മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലെ ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ-​മാ​ർ​ക്സി​സ്റ്റ്

താ​യാ​ട്ട്​ മാഷു​മാ​യു​ള്ള എ​ന്റെ സൗ​ഹൃ​ദം, ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളൂ​റി​യു​ള്ളൊ​രു അ​നു​ഭൂ​തി സാ​ന്ദ്ര​ത​യി​ൽ വെ​ച്ചാ​യി​രി​ക്ക​ണം സാ​ധ്യ​മാ​യ​ത്. ഏ​ത​ർ​ഥ​ത്തി​ലും അ​തി​ശ​യ​ക​രം എ​ന്നു പ​റ​യാ​വു​ന്ന ആ ​സൗ​ഹൃ​ദം ജീ​വി​ത​ത്തെ ഇ​ള​ക്കി​മ​റി​ക്കു​ക​ത​ന്നെ ചെ​യ്തു. ക​ണ്ട​തൊ​ന്നു​മ​ല്ല കാ​ണേ​ണ്ട​തെ​ന്ന് ഏ​തൊ​രു സൗ​ഹൃ​ദ​വും സാ​ക്ഷ്യ​പ്പെ​ടു​ത്തും. ആ​ത്മാ​വി​ന്റെ അ​ഗാ​ധ​ത വ​ർ​ധി​പ്പി​ക്കു​ക എ​ന്ന​ല്ലാ​തെ മ​റ്റൊ​ന്നും മൈ​ത്രി​യി​ൽ തി​ര​യ​രു​തെ​ന്ന് ജി​ബ്രാ​ൻ.

‘ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി’ പ​ത്ര ഓ​ഫി​സി​ൽ വെ​ച്ചാ​ണ് താ​യാ​ട്ട് മാ​ഷെ ഞാ​ൻ ആ​ദ്യ​മാ​യി അ​ടു​ത്തു​നി​ന്നു കാ​ണു​ന്ന​തും കേ​ൾ​ക്കു​ന്ന​തും. പി​ന്നീ​ട​തൊ​രു പ​തി​വാ​യി. അ​തോ​ടെ എ​ന്തും പ​റ​യാ​നു​ള്ളൊ​രു സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​ത്തി​നു​മ​പ്പു​റ​ത്തേ​ക്ക് അ​ത് വ​ള​ർ​ന്നു. എത്രയെ​ത്ര​യോ സ​മ​യം മാ​ഷി​ന്റെ വീ​ട്ടി​ലി​രു​ന്ന് എ​ന്തൊ​ക്കെ​യോ സം​സാ​രി​ച്ചു. മാ​ങ്കാ​വി​ലെ മാ​ഷി​ന്റെ വീ​ടും ‘ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി’ വാ​രി​ക ഓ​ഫി​സും എ​പ്പോ​ഴും ക​യ​റി​യി​റ​ങ്ങാ​വു​ന്ന സൗ​ഹൃ​ദ​ തുരു​ത്തു​ക​ളാ​യി. ‘വേ​ർ​തി​രി​വി​’ ന് 1992ലെ ​താ​യാ​ട്ട് അ​വാ​ർ​ഡ് ല​ഭി​ച്ച​പ്പോ​ൾ എ​നി​ക്കു​ണ്ടാ​യ ആ​ഹ്ലാ​ദ​ത്തി​ന് ക​ണ​ക്കി​ല്ല. ഒ​ര​വാ​ർ​ഡി​ന​പ്പു​റം മാ​ഷി​ന്റെ ഒ​രു മ​ര​ണാ​ന​ന്ത​ര ആ​ശ്ലേ​ഷം പോ​ലെ​യാ​ണ​ത് വ​ന്നു​ചേ​ർ​ന്ന​ത്.

‘ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി’ വാ​രി​ക​യി​ൽ ഞാ​നാ​ദ്യ​മെ​ഴു​തി​യ പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തി​ന്റെ പേ​രും അ​തി​ന്റെ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​വും ഓ​ർ​ക്കു​മ്പോ​ൾ ഇ​ന്നു​മൊ​രു പു​ള​ക​മാ​ണ്. വ​ള​രെ സാ​ധാ​ര​ണ​മാ​യ, ‘പി.​സി​യും ബ​ഷീ​റും’ എ​ന്ന ആ ​പേ​രും, അ​തെ​ഴു​താ​നി​ട​യാ​യ സ​ന്ദ​ർ​ഭ​വും തു​ട​ർ​ന്നു​വ​ന്ന മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ന്റെ അ​ത്ഭു​ത​പ്ര​തി​ഭ വൈ​ക്കം മു​ഹ​മ്മ​ദ് ബ​ഷീ​റി​ന്റെ പ്ര​തി​ക​ര​ണ​വും, അ​തി​ന്നും എ​ന്റെ മ​ന​സ്സി​ൽ മാ​യാ​തെ ചൊ​രി​യു​ന്ന പ്ര​കാ​ശ​വും അ​തി​നെ​ല്ലാം നി​മി​ത്ത​മാ​യ താ​യാ​ട്ട് ശ​ങ്ക​ര​നെ​ന്ന ഏ​ത​ർ​ഥ​ത്തി​ലും വേ​റി​ട്ടൊ​രു മ​ഹാ​പ്ര​തി​ഭ​യും മ​ര​ണ​മി​ല്ലാ​ത്ത ഓ​ർ​മ​ക​ളും മ​ന​സ്സി​ൽ നി​റ​ക്കു​ന്ന​ത് വ​ല്ലാ​ത്തൊ​രു ഊ​ർ​ജ​മാ​ണ്.

1982ൽ ആ​ണ്, കോ​ഴി​ക്കോ​ട് ആ​ർ​ട്സ്​ കോ​ള​ജി​ൽ​നി​ന്ന് സ്വ​യം വി​ര​മി​ച്ച് താ​യാ​ട്ട് മാ​ഷ് ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യു​ടെ പ​ത്രാ​ധി​പ സ്​​ഥാ​നം ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കു​ന്ന​ത്. എ​നി​ക്ക് അ​ക്കാ​ല​ത്ത് മാ​ഷു​മാ​യോ ആ ​വ​കു​പ്പി​ലു​ള്ള വ​ലി​യ പ്ര​തി​ഭ​ക​ളു​മാ​യോ ഒ​രു​വി​ധ ബ​ന്ധ​വു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​യി​ൽ പ​ത്രാ​ധി​പ​രാ​യി ചേ​ർ​ന്ന​യു​ട​നെ മാ​ഷ് വി​ളി​ച്ചു​ചേ​ർ​ത്ത ഒ​ര​നൗ​പ​ചാ​രി​ക യോ​ഗ​ത്തി​ലേ​ക്ക്, ഹ​മീ​ദ് ചേ​ന്ദ​മം​ഗ​ലൂർ, ടി.​പി. കു​ഞ്ഞി​ക്ക​ണ്ണ​ൻ എ​ന്നി​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പം ഞാ​നും സി​ദ്ധാ​ർ​ഥ​ൻ കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടൂ​രും കൂ​ടി എ​ങ്ങനെ​യോ എ​ത്തി​പ്പെ​ടു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു! ഹ​മീ​ദ് ചേ​ന്ദ​മം​ഗ​ലൂരും, ടി.​പി. കു​ഞ്ഞി​ക്ക​ണ്ണ​നും അ​ന്നുത​ന്നെ ഏ​റക്കു​റെ പ്ര​ശ​സ്​​ത​രാ​യ എ​ഴു​ത്തു​കാ​രാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​ല അ​താ​യി​രു​ന്നി​ല്ല! സി​ദ്ധാ​ർ​ഥ​ൻ കു​റ്റി​ക്കാ​ട്ടൂ​ർ ഇ​ന്നും എ​ഴു​താ​ത്ത ഒ​രെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​നാ​യി തു​ട​രു​മ്പോ​ൾ; എ​ന്നെ, ശ​രി​ക്കും എ​ഴു​ത്തി​ലേ​ക്ക് താ​യാ​ട്ട് ത​ള്ളിവീ​ഴ്ത്തു​ക​യാ​ണു​ണ്ടാ​യ​ത്!

ഇ​ന്ന് പ​റ​യേ​ണ്ട​തൊ​ന്നും നാ​ളേ​ക്ക് ബാ​ക്കി​വെ​ക്കാ​തെ, ആ​രു​ടെ​യും ഇ​ഷ്​​ടാ​നി​ഷ്​​ട​ങ്ങ​ൾ പ​രി​ഗ​ണി​ക്കാ​തെ, സ്വ​യം ബോ​ധ്യ​ങ്ങ​ൾ ആ​ഘോ​ഷി​ച്ച് താ​യാ​ട്ട് ക​ട​ന്നു​പോ​യി​ട്ട് മൂ​ന്ന് പ​തി​റ്റാ​ണ്ടി​ലേ​റെ​യാ​യി. മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലെ ഏ​ക ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ-മാ​ർ​ക്സി​സ്റ്റ്! താ​യാ​ട്ടി​ന് മു​മ്പോ താ​യാ​ട്ടി​ന് പി​മ്പോ ആ ​വ​കു​പ്പി​ൽ ആ​വി​ധം വേ​റൊ​രാ​ളെ കാ​ണു​ക പ്ര​യാ​സം.

1970ക​ളി​ൽ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി സ്റ്റ​ഡി​സ​ർ​ക്കി​ൾ രൂ​പവത്​ക​ര​ണം ഇ.​എം.​എ​സി​ന്റെ​യൊ​ക്കെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഏ​ലം​കു​ള​ത്ത് ന​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ്. അ​ക്കാ​ല​ത്ത് താ​യാ​ട്ട് സി​ഗ​ര​റ്റ് വ​ലി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്ന​േ​ത്ര! താ​യാ​ട്ടി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള സം​ഭാ​ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ കെ.​പി. മോ​ഹ​ന​ൻ​ മാ​ഷ് പ​റ​ഞ്ഞ​താ​ണ്. താ​യാ​ട്ടി​ന് നി​ർ​ലോ​ഭം അ​ന്ന് സി​ഗ​ര​റ്റ് ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്ന​ത് സ​ഖാ​വ് ചാ​ത്തു​ണ്ണി​ മാ​സ്റ്റ​ർ! നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉ​ള്ളി​ലെ ആ ​ഗാ​ന്ധി​സം പു​ക​ഞ്ഞ് പു​റ​ത്തു​പോ​ട്ടെ എ​ന്ന് ക​രു​തി​യാ​ണ് നി​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് ഞാ​ൻ സി​ഗ​ര​റ്റ് ത​രു​ന്ന​തെ​ന്ന് ചാ​ത്തു​ണ്ണി​മാ​ഷ് ത​മാ​ശ പ​റ​ഞ്ഞു​വ​െത്ര! എ​ന്നാ​ൽ മ​ര​ണം​വ​രെ, ഔ​ദ്യോ​ഗി​ക​മാ​യി ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ്പാ​ർ​ട്ടി അം​ഗ​മാ​യ​തി​നു​ശേ​ഷ​വും താ​യാ​ട്ടി​ലെ മാ​ർ​ക്സി​നു​ള്ളി​ൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്തു​പോ​കാ​നാ​വാ​തെ ഗാ​ന്ധി പു​ക​ഞ്ഞു. ഇ.​എം.​എസിന്റെ ഭാ​ഷ​യി​ൽ ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റാ​യ ഘ​ട്ട​ത്തി​ലും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്ന് ഗാ​ന്ധി​സം തി​ക​ട്ടിവ​ന്നി​രു​ന്നു.

ഒ​രി​ക്ക​ൽ ബ​സ് സ​മ​രം ന​ട​ക്കു​ന്ന സ​മ​യം. അ​ന്ന് വൈ​കീ​ട്ട് ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​ക്ക​ടു​ത്തു​ള്ള ബ്രാ​ണാ​ൾ ശാ​പ്പാ​ട്ടു​ക​ട​യി​ലേ​ക്ക് മാ​ഷി​നൊ​പ്പം ദോ​ശ​ ക​ഴി​ക്കാ​ൻ പോ​കു​ന്ന ​വ​ഴി ഞാ​ൻ ചോ​ദി​ച്ചു. മാ​ഷ് ഓ​ട്ടോ​റി​ക്ഷ​യി​ൽ വ​ന്ന​താ​യി​രി​ക്കു​മ​ല്ലേ എ​ന്ന്. മാ​ഷ് ക്ഷോ​ഭി​ച്ചു. ഞാ​ൻ ന​ട​ന്നാ​ണ് വ​ന്ന​ത്. ബ​സി​ന​ല്ലേ പ​ണി​മു​ട​ക്കു​ള്ളൂ, ഓ​ട്ടോ കി​ട്ടു​മാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. അ​ത് നി​ങ്ങ​ൾ മാ​ർ​ക്സി​സ്റ്റു​കാ​ർ​ക്ക്. ഞ​ങ്ങ​ൾ ഗാ​ന്ധി​യ​ന്മാ​ർ​ക്ക് അ​ത് പ​റ്റി​ല്ല. വാ​ഹ​ന​പ​ണി​മു​ട​ക്കി​നോ​ട് ഐ​ക്യ​പ്പെ​ടേ​ണ്ട​ത്, മ​റ്റൊ​രു വാ​ഹ​ന​ത്തി​ൽ ക​യ​റി​യ​ല്ല. ഇ​ത് പ​റ​യു​മ്പോ​ൾ മാ​ഷ് ക​മ്യൂ​ണി​സ്റ്റ് പാ​ർ​ട്ടി അം​ഗ​മാ​യി ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. എ​ന്നി​ട്ടും ആ ​ഗാ​ന്ധി​യ​ൻ ക്ഷോ​ഭം മാ​ർ​ക്സി​സ​ത്തി​ന് പ​ക​ർ​ന്ന​ത് ക​ള​ങ്ക​മ​ല്ല, ക​രു​ത്താ​ണ്. ഗാ​ന്ധി​സ​ത്തി​ന്റെ സ്വാ​ഭാ​വി​ക പ​രി​ണാ​മ​മാ​ണ് മാ​ർ​ക്സി​സ​മെ​ന്ന് താ​യാ​ട്ട് വി​ശ്വ​സി​ച്ചു (​ഇ.എം.എ​സ്).

എ​ന്റെ പ​ക്ക​ൽ ശാ​പ​മി​ല്ല, അ​നു​ഗ്ര​ഹ​മേ​യു​ള്ളൂ

‘പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ, പി.​സി​യും ബ​ഷീ​റും എ​ന്നൊ​രു ലേ​ഖ​നം വാ​യി​ക്കാ​ൻ ഇ​ട​യാ​യി. താ​ങ്ക​ളു​ടെ ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യി​ലാ​ണ്. ല​ക്കം 24 പു​സ്​​ത​കം 13. എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് കെ.​ഇ.​എ​ൻ. കു​ഞ്ഞ​ഹ​മ്മ​ദ്. ഈ ​ലേ​ഖ​നം വ​ള​രെ ന​ന്നാ​യി. അ​ദ്ദേ​ഹം ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി ശ​രി​ക്കു പ​ഠി​ച്ചു​ത​ന്നെ എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്ക​യാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ന്റെ അ​വ​സാ​ന​ഭാ​ഗ​ത്തു ലേ​ശം പി​ശ​കുവ​ന്ന​താ​യി കാ​ണു​ന്നു. ക​രു​തി​ക്കൂ​ട്ടി വ​രു​ത്തി​യ​ത​ല്ല. തെ​റ്റാ​യ ധാ​ര​ണ​യി​ൽ​നി​ന്നു വ​ന്ന​താ​ണ്. ഞാ​ൻ പ​റ​യു​ന്ന​ത് കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ പു​തി​യ ക​ഥ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രെ​പ്പ​റ്റി ഞാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞ​താ​യി​പ്പ​റ​യു​ന്ന ഭാ​ഗ​ത്തെ​പ്പ​റ്റി​യാ​ണ്. കു​ഞ്ഞ​ഹ​മ്മ​ദി​ന് ആ ​ഭാ​ഗം എ​വി​ടെ​നി​ന്നു കി​ട്ടി​യെ​ന്നെ​നി​ക്ക​റി​യാം.

ഒ​രു വാ​രി​ക​യി​ൽ എ​ന്നെ​പ്പ​റ്റി വ​ന്ന വ​ലി​യ ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ലെ ഒ​രു ഭാ​ഗ​മാ​ണ​ത്. അ​തു​ക​ണ്ട ഉ​ട​നെ ആ ​ലേ​ഖ​ന ക​ർ​ത്താ​വി​ന് ഞാ​ൻ എ​ഴു​തു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. താ​ങ്ക​ൾ ആ ​ലേ​ഖ​നം വ​ല്ല പു​സ്​​ത​ക​ത്തി​ലും ചേ​ർ​ക്കാ​ൻ ഉ​ദ്ദേ​ശ്യമു​ണ്ടെ​ങ്കി​ൽ –​ഞാ​ൻ പു​തി​യ ക​ഥ​യെ​ഴു​ത്തു​കാ​രെ​പ്പ​റ്റി പ​റ​ഞ്ഞ​താ​യി​ക്കാ​ണു​ന്ന ഭാ​ഗം വെ​ട്ടി​ക​ള​ഞ്ഞ് ബാ​ക്കി ചേ​ർ​ക്കാ​ൻ അ​പേ​ക്ഷ. അ​തു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് കു​ഞ്ഞ​ഹ​മ്മ​ദി​നോ​ടും എ​നി​ക്ക​പേ​ക്ഷി​ക്കാ​നു​ള്ള​ത്... എ​ന്റെ മ​ര​ണ​ശേ​ഷം വ​ലി​യ വെ​ള്ള​പ്പൊ​ക്ക​മു​ണ്ടാ​യി എ​ല്ലാം ന​ശി​ച്ചു ഭൂ​മി പൊ​ട്ടി​ത്ത​ക​ർ​ന്നു പൊ​ടി​യാ​യി ക​ല​ങ്ങി​പ്പോ​കു​മെ​ന്നൊ​ന്നും ഞാ​ൻ വി​ചാ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല!.. പു​തി​യ ത​ല​മു​റ ധീ​ര​മാ​യി വ​രും; വ​രു​ന്നു​ണ്ട്. ഇ​വ​ർ സം​ഗ്രാ​മ​ഗീ​ത​ങ്ങ​ളൊ​ക്കെ മു​ഴ​ക്കി കൊ​ടു​ങ്കാ​റ്റു​പോ​ലെ ആ​ർ​ത്തി​ര​മ്പി​ത​ന്നെ മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കും!.. ഇ​വ​രെ​യൊ​ക്കെ ഞാ​ൻ ശ​പി​ക്കു​മോ? എ​ന്റെ പ​ക്ക​ൽ ശാ​പ​മി​ല്ല. അ​നു​ഗ്ര​ഹ​മേ​യു​ള്ളൂ.

ഞാ​ൻ അ​നു​ഗ്ര​ഹി​ക്കു​ന്നു. എ​ഴു​തു​ക. പ​ഠി​ച്ച്, ചി​ന്തി​ച്ച്, മാ​നു​ഷ ന​ന്മ​യെ മു​ൻ​നി​ർ​ത്തി ധീ​ര​ത​യോ​ടെ എ​ഴു​തു​ക. വി​ജ​യം നേ​രു​ന്നു; മം​ഗ​ളം! പു​തു​യു​ഗ​ത്തി​ന്റെ ധീ​ര​രാ​യ സേ​നാ​നി​ക​ളേ, ഞ​ങ്ങ​ൾ, പ​ഴ​മ​ക്കാ​ർ ജീ​ർ​ണി​ച്ച് കാ​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ന്ത​മി​ല്ലാ​ത്ത ഇ​ന്ന​ലെ​യു​ടെ അ​ന​ന്ത​കോ​ടി വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഞ​ങ്ങ​ൾ ല​യി​ച്ചു നാ​മാ​വ​ശേ​ഷ​മാ​വാ​ൻ പോ​കു​ന്നു. നി​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി ദാ, ​പു​തി​യ സൂ​ര്യോ​ദ​യം. ഉ​ണ​രു​ക; പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ക; മു​ന്നോ​ട്ടുപോ​കു​ക. ജീ​വി​തം സു​ന്ദ​ര​മാ​ക്കു​ക, ആ​ഹ്ലാ​ദി​ക്കു​ക! ശു​ഭം’. (​ബ​ഷീ​ർ സ​മ്പൂ​ർ​ണ​കൃ​തി​ക​ൾ: ര​ണ്ടാം വാ​ള്യം).

1982ൽ ​വൈ​ക്കം ​മു​ഹ​മ്മ​ദ് ബ​ഷീ​ർ ‘ക​ലാ​കൗ​മു​ദി’ വാ​രി​ക​ക്ക് അ​നു​വ​ദി​ച്ച ഒ​ര​ഭി​മു​ഖ​ത്തി​ൽ, താ​ങ്ക​ൾ പു​തി​യ എ​ഴു​ത്തു​കാ​രു​ടെ ക​ഥ​ക​ൾ വാ​യി​ക്കാ​റു​ണ്ടോ എ​ന്ന അ​ഭി​മു​ഖ​കാ​ര​ന്റെ ചോ​ദ്യ​ത്തി​ന്, ‘ഞാ​ൻ അ​മേ​ധ്യം ഭ​ക്ഷി​ക്കാ​റി​ല്ല’ എ​ന്ന ഒ​രു മ​ഹാ​പ്ര​തി​ഭ​യി​ൽ​നി​ന്ന് ഒ​രി​ക്ക​ലും പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കാ​ത്ത മ​റു​പ​ടി​യാ​ണ് ബ​ഷീ​ർ ന​ൽ​കി​യ​ത്. ഇ​തു​ണ്ടാ​ക്കി​യ അ​സ്വ​സ്​​ഥ​ത​യും അ​മ​ർ​ഷ​വും എ​ന്റെ അ​ന്ന​ത്തെ ‘പി​സി​യും ബ​ഷീ​റും’ എ​ന്ന ലേ​ഖ​ന​ത്തി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​താ​ണ് ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി വാ​രി​ക​യി​ലേ​ക്ക് ക​ത്തെ​ഴു​താ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ േപ്ര​രി​പ്പി​ച്ച​ത്.

‘തീ​പി​ടി​ച്ച ആ​ത്മാ​വു​ക​ൾ​ക്കൊ​രാ​മു​ഖം’ എ​ന്ന എ​ന്റെ ആ​ദ്യ സാ​ഹി​ത്യ വി​മ​ർ​ശ​നഗ്ര​ന്ഥ​ത്തി​ൽ, ‘പി.സി​യും ബ​ഷീ​റും’ എ​ന്ന പ്ര​ബ​ന്ധം ചേ​ർ​ത്ത​ത്, ബ​ഷീ​ർ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ട​വി​ധം ആ ​ഭാ​ഗം ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​യാ​ണ്. നാ​ൽ​പ​തുകൊ​ല്ലം മു​മ്പ് ഒ​രു തു​ട​ക്ക​ക്കാ​ര​ന്റെ ബ​ഷീ​റി​നെ​തി​രെ​യു​ള്ള രൂ​ക്ഷ​വി​മ​ർ​ശനം പ​ത്രാ​ധി​പ​ർ താ​യാ​ട്ട് മാ​ഷ് അ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ൽ, ഒ​രു വെ​ട്ടും തി​രു​ത്തു​മി​ല്ലാ​തെ, അ​തേ​പോ​ലെ പ്ര​സി​ദ്ധീ​ക​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു​വോ എ​ന്ന കാ​ര്യം സം​ശ​യ​മാ​ണ്. ബേ​പ്പൂ​രി​ലെ വൈ​ലാ​ലി​ൽ വീ​ട്ടി​ൽ​ച്ചെ​ന്ന് ബ​ഷീ​റി​നെ കാ​ണാ​ൻ പ​റ​ഞ്ഞ​തും താ​യാ​ട്ട് മാ​ഷാ​ണ്. കു​ഞ്ഞ​ഹ​മ്മ​ദ് ഞാ​ൻ പേ​ര് പ​റ​ഞ്ഞു. ബ​ഷീ​ർ നി​റ​ഞ്ഞു ചി​രി​ച്ചു. സൗ​ഹൃ​ദ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​പ്പു​റ​മു​ള്ളൊ​രു ബ​ഷീ​റി​യ​ൻ ചി​രി!

അ​ടു​ത്ത​ല​ക്കം: ‘തി​ള​ച്ച എ​ണ്ണ​യി​ൽ ക​ടു​ക് വീ​ഴു​മ്പോ​ഴു​ണ്ടാ​വു​ന്നൊ​രു പൊ​ട്ടി​ത്തെ​റി​യു​ടെ ശ​ബ്ദ​മേ കു​ഞ്ഞു​ണ്ണി​ക്ക​വി​ത​ക്കു​ള്ളൂ’