മ​ത​ജീ​വി​ത​ച്ചു​മ​രി​ലെ കോ​വി​ഡെ​ഴു​ത്തു​ക​ൾ

സാ​മൂ​ഹി​ക അ​ക​ലം ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു വീ​ട്ടി​ൽ​നി​ന്ന​ൽ​പം അ​ക​ലെ​യു​ള്ള ഒ​രു ഗു​ഹ​യി​ൽ​പോ​യി ഒ​റ്റ​ക്കി​രു​ന്ന ഒ​രു മ​നു​ഷ്യ​നോ​ട് ദൈ​വം സം​സാ​രി​ച്ചു എ​ന്നും വാ​യി​ക്കാം പ്ര​വാ​ച​ക​നു​ള്ള ദൈ​വി​ക വെ​ളി​പാ​ടി​െ​ൻ​റ സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തെ. കൂ​ടെ​പ്പു​ല​രു​ന്ന ലോ​ക​ത്തി​െ​ൻ​റ വ്യാ​ധി​ക​ൾ സ്വ​ന്തം ആ​ത്മാ​വി​ലേ​ക്കു പ​ക​രാ​തി​രി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ൻ​ക​രു​ത​ൽ കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു ആ ​ത​നി​ച്ചി​രി​ക്ക​ൽ എ​ന്നാ​ണ് ച​രി​ത്ര​പാ​ഠം. അ​ങ്ങ​നെ വ്യ​ക്തി​യു​ടെ ഒ​റ്റ​ക്കി​രി​ക്ക​ൽ ദൈ​വാ​നു​ഭ​വ​മാ​യി പ​രി​ണ​മി​ച്ച​താ​ണു വേ​ദ​ഗ്ര​ന്ഥ​മാ​യ ഖു​ർ​ആ​െ​ൻ​റ അ​വ​ത​ര​ണ​മു​ഹൂ​ർ​ത്തം. സ​മീ​പ​സ്ഥ​ലോ​ക(Immediate World)വു​മാ​യി കെ​ട്ടു​പി​ണ​ഞ്ഞ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ പ്ര​പ​ഞ്ചാ​നു​ഭ​വ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഒ​രു ചെ​റു​പ​തി​പ്പി(Microcosm)​ൽ അ​ക​പ്പെ​ടു​ന്ന വ്യ​ക്തി​ത​ന്നെ​യാ​ണ് അ​തി​ൽ​നി​ന്നു വി​ടു​ത​ൽ നേ​ടു​ന്നേ​രം പ്ര​പ​ഞ്ച​ശ​ക്തി​യു​മാ​യു​ള്ള സം​സാ​ര​ശേ​ഷി കൈ​വ​രി​ക്കു​ന്ന​തും. അ​വ​ന​വ​െ​ൻ​റ ആ​ത്മീ​യ​ത​യും സം​വേ​ദ​ന​ക്ഷ​മ​ത​യും സാ​ക്ഷാ​ൽ​കൃ​ത​മാ​കു​ന്ന വി​ധ​മാ​ണ​ത്. കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ത്തെ മു​സ്​​ലിം​ക​ളു​ടെ മ​ത​ജീ​വി​തം അ​വ​ന​വ​നും ദൈ​വ​ത്തി​നും ഇ​ട​യി​ലെ തി​ര​ശ്ശീ​ല നീ​ങ്ങു​ന്ന സാ​ധ​ന​യാ​യി തീ​ർ​ന്ന​താ​ണു ഇ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ നോ​മ്പു​കാ​ല​ത്തെ വി​ശേ​ഷ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്ന്. നോ​മ്പ് ക​ഴി​ഞ്ഞു, പെ​രു​ന്നാ​ളും ക​ഴി​ഞ്ഞു, പു​ര​നാ​ളു​ക​ള്‍(Stay Home) തു​ട​രു​ന്നു. കൊ​റോ​ണ ബാ​ധി​ച്ചു മാ​റു​ന്ന ജീ​വി​താ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ല്‍ മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ മ​താ​നു​ഭ​വ​വും പെ​ടു​ന്നു.

വ​രാ​നി​രി​ക്കു​ന്ന ലോ​ക​ജീ​വി​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ന്‍കൂ​റാ​യി ല​ഭി​ക്കു​ന്ന അ​നു​ഭ​വം പോ​ലെ​യു​ണ്ട് കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ത്തെ മാ​റ്റ​ങ്ങ​ള്‍. ഭാ​വി​യു​ടെ സാ​ധ്യ​ത​ക​ള്‍, സാ​ധു​ത​ക​ൾ എ​ല്ലാം അ​ൽ​പാ​ൽ​പ​മാ​യി വെ​ളി​പ്പെ​ട്ടു​വ​രു​ന്നു. ലോ​കാ​വ​സ്ഥ, കാ​ലാ​വ​സ്ഥ, സാ​മൂ​ഹി​ക ജീ​വി​തം, സ​മ്പ​ദ്​​വ്യ​വ​സ്​​ഥ, തൊ​ഴി​ല്‍, ഉ​പ​ജീ​വ​നം എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം പു​തി​യ രീ​തി​ക​ളി​ലേ​ക്കും ശീ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും നി​ര്‍ണ​യി​ക്ക​പ്പെ​ടാം, ഇ​പ്പോ​ള്‍ സാ​ധ്യ​മാ​യ വീ​ട്ടി​ലി​രു​ന്നു പ​ണി​യെ​ടു​ക്ക​ല്‍(Work from Home) നാ​ള​ത്തെ തൊ​ഴി​ല്‍രീ​തി​യാ​യി നി​ജ​പ്പെ​ടു​ത്ത​പ്പെ​ട്ടേ​ക്കാം എ​ന്ന​തു​പോ​ലെ. ആ​ളു​ക​ളു​ടെ ആ​ത്മീ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ അ​നു​കൂ​ല​മാ​റ്റ​ങ്ങ​ള്‍ക്കും ഒ​രു വൈ​റ​സ് ഹേ​തു​വാ​യ​തി​നെ നോ​മ്പു​കാ​ല​ത്തെ കേ​ര​ള മു​സ്​​ലിം ജീ​വി​തം പ​ല​ത​ര​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ഉ​ദാ​ഹ​രി​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്.

മ​താ​നു​ഭ​വം കൂ​ടു​ത​ല്‍ സ്വ​കാ​ര്യ​വും ഗാ​ര്‍ഹി​ക​വു​മാ​യി​ത്തീ​ര്‍ന്ന​താ​ണ​തി​ൽ മു​ഖ്യം. റ​മ​ദാ​ൻ അ​തി​െ​ൻ​റ ഇ​തഃ​പ​ര്യ​ന്ത​മാ​യ അ​നു​ഭ​വ​മാ​യി. മ​ത​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ സാ​ധാ​ര​ണ ക​ണ്ടു​വ​രാ​റു​ള്ള പി​ടി​വാ​ശി​ക​ൾ തീ​രെ ഇ​ല്ലാ​തെ​യു​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. വി​ശ്വാ​സം, ആ​രാ​ധ​ന​ക​ള്‍, അ​നു​ഷ്​​ഠാ​ന​ങ്ങ​ൾ എ​ല്ലാം പൂ​ര്‍ത്തീ​ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള അ​സാ​ധാ​ര​ണ മാ​ര്‍ഗ​ങ്ങ​ൾ ആ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ക​ണ്ടെ​ത്തേ​ണ്ട​തു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​പ്പോ​ഴും ഏ​റ്റ​വും മ​നോ​ഹ​ര​മാ​യ പു​തു​മ​ക​ള്‍ പാ​ര​മ്പ​ര്യ​ത്തി​ന​ക​ത്ത് നി​ന്നു​ത​ന്നെ​യാ​ണ് വ​ന്ന​ത്. ‘നി​ങ്ങ​ള്‍ വീ​ടു​ക​ളി​ല്‍ നി​ന്നു​ത​ന്നെ ന​മ​സ്‌​ക​രി​ക്കൂ’ എ​ന്ന വ​ച​നം ബാ​ങ്കു​വി​ളി​യി​ലേ​ക്കു തി​രി​കെ​യെ​ത്തി​യ​തു​പോ​ലെ. അ​ദൃ​ശ്യ​ഭീ​ഷ​ണി മൂ​ലം ആ​ളു​ക​ള്‍ നേ​രി​ട്ട ഐ​ഹി​ക​മാ​യ അ​നി​ശ്ചി​ത​ത്വ​ത്തി​ല്‍ മു​സ്​​ലിം​ക​ള്‍ അ​വ​രു​ടെ ആ​ത്മീ​യ ആ​ശ്വാ​സ​ങ്ങ​ള്‍ സ്വ​കാ​ര്യ​മാ​യി ക​ണ്ടെ​ത്തു​ക ത​ന്നെ ചെ​യ്തു. കൂ​ട്ടു​പ്രാ​ർ​ഥ​ന​ക​ൾ ഒ​റ്റ​ക്കി​ര​ക്ക​ലു​ക​ളാ​യി. മ​തം, അ​തി​െ​ൻ​റ ആ​ചാ​ര​വും അ​നു​ഷ്​​ഠാ​ന​വും ആ​ത്മീ​യ​ത​യു​മ​ട​ക്കം ഗാ​ര്‍ഹി​ക​മാ​യി.

പ​ള്ളി​ക​ളി​ല്‍നി​ന്നു ഇ​സ്​​ലാം വീ​ട്ടി​ലേ​ക്കു വ​ന്ന​തു​പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. പ്ര​വാ​ച​ക​കാ​ല​ത്തെ അ​തി​െ​ൻ​റ ആ​വി​ര്‍ഭാ​വ​ദ​ശ​യി​ലേ​തു പോ​ലെ​യെ​ന്ന് ഈ ​മാ​റ്റ​ത്തെ തി​രി​ച്ച​റി​യു​ന്ന​വ​രു​ണ്ട്. വീ​ട്ടി​ല്‍നി​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഇ​സ്​​ലാ​മി​െ​ൻ​റ ആ​വി​ര്‍ഭാ​വം, വീ​ട്ടു​കാ​രി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു അ​തി​െ​ൻ​റ ആ​ദി​മ​വ്യാ​പ​നം. കു​ടും​ബ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​തി​െ​ൻ​റ ആ​ദ്യ വ​സ​തി​യും താ​വ​ള​വും. പ​ള്ളി​യു​ണ്ടാ​വു​ന്ന​ത്​ ഏ​റെ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞാ​ണ്. കു​ടും​ബ​ത്തി​ലു​ള്ള ഊ​ന്ന​ല്‍ പ്ര​വാ​ച​ക​ച​ര്യ​യി​ല്‍ ഏ​റെ​യാ​ണ്. ആ​ദ്യ​ത്തെ നാ​ലു ഖ​ലീ​ഫ​മാ​രെ സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടി​ലെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി മാ​റ്റു​ന്ന വി​ധം കു​ടും​ബം എ​ന്ന സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ലു​ള്ള പ്ര​വാ​ച​ക​രു​ടെ ഊ​ന്ന​ലും ശ​ക്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. 

കു​ടും​ബം ഒ​രു പ്ര​ധാ​ന ജീ​വി​ത​വേ​ദി​യാ​ണു മു​സ്​​ലി​മി​ന്. കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ത്തെ മു​സ്​​ലിം​ക​ളു​ടെ വീ​ട്ട​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ ഇ​ങ്ങ​നെ ഒ​രു തി​രി​ച്ചു​വ​ര​വി​െ​ൻ​റ സാം​ഗ​ത്യ​മു​ണ്ട്. പ​ള്ളി​ക​ൾ ദൈ​വ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭ​വ​ന​ങ്ങ​ളാ​യാ​ണു മു​സ്​​ലിം​ക​ൾ പ​ഠി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ലും; ഏ​തു​ണ്ട് അ​ല്ലാ​ഹു​വി​െ​ൻ​റ പ​ള്ളി​യെ​ന്നു ക​രു​താ​ൻ പ​റ്റി​യ ഒ​രാ​രാ​ധ​നാ​ല​യം നാ​ട്ടി​ൽ എ​ന്ന സ​ന്ദേ​ഹം എ​ക്കാ​ല​ത്തു​മു​ണ്ട്. എ​ല്ലാ പ​ള്ളി​ക​ളും ഏ​തെ​ങ്കി​ലും ഒ​രു മ​ത​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ഉ​ട​മ​സ്ഥ​ത​യി​ലും ഇം​ഗി​ത​ത്തി​ലു​മാ​ണ്. വീ​ടു​ക​ളെ നി​ങ്ങ​ൾ മ​ഖ്ബ​റ​ക​ളാ​ക്ക​രു​തെ​ന്നൊ​രു ഉ​പ​ദേ​ശ​വും ന​ബി​യു​ടേ​താ​യു​ണ്ട്. വീ​ടു​ക​ളെ ആ​ളു​ക​ൾ ആ​രാ​ധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ളാ​ക്കി മാ​റ്റി അ​തും ശി​ര​സാ​വ​ഹി​ച്ചു.

സം​ഘ​ട​ന ഇ​സ്​​ലാ​മു​ക​ളാ​യി പി​രി​ഞ്ഞു തെ​രു​വി​ൽ അ​നാ​ഥ​വും പ​ള്ളി​ക​ളി​ല്‍ ആ​ചാ​ര​വു​മാ​യി​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന ഇ​സ്​​ലാം വീ​ടു​ക​ളി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ ആ​ത്മീ​യാ​നു​ഭ​വ​ത്തി​ന്​ ഇ​ങ്ങ​നെ ഒ​ട്ടേ​റെ ഉ​ള്ള​ട​ക്ക​മു​ണ്ട്. പ​ള്ളി​യി​ലെ​ത്തി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ല്‍ നി​ങ്ങ​ൾ  വി​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടാം, അ​തു​കൊ​ണ്ടു നി​ങ്ങ​ള്‍ക്ക​വി​ടെ സ​മ​യ​ത്തി​നു മു​ഖം കാ​ണി​ക്കേ​ണ്ട​തു​ണ്ട്. ഇ​ങ്ങ​നെ എ​ടു​ത്ത​ണി​യു​ന്ന വ​സ്ത്രം പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു മ​തം. വീ​ട്ടി​നു​ള്ളി​ലാ​യ​തോ​ടെ നി​ങ്ങ​ളാ​രു​ടെ​യും നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ല​ല്ല, എ​ന്നി​ട്ടും മ​ത​ജീ​വി​തം സാ​ധി​ച്ച​വ​ര്‍ ശ​രി​ക്കും ആ​ചാ​ര​രൂ​പ​ത്തി​ല്‍ നി​ന്ന​തി​നെ ആ​ത്മാ​വി​ഷ്‌​കാ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ ധ​ന്യ​ത​ക​ളി​ല്‍ പു​ണ​ര്‍ന്ന​വ​രാ​ണ്. ഈ ​നോ​മ്പു​കാ​ലം അ​തു രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി. വീ​ട്ടി​ല്‍ ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ല്‍ പു​റ​ത്തെ​വി​ടെ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടും ഫ​ല​മി​ല്ലാ​ത്ത​താ​ണ​ല്ലോ ആ​ത്മീ​യ​ത. മ​ന​ശ്ശാ​ന്തി​യും സ​മാ​ധാ​ന​വും പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു കി​ട്ടു​മെ​ന്നു ധ​രി​ച്ചു​വ​ശാ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​ൽ അ​ത്​ അ​ക​ത്തു​ത​ന്നെ​യു​ണ്ടെ​ന്ന പാ​ഠം പ്രാ​വ​ർ​ത്തി​ക​മാ​യി.

പ​ള്ളി​യി​ൽ പോ​വാ​തെ ഒ​രു റ​മ​ദാ​ൻ ക​ഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടു​ക മു​സ്​​ലിം​ക​ളു​ടെ സ​ങ്ക​ൽ​പ​ത്തി​ലേ ഇ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. പ​ള്ളി​ക്കു​ള്ളി​ലെ സ​മൂ​ഹ​ന​മ​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കു പ​ക​രം വീ​ട്ടി​നു​ള്ളി​ലെ കു​ടും​ബ​ന​മ​സ്കാ​ര​ങ്ങ​ൾ വ​ന്നു. മു​ക്രി​യും ഇ​മാ​മും ഒ​ക്കെ വീ​ട്ടു​കാ​രാ​യി. വ്യ​ക്തി​ക​ൾ സ്വ​യം ആ​ധ്യാ​ത്മി​ക​പ്രാ​പ്തി​യു​ള്ള ആ​ളു​ക​ളാ​യി മാ​റി. പെ​രു​ന്നാ​ൾ​ദി​നം, ഇ​മാ​മു​മാ​ർ നി​ർ​വ​ഹി​ക്കു​ന്ന ഖു​തു​ബ (ഉ​പ​ദേ​ശ​ഭാ​ഷ​ണം) നി​ർ​വ​ഹി​ച്ചു അ​വ​ർ ഖ​തീ​ബു​മാ​രാ​യി. ഇ​ങ്ങ​നെ മ​ത​പ​ര​മാ​യ അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളി​ൽ പ​ല​തി​െ​ൻ​റ​യും പ​തി​വു​തെ​റ്റി. പെ​രു​ന്നാ​ളി​െ​ൻ​റ ക​മ്പോ​ള അ​നു​ഭ​വ​വും ശോ​ഷി​ച്ചു. ആ​ഘോ​ഷം ആ​രാ​ധ​ന​യാ​യി രൂ​പാ​ന്ത​ര​പ്പെ​ട്ടു. ജീ​വി​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ കീ​ഴ്‌​മേ​ല്‍ മ​റി​യ​ലു​ക​ള്‍ ആ​ത്മീ​യ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​യും മാ​റ്റി​മ​റി​ക്കു​ന്നു. ആ​ളു​ക​ൾ അ​തു​മാ​യി ഇ​ണ​ക്കം ശീ​ലി​ക്കു​ന്നു. ഈ ​അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ളു​ടെ സൂ​ച​ന മു​സ്​​ലി​മിെ​ൻ​റ വ്യ​ക്തി​സ​ത്ത​യി​ലേ​ക്കാ​ണ്, ആ​ത്മീ​യ​ത പു​തു​താ​യി നി​ർ​വ​ചി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ​യാ​ണ്. മ​തം എ​ന്ന ആ​ദ​ര്‍ശ​ത്തി​െ​ൻ​റ വ​ലു​പ്പം, അ​തി​െ​ൻ​റ സാ​ർ​വ​ലൗ​കി​ക​ത, സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന സാ​മൂ​ഹി​ക​ത ഒ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​ധാ​ന ആ​ത്മീ​യ വി​കാ​ര​വും പ്ര​ചോ​ദ​ന​വും ആ​യി​രു​ന്ന​തെ​ങ്കി​ൽ കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ത്ത​തി​നു വ്യ​ക്തി​യു​ടെ ആ​ന്ത​രി​ക​സ​ന്തോ​ഷ​ത്തി​െ​ൻ​റ നു​റു​ങ്ങാ​യും ഒ​ര​ധി​ക സാ​ക്ഷാ​ത്കാ​രം സാ​ധ്യ​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു.

ഇ​സ്​​ലാ​മി​ക സ​മു​ദാ​യം, ഉ​മ്മ​ത്ത്, എ​ന്നാ​ണ്​ ആ ​പ​രി​ക​ൽ​പ​ന​യു​ടെ സു​പ​രി​ചി​ത പ​ദം. ആ​ഗോ​ള സാ​ഹോ​ദ​ര്യ​മാ​ണ​ത്. അ​തി​െ​ൻ​റ ചെ​റു​ഘ​ട​ക​ങ്ങ​ളാ​ണ് ഒ​രു മു​സ്​​ലി​മി​െ​ൻ​റ ജീ​വി​ത​മ​ണ്ഡ​ലം. ഉ​മ്മ​ത്ത് എ​ന്ന ധാ​ര​ണ​യു​ടെ സ്വാ​ധീ​നം അ​തി​ശ​ക്ത​മാ​ണ്. ഒ​രു​പ​ക്ഷേ, മു​സ്​​ലിം​വ്യ​ക്തി എ​ന്ന വി​ചാ​രം പാ​ടേ അ​പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​മാ​യി​പ്പോ​കു​ന്ന​ത്ര!  എ​ങ്കി​ലും മു​സ്​​ലിം​ലോ​ക​ത്തി​െ​ൻ​റ പു​ന​രു​ജ്ജീ​വ​ന​ത്തി​നു​ള്ള ഏ​റ്റ​വും ല​ളി​ത​മാ​യ യൂ​നി​റ്റാ​ണ് മു​സ്​​ലിം വ്യ​ക്തി. ഇ​തു പു​തി​യ ആ​ശ​യ​മ​ല്ല. പാ​ശ്ചാ​ത്യ​മാ​യ വ്യ​ക്തി​വാ​ദ​ത്തി​െ​ൻ​റ ചു​വ​ടു​പി​ടി​ച്ചു​മ​ല്ല ഇ​ത്. ഉ​മ്മ​ത്ത് എ​ന്ന നി​ര​ന്ത​രം ആ​വ​ർ​ത്തി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ആ​ശ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഇ​ട​യി​ൽ തെ​ളി​ഞ്ഞു കാ​ണാ​തെ​പോ​യ മു​സ്​​ലിം​വ്യ​ക്തി കോ​വി​ഡ്കാ​ല റ​മ​ദാ​നി​ൽ ഒ​ര​ൽ​പം കൂ​ടു​ത​ൽ ദൃ​ശ്യ​ത നേ​ടി​യ​തു​കൊ​ണ്ട് അ​യാ​ളി​ലേ​ക്കു ശ്ര​ദ്ധ പ​തി​യു​ന്ന​താ​ണ്. മു​സ്​​ലിം എ​ന്ന​ത് സം​ഘ​ട​നാം​ഗ​ത്വം​കൊ​ണ്ട് രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒ​രു ഐ​ഡ​ൻ​റി​റ്റി​യാ​യി പ​രി​ണ​മി​ച്ച സ​മു​ദാ​യ​ക്ര​മ​ത്തി​ൽ സ​ഹ​മു​സ്​​ലിം​ക​ളു​ടെ വ്യ​ക്തി​ഗ​ത വൈ​വി​ധ്യം അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നാ​യാ​ൽ അ​തൊ​രു ന​ല്ല തു​ട​ക്കം ന​ൽ​കും. സം​ഘ​ട​നാ​മു​സ്​​ലിം എ​ന്ന​തു​പോ​ലെ വൈ​യ​ക്തി​ക​മു​സ്​​ലിം എ​ന്ന​തും ഒ​രു സാ​ധ്യ​ത​യാ​ണ്.

കോ​വി​ഡ് കാ​ല​ത്തെ അ​തി​െ​ൻ​റ പ്ര​ത്യ​ക്ഷ​ങ്ങ​ൾ ന​ല്ല സൂ​ച​ന​ക​ളു​മാ​ണ്. മു​സ്​​ലിം​വ്യ​ക്തി(Individual Muslim), പ്ര​തി​ജ​ന​ഭി​ന്ന​മാ​യ മാ​നു​ഷി​ക സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ളും സ്വ​ഭാ​വ​ഗു​ണ​ങ്ങ​ളും വ്യ​ക്തി​ത്വ​വു​മു​ള്ള ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​യാ​യ മ​നു​ഷ്യ​ൻ. ‘നി​ങ്ങ​ളോ​രോ​രു​ത്ത​രും ഇ​ട​യ​നാ​ണ്, സ്വ​ന്തം ആ​ട്ടി​ൻ​കൂ​ട്ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്തം ഓ​രോ​രു​ത്ത​ർ​ക്കു​മാ​ണെ​ന്നും അ​തി​ൽ സം​ശ​യി​ക്കേ​ണ്ട’​തി​ല്ലെ​ന്നും പ്ര​വാ​ച​ക​ർ ആ​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞ​ത് ആ ​വ്യ​ക്തി​യെ സം​ബോ​ധ​ന ചെ​യ്താ​ണ്. ഈ ​വൈ​യ​ക്തി​ക മു​സ്​​ലി​മി​നെ കാ​ണാ​നും അം​ഗീ​ക​രി​ക്കാ​നും കൂ​ട്ടാ​ക്കു​ക​യാ​ണ് മ​തം​കൊ​ണ്ട് പെ​രു​മാ​റു​ന്ന​വ​രും പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ക്കു​ന്ന​വ​രും ഉ​പ​ജീ​വ​നം ക​ഴി​ക്കു​ന്ന​വ​രും ഇ​നി​യെ​ങ്കി​ലും ചെ​യ്യേ​ണ്ട​ത്. ഒ​രു മു​സ്​​ലിം എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ, തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞാ​ലും ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും മു​സ്​​ലിം​വ്യ​ക്തി ന​മു​ക്കി​ട​യി​ലു​ണ്ട്. ന​മ്മ​ളോ​രോ​രു​ത്ത​രും അ​യാ​ളാ​ണ്. ഇ​ക്ക​ഴി​ഞ്ഞ റ​മ​ദാ​ൻ അ​യാ​ളു​ടേ​താ​യി​രു​ന്നു. സ്വ​ന്തം വീ​ട്ടു​വാ​തി​ലി​െ​ൻ​റ പ​ടി മി​മ്പ​റും കോ​ലാ​യ ഈ​ദ്ഗാ​ഹു​മാ​ക്കി അ​വ​ർ പെ​രു​ന്നാ​ൾ​ന​മ​സ്കാ​രം നി​ർ​വ​ഹി​ച്ചു ക​ഴി​ഞ്ഞു.