കെ.​എം. മാ​ണി വിടവാങ്ങു​േമ്പാൾ

സം​​സ്​​ഥാ​ന രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ഖ്യ​ധാ​ര​യി​ൽ അ​ര​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ല​ധി​കം നി​റ​ഞ്ഞു​നി​ന്ന ക​രി​ േ​ങ്ങാ​ഴ​ക്ക​ൽ മാ​ണി മാ​ണി​യെ​ന്ന കെ.​എം. മാ​ണി വി​ട​വാ​ങ്ങി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. പ്രാ​യോ​ഗി​ക-​പാ​ർ​ല​മെ​ൻ​റ ​റി രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ൾ​വ​ഴി​ക​െ​ള അ​തി​ജ​യി​ച്ച്, എ​ക്കാ​ല​ത്തും രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ കേ​ര​ള​ത്തി​െ​ ൻ​റ മു​ൻ​നി​ര​യി​ൽ ത​െ​ൻ​റ സ്​​ഥാ​നം ഉ​റ​പ്പു​വ​രു​ത്തി​യ അ​പൂ​ർ​വ പ്ര​തി​ഭ​ക​ളി​ലൊ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു മാ ​ണി. ഇ.​എം.​എ​സ്, സി. അ​ച്യു​ത​മേ​നോ​ൻ, കെ.​ ക​രു​ണാ​ക​ര​ൻ, ഇ.​കെ. നാ​യ​നാ​ർ തു​ട​ങ്ങി കേ​ര​ള​ത്തി​െ​ൻ​റ രാ​ഷ്​​ ട്രീ​യ ദി​ശ​യെ നി​ർ​വ​ചി​ക്കു​ക​യും ന​യി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്​​ത അ​തി​കാ​യ​രു​ടെ കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ മാ​ണി​യു​ടെ പേ ​രു​മു​ണ്ട്. ആ​ധു​നി​ക കേ​ര​ള​ത്തെ രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​ൽ നി​യ​മ​സ​ഭ​ക്ക​ക​ത്തും പു​റ​ത്തും ഇവർ ന​ട​ത്തി​യ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ൾ​ക്ക്​ അ​ത്ര​മേ​ൽ പ്രാ​ധാ​ന്യ​മു​ണ്ട്. ആ ​അ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ മാ​ണി​യു​ടെ വി​യോ​ഗം ഒ​രു കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​െ​ൻ​റ സ്​​മ​ര​ണ​ക​ളു​ടെ അ​വ​സാ​നം കൂ​ടി​യാ​ണ്. ആ​ദ​രാ​ഞ​്​ജ​ലി​ക​ൾ!

1965ൽ ​പാ​ലാ നി​യ​മ​സ​ഭ മ​ണ്ഡ​ലം പി​റ​വി​യെ​ടു​ത്ത​തു​ മു​ത​ൽ അ​വി​ടെ ഒ​രൊ​റ്റ എം.​എ​ൽ.​എ​യേ ഉ​ണ്ടാ​യി​ട്ടു​ള്ളൂ -മാ​ണി​. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്​ അ​ദ്ദേ​ഹം പാ​ലാ​യു​ടെ മാ​ണി​ക്യ​മാ​യ​ത്. പി.​ടി. ചാ​ക്കോ​യു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തെ തു​ട​ർ​ന്നു​ണ്ടാ​യ പ്ര​ത്യേ​ക രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ൽ കെ.​എം. ​േജാ​ർ​ജും ആ​ർ.​ ബാ​ല​കൃ​ഷ്​​ണപി​ള്ള​യും രൂ​പംന​ൽ​കി​യ കേ​ര​ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ എ​ന്ന രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​യു​ടെ പ്ര​യാ​ണം മ​റ്റൊ​രു ദി​ശ​യി​ലേ​ക്ക്​ മാ​റു​ന്ന​തും പാ​ലാ മ​ണ്ഡ​ല​ത്തി​െ​ൻ​റ ജ​ന​ന​ത്തോ​ടെ​യാ​ണെ​ന്ന്​ പ​റ​യാം. നാ​ട​കീ​യ​മാ​യ പി​ള​ർ​പ്പു​ക​ൾ​ക്കും ല​യ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കു​മെ​ല്ലാം ആ ​പ്ര​സ്​​ഥാ​നം പ​ല​ത​വ​ണ വി​ധേ​യ​മാ​യി. കേ​ര​ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സ്​ പി​ൽ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ കെ.​എം. മാ​ണി​യി​ലേ​ക്ക്​ ചു​രു​ങ്ങു​ന്നതും കണ്ടു. ആ ​ക​ല​ഹ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ ഗു​രു​തു​ല്യ​രാ​യ നേ​താ​ക്ക​ൾവ​രെ ശ​ത്രു​സ്​​ഥാ​ന​ത്തെ​ത്തി. അ​പ്പോ​െ​ഴാ​ക്കെ​യും മാ​ണി​ക്ക്​ പാ​ർ​ട്ടി​യി​ലും മു​ന്ന​ണി​യി​ലും സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ലും അ​പ്ര​മാ​ദി​ത്വം കാ​ത്തു​സൂ​ക്ഷി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ന്ന​ത്​​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ മ​റ്റു​ള്ള​വ​രി​ൽ​നി​ന്ന്​ വ്യ​ത്യ​സ്​​ത​നാ​ക്കു​ന്നു. പ്ര​ാ​യോ​ഗി​ക രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ മാ​ണി, പ്ര​തി​യോ​ഗി​ക​ളു​ടെ മി​ത്ര​മാ​യ​തി​െ​ൻ​റ ര​ഹ​സ്യ​വും അ​തു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു.

നി​യ​മ​സ​ഭ​യി​ൽ കാ​ലു​കു​ത്തി​യ നി​മി​ഷം മു​ത​ൽ നി​യ​മ​നി​ർ​മാ​ണ സ​ഭാം​ഗം എ​ന്ന നി​ല​യി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം ശ്രദ്ധേയമായ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​കൾ നടത്തി. നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യ പി​ള​ർ​പ്പു​ക​ളു​ടെ നാ​ണ​ക്കേ​ടി​നെ മ​റി​ക​ട​ക്കാ​നു​ള്ള രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ പ്ര​തി​ച്ഛാ​യ അ​ദ്ദേ​ഹം രൂ​പ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​ത്​ ഇൗ ഇ​ട​പെ​ട​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യാ​ണ്. ഇ.​എം.​എ​സി​െ​ൻ​റ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലു​ള്ള സ​പ്​​ത​ക​ക്ഷി മു​ന്ന​ണി​ക്കെ​തി​രെ പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​നി​ര​യി​ലെ ഏ​റ്റ​വും മി​ക​ച്ച ശ​ബ്​​ദ​മാ​യിരുന്നു മാ​ണി. അ​ക്കാ​ല​ത്ത്​ ഇ​മ്പി​ച്ചി​ബാ​വ, എം.​കെ. കൃ​ഷ്​​ണ​ൻ, ​ബി.​ വെ​ല്ലി​ങ്​​ട​ൺ എ​ന്നീ മ​ന്ത്രി​മാ​ർ​ക്കെ​തി​രാ​യ അ​ഴി​മ​തി ആ​രോ​പ​ണ​ങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച്​ അ​ന്വേ​ഷി​ക്കാ​ൻ നി​യോ​ഗി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ജു​ഡീ​ഷ്യ​ൽ ക​മീ​ഷ​ൻ മു​മ്പാ​കെ മാ​ണി ന​ട​ത്തി​യ പോ​രാ​ട്ടം അവിസ്​മരണീയമാ​ണ്. ക​മീ​ഷ​നു മു​ന്നി​ൽ ഹാ​ജ​രാ​യി സാ​ക്ഷി​ക​ളെ വി​സ്​​ത​രി​ച്ച്​ തെ​ളി​വ്​ ന​ൽ​കി കേ​സ്​ വാ​ദി​ച്ച ഒ​​േര​യൊ​രു സാ​മാ​ജി​ക​ൻ ഒ​രു​ പ​​േക്ഷ, മാ​ണി​യാ​യി​രി​ക്കും.

മ​ന്ത്രി​പ​ദ​വി ല​ഭി​ച്ച​േ​പ്പാ​ൾ, ക​ർ​ഷ​ക​രു​ടെ ക്ഷേ​മ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ ഉൗ​ന്ന​ൽ ന​ൽ​കു​ന്ന​തി​ൽ പ്ര​ത്യേ​ക ശ്ര​ദ്ധചെ​ലു​ത്തി. ക​ർ​ഷ​ക​ത്തൊ​ഴി​ലാ​ളി ക്ഷേ​മപെ​ൻ​ഷ​ൻ ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തും റ​ബ​ർ ക​ർ​ഷ​ക​ർ​ക്കാ​യി വി​ല​ സ്​​ഥി​ര​ത ഫ​ണ്ടി​ന്​ രൂ​പം ന​ൽ​കി​യ​തു​മ​ട​ക്കം നി​ര​വ​ധി പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ ആ​വി​ഷ്​​ക​രി​ച്ച്​ ന​ട​പ്പാ​ക്കി​യ​തും ഇൗ ​സ​ന്ദ​ർ​ഭ​ത്തി​ൽ ഒാ​ർ​ക്കേ​ണ്ട​താ​ണ്. ത​െ​ൻ​റ പ്ര​സ്​​ഥാ​നം ക​ർ​ഷ​ക​രു​ടെ പാ​ർ​ട്ടിയാ​ണെ​ന്ന ഉ​റ​ച്ച ബോ​ധ്യ​ത്തി​​ലാ​യി​രു​ന്നു ഇൗ ​പ​ദ്ധ​തി​യെ​ല്ലാം. ആ ​പ്ര​സ്​​ഥാ​ന​ത്തി​െ​ൻ​റ ആ​ശ​യാ​ടി​ത്ത​റ​യാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം ‘അ​ധ്വാ​ന​വ​ർ​ഗ സി​ദ്ധാ​ന്തം’ ത​ന്നെ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ചു. കേ​ര​ള​ത്തി​െ​ൻ​റ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തെ​യും ആ​ധു​നി​ക ഉ​ദാ​ര​വ​ത്​​കൃ​ത സ്വ​ത​ന്ത്ര വി​പ​ണി​യെ​യും സ​മ​ന്വ​യി​പ്പി​ക്കു​ന്ന ഇൗ ​സി​ദ്ധാ​ന്തം, അ​ടി​സ്​​ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി അ​േ​ദ്ദ​ഹ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്രാ​യോ​ഗി​ക രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ മാ​നി​ഫെ​സ്​​റ്റോ ത​ന്നെ​യാ​ണ്. വേ​ണ്ട​ത്ര ച​ർ​ച്ച​യാ​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ത​െ​ൻ​റ പാ​ർ​ട്ടി കേ​വ​ലം ആ​ൾ​ക്കൂട്ട​മ​ല്ലെ​ന്നു സ​മ​ർ​ഥി​ക്കാ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്​ ഇൗ ​പ്ര​ബ​ന്ധ​ത്തി​ലൂ​ടെ സാ​ധി​ച്ചു​വെ​ന്ന​ത്​ സ​ത്യ​മാ​ണ്.

പ്രാ​യോ​ഗി​ക രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ പ്ര​ണേ​താ​വ്​ എ​ന്നനി​ല​യി​ൽ അ​ഴി​മ​തി​യു​ടെ ച​ളി​ക്കു​ണ്ടി​ൽ കൈ​പു​ര​ളു​കയെന്ന​ത്​ മാ​ണി​യെ സം​ബ​ന്ധി​ച്ച്​ അ​നി​വാ​ര്യ​ത ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ ജീ​വി​ത​ത്തി​െ​ൻ​റ അ​വ​സാ​ന കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ൽ അ​തും സം​ഭ​വി​ച്ചു. അ​വ​സാ​ന​മാ​യി അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ച ബ​ജ​റ്റ്​ പ്ര​സം​ഗം സം​ഘ​ർ​ഷ​ത്തി​ൽ ക​ലാ​ശി​ച്ച​പ്പോ​ൾ, അ​തു​വ​രെ നേ​ടി​യെ​ടു​ത്ത റെ​ക്കോ​ഡു​ക​െ​ളാ​ക്കെ​യും ഒ​രു​ നി​മി​ഷ​മെ​ങ്കി​ലും അ​പ്ര​സ​ക്തമാ​യ​തു​പോ​ലെ തോ​ന്നി. അ​പ്പോ​ഴും ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ സ്​​പി​രി​റ്റി​ൽ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ സൗ​ഹാ​ർ​ദം നി​ല​നി​ർ​ത്താ​ൻ അ​ദ്ദേ​ഹം ശ്ര​മി​ച്ചത്​ കാ​ണാ​തി​രു​ന്നുകൂ​ടാ. ആ ​സൗ​ഹൃ​ദ​മാ​ണ്​ ഇ​ട​ഞ്ഞു​നി​ന്ന പി.​ജെ. ജോ​സ​ഫി​നെ​പ്പോ​ലും അ​നു​ന​യ​ത്തി​െ​ൻ​റ പാ​ത​യി​ലേ​ക്ക്​ കൊ​ണ്ടു​വ​രാ​നും വീ​ണ്ടു​മൊ​രു പി​ള​ർ​പ്പ്​ ഒ​ഴി​വാ​ക്കാ​നും സാ​ധി​ച്ച​ത്. ഇ​രു​മു​ന്ന​ണി​ക​ൾ​ക്കും മാ​ണി​സാ​ർ ഒ​രു​പോ​ലെ സ്വീ​കാ​ര്യ​നാ​കു​ന്ന​തി​െ​ൻ​റ ര​ഹ​സ്യ​വും മ​റ്റൊ​ന്ന​ല്ല.

ദേ​ശീ​യ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ ത​മ്മി​ലു​ള്ള കി​ട​മ​ത്സ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​ട​യി​ൽ ഞെ​രു​ങ്ങി​ക്ക​ഴി​യേ​ണ്ട​വ​ര​ല്ല പ്രാ​ദേ​ശി​ക ക​ക്ഷി​ക​ളെ​ന്നും ‘ഇൗ​ർ​ക്കി​ൽ പാ​ർ​ട്ടി​ക​ൾ’ എ​ന്ന്​ ആ​ക്ഷേ​പി​ക്ക​പ്പെ​ടാ​റു​ള്ള ഇൗ ​ക​ക്ഷി​ക​ൾ​ക്കും സം​സ്​​ഥാ​ന-​ദേ​ശീ​യ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ​ത്തി​ൽ നി​ർ​ണാ​യ​ക സ്​​ഥാ​ന​മു​ണ്ടെ​ന്നും പ്ര​ായോ​ഗി​ക​മാ​യിത്തന്നെ തെ​ളി​യി​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​ഞ്ഞ​താ​യി​രി​ക്കും കെ.​എം. മാ​ണി​യു​ടെ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ രാ​ഷ്​​ട്രീ​യ സം​ഭാ​വ​ന. 1973ൽ ​ആ​ലു​വ പ്ര​മേ​യ​ത്തി​ലൂ​ടെ കേ​ര​ള കോ​ൺ​ഗ്ര​സി​െ​ൻ​റ ല​ക്ഷ്യ​മാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം മു​ന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ച​ത്​ സം​സ്​​ഥാ​ന സ​ർ​ക്കാ​റു​ക​ൾ​ക്ക്​ കൂ​ടു​ത​ൽ സ്വ​യം​ഭ​ര​ണാ​വ​കാ​ശം ന​ൽ​കു​ന്ന ഭ​ര​ണ​ഘ​ട​ന ഭേ​ദ​ഗ​തി​യാ​യി​രു​ന്നു. രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ ഫെ​ഡ​റ​ൽ സ്വ​ഭാ​വം കൂ​ടു​ത​ൽ ശ​ക്തമാ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടു​ള്ള വി​ക​സ​ന പ​ദ്ധ​തി​ക​ളി​ലൂ​ടെ മാ​ത്ര​മേ രാ​ഷ്​​ട്രപു​േ​രാ​ഗ​തി സാ​ധ്യ​മാ​കൂവെന്ന്​ അ​ദ്ദേ​ഹം വാ​ദി​ച്ചു. ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ൽ പ്രാ​ദേ​ശി​ക ശ​ക്തിക​ളു​ടെ അ​പ്ര​മാ​ദി​ത്വത്തി​ലൂ​ടെ മു​ന്നോ​ട്ടു​പോ​കു​ന്ന നി​ർ​ണാ​യ​ക​മാ​യ ഒ​രു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പി​ലേ​ക്ക്​ രാ​ജ്യം നീ​ങ്ങു​ന്ന​തി​നി​ടെ മാ​ണി​യു​ടെ മ​ര​ണം സം​ഭ​വി​ച്ച​ത്​ യാ​ദൃ​ച്ഛി​ക​ത​യാ​കാം.

കേരളരാഷ്​ട്രീയത്തി​ലെ അതികായ​​െൻറ വിയോഗദുഃഖത്തിൽ സന്തപ്​ത കുടുംബാംഗങ്ങൾക്കും അനുയായികൾക്കുമൊപ്പം ഞങ്ങളും പങ്കുചേരുന്നു.