ഇ​ന്ത്യാ ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് മു​ഗ​ള​രെ മാ​യ്ക്കു​മ്പോ​ൾ

12ാം ക്ലാ​സി​ലെ ച​രി​ത്ര പാ​ഠ​പു​സ്ത​ക​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് മു​ഗ​ള​രെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള അ​ധ്യാ​യം നീ​ക്കം​ചെ​യ്യാ​നു​ള്ള നാ​ഷ​ന​ൽ കൗ​ൺ​സി​ൽ ഓ​ഫ് എ​ജു​ക്കേ​ഷ​ന​ൽ റി​സ​ർ​ച് ആ​ൻ​ഡ് ട്രെ​യി​നി​ങ് (എ​ൻ.​സി.​ഇ.​ആ​ർ.​ടി) തീ​രു​മാ​ന​ത്തെ അ​പ​ല​പി​ച്ച് രാ​ജ്യ​ത്തെ പ്ര​മു​ഖ ച​രി​ത്ര​പ​ണ്ഡി​ത​ർ പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​റ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. ത​ങ്ങ​ളു​ടെ പ്ര​ത്യ​യ​ശാ​സ്ത്ര​വു​മാ​യി പൊ​രു​ത്ത​പ്പെ​ടാ​ത്ത അ​ധ്യാ​യ​ങ്ങ​ൾ തി​ര​ഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ച് ഒ​ഴി​വാ​ക്കു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്ന് വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തി​ന്റെ പ​ക്ഷ​പാ​ത അ​ജ​ണ്ട​യാ​ണെ​ന്ന് റോ​മി​ല ഥാ​പ്പ​ർ, ഇ​ർ​ഫാ​ൻ ഹ​ബീ​ബ്, ആ​ദി​ത്യ മു​ഖ​ർ​ജി, ബാ​ർ​ബ​റ മെ​റ്റ്കാ​ഫ്, ദി​ലീ​പ് സി​മി​യോ​ൺ, മൃ​ദു​ല മു​ഖ​ർ​ജി തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ർ പ്ര​സ്താ​വ​ന​യി​ൽ പ​റ​യു​ന്നു. മു​ഗ​ൾ സാ​മ്രാ​ജ്യ​വും വി​ജ​യ​ന​ഗ​ര സാ​മ്രാ​ജ്യ​വും മ​ധ്യ​കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ര​ണ്ട് പ്ര​ധാ​ന സാ​മ്രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ന്നി​രി​ക്കെ, കൃ​ത്യ​മാ​യ അ​ജ​ണ്ട​യു​ടെ ഭാ​ഗ​മാ​യി ‘രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രും ദി​ന​വൃ​ത്താ​ന്ത​ങ്ങ​ളും: മു​ഗ​ൾ രാ​ജ​സ​ദ​സ്സു​ക​ൾ’ എ​ന്ന അ​ധ്യാ​യം ഒ​ഴി​വാ​ക്കി​യ​പ്പോ​ൾ വി​ജ​യ​ന​ഗ​ര സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ചു​ള്ള പാ​ഠ​ഭാ​ഗം നി​ല​നി​ർ​ത്തി.

അ​ക്ബ​ർ, ജ​ഹാം​ഗീ​ർ, ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ, ഔ​റം​ഗ​സീ​ബ് എ​ന്നി​വ​രു​ൾ​ക്കൊ​ള്ളു​ന്ന മു​ഗ​ള​രു​ടെ സം​ഭാ​വ​ന​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​രാ​മ​ർ​​ശി​ക്കാ​തെ ആ​ധു​നി​ക ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ച​രി​ത്രം മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. അ​വ​രെ​ല്ലാം പി​റ​ന്ന​ത് അ​വി​ഭ​ക്ത ഇ​ന്ത്യ​യി​ലാ​ണ്, ഇ​വി​ടെ ജീ​വി​ച്ച് മ​റ​മാ​ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രാ​ണ്. മ​ക്ക​യി​ൽ തീ​ർ​ഥാ​ട​നം ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​ന് വേ​ണ്ടി​പ്പോ​ലും ഈ ​നാ​ട് വി​ട്ടു​പോ​യി​ട്ടി​ല്ല അ​വ​രൊ​രാ​ളും. മു​ഗ​ള​രോ​ട് ക​ട​പ്പാ​ടി​ല്ലാ​ത്ത എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും കാ​ര്യം ഇ​ന്ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലു​ണ്ടോ​യെ​ന്ന് ചോ​ദി​ക്കു​ന്നു, ഇ​ന്ത്യ​ൻ ച​രി​ത്ര കോ​ൺ​ഗ്ര​സ് സെ​ക്ര​ട്ട​റി സ​യ്യ​ദ് അ​ലി ന​ദീം റി​സാ​വി.

‘പ​ദാ​വ​ലി​ക​ൾ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ നി​യ​മ​സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​നു പോ​ലും മു​ഗ​ൾ, തു​ർ​ക്കി സു​ൽ​ത്താ​ൻ കാ​ല​ത്തോ​ട് നാം ​ക​ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. വ​ക്കാ​ല​ത്‌​നാ​മ, ക​ച്ചേ​രി, ദ​ർ​ബാ​ർ തു​ട​ങ്ങി​യ വാ​ക്കു​ക​ൾ മു​ഗ​ള​രി​ൽ​നി​ന്ന് ല​ഭി​ച്ച​താ​ണ്. ഇ​ന്ന്, ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ വ​ലി​യൊ​രു സ​മൂ​ഹം ശ്രീ​രാ​മ​നെ പ്ര​ധാ​ന ദൈ​വ​മാ​യി ക​ണ​ക്കാ​ക്കു​മ്പോ​ൾ, മു​ഗ​ൾ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ത​ന്റെ രാ​മാ​യ​ണ ആ​ഖ്യാ​ന​മാ​യ രാം​ച​രി​ത് മാ​ന​സ് എ​ഴു​തി​യ തു​ള​സീ​ദാ​സി​നോ​ടാ​ണ് നാം ​ന​ന്ദി പ​റ​യേ​ണ്ട​ത്. ഇ​നി കൃ​ഷ്ണ​ഭ​ക്തി​യു​ടെ പ്ര​ധാ​ന കേ​ന്ദ്ര​മാ​യ വൃ​ന്ദാ​വ​നി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ അ​ക്ബ​റും ജ​ഹാം​ഗീ​റും ഷാ​ജ​ഹാ​നും ന​ൽ​കി​യ ധ​ന​സ​ഹാ​യം ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് വൃ​ന്ദാ​വ​നും മ​ഥു​ര​യും വി​ക​സി​പ്പി​ച്ചെ​ടു​ത്ത ചൈ​ത​ന്യ സ​ന്യാ​സി​മാ​രോ​ടാ​ണ് ന​മു​ക്ക് ക​ട​പ്പാ​ട്’.

1526ലെ ​ഒ​ന്നാം പാ​നി​പ്പ​ത്ത് യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ ഇ​ബ്രാ​ഹിം ലോ​ഥി​യെ ബാ​ബ​ർ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​തി​ൽ​നി​ന്നാ​ണ് മു​ഗ​ള​ച​രി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ തു​ട​ക്കം. നാ​ലു​വ​ർ​ഷ​ത്തെ ഹ്ര​സ്വ​മാ​യ ഭ​ര​ണ​കാ​ലം കൊ​ണ്ട് ഉ​ത്ത​രേ​ന്ത്യ​യി​ലാ​ക​മാ​നം അ​ദ്ദേ​ഹം മു​ന്നേ​റ്റം ന​ട​ത്തി. ബാ​ബ​ർ ​കൈ​വ​രി​ച്ച വി​ജ​യം പി​ന്നീ​ടു​ള്ള 200 വ​ർ​ഷം നീ​ണ്ട രാ​ഷ്ട്രീ​യ സ്ഥി​ര​ത​യി​ലേ​ക്ക് ന​യി​ച്ചു. ‘ശി​പാ​യി ല​ഹ​ള’ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന 1857ലെ ​ഒ​ന്നാം സ്വാ​ത​ന്ത്ര്യ​പ്പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ പ്ര​തീ​കാ​ത്മ​ക നേ​താ​വാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​സാ​ന മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി ബ​ഹ​ദൂ​ർ ഷാ ​സ​ഫ​ർ. ബ​ഹ​ർ​ദൂ​ർ ഷാ​യെ പ്ര​തീ​കാ​ത്മ​ക നേ​താ​വ് എ​ന്നു​പ​റ​യു​മ്പോ​ൾ​പോ​ലും അ​തി​ലും ഒ​രു സ​ന്ദേ​ശ​മ​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു​ണ്ട്- സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​രാ​യ ഇ​ന്ത്യ​ക്കാ​ർ മു​ഗ​ള​രെ ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളാ​യി ക​ണ്ടി​രു​ന്നു എ​ന്ന വ്യ​ക്ത​മാ​യ സ​ന്ദേ​ശം.

1707ൽ ​ഔ​റം​ഗ​സീ​ബ് മ​ര​ണ​പ്പെ​ട്ട ശേ​ഷം, അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ പി​ൻ​ഗാ​മി​ക​ൾ അ​ത്ര വ​ലി​യൊ​രു സാ​മ്രാ​ജ്യം ഭ​രി​ക്കാ​ൻ കെ​ൽ​പി​ല്ലാ​ത്ത​വ​രാ​ണെ​ന്ന് തെ​ളി​യി​ച്ചു. 1857ലെ ​വി​പ്ല​വ​ത്തി​ന് പി​ന്നാ​ലെ ബ​ഹ​ദൂ​ർ ഷാ ​സ​ഫ​റി​നെ റം​ഗൂ​ണി​ലേ​ക്ക് നാ​ടു​ക​ട​ത്തി​യ​തോ​ടെ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന് സ​മ്പൂ​ർ​ണ​മാ​യി തി​ര​ശ്ശീ​ല വീ​ണു.

തി​മൂ​റി​ന്റെ​യും ചെ​ങ്കി​സ്ഖാ​ന്റെ​യും പി​ന്മു​റ​ക്കാ​ര​നാ​യ, തു​ർ​ക്കി, പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ൽ അ​വ​ഗാ​ഹ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ബാ​ബ​ർ, താ​ൻ ക​ട​ന്നു​പോ​കു​ന്ന പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഭൂ​പ്ര​കൃ​തി​യും പ്ര​ത്യേ​ക​ത​ക​ളും ക​ണ്ടു​മു​ട്ടു​ന്ന ക​ലാ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ക​രു​ടെ വ്യു​ൽ​പ​ത്തി​ക​ളും രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​വെ​ക്കു​ന്ന ശീ​ല​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം സ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യ ബാ​ബ​ർ​നാ​മ ര​ചി​ച്ച​ത്, തു​ർ​ക്കി ഭാ​ഷ​യി​ൽ എ​ഴു​തി​യ പു​സ്ത​കം പി​ന്നീ​ട് പേ​ർ​ഷ്യ​നി​ലേ​ക്ക് വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ട്ടു. ബാ​ബ​ർ​നാ​മ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, രാ​മാ​യ​ണം, മ​ഹാ​ഭാ​ര​തം, ഉ​പ​നി​ഷ​ത്തു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യു​ടെ മൊ​ഴി​മാ​റ്റ​വും മു​ഗ​ൾ കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ ന​ട​ന്നു. ‘‘രാ​മാ​യ​ണം, മ​ഹാ​ഭാ​ര​തം തു​ട​ങ്ങി​യ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ൾ സം​സ്‌​കൃ​ത​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് ആ​ദ്യ​മാ​യി വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത് മു​ഗ​ള​രു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലാ​ണ്. ദാ​രാ ഷി​ക്കോ 25 ഉ​പ​നി​ഷ​ത്തു​ക​ളും യോ​ഗാ​വ​സി​ഷ്ഠ​വും പേ​ർ​ഷ്യ​നി​ലേ​ക്ക് വി​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​യ്തു’’ -റി​സാ​വി പ​റ​യു​ന്നു.

കാ​ല​ത്തി​നു മു​മ്പേ ജീ​വി​ച്ച ​പ്ര​തി​ഭ​യാ​യി​രു​ന്നു ഷാ​ജ​ഹാ​ന്റെ മൂ​ത്ത മ​ക​നാ​യ ദാ​രാ ഷി​ക്കോ. ഹി​ന്ദു ത​ത്വ​ചി​ന്ത​ക​രും ക്രൈ​സ്ത​വ പു​രോ​ഹി​ത​രു​മാ​യി അ​ടു​ത്ത് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച സു​ന്നി മു​സ്‍ലി​മാ​യ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ സൂ​ഫി​ക​ളു​ടെ അ​ദ്വൈ​ത​ചി​ന്ത​ക​ൾ ആ​ഴ​ത്തി​ൽ സ്വാ​ധീ​നി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന് ച​രി​ത്ര​കാ​ര​ൻ വി​ൻ​സെ​ന്റ് സ്മി​ത്ത് ഓ​ക്സ്ഫ​ഡ് ഹി​സ്റ്റ​റി ഓ​ഫ് ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ പ്ര​തി​പാ​ദി​ക്കു​ന്നു.

ബ്രാ​ഹ്മ​ണ-​ക്രൈ​സ്ത​വ-​ജൈ​ന-​ബൗ​ദ്ധ-​ഇ​സ്‍ലാ​മി​ക പ​ണ്ഡി​ത​ർ ത​മ്മി​ൽ പ​ണ്ഡി​തോ​ചി​ത സം​വാ​ദ​ങ്ങ​ൾ ഒ​രു​ക്കാ​ൻ ഇ​ബാ​ദ​ത്ത് ഖാ​ന നി​ർ​മി​ച്ച ജ​ലാ​ലു​ദ്ദീ​ൻ അ​ക്ബ​ർ എ​ന്ന അ​ക്ബ​ർ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി വി​ട്ടേ​ച്ചു​പോ​യ​തി​ൽ നി​ന്നാ​ണ് ഷി​ക്കോ ഇ​തെ​ല്ലാം ആ​ർ​ജി​ച്ച​ത്. ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​യു​ടെ മ​തം സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ പൊ​തു​മ​ത​മാ​യി വി​ല​യി​രു​ത്തു​ന്ന കാ​ല​ത്തി​ൽ​നി​ന്നൊ​രു മാ​റി​ന​ട​ത്ത​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. അ​ക്ബ​റു​ടെ​യും ജ​ഹാം​ഗീ​റി​ന്റെ​യും കാ​ല​ത്തെ ദാ​ർ​ശ​നി​ക ച​ർ​ച്ച​ക​ൾ സാ​ധാ​ര​ണ​ക്കാ​ർ​ക്കി​ട​യി​ലെ ഇ​ട​ക​ല​ര​ലി​ന് വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി. മു​ഗ​ൾ ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ വ​ലി​യ അ​ടു​പ്പ​ത്തോ​ടെ ഒ​രേ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഒ​ന്നി​ച്ചൊ​രു​മി​ച്ചാ​ണ് ഹി​ന്ദു​ക്ക​ളും മു​സ്‍ലിം​ക​ളും ജീ​വി​ച്ചു​പോ​ന്ന​ത്. അ​വ​രു​ടെ പ​ര​സ്പ​രാ​ദ​രം ആ​രാ​ധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ലു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. മു​ഗ​ൾ ച​ക്ര​വ​ർ​ത്തി​മാ​രാ​ണ് പ​ല​പ്പോ​ഴും ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി ഭൂ​മി അ​നു​വ​ദി​ച്ച​ത്; ക്ഷേ​ത്രം പൊ​ളി​യ​ൻ എ​ന്ന് ചീ​ത്ത​പ്പേ​ര് ചാ​ർ​ത്ത​പ്പെ​ട്ട ഔ​റം​ഗ​സീ​ബ് പോ​ലും ക്ഷേ​ത്ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കാ​യി ധ​ന​സ​ഹാ​യം ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്നു.

അ​ക്ബ​റി​ന്റെ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്തി​ന്റെ അ​വ​സാ​ന​ത്തോ​ടെ, മു​ഗ​ൾ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ ജ​ന​സം​ഖ്യ യൂ​റോ​പ്പി​നേ​ക്കാ​ൾ ഏ​റെ​യാ​യി, മു​ഗ​ള​രു​ടെ സ​മ്പ​ത്ത് സ​മാ​ന​ത​ക​ളി​ല്ലാ​ത്ത​താ​യി​രു​ന്നു.

“ഇ​ന്ന് അ​ഖ​ണ്ഡ​ഭാ​ര​ത​ത്തെ​ക്കു​റി​ച്ച് പ​റ​യാ​റു​ണ്ട്. ആ​ധു​നി​ക അ​ഫ്ഗാ​നി​സ്താ​ന്റെ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ, പാ​കി​സ്താ​ൻ, ബം​ഗ്ലാ​ദേ​ശ്, മ്യാ​ന്മ​റി​ന്റെ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ, സി​ന്ധ് മു​ത​ൽ ക​ന്യാ​കു​മാ​രി വ​രെ​യു​ള്ള ഭൂ​പ്ര​ദേ​ശം, ഔ​റം​ഗ​സീ​ബി​ന്റെ കാ​ല​ത്ത് അ​സ​മി​ന്റെ ചി​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ൾ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​വും വ​ർ​ഷ​ങ്ങ​ളോ​ളം നി​യ​ന്ത്രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത് മു​ഗ​ള​ന്മാ​രു​ടെ കീ​ഴി​ൽ; അ​തൊ​രു യാ​ഥാ​ർ​ഥ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അ​ശോ​ക​നു​ശേ​ഷം ബാ​ൽ​ഖി​ലും ബ​ദ​ക്ഷ​നി​ലും എ​ത്തി​യ ആ​ദ്യ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​യാ​ണ് ഷാ​ജ​ഹാ​ൻ. ലോ​ക​ത്ത് ഇ​ത്ര​യേ​റെ ശ​ക്ത​മാ​യ ഒ​രു സാ​മ്രാ​ജ്യം വേ​റെ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല’’ -റെ​സാ​വി പ​റ​യു​ന്നു.

മു​ഗ​ള​ർ ആ​ർ​ജി​ച്ച അ​തി​സ​മ്പ​ത്തി​ന് അ​വ​ർ ര​ജ​പു​ത്ര​രോ​ടും ക​ട​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​ക്ബ​റി​ന്റെ കാ​ലം മു​ത​ൽ ര​ജ​പു​ത്ര​രു​മാ​യി അ​ധി​കാ​രം പ​ങ്കു​വെ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. അ​വ​ർ ഹ​ൽ​ദി​ഘ​ട്ടി യു​ദ്ധ​ത്തി​ൽ റാ​ണാ പ്ര​താ​പി​നെ പ​രാ​ജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി, വി​വാ​ഹ ബ​ന്ധ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്തി​ന്റെ സ​ഹ​കാ​രി​ക​ളു​മാ​യി. ജ​ഹാം​ഗീ​റി​നു​ശേ​ഷ​മു​ള്ള മി​ക്ക മു​ഗ​ൾ ഭ​ര​ണാ​ധി​കാ​രി​ക​ളും ര​ജ​പു​ത്ര സ്ത്രീ​ക​ൾ​ക്ക് ജ​നി​ച്ച​വ​രാ​ണ്. ത​ൽ​ഫ​ല​മാ​യി, കു​ടും​ബ​ത്തി​നു​ള്ളി​ൽ, പ​ല​പ്പോ​ഴും ഹൈ​ന്ദ​വി​യാ​യി​രു​ന്നു ആ​ശ​യ​വി​നി​മ​യ ഭാ​ഷ. ഔ​റം​ഗ​സീ​ബ് ആ​ക​സ്മി​ക​മാ​യി, ഹി​ന്ദി​യി​ൽ സം​സാ​രി​ക്കു​ക​യും ബ്ര​ജ് ഭാ​ഷ​യി​ൽ എ​ഴു​തു​ക​യും ചെ​യ്തു.

ഇ​ന്ന് ഒ​രു മു​സ്‍ലിം നാ​മ​ധാ​രി​യാ​യ താ​രം ഹി​ന്ദു ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ത്തെ അ​വ​ത​രി​പ്പി​ച്ചാ​ൽ അ​തു​പോ​ലും വ​ലി​യ ഒ​ച്ച​പ്പാ​ടും ച​ർ​ച്ച​യു​മാ​ണ്. മു​ഗ​ള​കാ​ല​ത്ത് കൃ​ഷ്ണ​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ഹി​ന്ദി​യി​ൽ എ​ഴു​തി​യ​ത് റ​സ്ഖാ​ൻ ആ​യി​രു​ന്നു. പേ​ർ​ഷ്യ​ൻ ഭാ​ഷ​യി​ൽ എ​ഴു​തി​യ​ത് ബാ​ൽ​കൃ​ഷ്ണ ബ്രാ​ഹ്മ​നും. അ​ത് സ​മ​ന്വ​യ​ങ്ങ​ളു​ടെ കാ​ല​മാ​യി​രു​ന്നു.

(ദ ​ഹി​ന്ദു അ​സോ​സി​യേ​റ്റ് എ​ഡി​റ്റ​റും നി​ര​വ​ധി ​ശ്ര​ദ്ധേ​യ ഗ്ര​ന്ഥ​ങ്ങ​ളു​ടെ ര​ച​യി​താ​വു​മാ​ണ് ലേ​ഖ​ക​ൻ) zia.salam@thehindu.co.in