മണിപ്പൂരിനുമുണ്ടായിരുന്നു മൈത്രിയുടെ കാലം

അ​ശാ​ന്തി കെ​ട്ട​ട​ങ്ങാ​ത്ത മ​ണി​പ്പൂ​ർ ഒ​രു​കാ​ല​ത്ത്​ ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഏ​ക​ത​യു​ടെ​യും സ്വാ​ത​​ന്ത്ര്യ​മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​​ന്റെ​യും പ്ര​ഭ​വ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. നേ​താ​ജി സു​ഭാ​ഷ്​ ച​ന്ദ്ര​ബോ​സി​​ന്റെ ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ ആ​ർ​മി​ക്കു​വേ​ണ്ടി ജീ​വ​നും ജീ​വി​ത​വും സ​മ​ർ​പ്പി​ച്ച ധീ​ര​ജ​ന​ത​യു​ടെ നാ​ടാ​യി​രു​ന്നു. അ​തേ​ക്കു​റി​ച്ച്​ എ​ഴു​തു​ന്നു നേ​താ​ജി​യു​ടെ ചെ​റു​മ​ക​നും രാ​ഷ്​​ട്ര​മീ​മാം​സാ ശാ​സ്​​ത്ര​ജ്​​ഞ​നു​മാ​യ സു​മ​ൻ​ത്ര ബോ​സ്

1944 മാ​ർ​ച്ച് 18നാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഇ​ന്ത്യ​ൻ നാ​ഷ​ന​ൽ ആ​ർ​മി​യു​ടെ ഒ​ന്നാം ഡി​വി​ഷ​ൻ ബ​ർ​മ​യി​ൽ​നി​ന്ന് ത​മു-​മോ​റെ അ​തി​ർ​ത്തി​യി​ലൂ​ടെ മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ന്നു. തു​ട​ർ​ന്നു​ള്ള നാ​ലു​മാ​സ​ത്തേ​ക്ക്, ജൂ​ലൈ പ​കു​തി വ​രെ, ഏ​താ​ണ്ട് 10,000-12,000 ച​തു​ര​ശ്ര കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ വി​സ്തൃ​തി​യു​ള്ള മ​ണി​പ്പൂ​രി​​ന്റെ തെ​ക്ക​ൻ പാ​തി 1943 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 21ന് ​സിം​ഗ​പ്പൂ​രി​ൽ വെ​ച്ച്​ സു​ഭാ​ഷ് ച​ന്ദ്ര​ബോ​സ് പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച ‘സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ’​യു​ടെ (അ​ർ​സി ഹു​കു​മ​ത്ത്-​ഇ ആ​സാ​ദ് ഹി​ന്ദ്) അ​ധി​കാ​ര പ​രി​ധി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

കേ​ണ​ൽ ഇ​നാ​യ​ത് ജാ​ൻ കി​യാ​നി​യു​ടെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഒ​ന്നാം ഡി​വി​ഷ​നി​ലെ ഗാ​ന്ധി ബ്രി​ഗേ​ഡ് ഇം​ഫാ​ൽ താ​ഴ്‌​വ​ര​യു​ടെ കി​ഴ​ക്കു​ള്ള പാ​ലേ​ൽ, തെ​ങ്‌​നൗ​പാ​ൽ കു​ന്നു​ക​ളി​ൽ വീ​റോ​ടെ പോ​രാ​ടി. ഉ​ഖ്രു​ൽ ജി​ല്ല​യി​ൽ, ഇം​ഫാ​ലി​ന്റെ വ​ട​ക്ക്, ഷാ​ന​വാ​സ് ഖാ​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലു​ള്ള സു​ഭാ​ഷ് ബ്രി​ഗേ​ഡ് ഇം​ഫാ​ൽ-​കൊ​ഹി​മ പാ​ത പ​ണി​തു.

കേ​ണ​ൽ ഷൗ​ക്ക​ത്ത് മാ​ലി​ക്കി​ന്റെ നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ൽ ഐ.​എ​ൻ.​എ​യു​ടെ ബ​ഹാ​ദൂ​ർ ഗ്രൂ​പ്പി​ന്റെ ഒ​രു സം​ഘം, ഇം​ഫാ​ലി​ൽ നി​ന്ന് 40 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ തെ​ക്ക് താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ മൊ​യ്‌​റാം​ഗ് പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ൽ ക്യാ​മ്പ് ചെ​യ്ത്​ പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചു. ബ​ർ​മ അ​തി​ർ​ത്തി​യോ​ട് ചേ​ർ​ന്നു​ള്ള പ​ർ​വ​ത​ഗ്രാ​മ​മാ​യ ച​മോ​ലി​ൽ താ​വ​ള​മ​ടി​ച്ച ഒ​ന്നാം ഡി​വി​ഷ​ൻ ക​മാ​ൻ​ഡ​ർ മു​ഹ​മ്മ​ദ് സ​മാ​ൻ കി​യാ​നി​ക്കാ​യി​രു​ന്നു മ​ണി​പ്പൂ​ർ മു​ന്നേ​റ്റ​ത്തി​​ന്റെ മേ​ൽ​നോ​ട്ടം.

ഈ ​സൈ​നി​ക ച​രി​ത്രം ഏ​റ​ക്കു​റെ അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​താ​ണ് . എ​ന്നാ​ൽ, പ​ര​ക്കെ അ​റി​യ​പ്പെ​ടാ​ത്ത കാ​ര്യ​മെ​ന്തെ​ന്നാ​ൽ മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ വ്യ​ത്യ​സ്ത സ​മൂ​ഹ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഐ.​എ​ൻ.​എ​യു​ടെ ല​ക്ഷ്യ​ത്തി​നു​പി​ന്നി​ൽ അ​ണി​നി​ര​ക്കു​ക​യും പി​ന്തു​ണ​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്​​തു​വെ​ന്ന്​ മാ​ത്ര​മ​ല്ല, സ​ജീ​വ പ​ങ്കാ​ളി​ത്തം വ​ഹി​ച്ചു എ​ന്ന​താ​ണ്.

ച​രി​ത്ര​ത്തി​​ന്റെ വീ​ണ്ടെ​ടു​പ്പ്​

1972 ഒ​ക്ടോ​ബ​റി​ൽ, എ​​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ളാ​യ സി​സി​ർ കു​മാ​ർ ബോ​സും കൃ​ഷ്ണ ബോ​സും മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലാ​ക​മാ​നം പ​ര്യ​ട​നം ന​ട​ത്തി പ്ര​ക്ഷു​ബ്ധ​മാ​യ ആ ​പോ​രാ​ട്ട കാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ന്റെ ദൃ​ക്‌​സാ​ക്ഷി വി​വ​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ ശേ​ഖ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു. അ​തേ​ക്കു​റി​ച്ച്​ അ​മ്മ ബം​ഗാ​ളി ഭാ​ഷ​യി​ൽ വി​സ്തൃ​ത​മാ​യി എ​ഴു​തു​ക​യും ചെ​യ്​​തു.The Battlefields of Manipur(മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ പോ​ർ​നി​ല​ങ്ങ​ൾ) എ​ന്നാ​ണ്​ ഈ ​അ​ധ്യാ​യ​ത്തി​ന്​ ഇം​ഗ്ലീ​ഷ്​ പ​രി​ഭാ​ഷ​യി​ൽ ന​ൽ​കി​യ ത​ല​ക്കെ​ട്ട്.

കൃ​ഷ്​​ണ ബോ​സ്​ എ​ഴു​തു​ന്നു- ‘‘1944 ഏ​പ്രി​ൽ 14ന്​ ​ബ​ഹാ​ദൂ​ർ ഗ്രൂ​പ്പി​ലെ പ​ട്ടാ​ള​ക്കാ​രും നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന്​ സി​വി​ലി​യ​ന്മാ​രും ​മ​ണി​പ്പൂ​രി രാ​ജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ആ​ദ്യ​കാ​ല ആ​സ്​​ഥാ​ന​മാ​യി​രു​ന്ന, ലോ​ക്​​ടാ​ക്​ ത​ടാ​ക​ക്ക​ര​യി​ലു​ള്ള മൊ​യ്​​റാ​ങ്ങി​ൽ ഒ​ത്തു​കൂ​ടി. മ​ണി​പ്പൂ​രി മെ​യ്​​തേ​യി​ക​ളു​ടെ പു​തു​വ​ർ​ഷ ദി​ന​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ന്ന്. ന​ടു​വി​ൽ ച​ർ​ക്ക മു​ദ്ര പ​തി​പ്പി​ച്ച മൂ​വ​ർ​ണ​ക്കൊ​ടി ഉ​യ​ർ​ത്തി​യ ശേ​ഷം ഷൗ​ക്ക​ത്​ മാ​ലി​ക്ക്​ ആ​വേ​ശോ​ജ്ജ്വ​ല​മാ​യ പ്ര​സം​ഗം ന​ട​ത്തി.

അ​വി​ടെ നി​ന്ന്​ പി​ൻ​വാ​ങ്ങു​വോ​ളം ബ​ഹാ​ദൂ​ർ സേ​ന അ​തി​ജീ​വി​ച്ച​ത്​ പ്ര​ദേ​ശ​വാ​സി​ക​ൾ ന​ൽ​കി​യ അ​രി​യും പ​ച്ച​ക്ക​റി​യും ത​ടാ​ക​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള മീ​നും ക​ഴി​ച്ചാ​ണ്​’’. ഷൗ​ക​ത്ത്​ മാ​ലി​ക്ക്​ ഹി​ന്ദു​സ്​​ഥാ​നി ഭാ​ഷ​യി​ൽ ന​ട​ത്തി​യ പ്ര​സം​ഗം പ്ര​ദേ​ശ​വാ​സി​ക​ൾ​ക്ക്​ മ​ന​സ്സി​ലാ​കും വി​ധം മൊ​ഴി​മാ​റ്റം ചെ​യ്​​ത എം. ​കൊ​യ്​​റാ​ങ്​ സി​ങ്​ എ​ന്ന​യാ​ളാ​ണ്​ എ​​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ 1972ൽ ​മ​ണി​പ്പൂ​ർ സ​ന്ദ​ർ​ശി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ആ​തി​ഥേ​യ​ത്വം വ​ഹി​ച്ച​ത്. മൊ​യ്​​റാ​ങ്​ കൊ​യ്​ രാ​ങ്​ എ​ന്ന്​ പ​ര​ക്കെ അ​റി​യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന എം. ​കൊ​യ്​​റാ​ങ്​ സി​ങ്​ അ​റു​പ​തു​ക​ളി​ൽ മ​ണി​പ്പൂ​രി​​ന്റെ തെ​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ആ​ദ്യ മു​ഖ്യ​മ​ന്ത്രി​യാ​യി.

സം​സ്ഥാ​ന വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സ മ​ന്ത്രി​യും മൊ​യ്​​റാ​ങ്ങി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള എം.​എ​ൽ.​എ​യു​മാ​യി​രു​ന്ന എ​ച്ച്. നി​ലാ​മ​ണി സി​ങ്ങും 1972ൽ ​എ​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ​ക്ക്​ ആ​തി​ഥ്യ​മ​രു​ളി​യി​രു​ന്നു. 1944ൽ, ​ക​മാ​ൻ​ഡ് സെ​ന്റ​ർ സ്ഥാ​പി​ക്കാ​നാ​യി ഷൗ​ക​ത്ത് മാ​ലി​ക്കി​ന് സ്വ​ന്തം വീ​ടു​ത​ന്നെ വി​ട്ടു​കൊ​ടു​ത്ത​വ​രാ​ണ്​ നി​ലാ​മ​ണി സി​ങ്ങി​ന്റെ കു​ടും​ബം. തോ​ക്കി​ൻ​പാ​ടു​ക​ൾ ഇ​പ്പോ​ഴും ആ ​കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ൽ കാ​ണാ​നാ​വും.

1944 ജൂ​ലൈ​യി​ൽ ഐ.​എ​ൻ.​എ ബ​ർ​മ​യി​ലേ​ക്ക് പി​ൻ​വാ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ, 17 മ​ണി​പ്പൂ​രി യു​വാ​ക്ക​ൾ സം​ഘ​ത്തി​നൊ​പ്പം ചേ​ർ​ന്നു. കൊ​യ്​​റാ​ങ്​ സി​ങ്, നി​ലാ​മ​ണി സി​ങ് എ​ന്നി​വ​രു​ൾ​പ്പെ​ടെ മൊ​യ്റാ​ങ്ങി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള നാ​ലു​പേ​രും മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​ധീ​ന മേ​ഖ​ല​ക​ളി​ൽ നി​ന്ന് ര​ഹ​സ്യ​മാ​യി എ​ത്തി​യ 13പേ​രും. ഇ​വ​രെ​ല്ലാം നി​ഖി​ൽ മ​ണി​പ്പൂ​രി മ​ഹാ​സ​ഭ എ​ന്ന സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ വി​രു​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ അം​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. കെ​യ്​​നാ ദേ​വി, ര​ന്തോ​നി​ദേ​വി എ​ന്നീ വ​നി​ത​ക​ളും ഇ​ക്കൂ​ട്ട​ത്തി​ൽ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

കാ​ടു​ക​ളും ന​ദി​ക​ളും കു​ന്നി​ൻ ച​രി​വു​ക​ളും താ​ണ്ടി ര​ണ്ടു​മാ​സം കൊ​ണ്ടാ​ണ്​ അ​വ​ർ റം​ഗൂ​ണി​ൽ എ​ത്തി​ച്ചേ​ർ​ന്ന​ത്. നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യ വ്യോ​മാ​ക്ര​മ​ണം ന​ട​ക്കു​ന്ന പ​ക​ൽ സ​മ​യ​ത്ത് സ​ഞ്ചാ​രം അ​പാ​യ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ൽ രാ​ത്രി​കാ​ല​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണ്​ അ​വ​ർ ന​ട​ന്നു​നീ​ങ്ങി​യ​ത്. റം​ഗൂ​ണി​ലെ​ത്തി​യ സം​ഘം നേ​താ​ജി​യെ ക​ണ്ടു. നി​ലാ​മ​ണി സി​ങ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് 3,000 രൂ​പ കൈ​മാ​റി. നേ​താ​ജി​യെ കാ​ണാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചാ​ൽ ന​ൽ​ക​ണ​മെ​ന്ന്​ പ​റ​ഞ്ഞ്​ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​​ന്റെ പി​താ​വ്​ ഏ​ൽ​പി​ച്ച ജീ​വി​ത സ​മ്പാ​ദ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്.

1945 മേ​യ്​ മാ​സം ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ റം​ഗൂ​ൺ തി​രി​ച്ചു​പി​ടി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഈ 17 ​ദേ​ശാ​ഭി​മാ​നി​ക​ളെ​യും അ​റ​സ്​​റ്റു ചെ​യ്​​ത്​ റം​ഗൂ​ൺ സെ​ൻ​ട്ര​ൽ ജ​യി​ലി​ല​ട​ച്ചു. ഏ​ഴു​മാ​സ​ത്തി​നു​ ശേ​ഷം അ​വ​രെ ത​ട​വു​കാ​രാ​യി ക​ൽ​ക്ക​ത്ത​ക്ക്​ കൊ​ണ്ടു​വ​ന്നു.1946 മേ​യ്​ മാ​സം വി​ട്ട​യ​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോ​ൾ മ​ണി​പ്പൂ​രി​​ന്റെ മ​ണ്ണി​ൽ വീ​രോ​ചി​ത​മാ​യ ഐ​തി​ഹാ​സി​ക സ്വീ​ക​ര​ണ​മാ​ണ്​ അ​വ​ർ​ക്കാ​യി സം​ഘ​ടി​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്.

ഒ​രു​മ​യു​ടെ, സ്വ​രു​മ​യു​ടെ പൈ​തൃ​കം

മെ​യ്​​തേ​യി​ക​ൾ മു​ഖ്യ​മാ​യും വൈ​ഷ്ണ​വ​രാ​ണ്. എ​ന്നാ​ൽ, ഇം​ഫാ​ൽ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ൽ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന പം​ഗ​ൽ​സ് എ​ന്ന​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന മെ​യ്തേ​യി സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന മു​സ്‌​ലിം​ക​ൾ സം​സ്ഥാ​ന ജ​ന​സം​ഖ്യ​യു​ടെ ഏ​ക​ദേ​ശം 10 ശ​ത​മാ​നം വ​രും.

1972ൽ ​ഈ സ​മു​ദാ​യ​ത്തി​ൽ നി​ന്നു​ള്ള ഐ.​എ​ൻ.​എ സൈ​നി​ക​ൻ നാ​ക്കി മു​ഹ​മ്മ​ദി​നെ എ​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ ക​ണ്ടി​രു​ന്നു. ബ്രി​ട്ടീ​ഷ്-​ഇ​ന്ത്യ​ൻ സൈ​ന്യ​ത്തി​ൽ ശി​പാ​യി ആ​യി​രു​ന്ന അ​ദ്ദേ​ഹം 1942 ഫെ​ബ്രു​വ​രി​യി​ൽ സിം​ഗ​പ്പൂ​രി​ൽ ന​ട​ന്ന കൂ​ട്ട കീ​ഴ​ട​ങ്ങ​ലി​ന് ശേ​ഷ​മാ​ണ്​ ആ​സാ​ദ് ഹി​ന്ദ് ഫൗ​ജി​ൽ ചേ​ർ​ന്ന​ത്. ഏ​ഷ്യ​യി​ലെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ്​ സാ​മ്രാ​ജ്യ​ത്വ​ത്തി​നു​വേ​ണ്ടി യു​ദ്ധം ചെ​യ്യാ​നാ​ണ്​ നാ​കി മു​ഹ​മ്മ​ദ്​ വീ​ടു​വി​ട്ടി​റ​ങ്ങി​യ​ത്. എ​ന്നാ​ൽ, നാ​ട്ടി​ലേ​ക്ക്​ പി​ന്നീ​ട്​ മ​ട​ങ്ങി​യെ​ത്തി​യ​ത്​ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ മോ​ച​ന​ത്തി​നാ​യി പൊ​രു​തു​ന്ന ബ​ഹാ​ദൂ​ർ ഗ്രൂ​പ്പി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യാ​ണ്.

ബ​ഹാ​ദൂ​ർ സം​ഘം ബ​ർ​മ​യി​ൽ നി​ന്ന് ടി​ഡിം റോ​ഡി​ലൂ​ടെ മൊ​യ്‌​റാ​ങ്ങി​ലേ​ക്ക്​ നീ​ങ്ങ​വേ നാ​ട്ടു​കാ​രോ​ട് സം​സാ​രി​ക്കാ​നും അ​വ​രു​ടെ പി​ന്തു​ണ തേ​ടാ​നും ഷൗ​ക​ത്ത് മാ​ലി​ക് ആ​ദ്യം അ​യ​ച്ച​ത്​ നാ​ക്കി മു​ഹ​മ്മ​ദി​നെ​യാ​ണ്. തു​ട​ർ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം മൊ​യ്റാ​ങ്ങി​ലെ താ​വ​ള​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന്, ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​ധീ​ന പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​രീ​ക്ഷ​ണ​വും ര​ഹ​സ്യ ശേ​ഖ​ര​ണ​വും ന​ട​ത്തി. ഒ​ടു​വി​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പി​ടി​കൂ​ടി​യ ​ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ ഡ​ൽ​ഹി​യി​ലെ ചെ​ങ്കോ​ട്ട​യി​ൽ കൊ​ണ്ടു​പോ​യി ക്രൂ​ര​മാ​യ ചോ​ദ്യം ചെ​യ്യ​ലി​ന്​ വി​ധേ​യ​നാ​ക്കി. ശേ​ഷം പ​ഞ്ചാ​ബി​ലെ മു​ൾ​താ​ൻ ജ​യി​ലി​ലേ​ക്ക് മാ​റ്റി.

നേ​താ​ജി​യു​ടെ സ​ന്ദ​ർ​ശ​നം

ഇ​ന്ത്യ​ൻ മ​ണ്ണി​ൽ​നി​ന്ന് ഐ.​എ​ൻ.​എ​യു​ടെ പി​ൻ​വാ​ങ്ങ​ൽ ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​തി​ന് തൊ​ട്ടു​മു​മ്പ് നേ​താ​ജി മ​ണി​പ്പൂ​രി​ൽ ഹ്ര​സ്വ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ന​ത്തി​നാ​യി വ​ന്നി​രു​ന്നു​വെ​ന്ന്​ നി​ലാ​മ​ണി​യി​ൽ നി​ന്നും കൊ​യ്റാ​ങ് സി​ങ്ങി​ൽ നി​ന്നും കേ​ട്ട വ​ർ​ത്ത​മാ​നം എ​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ളെ ആ​ശ്ച​ര്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. നേ​താ​ജി ഇം​ഫാ​ൽ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ൽ വ​ന്നി​ല്ല, തെ​ക്ക​ൻ മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ ചു​രാ​ച​ന്ദ്പൂ​ർ എ​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്താ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം എ​ത്തി​യ​തെ​ന്ന്​ അ​വ​ർ പ​റ​ഞ്ഞു.

ചു​രാ​ച​ന്ദ്പൂ​രി​ൽ ചെ​ന്ന്​ അ​ന്വേ​ഷി​ച്ച​പ്പോ​ൾ കൃ​ഷ്ണ​യെ​യും സി​സി​ർ ബോ​സി​നെ​യും ആ​ളു​ക​ൾ പ​ട്ട​ണ​ത്തി​ൽ​നി​ന്ന് നാ​ല് മൈ​ൽ കി​ഴ​ക്കു​ള്ള സൈ​ക്കോ​ട്ട് എ​ന്ന ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലേ​ക്ക് അ​യ​ച്ചു. അ​വി​ട​ത്തെ പ​ഴ​യ രാ​ജാ​വ്​ ജീ​വി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടെ​ന്നും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്​ എ​ല്ലാം അ​റി​യാ​മെ​ന്നും പ​റ​ഞ്ഞു.

രാ​ജാ​വി​​ന്റെ കോ​ട്ട​യോ കൊ​ട്ടാ​ര​മോ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ച്ചു​പോ​യ അ​വ​ർ ഒ​ടു​വി​ൽ എ​ത്തി​പ്പെ​ട്ട​ത്​ ഒ​രു ജീ​ർ​ണി​ച്ച കു​ടി​ലി​ലാ​ണ്. അ​വി​ടെ​യാ​യി​രു​ന്നു രാ​ജാ​വി​​ന്റെ താ​മ​സം. കു​ക്കി ജ​ന​ത ത​ങ്ങ​ളു​ടെ പ​ര​മ്പ​രാ​ഗ​ത നാ​ട്ടു​മു​ഖ്യ​നെ രാ​ജാ​വ്​ എ​ന്നാ​ണ്​ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. 1972ൽ 75 ​വ​യ​സ്സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും കോ​ൾ​ബെ​ൽ എ​ന്ന രാ​ജാ​വ്​ ആ​രോ​ഗ്യ​വാ​നാ​യി​രു​ന്നു. പാ​ശ്ചാ​ത്യ ശൈ​ലി​യി​ലു​ള്ള വ​സ്ത്ര​മാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹം ധ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​ർ യൂ​റോ​പ്പി​ലെ യു​ദ്ധ​ക്ക​ള​ങ്ങ​ളി​ൽ കി​ട​ങ്ങ്​ കു​ഴി​ക്ക​ൽ പോ​ലു​ള്ള ജോ​ലി​ക​ൾ ചെ​യ്യു​ന്ന​തി​നാ​യി കൊ​ണ്ടു​പോ​യ നി​ര​വ​ധി കു​ക്കി യു​വാ​ക്ക​ളി​ൽ ഒ​രാ​ളാ​ണ്. ഒ​ന്നാം ലോ​ക​യു​ദ്ധ കാ​ല​ത്ത് കു​റ​ച്ചു​കാ​ലം അ​ദ്ദേ​ഹം ഫ്രാ​ൻ​സി​ലാ​യി​രു​ന്നു.

കോ​ൾ​ബെ​ൽ ആ ​തീ​യ​തി​പോ​ലും ഓ​ർ​ത്തു​പ​റ​ഞ്ഞു -1944 ജൂ​ലൈ ര​ണ്ടി​നാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഗ്രാ​മ​ത്തി​ന് മു​ക​ളി​ലെ കു​ന്നു​ക​ളി​ൽ ഒ​രു വ​ലി​യ ഐ.​എ​ൻ.​എ ക്യാ​മ്പ് ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. നേ​താ​ജി അ​വി​ടെ​യാ​ണ്​ വ​ന്ന​ത്. സ​ന്ധ്യ മ​യ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ അ​ദ്ദേ​ഹം ഗ്രാ​മ​ത്തി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങി. വി​ശ്ര​മി​ക്കാ​നാ​യി അ​ദ്ദേ​ഹം കോ​ൾ​ബെ​ലി​ന്റെ പൂ​ന്തോ​ട്ട​ത്തി​ലെ മ​ര​ച്ചു​വ​ട്ടി​ൽ ഇ​രു​ന്നു. അ​ന്നും ഗ്രാ​മ​വാ​സി​ക​ളാ​ൽ പ​രി​പാ​ലി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്ന ആ ​മ​രം കോ​ൾ​ബെ​ൽ ത​ന്റെ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ അ​ഭി​മാ​ന​പു​ര​സ്സ​രം കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. കോ​ൾ​ബെ​ലി​​ന്റെ ജീ​വി​ത​ത്തി​ലെ ഏ​റ്റ​വും അ​വി​സ്മ​ര​ണീ​യ സം​ഭ​വ​മാ​ണ്​ നേ​താ​ജി​യു​ടെ സ​ന്ദ​ർ​ശ​നം.

ഒ​രു അ​രു​വി​യി​ലേ​ക്ക് ച​രി​ഞ്ഞു​കി​ട​ന്ന തോ​ട്ട​ത്തി​ൽ നൂ​റു​ക​ണ​ക്കി​ന് ഐ.​എ​ൻ.​എ സൈ​നി​ക​ർ ഇ​രു​ന്നു. കാ​ക്കി യൂ​നി​ഫോ​മും സൈ​നി​ക ബൂ​ട്ടും ധ​രി​ച്ചെ​ത്തി​യ നേ​താ​ജി ഒ​രു ചെ​റി​യ പ്ര​സം​ഗം ന​ട​ത്തി. ഗ്രാ​മ​വാ​സി​ക​ൾ സൈ​നി​ക​ർ​ക്ക്​ ആ​വി​പ​റ​ക്കു​ന്ന ചാ​യ വി​ള​മ്പി.

ഒ​രു വ​ലി​യ ടം​ബ്ല​ർ നി​റ​യെ പാ​ൽ ന​ൽ​കി​യ കോ​ൾ​ബെ​ലി​നോ​ട്​ ത​നി​ക്കു മാ​ത്ര​മെ​ന്തേ ചാ​യ​ക്ക്​ പ​ക​രം പാ​ൽ ന​ൽ​കു​ന്ന​ത് എ​ന്ന് തി​ര​ക്കി നേ​താ​ജി. വി​ശി​ഷ്ടാ​തി​ഥി​ക​ൾ​ക്ക് പാ​ൽ വി​ള​മ്പു​ന്ന​ത് സാ​മൂ​ഹി​ക ആ​ചാ​ര​മാ​ണെ​ന്ന് കോ​ൾ​ബെ​ൽ വി​ശ​ദീ​ക​രി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ത​ന്റെ സൈ​നി​ക​ർ​ക്ക്​ ല​ഭി​ക്കു​ന്ന​ത്​ ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ താ​നും ക​ഴി​ക്കാ​റ്​ എ​ന്ന്​ പ​റ​ഞ്ഞെ​ങ്കി​ലും നേ​താ​ജി പാ​ൽ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു.

കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി ത​ന്റെ സൈ​നി​ക​ർ​ക്ക് അ​വ​ശ്യ ഭ​ക്ഷ്യ​വ​സ്തു​ക്ക​ൾ വി​ത​ര​ണം ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്​ പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ ഗ്രാ​മ​വാ​സി​ക​ളാ​ണെ​ന്ന കാ​ര്യം ത​നി​ക്ക​റി​യാ​മെ​ന്നു​പ​റ​ഞ്ഞ നേ​താ​ജി ഇ​ന്ത്യ​യെ സ്വ​ത​ന്ത്ര​മാ​ക്കാ​ൻ അ​വ​ർ ന​ൽ​കി​യ സ​ഹാ​യം മ​റ​ക്കി​ല്ലെ​ന്നും കൂ​ട്ടി​ച്ചേ​ർ​ത്തു. തു​ട​ർ​ന്ന് അ​ദ്ദേ​ഹം ഒ​രു ക​ട​ലാ​സി​ൽ ഒ​പ്പി​ട്ട് കോ​ൾ​ബെ​ലി​ന് ന​ൽ​കി, പ​ക്ഷേ സ്വ​സു​ര​ക്ഷ​യെ​ക്ക​രു​തി അ​ത് ബ്രി​ട്ടീ​ഷു​കാ​രു​ടെ കൈ​ക​ളി​ൽ എ​ത്തി​പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​യി ജാ​ഗ്ര​ത പാ​ലി​ക്ക​ണ​മെ​ന്ന മു​ന്ന​റി​യി​പ്പും ന​ൽ​കി.

നേ​താ​ജി​യു​ടെ കു​റി​മാ​ന​വും മ​റ്റു ചി​ല വ​സ്​​തു​ക്ക​ളും ഒ​രു പെ​ട്ടി​യി​ലാ​ക്കി കോ​ൾ​ബെ​ൽ മ​ണ്ണി​ന​ടി​യി​ൽ കു​ഴി​ച്ചി​ട്ടു. പ​ക്ഷേ, അ​വ വെ​ള്ളം ക​യ​റി ന​ശി​ച്ചു.

മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ മെ​യ്​​തേ​യി​ക​ൾ, പം​ഗ​ലു​ക​ൾ, കു​ക്കി​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​രെ​ല്ലാം ഐ.​എ​ൻ.​എ​യു​ടെ പോ​രാ​ട്ട​ത്തി​ന്​ സ​ർ​വാ​ത്മ​നാ പി​ന്തു​ണ ന​ൽ​കി. കൊ​ളോ​ണി​യ​ൽ ഭ​ര​ണ​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ള്ള അ​വ​രു​ടെ സ്വ​ന്തം അ​നു​ഭ​വ​ങ്ങ​ൾ ഈ ​സ​ഹ​ക​ര​ണ​ത്തി​നും ഐ​ക്യ​ദാ​ർ​ഢ്യ​ത്തി​നും വ​ഴി​യൊ​രു​ക്കി. 1891ലെ ​ആം​ഗ്ലോ-​മ​ണി​പ്പൂ​ർ യു​ദ്ധ​ത്തി​നൊ​ടു​വി​ൽ തി​കേ​ന്ദ്ര​ജി​ത് സി​ങ്​ രാ​ജ​കു​മാ​ര​നെ​യും അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്റെ ജ​ന​റ​ലി​നെ​യും ഇം​ഫാ​ലി​ൽ പ​ര​സ്യ​മാ​യി തൂ​ക്കി​ലേ​റ്റി​യ​ത് മെ​യ്​​തേ​യി​ക​ൾ മ​റ​ന്നി​രു​ന്നി​ല്ല.1917-1919 ആം​ഗ്ലോ-​കു​ക്കി യു​ദ്ധ​കാ​ല​ത്തെ ബ്രി​ട്ടീ​ഷ് അ​തി​ക്ര​മ​ങ്ങ​ൾ കു​ക്കി​ക​ൾ​ക്കും മ​റ​ക്കാ​നാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

നാ​ഗാ ജ​ന​ത​യു​ടെ പി​ന്തു​ണ​യും ഒ​ട്ടും കു​റ​വാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല. ഷാ​ന​വാ​സ് ഖാ​ന്റെ സു​ഭാ​ഷ് ബ്രി​ഗേ​ഡ് പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന ഉ​ഖ്രു​ൾ, മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ നാ​ഗാ ശ​ക്​​തി​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. നാ​ഗാ ദേ​ശീ​യ​ത​യു​ടെ തു​ട​ക്ക​ക്കാ​ര​നാ​യ അം​ഗ​മി സാ​പു ഫി​സോ, 1944ൽ ​ഐ.​എ​ൻ.​എ​യി​ൽ ചേ​രു​ക​യും ഇം​ഫാ​ൽ താ​ഴ്‌​വ​ര​യി​ലെ മെ​യ്തേ​യി യു​വാ​ക്ക​ളെ​പ്പോ​ലെ നാ​ഗാ സ​ഖാ​ക്ക​ളോ​ടൊ​പ്പം റം​ഗൂ​ണി​ലേ​ക്ക് പി​ൻ​വാ​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്തു. ദുഃ​ഖ​ക​ര​മെ​ന്നു പ​റ​യ​ട്ടെ, ഐ​ക്യ​ത്തി​ന്റെ​യും സൗ​ഹാ​ർ​ദ​ത്തി​ന്റെ​യും ഈ ​പൈ​തൃ​കം സ്വ​ത​ന്ത്ര ഇ​ന്ത്യ​യി​ൽ കൈ​മോ​ശം വ​ന്നു​പോ​യി. പ​ക​രം, മ​ണി​പ്പൂ​ർ ഉ​ൾ​പ്പെ​ടെ​യു​ള്ള വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക​ൻ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ രാ​ജ്യ​ത്തെ സ്​​ഥി​രം അ​സ്വ​സ്​​ഥ ബാ​ധി​ത പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളാ​യി മാ​റി.

1985ൽ ​എ​​ന്റെ മാ​താ​പി​താ​ക്ക​ൾ വീ​ണ്ടും മ​ണി​പ്പൂ​ർ സ​ന്ദ​​ർ​ശി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഞാ​നും ഐ.​എ​ൻ.​എ കേ​ണ​ലാ​യി​രു​ന്ന പ്രേം ​സ​ഹ്​​ഗാ​ളും അ​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പം പോ​യി​രു​ന്നു. സ്​​കൂ​ൾ വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​യാ​യി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും അ​ന്ന്​ അ​വി​ടെ നി​ന്ന്​ കേ​ട്ട പ്ര​തി​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ൾ എ​നി​ക്കി​ന്നും വ്യ​ക്​​ത​മാ​യി ഓ​ർ​മ​യു​ണ്ട്. മ​ണി​പ്പൂ​രി​ലെ സ​മു​ദാ​യ​ങ്ങ​ൾ ഒ​ന്ന​ട​ങ്കം ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഭ​ര​ണ​കൂ​ട​ത്തെ, പ്ര​​ത്യേ​കി​ച്ച്​ സാ​യു​ധ​സേ​ന​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ച്​ തി​ക​ഞ്ഞ ശ​ത്രു​ത​യോ​ടെ, വെ​റു​പ്പോ​ടെ​യാ​ണ്​ സം​സാ​രി​ച്ച​ത്.

അ​ത്​ മ​ണി​പ്പൂ​രി​​ന്റെ ദൗ​ർ​ഭാ​ഗ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു, അ​തി​ലേ​റെ ഇ​ന്ത്യ​യു​ടെ ദൗ​ർ​ഭാ​ഗ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു.