ക​സാഖ്​സ്താ​നി​ലെ സം​ഭ​വവി​കാ​സ​ങ്ങ​ൾ

മ​ധ്യേ​ഷ്യ​ൻ രാ​ജ്യ​മാ​യ ക​സാ​ഖ്​സ്താ​നി​ൽ ജ​ന​ങ്ങ​ളും സൈ​ന്യ​വും തെ​രു​വി​ൽ ഏ​റ്റു​മു​ട്ടി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ സ​ർ​ക്കാ​റി​​​​​​ന്‍റെ ജ​ന​ദ്രോ​ഹ​ന​ട​പ​ടി​ക​ളി​ൽ പ്ര​തി​ഷേ​ധി​ച്ച ജ​ന​ങ്ങ​ളെ പി​രി​ച്ചു​വി​ടാ​ൻ റ​ഷ്യ അ​ട​ക്ക​മു​ള്ള പു​റംരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള സൈ​ന്യ​ത്തെ​യും പ്ര​​​സി​​​ഡന്‍റ്​ ഖാ​​​സിം ജൊ​​​മാ​​​ർട്ട്​ തൊ​​ക​​​യേ​​​വ് രം​ഗ​ത്തി​റ​ക്കി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. പു​തു​വ​ർ​ഷ​ത്തി​​​ന്‍റെ ആ​ല​സ്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ ലോ​കം ഉ​ണ​രും​മു​മ്പാ​ണ്​ ക​സാ​ഖ്​ ജ​ന​ത അ​ൽ​മാ​ട്ടി​യ​ട​ക്ക​മു​ള്ള വ​ൻ ന​ഗ​ര​ങ്ങ​ൾ കൈ​യ​ട​ക്കി​യ​ത്. അ​വ​രു​ടെ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യം ല​ളി​ത​മാ​യി​രു​ന്നു: രാ​ജ്യ​ത്ത്​ അ​നാ​വ​ശ്യ​മാ​യി ഉ​യ​ർ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന എ​ണ്ണവി​ല കു​റക്കു​ക.

അ​ൽ​മാ​ട്ടി ച​ത്വ​ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്​ തു​ട​ങ്ങി​യ പ്ര​ക്ഷോ​ഭം ര​ണ്ടു​ ദി​വ​സ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ രാ​ജ്യ​ത്താ​ക​മാ​നം വ്യാ​പി​ച്ച​തോ​ടെ, പ്ര​ധാ​ന​മ​ന്ത്രി അ​സ്സർമാ​മി​ന്​ പി​ടി​ച്ചു​നി​ൽ​ക്കാ​നാ​യി​ല്ല. സ​ർ​ക്കാ​ർ രാ​ജി​വെ​ച്ചൊ​ഴി​ഞ്ഞു; പ്ര​ശ്നം നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​ൻ പ്ര​സി​ഡ​ന്‍റ്​ ര​ണ്ടാ​ഴ്ച​ത്തേ​ക്ക്​ അ​ടി​യ​ന്ത​രാ​വ​സ്​​ഥ​യും പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു. ഇ​തി​നു​പു​റ​മെ, പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ക​ർ ഉ​ന്ന​യി​ച്ച പ​ല ആ​വ​ശ്യ​ങ്ങ​ളും അം​ഗീ​ക​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. എ​ന്നി​ട്ടും വീ​ട​ക​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്ക്​ മ​ട​ങ്ങി​പ്പോ​കാ​ൻ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ക​ർ ത​യാ​റാ​കാ​ത്ത​തോ​ടെ​യാ​ണ്​ സൈ​നി​ക പ്ര​തി​രോ​ധ​ത്തി​ന്​ സ​ർ​ക്കാ​ർ ത​യാ​റാ​യ​ത്. ഏ​റ്റു​മു​ട്ട​ലി​ൽ ഇ​രുഭാ​ഗ​ത്തും ആ​ൾനാ​ശ​മു​ണ്ടാ​യ​താ​യാ​ണ്​ റി​പ്പോ​ർ​ട്ടു​ക​ൾ. പ​തി​നാ​യി​ര​ങ്ങ​ൾ അ​റ​സ്റ്റ്​ ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും ചെ​യ്തു. ജ​ന​ങ്ങ​ളെ നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​ൻ ക​​​ല​​​ക്​​​​ടി​​​വ്​ സെ​​​ക്യൂ​​​രി​​​റ്റി ട്രീ​​​റ്റി ഓ​​​ർ​​​ഗ​​​നൈ​​​സേ​​​ഷ​​​ന്‍റെ (സി.​​​എ​​​സ്.​​​ടി.​​​ഒ) സ​​ഖ്യ​സേ​ന​യെ​ക്കൂ​ടി തൊ​​​കയേ​​​വ് ഇ​റ​ക്കി​യെ​ങ്കി​ൽ സ്ഥി​തി അ​ത്യ​ധി​കം സ​ങ്കീ​ർ​ണ​മാ​ണെ​ന്നു​ത​ന്നെ ഊ​ഹി​ക്ക​ണം.

ഒ​രാ​ഴ്ച​യാ​യി തു​ട​രു​ന്ന ഈ ​ജ​ന​കീ​യ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​ന്‍റെ യ​ഥാ​ർ​ഥ കാ​ര​ണം, ഇ​പ്പോ​ൾ പ​റ​ഞ്ഞു​കേ​ൾ​ക്കു​ന്ന എ​ണ്ണവി​ല വ​ർ​ധ​ന​യാ​ണെ​ന്ന്​ ക​രു​താ​നാ​വി​ല്ല. ഒ​രു​പ​​േക്ഷ, ജ​ന​ങ്ങ​ളെ ഇ​പ്പോ​ൾ തെ​രു​വി​ലി​റ​ങ്ങാ​ൻ പ്രേ​രി​പ്പി​ച്ച ഘ​ട​കം അ​താ​യി​രി​ക്കാം. എ​ണ്ണസ​മ്പു​ഷ​്ട​മാ​യൊ​രു രാ​ജ്യ​മാ​ണ്​ ക​സാ​ഖ്​സ്താ​ൻ. പ​​േക്ഷ, അ​വി​ട​ത്തെ ഭൂ​രി​ഭാ​ഗം ജ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും അ​തി​ന്‍റെ ഗു​ണ​ഫ​ല​ങ്ങ​ൾ വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളാ​യി ല​ഭി​ക്കു​ന്നി​ല്ല എ​ന്ന​താ​ണ്​ വാ​സ്​​ത​വം. ഇ​പ്പോ​ൾ​ത​ന്നെ, രാ​ജ്യ​ത്തെ സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ർ അ​വ​രു​ടെ വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളി​ൽ ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന എ​ൽ.​പി.​ജി ഇ​ന്ധ​ന​ത്തി​ന്​​ കു​ത്ത​നെ വി​ല​കൂ​ട്ടി​യ​താ​ണ്​ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​ടെ തു​ട​ക്കം. എ​ൽ.​പി.​ജി വി​ല​വ​ർ​ധ​ന ഭ​ക്ഷ്യവി​ല​ക്ക​യ​റ്റ​ത്തി​നും കാ​ര​ണ​മാ​യി. കോ​വി​ഡ്​ സൃ​ഷ്ടി​ച്ച സാ​മ്പ​ത്തി​കമാ​ന്ദ്യ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ഇ​നി​യും ക​ര​ക​യ​റി​യി​ട്ടി​ല്ലാ​ത്ത ക​സാ​ഖ്​ ജ​ന​ത ഇ​തോ​ടെ വ​ലി​യ ദു​രി​ത​ത്തി​ലാ​യി.

രാ​ജ്യ​ത്തെ ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​മാ​ക​ട്ടെ, പ​ട്ടി​ണി​യി​ലേ​ക്ക്​ കൂ​പ്പു​​കു​ത്തി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന ജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ ക​ണ്ണീ​ർ കാ​ണാ​നും ത​യാ​റാ​യി​ല്ല. പ്ര​തീ​ക്ഷ​യ​റ്റ ജ​ന​ത്തി​ന്​ പി​ന്നെ തെ​രു​വു​ക​ളെ പോ​രാ​ട്ട​ഭൂ​മി​യാ​ക്കു​ക​യ​ല്ലാ​തെ മ​റ്റു മാ​ർ​ഗ​മി​ല്ലാ​താ​യി. എ​ൽ.​പി.​ജി​യു​ടെ വി​ല​വ​ർ​ധ​ന സ​ർ​ക്കാ​ർ മ​ര​വി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടി​പ്പോ​ൾ. ഭ​ക്ഷ്യോ​ൽ​പ​ന്ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ആ​റു​ മാ​സ​ത്തേ​ക്ക്​ വി​ല​നി​യ​ന്ത്ര​ണം ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഗാ​​​ർ​​​ഹി​​​ക വ​​​സ്തു​​​ക്ക​​​ൾ​​​ക്ക്​ മൊ​​​റ​​​ട്ടോ​​​റി​​​യം, താ​​​ഴ്ന്ന വ​​​രു​​​മാ​​​ന​​​ക്കാ​​​ർ​​​ക്ക്​ വാ​​​ട​​​ക സ​​​ബ്​​​​സി​​​ഡി ഉ​​​ൾ​​​പ്പെ​​​ടെ​​​യു​​​ള്ള ഇ​​​ള​​​വു​​​ക​​​ളും പ്ര​​​ഖ്യാ​​​പി​​​ച്ചി​​​ട്ടു​​​ണ്ട്. എ​ന്നി​ട്ടും പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ക​ൾ തെ​രു​വി​ൽ​ത​ന്നെ തു​ട​രു​മ്പോ​ഴാ​ണ്, അതി​ന്​ വേ​റെ​യും മാ​ന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടെ​ന്നു വ്യ​ക്ത​മാ​കു​ന്ന​ത്.

സോ​വി​യ​റ്റ്​ യൂ​നി​യ​ൻ പി​രി​ച്ചു​വി​ടു​ന്ന​തി​ന്‍റെ 10​ ദി​വ​സം മു​മ്പ്​ സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്കാ​ണ്​ ക​സാ​ഖ്​സ്താ​ൻ. സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യം നേ​ടി മൂ​ന്നു പ​തി​റ്റാ​ണ്ട്​ പി​ന്നി​ട്ടി​ട്ടും സ​മ​ഗ്രാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്‍റെ സോ​വി​യ​റ്റ്​ പ്രേ​ത​ങ്ങ​ൾ പ​ല​രൂ​പ​ത്തി​ൽ ഇ​പ്പോ​ഴും ക​സാ​ഖ്​സ്താ​നു​മേ​ൽ വ​ട്ട​മി​ട്ടുപ​റ​ക്കു​ന്നു​വെ​ന്ന​ത്​ ആ ​ജ​ന​ത​യെ അ​സ്വ​സ്ഥ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്നു​ണ്ട്​. രാ​ജ്യം സ്വ​ത​ന്ത്ര റി​പ്പ​ബ്ലി​ക്​ ആ​യ​തു​മു​ത​ൽ 2019 വ​രെ പ്ര​സി​ഡ​ന്‍റ്​ പ​ദ​വി​യി​ലി​രു​ന്ന നൂ​ർ ​സു​ൽ​ത്താ​ൻ നാ​സ​ർ​ബ​യേ​വ്​ എ​ന്ന ഏ​കാ​ധി​പ​തി ചെ​യ്തു​കൂ​ട്ടി​യ മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​ധ്വം​സ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക്​ കൈ​യും ക​ണ​ക്കു​മി​ല്ലെ​ന്ന​തി​ന്​ ച​രി​ത്രംത​ന്നെ​യാ​ണ്​ സാ​ക്ഷി.

ക​സാ​ഖ്​സ്​​താ​നി​ൽ പാ​ർ​ല​മെ​ന്‍റ​റി ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​വും തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു​മൊ​ക്കെ​യു​ണ്ടെ​ന്ന​ത്​ ശ​രി​ത​ന്നെ. പ​​േക്ഷ, ഒ​രി​ക്ക​ൽ​പോ​ലും സു​താ​ര്യ​മാ​യൊ​രു തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്​ അ​വി​ടെ ന​ട​ന്നി​ട്ടി​ല്ലെ​ന്ന്​ സ്വ​ത​ന്ത്ര തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്​ നി​രീ​ക്ഷ​ക​ർ ഓ​രോ ഇ​ല​ക്​​ഷ​നു​ശേ​ഷ​വും വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. തു​ട​ക്കംമു​ത​ലേ മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ക​ടു​ത്ത നി​യ​ന്ത്ര​ണം ഏ​ർ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ നാ​സ​ർ​ബ​യേ​വ്, മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യു​ള്ള സ​ക​ല ശ​ബ്​​ദ​ങ്ങ​ളെ​യും പ​ല​കു​റി അ​ടി​ച്ച​മ​ർ​ത്തി. അ​തു​കൊ​ണ്ടാ​ണ്, അ​ധി​കാ​ര​മൊ​ഴി​ഞ്ഞ്​ ര​ണ്ടു​ വ​ർ​ഷം പി​ന്നി​ട്ടി​ട്ടും തെ​രു​വു​ക​ളി​ലി​പ്പോ​ൾ നാ​സ​ർ​ബ​യേ​വി​നെ​തി​രാ​യ മു​ദ്രാ​വാ​ക്യ​ങ്ങ​ൾ മു​ഴ​ങ്ങി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. 'പ​ടു​വൃ​ദ്ധ​നോ'​ട്​ രാ​ജ്യം വി​ട്ടു​പോ​കാനാ​ണ്​ സ​മ​ര​ക്കാ​ർ ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്.

നാസർ​ബ​യേ​വി​ന്‍റെ അ​തേ ഭ​ര​ണ​രീ​തി​യാ​ണ്​ ഖാ​​​സിം ജൊ​​​മാ​​​ർട്ട്​ തൊ​ക​​​യേ​​​വും അ​വ​ലം​ബി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ൽ ത​ല​ മാറിയെ​ങ്കി​ലും ന​യം പ​ഴ​യ​തു​ത​ന്നെ എ​ന്ന​ർ​ഥം. അ​തി​നി​ട​യി​ലാ​ണ്, സ​ർ​വ​ജ​ന​ങ്ങ​ളെ​യും ഒ​രു​പോ​ലെ ബാ​ധി​ച്ച വി​ല​ക്ക​യ​റ്റ​മു​ണ്ടാ​യ​ത്. എ​ണ്ണസ​മ്പു​ഷ്ട​മാ​യി​ട്ടും, രാ​ജ്യം ഈ ​വി​ധം ദു​രി​ത​ത്തി​ലാ​കാ​ൻ കാ​ര​ണം അ​ധി​കാ​രി​ക​ളു​ടെ അ​ഴി​മ​തി​യും സ്വ​ജ​ന​പ​ക്ഷ​പാ​ത​വു​​മാ​െ​ണ​ന്നും ഇ​തി​ന​കം തെ​ളി​യി​ക്ക​പ്പെട്ട​താ​ണ്. ഇ​ത്ത​രം വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ൾ പൊ​തു​ജ​ന​സ​മ​ക്ഷം അ​വ​ത​രി​പ്പി​ക്കാ​ൻത​ക്ക വ്യ​വ​സ്ഥാ​പി​ത​മാ​യൊ​രു പ്ര​തി​പ​ക്ഷം അ​വി​ടെ​യി​ല്ല. തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പ്​ കൃ​ത്രി​മം പ​തി​വാ​യ ക​സാ​ഖ്​സ്താ​നി​ൽ, എ​ക്കാ​ല​ത്തും ഭ​ര​ണ​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്​ മൃ​ഗീ​യ ഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​മാ​ണ്. പ്ര​തി​പ​ക്ഷനി​ര​യി​ൽ ര​ണ്ടോ മൂ​ന്നോ ​ശ​ത​മാ​നം അം​ഗ​ങ്ങ​ൾ മാ​ത്ര​മാ​ണു​ണ്ടാ​വു​ക.

30 വ​ർ​ഷ​മാ​യി തു​ട​രു​ന്ന ഈ ​ദു​ർ​ഘ​ട​ സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തെ അ​തി​ജീ​വി​ക്കാ​ൻ ജ​ന​ങ്ങ​ൾ സ്വ​യം പ്ര​തി​പ​ക്ഷ​മാ​വു​ക​യ​ല്ലാ​തെ നി​ർ​വാ​ഹ​മി​ല്ല. അ​താ​ണി​പ്പോ​ൾ സം​ഭ​വി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഒ​ന്നാ​ലോ​ചി​ച്ചു​നോ​ക്കി​യാ​ൽ, ഈ ​നൂ​റ്റാ​ണ്ടി​ൽ ലോ​കം ദ​ർ​ശി​ച്ച എ​ല്ലാ ജ​ന​കീ​യപ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പി​ന്നാ​മ്പു​റം ഇ​തൊ​ക്കെ​ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ്. ഏ​കാ​ധി​പ​ത്യ-​ഫാ​ഷി​സ്റ്റ്​ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ങ്ങ​ളു​ടെ തേ​ർ​വാ​ഴ്ച സ​ർ​വ​സീ​മ​ക​ളും ലം​ഘി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മ്പോ​ൾ രാ​ഷ്ട്രീ​യ ജ​ന​സ​ഞ്ച​യ​ങ്ങ​ൾ അ​വി​ടെ രൂ​പംകൊ​ള്ളു​ക എ​ന്ന​ത്​ കാ​ല​ത്തി​ന്‍റെ ആ​വ​ശ്യ​മാ​ണ്. ജ​നാ​ധി​പ​ത്യ​ത്തി​നാ​യു​ള്ള ആ ​ശ​ബ്​​ദ​ങ്ങ​ളെ ആ​ർ​ക്കും അ​വ​ഗ​ണി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ആ ​അ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ, ക​സാ​ഖ്​സ്താ​നി​ൽ​നി​ന്ന്​ പ​ഠി​ക്കാ​ൻ പ​ല പാ​ഠ​ങ്ങ​ളു​മു​ണ്ട്.