഭാ​ര്യ​യെ​യും കൂ​ട്ടി ഇ​റ​ങ്ങി​പ്പോ​ന്ന അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നെ കൂ​റു​മാ​റ്റ​ത്തി​ന്റെ വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​കാ​ല ഇ​ന്ത്യ​ൻ രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന് മ​ന​സ്സി​ലാ​വ​ണ​മെ​ന്നി​ല്ല.

ഉ​ഗ്ര​പ്ര​താ​പി​യാ​യ പ​ട്ടം താ​ണു​പി​ള്ള കേ​ര​ള മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ൻ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ ഏ​ക സെ​ക്ര​ട്ട​റി ആ​യി​രു​ന്നു. പ​ട്ടം ഏ​ത് കാ​ര്യ​വും കൂ​ടി​യാ​ലോ​ചി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് അ​ര​ങ്ങി​ലി​നോ​ടു​മാ​ത്രം. അ​ഴി​മ​തി​യു​ടെ ഒ​രു ക​റു​ത്ത കു​ത്തു​പോ​ലും പ​തി​യാ​ത്ത വ്യ​ക്തി​ജീ​വി​ത​ത്തി​നു​ട​മ​യാ​യ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പ​ട്ടം താ​ണു​പി​ള്ള​ക്ക് അ​ത്ര​ക്ക് വി​ശ്വാ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു. മു​സ്‍ലിം ലീ​ഗ് നേ​താ​ക്ക​ളു​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ഊ​ഷ്മ​ള​ബ​ന്ധ​മാ​യി​രു​ന്നു.

അ​ബ്ദു​റ​ഹ്മാ​ൻ ബാ​ഫ​ഖി ത​ങ്ങ​ളും സി.​എ​ച്ചു​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ത്തി​ന​തീ​ത​മാ​യ വ്യ​ക്തി​ബ​ന്ധം വെ​ച്ചു​പു​ല​ർ​ത്തി. ത​ന്റെ പാ​ർ​ട്ടി നേ​താ​ക്ക​ൾ ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ൽ എറ്റ​വും ഇ​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​ന്ന രാ​ഷ്ട്രീ​യ​ക്കാ​ര​ൻ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നാ​ണെ​ന്ന് സി.​എ​ച്ച്. മു​ഹ​മ്മ​ദ് കോ​യ പ​ല​വു​രു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ണ്ട്.

1967ൽ ​ആ​ദ്യ​മാ​യി പാ​ർ​ല​മെൻറി​ലെ​ത്തി​യ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ൻ മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ ക​ന്നി​പ്ര​സം​ഗം ന​ട​ത്തി ഏ​വ​രെ​യും അ​ത്ഭു​ത​പ്പെ​ടു​ത്തി. മ​ല​യാ​ള​ത്തേ​ക്കാ​ൾ ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ൽ ഒ​ഴു​ക്കോ​ടെ സം​സാ​രി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന അ​ര​ങ്ങി​ൽ ആ​ദ്യ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ പ്ര​സം​ഗി​ക്കാ​ൻ ഏ​റെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​യി​രു​ന്നു. പാ​ർ​ല​മെൻറി​ൽ ഇം​ഗ്ലീ​ഷും ഹി​ന്ദി​യും അ​ല്ലാ​ത്ത ഭാ​ഷ​ക​ൾ ത​ർ​ജ​മ ചെ​യ്യാ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​മാ​യ സം​വി​ധാ​നം ഇ​ല്ലാ​ത്ത​തി​നെ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ക​ന്നി​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ൽ അ​തി​രൂ​ക്ഷ​മാ​യി വി​മ​ർ​ശി​ച്ചു.

നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ൾ പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ത​മി​ഴ് അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള ഭാ​ഷ​ക​ളെ അ​വ​ഗ​ണി​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം രോ​ഷം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ച്ചു. ഒ​രു രാ​ഷ്ട്രം, ഒ​രു ഭാ​ഷ അ​ജ​ണ്ട​യെ​ല്ലാം അ​ടി​ച്ചേ​ൽ​പി​ക്കാ​ൻ ഭ​ര​ണ​കൂ​ടം തു​നി​ഞ്ഞി​റ​ങ്ങു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് അ​ര​ങ്ങി​​ലി​ന്റെ നി​ല​പാ​ടു​ക​ളു​ടെ ഓ​ർ​മ​ക​ൾ ന​മ്മെ കൂ​ടു​ത​ൽ ശ​ക്തി​പ്പെ​ടു​ത്തേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്.

ആ​രെ​യും കൂ​സാ​ത്ത പ്ര​സം​ഗ​ശൈ​ലി​ക്കു​ട​മ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ര​ങ്ങി​ൽ. പാ​ർ​ല​മെൻറി​ൽ അ​തി​കാ​യ​നാ​യ വൈ.​ബി. ച​വാ​നെ ‘സ്മൈ​ലി​ങ് കോ​ബ്ര’ (പു​ഞ്ചി​രി​ക്കു​ന്ന മൂ​ർ​ഖ​ൻ) എ​ന്നാ​ണ​ദ്ദേ​ഹം വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ച​ത്. അ​ത് ഏ​റ്റ​വും ആ​സ്വ​ദി​ച്ച​ത് ച​വാ​ൻ ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. ആ ​പ്ര​യോ​ഗ​ത്തി​ലെ മ​നോ​ഹാ​രി​ത താ​ൻ ശ​രി​ക്കും ആ​സ്വ​ദി​ച്ചു​വെ​ന്നാ​ണ് ഇ​തേ​ക്കു​റി​ച്ച് വൈ.​ബി. ച​വാ​ൻ ഒ​രി​ക്ക​ൽ പ​റ​ഞ്ഞ​ത്.

പാ​ർ​ല​മെൻറ് തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ പ്ര​ചാ​ര​ണ​ത്തി​ന് കൊ​യി​ലാ​ണ്ടി​യി​ലെ​ത്തി​യ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി ഇ​ന്ദി​ര ഗാ​ന്ധി​യു​ടെ പ്ര​ചാ​ര​ണ യോ​ഗ നോ​ട്ടീ​സി​ന്റെ മ​റു​പു​റ​ത്ത് കോ​ഴി​ക്കോ​ട് യോ​ഗി ബീ​ഡി​യു​ടെ പ​ര​സ്യം അ​ച്ച​ടി​ച്ച​ത് പൊ​ക്കി​പ്പി​ടി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹം പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യെ​യും കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ​യും ക​ണ​ക്ക​റ്റ് പ​രി​ഹ​സി​ച്ചു. പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി​യു​ടെ സ​മ്മേ​ള​ന​ത്തി​ന്റെ നോ​ട്ടീ​സ് അ​ച്ച​ടി​ച്ച​ത് യോ​ഗി ബീ​ഡി​ക്കാ​രാ​ണെ​ന്ന് ആ​രോ​പി​ച്ചു. ദേ​ശീ​യ ത​ല​ത്തി​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​നെ നി​ല​നി​ർ​ത്തു​ന്ന​ത് എ​ഴു​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചോ​ളം കു​ത്ത​ക ക​മ്പ​നി​ക​ളാ​ണെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം പ​രി​ഹ​സി​ച്ചു.

1978 ന​വം​ബ​റി​ൽ ഉ​ജ്ജ​യി​നി​ൽ പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി മൊ​റാ​ർ​ജി ദേ​ശാ​യി​യു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യ​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്ന ജ​ന​ത പാ​ർ​ട്ടി ദേ​ശീ​യ എ​ക്സി​ക്യൂ​ട്ടി​വ് യോ​ഗ​ത്തി​ൽ​വെ​ച്ച് ആ​ർ.​എ​സ്.​എ​സു​കാ​രെ പാ​ർ​ട്ടി അം​ഗ​ത്വ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് നീ​ക്കം ചെ​യ്യ​ണ​മെ​ന്ന് വാ​ദി​ച്ച​തും അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​രു​ടെ അം​ഗ​ത്വം പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ മ​തേ​ത​ര മു​ഖം ന​ഷ്ട​പ്പെ​ടു​ത്തു​മെ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ത​റ​പ്പി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞു.

1990ൽ ​വി.​പി. സി​ങ് മ​ന്ത്രി​സ​ഭ രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ച്ച​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ കേ​ന്ദ്ര വാ​ണി​ജ്യ സ​ഹ​മ​ന്ത്രി​യാ​ക്കി. 1996ൽ ​അ​ൽ​പ​കാ​ലം പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഭി​ന്നി​ച്ച് മാ​റി​നി​ന്ന​പ്പോ​ഴും പ്ര​ലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​പി​റ​കെ സ​ഞ്ച​രി​ക്കാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​രു​ക്ക​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ത​ന്റെ പാ​ർ​ട്ടി​യാ​യ ലോ​ക്‌ ശ​ക്തി​യു​ടെ നേ​താ​വ് രാ​മ​കൃ​ഷ്ണ ഹെ​ഗ്ഡേ എ​ൻ.​ഡി.​എ​യി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​പ്പോ​ൾ കൂ​ടെ​ച്ചെ​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ൽ ഉ​യ​ർ​ന്ന സ്ഥാ​ന​മാ​ന​ങ്ങ​ൾ ല​ഭി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

പ​ക്ഷേ നി​ല​പാ​ടി​ൽ വി​ട്ടു​വീ​ഴ്ച​ക്ക് ത​യാ​റി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന അ​ര​ങ്ങി​ൽ ഹെ​ഗ്ഡേ​യോ​ട് പി​രി​ഞ്ഞ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ സോ​ഷ്യ​ലി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി രൂ​പ​വ​ത്ക​രി​ച്ചു. എം.​പി. വീ​രേ​ന്ദ്ര​കു​മാ​ർ വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി നേ​രി​ട്ട് ക്ഷ​ണി​ച്ച​തോ​ടെ അ​ദ്ദേ​ഹം പാ​ർ​ട്ടി​യെ മാ​തൃ​പാ​ർ​ട്ടി​യി​ൽ ല​യി​പ്പി​ച്ചു.

വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന ന​ട​ക്കാ​വി​ലെ വീ​ട് ഏ​വ​രു​ടെ​യും അ​ത്താ​ണി​യാ​യി​രു​ന്നു. ദേ​ശീ​യ​പാ​ത​ക്ക് വീ​തി​കൂ​ട്ടേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​പ്പോ​ൾ, താ​ൻ കാ​ര​ണം ആ ​വി​ക​സ​നം ത​ട​സ്സ​പ്പെ​ട​രു​തെ​ന്ന നി​ർ​ബ​ന്ധ​ബു​ദ്ധി​യാ​ൽ ആ ​വീ​ടു​വി​ട്ട് മ​റ്റൊ​രി​ട​ത്തേ​ക്ക് മാ​റി​യ അ​ര​ങ്ങി​ൽ ശ്രീ​ധ​ര​ന്റെ മാ​തൃ​ക അ​ധി​കം നേ​താ​ക്ക​ൾ​ക്ക് അ​വ​കാ​ശ​പ്പെ​ടാ​നാ​വി​ല്ല.

ന​ട​ക്കാ​വി​ലെ​യും ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ​യും സ്വ​ത്തു​ക്ക​ൾ വി​റ്റ് അ​ദ്ദേ​ഹം പാ​ർ​ട്ടി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ചെ​ല​വാ​ക്കി. മ​ര​ണ​ശേ​ഷം വീ​ട്ടി​ലെ​ത്തി​യ ടെ​ലി​ഫോ​ൺ ബി​ല്ലി​ന്റെ ജ​പ്തി നോ​ട്ടീ​സ് ആ ​നി​സ്വാ​ർ​ഥ ജീ​വി​ത​ത്തി​ന്റെ സാ​ക്ഷ്യ​പ​ത്ര​മാ​യി​രു​ന്നു.

ലേ​ഖ​ക​ൻ എ​ൽ.​ജെ.​ഡി സം​സ്ഥാ​ന ജ​ന​റ​ൽ സെ​ക്ര​ട്ട​റി​യാ​ണ്