കോൺഗ്രസ്​ ശിബിരത്തിന്‍റെ ഉദയചിന്തകൾ

അതിജീവനത്തിനും അഭ്യുദയത്തിനുമുള്ള നിശ്ചയദാർഢ്യം ആവർത്തിച്ചു പ്രഖ്യാപിച്ചുകൊണ്ടാണ്​ രാജസ്ഥാനിലെ ഉദയ്പൂരിൽ നടന്ന ത്രിദിന നവസങ്കൽപ്​ ചിന്തൻ ശിബിരത്തിന്​ ഇന്ത്യൻ നാഷനൽ കോൺഗ്രസ്​ സമാപനം കുറിച്ചത്​. ഏറെ കൊട്ടിഘോഷത്തോടെ നടത്തിയ പരിപാടിയിൽ അടുത്ത തെരഞ്ഞെടുപ്പ്​ മുന്നിൽക്കണ്ടുള്ള പാർട്ടിയുടെ പുനരുദ്ധാരണ പ്രവർത്തനങ്ങളാണ്​ കൂടുതലും ചർച്ച ചെയ്യപ്പെട്ടത്​. ബി.ജെ.പിയുടെ അപ്രതിഹതമായ മുന്നേറ്റത്തിൽ തകർന്ന സംഘടനയെ എങ്ങനെ പുതുക്കിപ്പണിയാം എന്നതായിരുന്നു ആശയാദർശങ്ങൾ, സാമ്പത്തികനയം, സാമൂഹിക എൻജിനീയറിങ്​ തുടങ്ങി പ്രസക്തമായ വിഷയങ്ങളെ ആസ്പദിച്ചുള്ള ചിന്തൻ ശിബിരത്തിന്‍റെ മുഖ്യവിഷയം. പാർട്ടി അധ്യക്ഷ സോണിയ ഗാന്ധി നിയോഗിച്ച ആറു പാനലുകൾ അവതരിപ്പിച്ച ശിപാർശകൾ വിശദമായി പഠനവിധേയമാക്കി തയാറാക്കിയ പ്രഖ്യാപനത്തോടെയായിരുന്നു ശിബിരത്തിന്‍റെ സമാപനം.

ഒരാൾക്ക്​ ഒരു പദവി, പാർട്ടി പദവിയിൽ പരമാവധി അഞ്ചുവർഷം, അതുകഴിഞ്ഞ്​ മൂന്നുവർഷത്തെ 'കൂൾ ടൈമി'നുശേഷം അടുത്ത ഊഴം, മുഴു സംഘടന തലങ്ങളിലും പട്ടികജാതി-പട്ടികവർഗവിഭാഗങ്ങൾ, ഇതര പിന്നാക്ക വിഭാഗങ്ങൾ, ന്യൂനപക്ഷങ്ങൾ എന്നിവർക്ക്​ 50 ശതമാനം പ്രാതിനിധ്യം, സംഘടന ഭാരവാഹിത്വങ്ങളിൽ പകുതി 50 വയസ്സിൽ താഴെയുള്ളവർക്ക്, ഭാരവാഹികളുടെ പ്രവർത്തനക്ഷമത വിലയിരുത്താൻ പ്രത്യേക വിഭാഗം, ​പൊതുജന വികാരമറിയാൻ പബ്ലിക്ക്​ ഇൻസൈറ്റ്​ ഡിപ്പാർട്ട്​മെന്‍റ്​, ഇന്‍റഗ്രേറ്റഡ്​ കമ്യൂണിക്കേഷൻസ്​ ഡിപ്പാർട്ട്​മെന്‍റ്​, ദേശീയതലത്തിൽ പരിശീലന വകുപ്പ്​ എന്നിങ്ങനെ പാർട്ടിയെ അകത്തും പുറത്തും പുതുക്കിപ്പണിയുന്ന തീരുമാനങ്ങളാണ്​ പ്ര​ഖ്യാപനത്തിലുള്ളത്​.

തെരഞ്ഞെടുപ്പ്​ തന്ത്രജ്ഞൻ പ്രശാന്ത്​ കിഷോർ സമർപ്പിച്ച നിർദേശങ്ങളാണ്​ ഉദയ്പൂർ പ്രഖ്യാപനത്തിൽ മുച്ചൂടും​. ​പ്രശാന്തിനെ തള്ളിയെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്‍റെ പ്രമേയം അപ്പടി അംഗീകരിച്ച മട്ടാണ്​​. കോൺഗ്രസിനെ കൂടുതൽ ജനാധിപത്യവത്​കരിക്കണമെന്ന് വാദിച്ചുവന്ന മുതിർന്നവരുടെ തിരുത്തൽവാദി വിഭാഗമായ ജി 23 സംഘത്തിന്‍റെ ശിപാർശകൾ പ്രഥമദൃഷ്ട്യ തള്ളിയെങ്കിലും അതുൾക്കൊണ്ടുള്ളതാണ്​ തീരുമാനങ്ങളിൽ പലതും. കോൺഗ്രസ്​ പാർലമെന്‍ററി ബോർഡ്​ എന്ന മുതിർന്ന നേതാക്കളുടെ ഒരുവേദി അവരുന്നയിച്ച ആവശ്യങ്ങളിൽ മുഖ്യമായിരുന്നു. അതു നിരാകരിച്ചെങ്കിലും കോൺഗ്രസ്​ പ്രവർത്തകസമിതിയിൽ നിന്നൊരു ഉപദേശകസമിതി സോണിയ ഗാന്ധി പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്​. സ്ഥിരതയില്ലാത്ത നേതൃത്വം എന്ന അപഖ്യാതി ഒഴിവാക്കാനും അനാവശ്യ ഉപജാപക വൃന്ദങ്ങളിൽനിന്നു നേതൃത്വത്തെ രക്ഷപ്പെടുത്താനും ഗാന്ധി കുടുംബത്തിൽനിന്നു പുറത്തേക്കുള്ള നേതൃമാറ്റം എന്ന ജി 23 ആശയം അംഗീകരിക്കപ്പെടുകയുണ്ടായില്ല. പാർട്ടി തെരഞ്ഞെടുപ്പ്​ കഴിയുമ്പോഴേക്കും രാഹുൽ വീണ്ടും അധ്യക്ഷസ്ഥാനത്ത് അവരോധിക്കപ്പെടുന്ന നിലയിലാണ്​ ഉദയ്പൂർ സമ്മേളനം സമാപിച്ചത്​. എങ്കിലും തിരുത്തൽവാദികളുടെ ആശയസമരം ഫലംചെയ്തു എന്നുതന്നെയാണ്​ നവസങ്കൽപ്​ ചിന്തൻ ശിബിരം തെളിയിക്കുന്നത്​.

യാഥാർഥ്യ​ബോധം ഉൾ​ക്കൊള്ളാനുള്ള കോൺഗ്രസിന്‍റെ സന്നദ്ധതയും ഉദയ്പൂരിൽ തെളിഞ്ഞുകണ്ടു. അതിൽ പ്രധാനം പാർട്ടിയും ജനങ്ങളുമായുള്ള ബന്ധം മുറിഞ്ഞുപോയെന്നു സമ്മതിച്ച്​ അതു റീകണക്ട്​ ചെയ്യാനുള്ള മാർഗങ്ങൾ ആരായാനുള്ള തീരുമാനമാണ്. ജനസമ്പർക്കത്തിനു കൂടുതൽ അവസരമൊരുക്കാനായി ആഗസ്റ്റ്​ 15ന്​ 'തൊഴിൽ തരൂ' എന്നൊരു കാമ്പയിനും കശ്മീർ മുതൽ കന്യാകുമാരി വരെ 'ഭാരത്​ ജോഡോ' (ഇന്ത്യ ഒന്നാവട്ടെ) മുദ്രാവാക്യമുയർത്തി പദയാത്രയും പ്രഖ്യാപിച്ചിട്ടുണ്ട്​. പൊതുജനവുമായി ബന്ധം അറ്റുപോയി എന്നാണെങ്കിൽ, പുതുതലമുറയുമായി കോൺഗ്രസിന് ബന്ധ​ം ഉണ്ടാക്കാനാവുന്നില്ലെന്ന നേരും രാഹുൽ പങ്കുവെച്ചു. ആശയവിനിമയത്തിൽ പ്രതിയോഗികൾ പാർട്ടിയെ പിറകിലാക്കുകയാണെന്നും അവർക്കു കവിഞ്ഞ പണവും ആശയവിനിമയ സംവിധാനവുമുണ്ടെന്നും അദ്ദേഹം ചൂണ്ടിക്കാട്ടി. കമ്യൂണിക്കേഷൻ സിസ്റ്റം മാറ്റാനും യുവാക്കളെ പിടിക്കാൻ പുതു സാ​ങ്കേതികവിദ്യയുടെ ഉപയോഗം സജീവമാക്കാനും പ്രത്യേക വകുപ്പിനുതന്നെ രൂപം നൽകുന്നുണ്ട്​. രാജ്യവ്യാപക സാന്നിധ്യമുള്ള ദേശീയകക്ഷി കോൺഗ്രസ്​ ആയതിനാൽ ബി.ജെ.പിക്ക്​ പ്രതിരോധം തീർക്കാൻ തങ്ങൾക്കേ കഴിയൂ എന്നും പ്രാദേശികകക്ഷികൾ പലതും ജാതികേ​ന്ദ്രീകൃതമാണെന്നും ആക്ഷേപിക്കുമ്പോൾതന്നെ, ബി.ജെ.പി ഇതര പ്രാദേശിക കക്ഷികളുമായി സഖ്യസാധ്യത അടച്ചുവെക്കുന്നില്ലെന്ന് ​സമ്മേളന പ്രഖ്യാപനത്തിൽ പറയുന്നു.

തുടർച്ചയായ രണ്ടു തെരഞ്ഞെടുപ്പു തകർച്ചകൾക്കുശേഷം പരിമിതികൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞും സാധ്യതകളിലേക്ക്​ ശ്രദ്ധയൂന്നിയും കോൺഗ്രസിനെ ശക്തിപ്പെടുത്താനുള്ള തീരുമാനവുമായാണ്​ ചിന്തൻ ശിബിരം സമാപിച്ചിരിക്കുന്നത്​. ​പ്രഖ്യാപനം പ്രയോഗത്തിലേക്കിറങ്ങിയാൽ കോൺഗ്രസിനു മികവിലേക്കുമാറാൻ കഴിയും എന്ന കാര്യത്തിൽ സംശയമില്ല. ചിന്തോദ്ദീപക ശിബിരങ്ങൾ കോൺഗ്രസിൽ നടാടെയല്ല. രാജസ്ഥാനിൽതന്നെ മൗണ്ട്​ ആബുവിൽ വാജ്​പേയി ഭരണകാലത്ത്​ 2002 നവംബറിൽ ചിന്തൻ ശിബിരം നടത്തിയിരുന്നു. ബി.ജെ.പി 'ഇന്ത്യ തിളങ്ങുന്നു' കാമ്പയിനുമായി പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിനു കച്ചകെട്ടുന്ന സമയമായിരുന്നു. അന്നു ശിബിരത്തിൽനിന്ന് കോൺഗ്രസ്​ കരുത്തുനേടിയപ്പോൾ 2004ലെ തെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ കേന്ദ്രത്തിൽ അധികാരത്തിൽ തിരിച്ചെത്തി. പത്തുവർഷത്തിനുശേഷം 2013ൽ ജയ്പൂരിൽ അധികാരത്തിന്‍റെ രണ്ടാമൂഴത്തിലിരിക്കെ കോൺഗ്രസ്​ നടത്തിയ ചിന്തൻ ശിബിരത്തിന്‍റെ പരിണതി മറ്റൊന്നായിരുന്നു. 13 സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ കോൺഗ്രസ്​ ഭരണത്തിലിരിക്കെ നടത്തിയ പരിപാടിയുടെ പിറ​കിൽവന്ന 2014ലെ പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിൽ പാർട്ടി പരാജയപ്പെട്ടു. നരേന്ദ്ര മോദി ഭരണം പിടിച്ചു. പിന്നെയുമൊരു പതിറ്റാണ്ടുനീങ്ങെ വീണ്ടുമൊരു തിരിച്ചറിവിനും തിരിച്ചുവരവിനും ശ്രമിക്കുന്ന കോൺഗ്രസ് വ്യത്യസ്തമായ രണ്ടു മുന്നനുഭവങ്ങളിൽ ഏതു പകർത്തും എന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു ഭാവി.