പു​റ​ത്തേ​ക്ക്​

‘ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മൗ​ന​മാ​ണ്​ യ​ഥാ​ർ​ഥ ഘാ​ത​ക​ർ; ബു​ള്ള​റ്റു​ക​ള​ല്ല’ - ഒ​രു​കാ​ല​ത്ത്​ ഖാ​ർ​ത്തൂമി​െ​ൻ​റ തെ ​രു​വ​ു​ക​ളി​ൽ അ​ല​യ​ടി​ച്ച ആ ​പോ​രാ​ട്ട ക​വി​ത വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​പ്പു​റം സു​ഡാ​നി​ലൊ​ന്നാ​കെ ആ​വ​ർ​ത്ത ി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ ലോ​കം അ​തി​െ​ന ‘പു​തു​വി​പ്ല​വം’ എ​ന്നുവി​ളി​ച്ചു. അ​ലാ സ​ലാ​ഹ്​ എ​ന്നാ​ണ്​ ആ 22​കാ​ രി​യു​ടെ പേ​ര്. ഖാ​ർ​ത്തൂ​മി​െ​ല സൈ​നി​കാ​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​നു പു​റ​ത്ത്​ ത​ടി​ച്ചു​കൂ​ടി​യ പെ​ൺ​പ​ട​ക്കു ന​ട ു​വി​ൽ, ഒ​രു വാ​നി​െ​ൻ​റ മു​ക​ളി​ലേ​റി ഇൗ ​ഗാ​ന​മാ​ല​പി​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ അ​വ​ളെ ആ​രും തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന് നി​ല്ല. ബി.​സി എ​ട്ടാം ശ​ത​ക​ത്തി​ൽ നൈ​ലി​െ​ൻ​റ അ​ധി​പ​ന്മാ​രാ​യി​രു​ന്ന ന്യൂബി​യ​ൻ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ലെ രാ ​ജ്ഞി​മാ​ർ അ​ന​ശ്വ​ര​മാ​ക്കി​യ വെ​ളു​ത്ത നീ​ള​ൻ കു​പ്പാ​യ​ത്തി​ൽ നൃ​ത്ത​ച്ചു​വ​ടു​ക​ളോ​ടെ അ​വ​ൾ ഉ​ച്ച​ത്തി​ൽ പാ​ടി​യ​പ്പോ​ൾ ഭേ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്​ മൂ​ന്നു പ​തി​റ്റാ​ണ്ടുകാ​ല​ത്തെ ഒ​രു ജ​ന​ത​യു​ടെ മൗ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ അ​ത്​​ ഏ​റ്റു​പാ​ടി​യ​പ്പോ​ൾ പി​ന്നെ ഉ​മ​ർ അ​ൽ ബഷീ​ർ എ​ന്ന ഏ​കാ​ധി​പ​തി​ക്ക്​ മ​റ്റു വ​ഴി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല; പ​ടി​യി​റ​ങ്ങു​ക ത​ന്നെ. ആ​ലോ​ച​ന​ക​ൾ ആ ​വ​ഴി​യി​ലേ​ക്ക്​ നീ​ങ്ങു​േ​മ്പാ​ഴേ​ക്കും സൈ​ന്യം പ​ഴ​യ ബ്രി​ഗേ​ഡി​യ​റെ പി​ടി​ച്ച്​ പു​റ​ത്താ​ക്കി. അ​േ​പ്പാ​ഴും അ​ലാ സ​ലാ​ഹ്​ പാ​ട്ട്​ നി​ർ​ത്തി​യി​ല്ല. പു​തി​യൊ​രു സ്വ​പ്​​ന​രാ​ജ്യ​ത്തി​ലേ​ക്കു​ള്ള വ​ഴി​ക​ളൊ​രു​ങ്ങും​വ​രെ പാ​ട്ടു​തു​ട​രാ​ൻ ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ ‘ലേ​ഡി ലി​ബ​ർ​ട്ടി’​യു​ടെ തീ​രു​മാ​നം.

പെ​ൺ​പ​ട​യാ​ണ്​ ഉ​മ​ർ അ​ൽ ബ​ഷീ​റി​െന കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​ച്ച​ത്. അ​ഞ്ചുവ​ർ​ഷം മു​മ്പ്​ അ​റ​ബ്​ വ​സ​ന്ത​ത്തി​െ​ൻ​റ അ​നു​ര​ണ​ന​ങ്ങ​ളേ​റ്റ സു​ഡാ​നി​ക​ൾ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റി​നെ​തി​രെ തി​രി​ഞ്ഞ​താ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, ഒ​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ല. അ​വി​ടെ​യാ​ണ്​ വെ​റും നാ​ലുമാ​സം​കൊ​ണ്ട്​ അ​ലാ സ​ലാ​ഹി​നും കൂ​ട്ട​ർ​ക്കും മു​മ്പി​ൽ മു​ട്ടു മ​ട​ക്കേ​ണ്ടിവ​ന്ന​ത്. ​പ​ഴ​യ സു​ഡാ​ന​ല്ല ഇ​പ്പോ​ൾ. രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഒ​രു ഭാ​ഗം (ദ​ക്ഷി​ണ സു​ഡാ​ൻ) ഇ​ന്ന്​ വേ​റൊ​രു രാ​ഷ്​​ട്രമാ​ണ്​. എ​ണ്ണ​പ്പ​ണ കി​ണ​റു​ക​ളൊ​ക്കെ​യും അ​വി​ടെ​യാ​ണ്. അ​തി​െ​ൻ​റ കാ​ര്യ​ത്തി​ലൊ​ന്നും ഇ​പ്പോ​ഴും തീ​രു​മാ​ന​മാ​യി​ട്ടി​ല്ല. പി​ന്നെ ആ​ഭ്യ​ന്ത​ര യു​ദ്ധ​വും അ​ഭ​യാ​ർ​ഥി​ക​ളു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി നൂ​റു​കൂ​ട്ടം പ്ര​ശ്​​ന​ങ്ങ​ൾ വേ​റെ​യു​മു​ണ്ട്. ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ പ്ര​ജ​ക​ൾ പ​ട്ടി​ണി​യി​ലാ​യ​ത്​ ഉ​മ​ർ ബ​ഷീ​ർ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല. റേ​ഷ​നാ​യി കി​ട്ടി​യി​രു​ന്ന റൊ​ട്ടി​ക്ക്​ ക​ഴി​ഞ്ഞ ഡി​സം​ബ​റി​ൽ മൂ​ന്നു​മ​ട​ങ്ങാ​ണ്​ വി​ല വ​ർ​ധി​ച്ച​ത്. അ​ന്നം മു​ട​ങ്ങു​ന്ന അ​വ​സ്​​ഥ​യോ​ളം കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ്​ ഇ​നി​യും ​മി​ണ്ടാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ലെ​ന്ന്​ സു​ഡാ​നി​ലെ പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ൾ തീ​രു​മാ​നി​ച്ച​ത്. അ​ങ്ങ​നെ തു​ട​ങ്ങി​യ ചെ​റി​യ സ​മ​ര​മാ​ണ്​ സു​ഡാ​നി​ലാ​കെ പ​ട​ർ​ന്ന​ത്. അ​ലാ സ​ലാ​ഹ്​ ആ ​സ​മ​ര​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​തീ​കം മാ​ത്രം. ​ബ​ശീ​റി​നെ പു​റ​ത്താ​ക്കി ത​ൽ​ക്കാ​ലം പ്ര​ശ്​​നം പ​രി​ഹ​രി​ക്കാ​മെ​ന്നാ​ണ്​ സൈ​ന്യം വി​ചാ​രി​ച്ച​ത്. പ​​േക്ഷ, ജ​ന​കീ​യ ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ സ​ർ​ക്കാ​ർ അ​ധി​കാ​ര​ത്തി​ൽ വ​രും​വ​രെ ഇ​നി ത​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ വി​ശ്ര​മ​മി​ല്ലെ​ന്നാ​ണ്​ ഇൗ ​വീ​ട്ട​മ്മ​മാ​ർ പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ആ ​പു​തു​വി​പ്ല​വ സ്വ​പ്​​നം എ​ത്ര​ക​ണ്ട്​ യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​കു​മെ​ന്ന്​ ക​ണ്ട​റി​യു​ക​ത​ന്നെ വേ​ണം.

30 വ​ർ​ഷം മു​മ്പാ​ണ്. സു​ഡാ​െ​ൻ​റ പാ​ര​ച്യൂട്ട്​ ബ്രി​ഗേ​ഡി​െ​ൻ​റ ക​മാ​ൻ​ഡ​റാ​യി​രു​ന്നു അ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ ഉ​മ​ർ അ​ൽ ബ​ഷീ​ർ. സു​ഡാ​നി​ലെ പേ​രെ​ടു​ത്ത സൈ​നി​ക​ൻ. ഇൗ​ജി​പ്​​തി​നു​വേ​ണ്ടി 73ലെ ​ഇ​സ്രാ​യേ​ലി​നെ​തി​രാ​യ യു​ദ്ധ​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ന്ന​ണിപ്പോ​രാ​ളി​ക​ളി​ൽ ഒ​രാ​ൾ എ​ന്ന ഖ്യാ​തി വേ​റെ​യു​മു​ണ്ട്. അ​ത്തരമൊ​രാ​ൾ​ക്ക്​ സൈ​ന്യ​ത്തി​ന്​ നി​ർ​ണാ​യ​ക സ്വാ​ധീ​ന​മു​ള്ള ഒ​രു ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​കാ​നു​ള്ള താ​ൽ​പ​ര്യം സ്വാ​ഭാ​വി​കം മാ​ത്രം. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്​ 1989 ജൂ​ൺ 30ന്​ ​പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി സാ​ദി​ഖ്​ അ​ൽ മ​ഹ്​​ദി​യെ ക​സേ​ര​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ വ​ലി​ച്ചി​റ​ക്കി​യ​ത്. ദോ​ഷം പ​റ​യ​രു​ത​​േല്ലാ, ആ ​സൈ​നി​ക അ​ട്ടി​മ​റി​യി​ൽ ബ​ഷീ​ർ അ​ധി​കാ​രം പി​ടി​ച്ചെ​ടു​ത്തു​വെ​ന്ന​െ​താ​ഴി​ച്ചാ​ൽ ആ​രു​ടെ​യും ത​ല​ പോ​യി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ര​ക്​​ത​ര​ഹി​ത അ​ട്ടി​മ​റി. അ​ന്ന്​ ഹ​സ​ൻ തു​റാ​ബി​യെ​പ്പോ​ലു​ള്ള​വ​രു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യും ബഷീ​റി​നു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. പി​ന്നെ​യാ​ണ്​ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ൾ ആ​കെ കു​ഴ​ഞ്ഞു​മ​റി​ഞ്ഞ​ത്. പ്ര​ധാ​ന രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളെ​യും ട്രേ​ഡ്​​യൂ​നി​യ​നു​ക​ളെ​യും പി​രി​ച്ചു​വി​ട്ടു. താ​ര​ത​മ്യേ​ന ആ​ളു​ക​ൾ വാ​യി​ക്കു​ന്ന പ​ത്ര​ങ്ങ​ളോ​ടെ​ല്ലാം അ​ച്ച​ടി നി​ർ​ത്താ​ൻ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു. പോ​കെ​പ്പോ​കെ, സു​ഡാ​ൻ എ​ന്നാ​ൽ ഉ​മ​ർ അ​ൽ ബ​ഷീ​ർ എ​ന്നു മാ​ത്ര​മാ​യി. ഒ​രൊ​റ്റ പാ​ർ​ട്ടി, ഒ​െ​രാ​റ്റ നേ​താ​വ്. ഇൗ ​നേ​താ​വി​നു മാ​ത്ര​മാ​യി​രി​ക്കും പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​രി​ക്കാ​ൻ യോ​ഗ്യ​ത. അ​ല്ലാ​ത്ത​വ​രെ​യെ​ല്ലാം പി​ടി​ച്ചു പു​റ​ത്താ​ക്കി.

’96ലെ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ വി​ജ​യി​ച്ച്​ പാ​ർ​ല​െ​മ​ൻ​റ്​ സ്​​പീക്കർ പ​ദ​വി അ​ല​ങ്ക​രി​ച്ചി​രു​ന്ന ഹ​സ​ൻ തു​റാ​ബി​യോ​ടും ദ​യ കാ​ണി​ച്ചി​ല്ല. തു​റാ​ബി​യെ പു​റ​ത്താ​ക്കാ​ൻ പാ​ർ​ല​മെ​ൻ​റി​ലേ​ക്ക്​ സൈ​ന്യ​ത്തെ വ​രെ അ​യ​ച്ചു. 2000ത്തിലും ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ ‘വി​ജ​യി​ച്ച്’ എ​തി​രാ​ളി​ക​ളി​ല്ലാ​തെ രാ​ജ്യ​ത്ത്​ വി​രാ​ജി​ക്കു​േ​മ്പാ​ഴാ​ണ്​ ദാ​ർ​ഫു​ർ കേ​ന്ദ്ര​മാ​ക്കി ദ​ക്ഷി​ണ സു​ഡാ​നി​ലെ വി​മ​ത​ർ പ​ട​യൊ​രു​ക്കം ശ​ക്​​ത​മാ​ക്കി​യ​ത്. അ​തൊ​രു​ ആ​ഭ്യ​ന്ത​രയു​ദ്ധ​മാ​യി മാ​റി. ല​ക്ഷ​ക്ക​ണ​ക്കി​ന്​ ആ​ളു​ക​ളെ​ ബഷീ​റി​െ​ൻ​റ സൈ​ന്യം കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കി​യെന്നു റിപ്പോർട്ടുകൾ. കൂ​ട്ട​ക്കൊ​ല​ക്ക്​ നേ​തൃ​ത്വംന​ൽ​കി​യ​തി​ന്​ അ​ന്താ​രാ​ഷ്​​ട്ര ​ക്രി​മി​ന​ൽ കോ​ട​തി കു​റ്റ​ക്കാ​ര​നെ​ന്ന്​ ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​ട്ടും ബ​ഷീ​റി​െ​ൻ​റ ‘ജ​ന​പ്രീ​തി’​ക്ക്​ കു​റ​വൊ​ന്നും സം​ഭ​വി​ച്ചി​ല്ല. 2010ലെ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലും റെ​ക്കോ​​ഡ്​ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്​ ജ​യി​ച്ചു. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ തി​രി​മ​റി കാ​ണി​ച്ചു​വെ​ന്നൊ​ക്കെ ‘അ​സൂ​യാ​ലു​ക്ക​ൾ’ പ​റ​ഞ്ഞു​പ​ര​ത്തി​യെ​ങ്കി​ലും അ​തൊ​ന്നും വി​ജ​യി​ച്ചി​ല്ല. ര​സ​ക​ര​മാ​യ കാ​ര്യം, ആ ​തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ൽ ബ​ഷീ​റി​െ​ൻ​റ നാ​ഷ​ന​ൽ കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ പാ​ർ​ട്ടി മാ​ത്ര​മ​ല്ല മ​ത്സ​രി​ച്ച​ത്​ എ​ന്നാ​ണ്. വേ​റെ​യും പാ​ർ​ട്ടി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നി​ട്ടും, ബ​ഷീർ വി​ജ​യി​ച്ചു​വെ​ങ്കി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ ജ​ന​പ്രീ​തി വേ​റെ ത​ന്നെ പ​ഠി​ക്ക​ണം.

പ​​േക്ഷ, ഇ​തി​നി​ട​യി​ൽ രാ​ജ്യം ര​ണ്ടാ​യി പി​ള​ർ​ന്നു. ദ​ക്ഷി​ണ മേ​ഖ​ല​ക്കാ​രു​മാ​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ സ​മാ​ധാ​ന ക​രാ​റി​െ​ൻ​റ ഭാ​ഗ​മാ​യി ന​ട​ന്ന ഹി​തപ​രി​ശോ​ധ​ന​യി​ൽ ഭൂ​രി​ഭാ​ഗം രാ​ഷ്​​ട്രവി​ഭ​ജ​നം ആ​ഗ്ര​ഹി​ച്ചു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്​ 2011ൽ ​ദ​ക്ഷി​ണ സു​ഡാ​ൻ പി​റ​വി​കൊ​ണ്ട​ത്. സ​മാ​ധാ​ന​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി രൂ​പം​കൊ​ണ്ട ആ ​രാ​ജ്യ​ത്ത്​ ഇ​പ്പോ​ൾ വ​ലി​യ ‘സ​മാ​ധാ​ന’​മാ​ണ്. റീ​ക്ക്​ മാ​ച്ച​ർ, സ​ൽ​വാ കീ​ർ എ​ന്നീ ര​ണ്ട്​ പ​ഴ​യ സു​ഹൃ​ത്തു​ക്ക​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള മൂ​പ്പി​ള​മ ത​ർ​ക്ക​ത്തി​ൽ പ​തി​നാ​യി​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ ജീ​വ​നാ​ണ്​ ന​ഷ്​​ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. യു.​എ​ൻ പോ​ലും പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ട്ട കേ​സാ​ണി​ത്. ‘ഇൗ ​പ്ര​ശ്​​നം എ​ങ്ങനെ​യെ​ങ്കി​ലു​മൊ​ന്ന്​ അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കൂ’ എ​ന്നുപ​റ​ഞ്ഞ്​ സാ​ക്ഷാ​ൽ മാ​ർ​പാ​പ്പ ഇ​രു​വ​രു​ടെ​യും കാ​ലു​പി​ടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണി​പ്പോ​ൾ. ബഷീറി​െ​ൻ​റ സു​ഡാ​നും ഒ​ട്ടും മോ​ശ​മാ​ക്കി​യി​ല്ല. അ​ഞ്ചുവ​ർ​ഷം മു​മ്പ്​ ന​ട​ന്ന ജ​ന​കീ​യ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളെ​യൊ​ക്കെ സു​ന്ദ​ര​മാ​യി അ​ടി​ച്ചൊ​തു​ക്കി. പെ​ട്രോ​ളി​യം ഇ​ന്ധ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സ​ബ്​​സി​ഡി എ​ടു​ത്തു​ക​ള​ഞ്ഞ​തോ​ടെ, വി​ല​ക്ക​യ​റ്റം രൂ​ക്ഷ​മാ​യ പ​ശ്ചാ​ത്ത​ല​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു അ​ന്ന്​ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ തെ​രു​വി​ലി​റ​ങ്ങി​യ​ത്. ജ​ന​മി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ ബഷീർ സൈ​ന്യ​ത്തെ ഇ​റ​ക്കി. 200 സി​വി​ലി​യ​ന്മാ​ർ ആ ​പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ടു​വെ​ന്നാ​ണ്​ ആം​ന​സ്​​റ്റി പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ഇ​തി​നെ​ല്ലാം പു​റ​മെ, ഇ​സ്​​ലാ​മി​ക ഭീ​ക​ര​വാ​ദി​ക​ളെ പി​ന്തു​ണ​ക്കു​ന്ന​യാ​ൾ എ​ന്ന പേ​രു​ദോ​ഷം വേ​റെ​യു​മു​ണ്ട്​്. ബി​ൻ​ലാ​ദി​ൻ അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള​വ​ർ​ക്ക്​ അ​ഭ​യം ന​ൽ​കി​യ​തി​െ​ൻ​റപേ​രി​ൽ രാ​ജ്യം 20 വ​ർ​ഷ​മാ​ണ്​ യു.​എ​സ്​ ഉ​പ​രോ​ധ​ത്തി​നു​ കീ​ഴി​ൽ ക​ഴി​ഞ്ഞ​ത്. 2018ൽ ​ആ ഉ​പ​രോ​ധം ട്രം​പ്​ പി​ൻ​വ​ലി​ച്ചു. സ​ർ​വ പ്ര​തി​ഷേ​ധ​ങ്ങ​ളെ​യും കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​ച്ച്​ പ്ര​സി​ഡ​ൻ​റ്​ പ​ദ​വി​യു​ടെ 30ാം വ​ർ​ഷം കെ​േ​ങ്ക​മ​മാ​യി ആ​ഘോ​ഷി​ക്കാ​നി​രി​ക്ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​തി​നി​ട​യി​ലാ​ണ്​ അ​ലാ സ​ലാ​ഹും വേ​റെ കു​റെ പെ​ണ്ണു​ങ്ങ​ളും വ​ഴി മു​ട​ക്കി​യ​ത്.

1944 ജ​നു​വ​രി ഒ​ന്നി​ന്​ ഖാ​ർ​ത്തൂ​മി​ലെ ഹോ​ഷ്​ ബ​നാ​ഗ​യി​ൽ ജ​ന​നം. അ​ൽബിദൈരിയ അ​ൽ ദഹ്​​മാശി​​യ എ​ന്ന അ​റ​ബ്​ ആ​ഫ്രി​ക്ക​ൻ ഗോ​ത്ര വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ൽ​പെ​ട്ട​യാ​ളാ​ണ്. സെ​ക്ക​ൻ​ഡ​റി വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം നേ​രെ സൈ​ന്യ​ത്തി​ൽ ചേ​രു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 1960ലാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ആ​റുവ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം സു​ഡാ​നി​ലെ മി​ലി​ട്ട​റി അ​ക്കാ​ദ​മി​യി​ൽ​നി​ന്ന്​ ബി​രു​ദം നേ​ടി. ഇൗ​ജി​പ്​​ത്​ മി​ലി​ട്ടറി അ​ക്കാ​ദ​മി​യി​ലും പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. ബാ​ല്യ​കാ​ല സ​ഖി​യും ബ​ന്ധു​വു​മാ​യ ഫാ​ത്തി​മ ഖാ​ലി​ദ്​ ആ​ണ്​ ആ​ദ്യ ഭാ​ര്യ. 1989ലെ ​അ​ട്ടി​മ​റി​യി​ൽ ത​ന്നോ​ടൊ​പ്പ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന സൈ​നി​ക ജ​ന​റ​ൽ ഇ​ബ്രാ​ഹീം ശം​സു​ദ്ദീ​ൻ വി​മാ​നാ​പ​ക​ട​ത്തി​ൽ കൊ​ല്ല​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ വി​ധ​വ വി​ദാ​ദി​നെ​യും പി​ന്നീ​ട്​ വി​വാ​ഹം ചെ​യ്​​തു. മ​ക്ക​ളി​ല്ല.