ബഷീർ ഖുർആന്റെ തണലിൽ

ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ പ്ര​ശ്നം എ​ന്താ​ണെ​ന്ന് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ബ​ഷീ​റി​ന്റെ മ​റു​പ​ടി വി​ശ​പ്പ് എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. വി​ശ​പ്പും ദാ​രി​ദ്ര്യ​വും കൊ​ടൂ​ര​മാ​യി അ​നു​ഭ​വി​ച്ച എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു ബ​ഷീ​ർ. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് വൈ​ലാ​ലി​ൽ ചെ​ല്ലു​ന്ന ആ​രോ​ടും ആ​ഹാ​രം ക​ഴി​ച്ചി​രു​ന്നോ എ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്

ബ​ഷീ​ർ ച​ന്ദ്രി​ക ആ​ഴ്ച​പ്പ​തി​പ്പി​ൽ ‘ഓ​ർ​മ​യു​ടെ അ​റ​ക​ൾ’ എ​ഴു​തു​ന്ന കാ​ലം. ച​ന്ദ്രി​ക​യി​ലെ മാ​നു എ​ന്നു​വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന പി.​കെ. മു​ഹ​മ്മ​ദും കാ​നേ​ഷു​മാ​യി സം​ഭാ​ഷ​ണം ന​ട​ത്തു​ന്ന രീ​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു അ​തി​ന്റെ ര​ച​ന. ഏ​താ​ണ്ട് ഇ​തേ കാ​ല​ത്ത് ത​ന്നെ​യാ​ണ് ബ​ഷീ​റു​മാ​യി ഈ ​ലേ​ഖ​ക​ൻ നേ​രി​ട്ട് പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തും.

അ​ന്ന് ​പ്ര​ബോ​ധ​നം വാ​രി​ക​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു ലേ​ഖ​ക​ന് ജോ​ലി. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് ബേ​പ്പൂ​രി​ലെ ‘വൈ​ലാ​ലി​ൽ’ ചെ​ന്ന് ബ​ഷീ​റി​നെ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കു​ക പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്നേ ‘പ്ര​ബോ​ധ​ന’​ത്തി​ന്റെ സ്ഥി​രം വാ​യ​ന​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു ബ​ഷീ​ർ. അ​ഹി​ത​ക​ര​മാ​യി എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും അ​ച്ച​ടി​ച്ചു​വ​ന്നാ​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ഒ​രു വി​ളി​യോ ക​ത്തോ ഉ​ട​ൻ വ​രും.

പ്ര​ബോ​ധ​നം ഒ​രു ഖു​ർ​ആ​ൻ വി​ശേ​ഷാ​ൽ പ്ര​തി ഇ​റ​ക്കാ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഒ​രു ലേ​ഖ​നം ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നെ​ഴു​തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

നീ​ണ്ട ഒ​രു ക​ത്താ​യി​രു​ന്നു മ​റു​പ​ടി. അ​ല​ച്ചി​ലി​നി​ട​യി​ൽ ക​ശ്മീ​രി​ലെ​ത്തി ശൈ​ഖ് അ​ബ്ദു​ല്ല​യു​ടെ വീ​ട്ടി​ൽ അ​തി​ഥി​യാ​യി ക​ഴി​യു​മ്പോ​ൾ, ‘മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള പാ​ത’ എ​ഴു​തി​യ മു​ഹ​മ്മ​ദ് അ​സ​ദി​നെ​യും ഖു​ർ​ആ​ൻ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ് പ​രി​ഭാ​ഷ​യും വ്യാ​ഖ്യാ​ന​വും എ​ഴു​തി​യ അ​ബ്ദു​ല്ല യൂ​സു​ഫ​ലി​യെ​യും ക​ണ്ട​തും അ​ബ്ദു​ല്ല യൂ​സു​ഫ​ലി ഖു​ർ​ആ​ൻ പ​രി​ഭാ​ഷ​യു​ടെ കോ​പ്പി സ​മ്മാ​നി​ച്ച​തു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ​ക​ത്തി​ലെ വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ൾ.

‘ജീ​വി​തം യൗ​വ​ന​തീ​ക്ഷ്ണ​വും ഹൃ​ദ​യം പ്രേ​മ​സു​ര​ഭി​ല​വു​മാ​യ’ ആ ​കാ​ല​ത്തും ഖു​ർ​ആ​ന്റെ ദി​വ്യ​ജ്യോ​തി​സ്സ് ബ​ഷീ​ർ കെ​ടാ​തെ മ​ന​സ്സി​ൽ കൊ​ണ്ടു​ന​ട​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന​ർ​ഥം. ‘പ്ര​ബോ​ധ​ന’​ത്തി​ന്റെ ഖു​ർ​ആ​ൻ വി​ശേ​ഷാ​ൽ പ​തി​പ്പി​ൽ ഗോ​ൾ​ഡ​ൻ ചൈ​ൽ​ഡി​ന്റെ ‘വാ​ട്ട് ഹാ​പ്പ​ൻ​ഡ് ഇ​ൻ ഹി​സ്റ്റ​റി’ എ​ന്ന ഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള ഒ​രു​ഭാ​ഗം പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചി​രു​ന്നു.

ആ ​ലേ​ഖ​നം മു​ഴു​വ​ൻ പ്ര​ബോ​ധ​നം റ​ഫ​റ​ൻ​സ് കാ​ണി​ച്ച് അ​ദ്ദേ​ഹം ‘ഓ​ർ​മ​യു​ടെ അ​റ​ക​ളി’​ൽ പു​നഃ​പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. എ​റ​ണാ​കു​ള​ത്ത് ബു​ക്സ്റ്റാ​ൾ ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്ത് ഗോ​ൾ​ഡ​ൻ ചൈ​ൽ​ഡി​ന്റെ പ്ര​സ്തു​ത പു​സ്ത​കം ധാ​രാ​ള​മാ​യി വി​റ്റു​പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന വി​വ​ര​വും അ​തി​ൽ ബ​ഷീ​ർ അ​നു​സ്മ​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

ഉ​മ്മ​ക്കൊ​രു നേ​ർ​ച്ച

ഖു​ർ​ആ​നു​മാ​യി ബ​ഷീ​ർ പു​ല​ർ​ത്തി​പ്പോ​ന്ന ഗാ​ഢ​ബ​ന്ധ​ത്തെ കു​റി​ക്കു​ന്ന അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ വേ​റെ​യു​മു​ണ്ട്. ബ​ഷീ​റി​ന്റെ ഉ​മ്മ മ​രി​ച്ച സ​ന്ദ​ർ​ഭം. അ​നു​ശോ​ച​ന​മ​റി​യി​ക്കാ​ൻ വീ​ട്ടി​ൽ പോ​യ​താ​യി​രു​ന്നു. അ​പ്പോ​ൾ ഉ​മ്മ​യു​ടെ പു​ണ്യ​ത്തി​നാ​യി ഒ​രു നേ​ർ​ച്ച നേ​ർ​ന്ന വി​വ​രം അ​ദ്ദേ​ഹം പ​റ​ഞ്ഞു. റാം​പൂ​രി​ലെ ‘അ​ൽ ഹ​സ​നാ​ത്ത് പ​ബ്ലി​ക്കേ​ഷ​ൻ’ ഹി​ന്ദി​യി​ലും ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലു​മു​ള്ള ഒ​രു ദ്വി​ഭാ​ഷാ പ​രി​ഭാ​ഷ പു​റ​ത്തി​റ​ക്കി​യി​രു​ന്നു.

​ലാ​ഭേ​ച്ഛ​യി​ല്ലാ​തെ​യു​ള്ള സം​രം​ഭ​മാ​യ​തി​നാ​ൽ 13 രൂ​പ മാ​ത്ര​മേ അ​തി​ന് വി​ല​യി​ട്ടി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. അ​തി​ന്റെ പ​ര​സ്യം ‘പ്ര​ബോ​ധ​ന’​ത്തി​ൽ വ​രാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​ത് ബ​ഷീ​റും ക​ണ്ടു​കാ​ണും. അ​തി​ന്റെ 15 കോ​പ്പി​യു​ടെ കാ​ശ് കൈ​യി​ൽ ത​ന്നു.

ഏ​താ​നും കോ​പ്പി​ക​ൾ ത​ന്റെ പ​രി​ചി​ത​വൃ​ത്ത​ത്തി​ലു​ള്ള​വ​ർ​ക്കാ​യി മാ​റ്റി​വെ​ച്ച് ബാ​ക്കി കോ​പ്പി​ക​ൾ പൊ​തു ലൈ​ബ്ര​റി​ക​ൾ​ക്കും വാ​യ​നാ​ത​ൽ​പ​ര​രാ​യ അ​മു​സ്‍ലിം സ​ഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കും കൊ​ടു​ക്കാ​ൻ ഞ​ങ്ങ​ളെ ഏ​ൽ​പി​ച്ചു. ഉ​മ്മാ​ക്കു​വേ​ണ്ടി​യു​ള്ള സ​ൽ​ക്ക​ർ​മം എ​ന്ന് മ​ന​സ്സി​ൽ ക​രു​ത​ണ​മെ​ന്ന് പ്ര​ത്യേ​കം പ​റ​യു​ക​യു​മു​ണ്ടാ​യി.

സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കാ​ൻ വീ​ട്ടി​ൽ ചെ​ല്ലു​മ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ഐ.​പി.​എ​ച്ചി​ന്റെ പു​തി​യ പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ ഞ​ങ്ങ​ൾ സ​മ്മാ​നി​ക്കാ​റു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​യു​ടെ വി​ല വാ​ങ്ങാ​ത്ത​തി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം പ​രി​ഭ​വ​പ്പെ​ട്ടു. ‘നി​ങ്ങ​ൾ ഏ​താ​യാ​ലും പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് കാ​ശ് വാ​ങ്ങു​ന്നി​ല്ല. അ​തു​കൊ​ണ്ട് നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ലൈ​ബ്ര​റി​ക്ക് ഇ​തി​രി​ക്ക​ട്ടെ’ എ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ് ത​ന്റെ സ്വ​കാ​ര്യ ലൈ​ബ്ര​റി​യി​ലെ ന​ല്ലൊ​രു പ​ങ്ക് ന​ൽ​കി​ക്കൊ​ണ്ടാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം ആ ‘​ക​ടം’ വീ​ട്ടി​യ​ത്. ശ​രി​ക്കും പ​റ​യു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ ഞ​ങ്ങ​ളെ അ​ങ്ങോ​ട്ട് ക​ട​ക്കാ​ര​നാ​ക്കി എ​ന്നു​വേ​ണം പ​റ​യാ​ൻ.

ഉ​ദാ​ര​മ​ന​സ്ക​ത​യും അ​ഭി​മാ​ന​ബോ​ധ​വും ബ​ഷീ​റി​ന്റെ കൂ​ട​പ്പി​റ​പ്പു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. അ​ത് തൊ​ട്ട​റി​ഞ്ഞ ആ​ളാ​ണ് എം.​പി. പോ​ൾ. താ​മ​സി​ക്കാ​നി​ട​മി​ല്ലാ​തെ ബ​ഷീ​ർ വി​ഷ​മി​ച്ച സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ൽ ട്യൂ​ട്ടോ​റി​യ​ൽ കോ​ള​ജി​ലെ മു​റി ന​ൽ​കി​യ​പ്പോ​ൾ പോ​ൾ വാ​ർ​ഡ​നാ​യി നി​യ​മി​ച്ച​ത് അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

‘ഉ​റ​ങ്ങു​ന്ന സിം​ഹ’​ത്തി​ൽ പോ​ളി​ന്റെ മ​ക​ൾ റോ​സി തോ​മ​സ് ഒ​രു സം​ഭ​വം അ​നു​സ്മ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. പോ​ളി​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലെ ഒ​രു അം​ഗം പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു ബ​ഷീ​ർ. റോ​സി അ​ന്ന് ചെ​റി​യ കു​ട്ടി​യാ​ണ്. കു​ട്ടി​ക​ളോ​ട് ത​മാ​ശ​ക​ൾ കാ​ണി​ക്കു​ന്ന ബ​ഷീ​ർ ജൂ​ബ്ബ​യി​ലെ കീ​ശ​യി​ൽ കൈ​യി​ട്ട് ചി​ല്ലി​ക്കാ​ശു​ക​ൾ കു​ലു​ക്കി താ​ൻ വ​ലി​യ കാ​ശു​കാ​ര​നാ​ണെ​ന്ന് വീ​മ്പു​പ​റ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നി​ട്ട് ചി​ല്ല​റ വാ​രി അ​വ​ർ​ക്ക് കൊ​ടു​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്യും.

ഒ​രി​ക്ക​ൽ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ കൈ​യി​ൽ നാ​ണ​യ​ത്തു​ട്ടു​ക​ൾ ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ അ​തി​ന്റെ ഉ​റ​വി​ടം ബ​ഷീ​റാ​ണെ​ന്ന​റി​ഞ്ഞ പോ​ളി​ന് കു​ട്ടി​ക​ൾ ബ​ഷീ​റി​നെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ച്ച​ത് ഇ​ഷ്ട​മാ​യി​ല്ല. ത​ന്റെ കൈ​യി​ൽ എ​മ്പാ​ടും കാ​ശു​ണ്ടെ​ന്ന് ബ​ഷീ​ർ പ​റ​ഞ്ഞ​ല്ലോ എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു റോ​സി​യു​ടെ ന്യാ​യം. ‘ഇ​ന്ന് ബ​ഷീ​ർ ഊ​ൺ ക​ഴി​ച്ചു​കാ​ണി​ല്ല. നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​റി​യാ​മോ? എ​ന്തൊ​രു അ​ഭി​മാ​നി​യാ​യ മേ​ത്ത​നാ​ണ് അ​യാ​ളെ​ന്ന്!’ പോ​ൾ മ​ക​ളോ​ട് പ​റ​ഞ്ഞു.

അ​താ​യി​രു​ന്നു ബ​ഷീ​ർ. ഇ​ല്ലാ​യ്മ​ക്കി​ട​യി​ലും സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യി​രു​ന്നു ആ ​മ​ന​സ്സ്. ലോ​ക​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ പ്ര​ശ്നം എ​ന്താ​ണെ​ന്ന് ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ബ​ഷീ​റി​ന്റെ മ​റു​പ​ടി വി​ശ​പ്പ് എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. വി​ശ​പ്പും ദാ​രി​ദ്ര്യ​വും കൊ​ടൂ​ര​മാ​യി അ​നു​ഭ​വി​ച്ച എ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു ബ​ഷീ​ർ. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് വൈ​ലാ​ലി​ൽ ചെ​ല്ലു​ന്ന ആ​രോ​ടും ആ​ഹാ​രം ക​ഴി​ച്ചി​രു​ന്നോ എ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​ദ്യം ചോ​ദി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്.

കോ​ഴി​ക്കോ​ട് അ​ൽ അ​മീ​ൻ ഓ​ഫി​സി​ൽ മു​ഹ​മ്മ​ദ് അ​ബ്ദു​റ​ഹ്മാ​ൻ സാ​ഹി​ബി​നെ കാ​ണാ​ൻ പോ​യ സ​ന്ദ​ർ​ഭം ബ​ഷീ​ർ ഓ​ർ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. ക​ണ്ട​യു​ട​ൻ അ​ബ്ദു​റ​ഹ്മാ​ൻ സാ​ഹി​ബ് ബ​ഷീ​റി​നോ​ട് ചോ​ദി​ക്കു​ന്ന​തും ഇ​തേ ചോ​ദ്യം ത​ന്നെ. ആ ​ഒ​റ്റ ചോ​ദ്യ​ത്തി​ലാ​ണ് അ​ബ്ദു​റ​ഹ്മാ​ന്റെ വ​ലു​പ്പം ബ​ഷീ​ർ അ​ള​ക്കു​ന്ന​ത്.

ബ​ഷീ​ർ അ​റ​ബി​യി​ൽ

സ​ഞ്ചാ​രി​യാ​യ ബ​ഷീ​റി​ന്റെ ക​ഥ​ക​ളും ലോ​ക​സ​ഞ്ചാ​രം ചെ​യ്തി​ട്ടു​ണ്ട്. പാ​ത്തു​മ്മ​യു​ടെ ആ​ടി​നെ ആ​ഷ​ർ ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലേ​ക്ക് തെ​ളി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​ത് സു​വി​ദി​തം. ബ​ഷീ​റി​ന്റെ ചി​ല ര​ച​ന​ക​ളെ​ങ്കി​ലും അ​റ​ബി​യി​ൽ വെ​ളി​ച്ചം കാ​ണ​ണ​മെ​ന്ന​ത് വ​ലി​യൊ​രു ആ​ഗ്ര​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു.

ഖേ​ദ​ക​ര​മെ​ന്ന് പ​റ​യ​ട്ടെ, ബ​ഷീ​ർ മ​രി​ച്ച ശേ​ഷ​മാ​ണ് ആ ​ആ​ഗ്ര​ഹം സ​ഫ​ല​മാ​യ​ത്. അ​ന്ന് ലേ​ഖ​ക​ൻ ഖ​ത്ത​റി​ലാ​യി​രു​ന്നു. അ​റ​ബി​യി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലേ​ക്ക് മൊ​ഴി​മാ​റ്റി​യ​ത​ല്ലാ​തെ തി​രി​ച്ച​ങ്ങോ​ട്ട് ചെ​യ്ത ഒ​രു പൂ​ർ​വാ​നു​ഭ​വ​വു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​തി​നി​ടെ​യാ​ണ് ‘അ​ന്നാ​സ് ബൈ​സാ​ത്ത്’ (മ​നു​ഷ്യ​ൻ പ​ണ​മാ​ണ്) എ​ന്ന ഒ​രു ടി.​വി പ​ര​മ്പ​ര ഖ​ത്ത​ർ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ വ​ലി​യ വി​വാ​ദ​മാ​കു​ന്ന​ത്.

വി​വാ​ദ​മാ​കാ​ൻ കാ​ര​ണം ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഖ​ത്ത​റി​ലെ​ത്തി​യ അ​തി​ലെ ക​ഥാ​പാ​ത്രം അ​റ​ബി​ക​ളെ അ​റ​ബി പ​ഠി​പ്പി​ക്കു​ന്ന രം​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​ലി​ട​പെ​ട്ട് ദീ​ർ​ഘ​മാ​യ ഒ​രു കു​റി​പ്പ് ഒ​രു ഖ​ത്ത​രി പ​ത്ര​ത്തി​ന് അ​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. ഈ​ജി​പ്തു​കാ​ര​നാ​യ അ​തി​ന്റെ പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ ഹാ​മി​ദ് ഇ​സു​ദ്ദീ​ൻ ഒ​രു ആ​മു​ഖ കു​റി​പ്പോ​ടെ അ​ത് മു​ഴു​വ​ൻ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു. അ​റ​ബി​യി​ലെ​ഴു​തു​ന്ന ആ​ദ്യ​ത്തെ ലേ​ഖ​നം അ​താ​യി​രു​ന്നു.

തു​ട​ർ​ന്ന് മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലെ സ​ർ​ഗ​ര​ച​ന​ക​ൾ പ​രി​ഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി അ​യ​ക്കാ​മോ എ​ന്ന് ഹാ​മി​ദ് ഇ​സു​ദ്ദീ​ൻ ചോ​ദി​ച്ചു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് ബ​ഷീ​റി​ന്റെ ‘നൂ​റു​രൂ​പ നോ​ട്ട്’ പ​രി​ഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​ത്. അ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക് ഹാ​മി​ദ് ഇ​സു​ദ്ദീ​ൻ ജോ​ലി ഒ​ഴി​വാ​ക്കി ഖ​ത്ത​ർ വി​ട്ടി​രു​ന്നു.

ര​ണ്ടും ക​ൽ​പി​ച്ച് ഒ​ട്ടും പ്ര​തീ​ക്ഷ​യി​ല്ലാ​തെ, അ​റ​ബ് ലോ​ക​ത്ത് ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന് സ​ർ​ക്കു​ലേ​ഷ​നു​ള്ള കു​വൈ​ത്തി​ലെ അ​ൽ അ​റ​ബി മാ​ഗ​സി​നി​ലേ​ക്ക് അ​ത് അ​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. പ്ര​തീ​ക്ഷ​ക്ക് വി​രു​ദ്ധ​മാ​യി അ​ത് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു​വ​രു​ക​യും ചെ​യ്തു. പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത് അ​റ​ബി​യി​ൽ തു​ട​ർ​ച്ച​യാ​യി എ​ഴു​താ​ൻ ധൈ​ര്യം ന​ൽ​കി​യ​ത് ഈ ​ര​ച​ന​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു.

ഖ​ത്ത​ർ വി​ട്ട ശേ​ഷം ഒ​മാ​നി​ലെ പ്രൗ​ഢ​മാ​യ ത്രൈ​മാ​സി​ക ‘ന​സ്‍വ’​യു​ടെ പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ ഡോ. ​സൈ​ഫ് റ​ഹ്ബി, ബ​ഷീ​റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഒ​രു ക​വ​ർ​സ്റ്റോ​റി ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ആ​ശ​യം പ​ങ്കു​വെ​ച്ചു.

കാ​ര​ശ്ശേ​രി ബ​ഷീ​റി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ലെ​ഴു​തി​യ പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ജീ​വ​ച​രി​ത്ര സം​ബ​ന്ധി​യാ​യ ഭാ​ഗ​വും ന​രേ​ന്ദ്ര പ്ര​സാ​ദി​ന്റെ ഒ​രു ലേ​ഖ​ന​വും ബ​ഷീ​റി​ന്റെ ‘ക്രി​സ്ത്യ​ൻ ഹെ​റി​റ്റേ​ജ്’ എ​ന്ന ക​ഥ​യും പ​രി​ഭാ​ഷ​പ്പെ​ടു​ത്തി സ്വ​ന്തം ലേ​ഖ​ന സ​ഹി​തം അ​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. നാ​ലു ര​ച​ന​ക​ളും ന​സ്‍വ​യി​ൽ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ചു​വ​ന്നു. ഇ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ ചേ​ർ​ത്തു​പ​റ​യേ​ണ്ട​താ​ണ് ഖ​ത്ത​റി​ലെ സാം​സ്കാ​രി​ക വ​കു​പ്പ് പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ച്ച സു​ഹൈ​ൽ വാ​ഫി​യു​ടെ ബാ​ല്യ​കാ​ല​സ​ഖി പ​രി​ഭാ​ഷ.