കാ​ല​ത്തി​ന​പ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്നൊ​രു തീ​ർ​ഥാ​ട​ന പാ​ത

മ​ക്ക: കാ​ല​ങ്ങ​ൾ​ക്ക​പ്പു​റ​ത്തു​നി​ന്ന്​ പു​ണ്യ​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കൊ​രു പാ​ത നീ​ണ്ടു​കി​ട​ക്കു​ന്നു, പ്ര​താ​പ​ങ്ങ​ളു​റ​ങ്ങും പൈ​തൃ​ക​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളു​മാ​യി. പു​രാ​ത​ന അ​റ​ബ് ഗോ​ത്ര​ങ്ങ​ളും ഹ​ജ്ജ് തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​രും ന​ട​ന്നും ഒ​ട്ട​ക​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും കു​തി​ര​ക​ളു​ടെ​യും പു​റ​ത്തേ​റി​യും ല​ക്ഷ്യ​ങ്ങ​ൾ താ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന ‘സു​ബൈ​ദ പാ​ത.’

പു​തി​യ​കാ​ല ഹ​ജ്ജ്​ തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക്​ വി​സ്​​മ​യ​ക​ര​മാ​യ അ​റി​വാ​ണ്​ ഈ ​ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ പ​ക​ർ​ന്നു​ന​ൽ​കു​ന്ന​ത്. ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്നും മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള പു​രാ​ത​ന ഹ​ജ്ജ് പാ​ത ഇ​സ്‌​ലാ​മി​ക ച​രി​ത്ര​ത്തി​ലെ അ​വി​സ്മ​ര​ണീ​യ ഏ​ടാ​ണ്. വെ​റു​മൊ​രു പാ​ത​യ​ല്ല, ഒ​ട്ടും യാ​ത്രാ​സു​ഖ​മി​ല്ലാ​തി​രു​ന്ന കാ​ല​ത്തെ ദു​ർ​ഘ​ട​ങ്ങ​ളി​ൽ ആ​ശ്വാ​സ​മാ​യ ഒ​രു ജീ​വ​കാ​രു​ണ്യ സം​രം​ഭം കൂ​ടി​യാ​യി​രു​ന്നു. അ​ബ്ബാ​സി​യ ഖ​ലീ​ഫ​മാ​രി​ൽ അ​ഞ്ചാ​മ​നാ​യ ഹാ​റൂ​ൻ റ​ഷീ​ദി​​ന്റെ പ​ത്നി​യാ​യ സു​ബൈ​ദ രാ​ജ്ഞി​യു​ടെ പേ​രി​ലാ​ണ്​ ഇ​ത​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന​ത്. ‘ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ’ എ​ന്ന്​ അ​റ​ബി​യി​ൽ പേ​ര്​ പ​തി​ഞ്ഞ ച​രി​ത്ര പാ​ത. ഇ​തി​​​ന്റെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ സൗ​ദി​യു​ടെ പ​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും ഇ​ന്നും തെ​ളി​ഞ്ഞു​കി​ട​പ്പു​ണ്ട്. ഒ​രു​കാ​ല​ത്ത് തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് സു​ഗ​മ​മാ​യ സ​ഞ്ചാ​രം സാ​ധ്യ​മാ​ക്കി​യ സു​ബൈ​ദ പാ​ത​യു​ടെ ച​രി​ത്രം സ​മ്പ​ന്ന​മാ​യ നാ​ഗ​രി​ക​ത​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ൾ കൂ​ടി​യാ​ണെ​ന്ന് ഇ​റാ​ഖി​ലെ കു​ഫ സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ലെ പു​രാ​വ​സ്തു വി​ദ​ഗ്ധ​നും പ്ര​ഫ​സ​റു​മാ​യ ഡോ. ​മു​ന അ​ബ്​​ദു​ൽ​ക​രീം അ​ൽ ഖൈ​സി അ​ഭി​പ്രാ​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു.

1,200 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ നീ​ള​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന ‘ദ​ർ​ബ് സു​ബൈ​ദ’ അ​റേ​ബ്യ​ൻ ഉ​പ​ദ്വീ​പി​ലെ ഏ​റ്റ​വും പു​രാ​ത​ന​മാ​യ ഹ​ജ്ജ്, വാ​ണി​ജ്യ റൂ​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു. യു​നെ​സ്‌​കോ​യു​ടെ ലോ​ക​പൈ​തൃ​ക പ​ട്ടി​ക​യി​ൽ സൗ​ദി​യി​ൽ നി​ന്ന് ഉ​ൾ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ 10 പു​രാ​വ​സ്​​തു ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളി​ൽ ഒ​ന്നു കൂ​ടി​യാ​ണി​ത്. എ.​ഡി 750നും 1258​നും ഇ​ട​യി​ൽ നി​ല​നി​ന്ന അ​ബ്ബാ​സി​യ ഭ​ര​ണ​കാ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നു ഈ ​പാ​ത​യു​ടെ പ്ര​താ​പം. ഇ​റാ​ഖി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്താ​ൻ നേ​ര​ത്തേ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന പ​ല വ​ഴി​ക​ളും ഏ​റെ ദു​ർ​ഘ​ടം പി​ടി​ച്ച​താ​യി​രു​ന്നു. മ​ക്ക​യി​ലെ​ത്തി​യി​രു​ന്ന അ​ന്ന​ത്തെ പ​ല തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്കും ജീ​വ​നാ​ശ​വും വി​പ​ത്തും സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​ത് സാ​ധാ​ര​ണ പ​തി​വാ​യി​രു​ന്നു.

ഇ​ത് മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കി​യ സു​ബൈ​ദ രാ​ജ്​​ഞി അ​സ്ഥി​ര മ​ണ​ലി​ൽ​നി​ന്നും മോ​ശ​മാ​യ കാ​ലാ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ​നി​ന്നും യാ​ത്ര​ക്കാ​രെ ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന മ​തി​ലു​ക​ളാ​ലും അ​ഭ​യ​കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​ലും അ​തി​രു​ക​ൾ നി​ർ​ണ​യി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു പാ​ത നി​ർ​മി​ക്കാ​ൻ പ​ദ്ധ​തി ത​യാ​റാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​റാ​ഖി​ലെ കൂ​ഫ​യി​ൽ​നി​ന്ന് മ​ക്ക​യി​ലേ​ക്ക്​ നേ​രി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു പാ​ത നി​ർ​മി​ച്ച​ത്. 50 ല​ധി​കം ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​യി വി​ഭ​ജി​ച്ച് പാ​ത​യി​ൽ 27 സ്​​റ്റേ​ഷ​നു​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചു. 40ല്‍പ​രം സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലെ ഇ​ട​ത്താ​വ​ള​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി മ​നു​ഷ്യ​ര്‍ക്കും മൃ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ക്കും വി​ശ്ര​മ മ​ന്ദി​ര​ങ്ങ​ള്‍, തീ​ർ​ഥാ​ട​ക​ർ​ക്ക് വെ​ള്ള​ത്തി​നാ​യി ധാ​രാ​ളം കി​ണ​റു​ക​ൾ, കു​ള​ങ്ങ​ൾ, പ​ള്ളി​ക​ൾ, പൊ​ലീ​സ് പോ​സ്​​റ്റു​ക​ൾ എ​ന്നി​വ​യും നി​ർ​മി​ച്ചു. യാ​ത്രാ​സം​ഘ​ങ്ങ​ള്‍ക്ക് ദി​ക്കു​ക​ള്‍ അ​റി​യാ​നാ​യി ഉ​യ​ര​ത്തി​ല്‍ മി​നാ​ര​ങ്ങ​ളും വി​ള​ക്ക് കാ​ലു​ക​ളും സ്ഥാ​പി​ച്ചി​രു​ന്നു. സാ​ർ​ഥ​വാ​ഹ​ക സം​ഘ​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് വ​ഴി​കാ​ണി​ക്കാ​നാ​യി പാ​ത​യോ​ര​ങ്ങ​ളി​ൽ ട​വ​റു​ക​ളി​ൽ രാ​ത്രി തീ ​ക​ത്തി​ച്ചു. അ​ന്ന​ത്തെ നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ലെ വേ​റി​ട്ട വൈ​ഭ​വം കാ​ര​ണം നൂ​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളോ​ളം ഈ ​പാ​ത കേ​ടുകൂ​ടാ​തെ നി​ല​നി​ന്നു.

ഇ​റാ​ഖ്, ഖു​റാ​സാ​ൻ, ഖു​ർ​ദി​സ്ഥാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ നി​ന്ന് ദ​ശ​ല​ക്ഷക്കണ​ക്കി​നാ​ളു​ക​ൾ​ക്ക് ആ​യി​ര​ത്തി​ല​ധി​കം വ​ർ​ഷം സേ​വ​നം ചെ​യ്യാ​ൻ ഈ ​ച​രി​ത്ര​പാ​ത വ​ഴി ക​ഴി​ഞ്ഞു​വെ​ന്ന​താ​ണ് ഫ​ലം. ആ​ധു​നി​ക കാ​ല​മാ​യ​തോ​ടെ നൂ​ത​ന യാ​ത്രാ​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ വി​കാ​സം പ്രാ​പി​ക്കു​ക​യും ക്ര​മേ​ണ ഈ ​പാ​ത ക​ല​ഹ​ര​ണ​പ്പെ​ടു​ക​യു​മു​ണ്ടാ​യി. പാ​ത​യു​ടെ പ​ല ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ലും ഇ​പ്പോ​ൾ ആ​ധു​നി​ക​ത​യു​ടെ സൗ​ധ​ങ്ങ​ളും റോ​ഡു​ക​ളു​മാ​ണ് കാ​ണാ​ൻ ക​ഴി​യു​ക. ഏ​ക​ദേ​ശം 1300 വ​ർ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞി​ട്ടും സു​ബൈ​ദ പാ​ത​യു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ളാ​യി കി​ണ​റു​ക​ളും കു​ള​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും അ​ങ്ങി​ങ്ങാ​യി നി​ല നി​ൽ​ക്കു​ന്നു​ണ്ട്. സു​ബൈ​ദ രാ​ജ്​​ഞി ഈ ​പ​ദ്ധ​തി​ക്കാ​യി അ​ന്ന​ത്തെ 17 ല​ക്ഷം ‘മി​ദ്​​കാ​ൽ’ (5,950 കി​ലോ ശു​ദ്ധ​സ്വ​ർ​ണ​ത്തി​ന്​ തു​ല്യ​മാ​യ പ​ണം) ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ച​താ​യി ച​രി​ത്ര​ത്തി​ൽ രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. വ​ര്‍ഷ​ത്തി​ല്‍ ആ​റു മാ​സം തീ​ര്‍ഥാ​ട​ക​രെ​ക്കൊണ്ട് നി​റ​ഞ്ഞി​രു​ന്ന പാ​ത ബാ​ക്കി ആ​റു മാ​സം ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​രും പ്ര​ദേ​ശ​വാ​സി​ക​ളും ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചു. ക​രു​ത്തു​റ്റ നി​ര്‍മി​തി​ക​ളു​ടെ ശേ​ഷി​പ്പു​ക​ള്‍ ആ​യി​ര​ത്തി​ലേ​റെ വ​ര്‍ഷ​ങ്ങ​ൾ​ക്കി​പ്പു​റം ആ​ളു​ക​ൾ​ക്ക്​ കാ​ണാ​ൻ ഇ​ന്നും മ​ക്ക​യു​ടെ പ​രി​സ​ര പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ൽ തെ​ളി​ഞ്ഞു​കി​ട​ക്കു​ന്നു.