സെൽഫിയെടുത്താൽ തീരുന്നതല്ല ഇൗ പ്രശ്​നം

ലോക പരിസ്​ഥിതി ദിനത്തോടടുത്തായി വന്ന വാർത്ത ഇന്ത്യൻ ജനതയുടെയും സർക്കാറി​​െൻറയും അടിയന്തര ശ്രദ്ധ തേടുന്ന ുണ്ട്​. ഉത്തരേന്ത്യയിൽ പലേടത്തും അന്തരീക്ഷതാപം 50 ഡിഗ്രി സെൽഷ്യസ്​ കടക്കുന്നു എന്നതാണ്​ ആ വാർത്ത. നാം ഇന്ന്​ അഭ ിമുഖീകരിക്കുന്നത്​ ഉടനടി പരിഹാരശ്രമങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെടുന്ന കാലാവസ്​ഥ പ്രതിസന്ധിയാണെന്ന്​ ബോധ്യപ്പെടുത്താൻ ഇ ൗ തിള​ക്കുന്ന വേനലോളം പോന്ന ഒരു രൂപകം വേറെയില്ല. രാജസ്​ഥാൻ, ​മഹാരാഷ്​ട്ര, മധ്യ​പ്രദേശ്​, ഹരിയാന, ഉത്തർപ്രദേശ ്​ എന്നീ സംസ്​ഥാനങ്ങളിൽ 50 ഡിഗ്രിക്ക്​ തൊട്ടടുത്തായിട്ടാണ്​ പകലുകൾ കടന്നുപോകുന്നത്​. സൂര്യാതപവും മറ്റ്​ ആര ോഗ്യപ്രശ്​നങ്ങളും മാത്രമല്ല, കടുത്ത ജലദൗർലഭ്യവും മിക്ക പ്രദേശങ്ങളും അനുഭവിക്കുന്നുണ്ട്​. ഇത്​ ഒരു താൽക്കാലിക പ്രശ്​നമായിട്ടാണ്​ അധികൃതർ കാണുന്നതെങ്കിൽ പ്രതിസന്ധി ശരിയായി ഉൾക്കൊണ്ടിട്ടില്ല എന്ന്​ കര​ുതേണ്ടിവരും. വരാനിരിക്കുന്ന കാലത്തെ ഭീകരാവസ്​ഥയെപ്പറ്റി ശാസ്​ത്രജ്​ഞർ നൽകിയ മുന്നറിയിപ്പുകളും കാലാവസ്​ഥയിൽ വന്നുകഴിഞ്ഞ വലിയ വ്യതിയാനങ്ങളും ചേർത്തുവെച്ച്​ മനസ്സിലാക്കുന്ന ഏതു സർക്കാറും നിമിഷങ്ങൾ നഷ്​ടപ്പെടുത്താതെ പരിഹാരശ്രമങ്ങളിലേക്ക്​ കടക്കുമെന്നിരിക്കെ, കേന്ദ്ര സർക്കാറി​​െൻറ പ്രതികരണങ്ങൾ അപര്യാപ്​തമാണെന്ന്​ പറയാതിരിക്കാനാവില്ല.

ഒഡിഷയിൽ ഫോനി ചുഴലിക്കാറ്റ്​ വന്നുപോയിട്ട്​ അധികനാളായില്ല. അതേസമയത്തുതന്നെയാണ്​ രാജ്യത്തി​​െൻറ വേറെ ഭാഗങ്ങൾ കടുത്ത വരൾച്ച അനുഭവിച്ചത്​. ഇന്ത്യൻ നഗരങ്ങളിൽ ക​ുറെയെണ്ണം അന്തരീക്ഷ മലിനീകരണത്തിൽ ലോകത്തി​​െൻറ മുൻനിരയിലാണ്​. ഇതെല്ലാം പരസ്​പരം ബന്ധപ്പെട്ടുകിടക്കുന്നു എന്നതും ആരും ഇന്ന്​ പറഞ്ഞുതരേണ്ടതില്ല. പ്ലാസ്​റ്റിക്​ അടക്കമുള്ള മാലിന്യങ്ങൾ പ്രകൃതിയെ നശിപ്പിക്കുവോളം വർധിച്ചിരിക്കുന്നു. നദികളും സമുദ്രങ്ങളും ജീവികൾക്ക്​ അതിജീവിക്കാനാവാത്തവിധം ദൂഷിതമായിരിക്കുന്നു. വായുമലിനീകരണത്തിനെതിരായ ബോധവത്​കരണത്തിൽ ശ്രദ്ധയൂന്നി ഇക്കൊ​ല്ലത്തെ പരിസ്​ഥിതിദിനം കൊണ്ടാടിയപ്പോ​ൾപോലും പ്രതിസന്ധിയുടെ തീവ്രത ഉൾ​െക്കാണ്ടുള്ള പ്രതികരണം കേന്ദ്ര-സംസ്​ഥാന സർക്കാറുകളിൽനിന്ന്​ ഉണ്ടായില്ല. പ്രകൃതിയെ ദേവതയായി കാണുന്ന സംസ്​കാരത്തെ അനുസ്​മരിച്ചും ഭൂമിയെ ഹരിതാഭയും നിർമലവുമാ​േ​ക്കണ്ടതി​​െൻറ ആവശ്യകത ഉൗന്നിപ്പറഞ്ഞും പ്രധാനമന്ത്രി പ്രസ്​താവന നടത്തി; നാം പരിസ്​ഥിതിയുമായി കണ്ണിചേരണമെന്ന്​ ആഹ്വാനം ചെയ്​തു; വൃക്ഷ​ൈത്തകൾ നടാൻ നിർദേശിച്ചു. പരിസ്​ഥിതി മന്ത്രി പ്രകാശ്​ ജാവ്ദേക്കർ തൈ നട്ട്​ സെൽഫിയെടുക്കാനും അത്​ സമൂഹമാധ്യമങ്ങളിൽ പോസ്​റ്റ്​ ചെയ്യാനും ആവശ്യപ്പെട്ടു. എത്ര എളുപ്പത്തിലുള്ള പരിഹാരം!

നിർഭാഗ്യവശാൽ പ്രസ്​താവനകളും ഹാഷ്​ടാഗ്​ കാമ്പയിനുകളുംകൊണ്ട്​ പരിഹരിക്കാവുന്ന അത്ര ലളിതമല്ല പരിസ്​ഥിതി പ്രശ്​നം. അതു പരിഹരിക്കാൻ ആദ്യം വേണ്ടത്​ പ്രശ്​നമുണ്ടെന്നും അത്​ സങ്കീർണമാണെന്നും സമഗ്രവും അടിയന്തരവുമായ പരിഹാരശ്രമങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ടെന്നും തിരിച്ചറിയലാണ്​. പ്രകടനാത്മകമായ പരിസ്​ഥിതി ആക്​ടിവിസത്തെക്കാൾ, ശാസ്​ത്രീയസമീപനമാണ്​ വേണ്ടത്​. വ്യക്തമായ ആസൂത്രണവും മുന്നൊരുക്കവുംകൂടിയേ തീരൂ. എന്നാൽ, ഒന്നാം മോദി സർക്കാർ അഞ്ചുവർഷംകൊണ്ട്​ ഇൗ രംഗത്ത്​ ഏറെയൊന്നും ചെയ്​തില്ല. മർമപ്രധാനമായ അരപ്പതിറ്റാണ്ട്​ പാഴായിപ്പോയിരിക്കുന്നു.

സ്വച്ഛ്​​ഭാരത്​, ഗംഗ ശുദ്ധീകരണം പോലുള്ള ഏതാനും പദ്ധതികൾ മുന്നോട്ടു​വെച്ചതൊഴിച്ചാൽ (അതുതന്നെ ശരിക്ക്​ നടപ്പാക്കിയതുമില്ല) സമഗ്രവും ദീർഘകാലാടിസ്​ഥാനത്തിലുള്ളതുമായ ആസൂത്രണമൊന്നും നടന്നില്ല. അതേസമയം, പരിസ്​ഥിതിക്കും പ്രകൃതിക്കും ഉപരിയായി ‘വികസന’ത്തെ പ്രതിഷ്​ഠിച്ചു; വികസനമെന്നാൽ പ്രകൃതിയെ നശിപ്പിച്ചുപോലുമുള്ള നിർമാണപ്രവർത്തനങ്ങളായി തീരുമാനിച്ച മുൻ സർക്കാറുകളുടെ നയം കൂടുതൽ ശക്തമായി നടപ്പാക്കി. ആദ്യ മോദി സർക്കാറിലും പരിസ്​ഥിതി മന്ത്രിയായിരുന്ന ജാ​വ്​ദേക്കർ ഇത്തരം ‘വികസന’ത്തിനായി പരിസ്​ഥിതി സംരക്ഷണ നിയമങ്ങളിൽ വെള്ളം ചേർക്കുകയാണ്​ ചെയ്​തിട്ടുള്ളത്​. തീരദേശ നിയമത്തിൽ ഇളവുവരുത്തി, വേലിയേറ്റ രേഖയുടെ 50 മീറ്റർ അടുത്തുവരെ ‘വികസന’മാകാമെന്നാക്കി (മുമ്പ്​ ഇത്​ 200 മീറ്ററായിരുന്നു). നീർത്തട സംരക്ഷണ നിയമം, ദേശീയ ജലപാതാ നിയമം എന്നിവയിലെ മാറ്റങ്ങളും തീരദേശത്തെയും വനനയത്തെയും സ്​പർശിക്കുന്ന വിജ്ഞാപനങ്ങളും പരിസ്​ഥിതിക്ക്​ ഗുണകരമായിരുന്നില്ല. നിർമാണ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്കും വ്യവസായങ്ങൾക്കും നിർബന്ധമായിരുന്ന വന-പരിസ്​ഥിതി അനുമതിയുടെ ഉപാധികളിൽ വലിയ ഇളവുവരുത്തി. കാടും കടലുമെല്ലാം വികസന ഭൂതത്തിന്​ വിധേയപ്പെടുത്തിയശേഷം പരിസ്​ഥിതി ദിവസത്തിൽ മരംനട്ട്​ സെൽഫിയെടുത്താൽ അത്​ പ്രശ്​നം പരിഹരിക്കലല്ല, രൂക്ഷമാക്കലാണ്​. വനം നശിപ്പിച്ച്​ മരം നടുന്നതുകൊണ്ട്​, അനേകവർഷമെടുത്തുണ്ടായ വനം തിരിച്ചുകിട്ടില്ല എന്നത്​ ലളിതമായ പരിസ്​ഥിതി ശാസ്​ത്രപാഠമാണ്​.

ഒരു ദിനത്തിലോ ഒരു വേനലിലോ ഒരു ഭൂപ്രദേശ​േത്താ മാത്രം പരിമിതമല്ല പ്രശ്​നം. അത്​ നൂറ്റാണ്ടുകളായി നാം പ്രകൃതിയെ ചൂഷണം ചെയ്​തതി​​െൻറ പരിക്കുകൾ വളർന്നുണ്ടായ പ്രതിസന്ധിതന്നെയാണ്​. പരിഹാരവും ദൂരവ്യാപകവും സർവതലസ്​പർശിയുമായേ പറ്റൂ. ഭൂമിയുടെ അന്തരീക്ഷ താപം വ്യവസായവത്​കരണകാലത്തിനു മുമ്പുണ്ടായിരുന്നതിലും ഒന്നര ഡിഗ്രി ​സെൽഷ്യസിലപ്പുറം പോയിക്കൂടാ എന്ന്​ പാരിസ്​ കരാറിൽ തീരുമാനിച്ചത്​ വിശദമായ പഠനങ്ങൾക്കും ചർച്ചകൾക്കും ശേഷമാണ്​. അതിൽ ഭാഗഭാക്കായ ഇന്ത്യ ചെയ്യേണ്ട ഒരുപാട്​ കാര്യങ്ങളുണ്ട്​. അതെല്ലാം സമയബന്ധിതമായി ചെയ്യാനുള്ള ഒരുക്കമാണ്​ ആദ്യമായി വേണ്ടത്. ബ്രിട്ടീഷ്​ പാർലമ​െൻറ്​ ഇൗയിടെ ‘കാലാവസ്​ഥ അടിയന്തരാവസ്​ഥ’ പ്രഖ്യാപിച്ചതും അതിനനുസൃതമായ കർമപദ്ധതിക്ക്​ രൂപംകൊടുത്തതും ഒരു നല്ല മാതൃകയാണ്​. ആത്മാർഥമായും ആസൂത്രിതമായും പരിസ്​ഥിതി പ്രതിസന്ധിക്ക്​ പരിഹാരം ചെയ്​തു തുടങ്ങേണ്ട സമയം അതിക്രമിച്ചിരിക്കുന്നു. സെൽ​ഫിയെടുത്ത്​ രസിക്കുന്നത്​ പിന്നീടായാലും മതി.