​അ​ർ​മേ​നി​യയിലെ മഞ്ഞു പൂക്കൾ

വ​രാ​നു​ള്ള അ​വ​സാ​ന യാ​ത്ര​ക്കാ​ര​നെ​ക്കാ​ത്ത്​ മു​ക്കാ​ൽ മ​ണി​ക്കൂ​ർ വൈ​കി​യ ശേ​ഷ​ മാ​ണ്​ ഷാ​ർ​ജ​യി​ൽ നി​ന്ന്​ അ​ർ​മേ​നി​യ​യി​ലേ​ക്കു​ള്ള വി​മാ​നം പു​റ​പ്പെ​ട്ട​ത്. ദേ​ശീ​യ ഫ​ല​മാ​യ ആ​പ്രി​ക്കോ​ട്ട്​ കൊ​ണ്ട്​ ത​യ്യാ​റാ​ക്കി​യ അ​തി സ്വാ​ദി​ഷ്​​ട​മാ​യ വെ​ൽ​കം ഡ്രി​ങ്ക്​ ന​ൽ​കി ആ ​രാ​ജ്യം ഞ​ങ്ങ​ളെ സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. പു​റ​ത്തെ ചൂ​ട്​ ക​ണ്ട​പ്പോ​ൾ അ​ൽ​പം നി​രാ​​ശ തോ​ന്നി. സ​ഹി​ക്കാ​ൻ പ​റ്റാ​ത്ത ത​ണു​പ്പാ​യി​രി​ക്കു​മെ​ന്നു കേ​ട്ട്​ ജാ​ക്ക​റ്റു​ക​ളും ചൂ​ടു കു​പ്പാ​യ​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാം കെ​ട്ടി​പ്പൊ​തി​ഞ്ഞാ​ണ​ല്ലോ പോ​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്. പ്രി​യ​പ്പെ​ട്ട​വ​രേ എ​ന്ന​ർ​ഥം വ​രു​ന്ന അ​ർ​മേ​നി​യ​ൻ വാ​ക്കാ​യ ‘ജാ​ൻ’ എ​ന്നു വി​ളി​പ്പേ​രു​ള്ള ഗൈ​ഡ്​ രാ​ജ്യ ത​ല​സ്​​ഥാ​ന​മാ​യ യെ​രി​വാ​നി​ലെ ഹോ​ട്ട​ലി​ൽ എ​ത്തി​ച്ചു. ന​ഗ​രം ചു​റ്റാ​നി​റ​ങ്ങി​യ​പ്പോ​ൾ എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും വാ​ങ്ങേ​ണ്ടി വ​ന്നാ​ലോ എ​ന്നു ക​രു​തി അ​ൽ​പം പ​ണം എ​ക്​​സ്​​ചേ​ഞ്ച്​ ചെ​യ്​​തു. ഒ​രു യു.​എ.​ഇ ദി​ർ​ഹ​ത്തി​ന്​ പ​ക​ര​മാ​യി 130 ഡ്രാം ​ല​ഭി​ക്കും. കു​റ​ച്ച്​ ദി​ർ​ഹം ന​ൽ​കി​യ​തും ബാ​ഗി​െ​ൻ​റ ഒ​രു ഭാ​ഗം നി​റ​യെ ഡ്രാം ​നി​റ​ഞ്ഞു. എ​ട്ടു​വ​യ​സു​കാ​രി​യാ​യ മ​ക​ൾ ആ​ദ്യ​മാ​യി​ട്ടാ​ണ്​ അ​ത്ര​യ​ധി​കം പ​ണം ഒ​ന്നി​ച്ചു കാ​ണു​ന്ന​ത്. ഏ​തു നാ​ട്ടി​ൽ പോ​യാ​ലും അ​വി​ടു​ത്തെ ത​ന​ത്​ രു​ചി വൈ​വി​ധ്യ​ങ്ങ​ൾ ആ​സ്വ​ദി​ക്ക​ണ​​മ​ല്ലോ. ഒ​രു ഭോ​ജ​ന​ശാ​ല​യി​ലേ​ക്ക്​ പോ​യി. ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ച്ച്​ ബി​ല്ല്​ ​ന​ൽ​കി​യ​തോ​ടെ ബാ​ഗി​െ​ൻ​റ ഭാ​രം അ​ൽ​പ​മൊ​ന്നു കു​റ​ഞ്ഞു.

വി​ക്​​േ​ടാ​റി​യ പാ​ർ​ക്കി​ലെ മ​ദ​ർ ഒാ​ഫ്​ അ​ർ​മേ​നി​യ പ്ര​തി​മ

ജാ​ക്ക​റ്റി​ല്ലാ​തെ ന​ട​ക്കു​ന്ന മ​ക​ളെ ഏ​വ​രും കൗ​തു​ക​ത്തോ​ടെ നോ​ക്കി. ചി​ല​ർ കൈ​കൊ​ടു​ത്തു, മ​റ്റു ചി​ല​ർ ഒ​പ്പം നി​ർ​ത്തി സെ​ൽ​ഫി​യെ​ടു​ത്തു. പൊ​ലീ​സു​കാ​രും ഏ​റെ സ​ഹൃ​ദയാരണ്​. അ​വ​ർ​ക്കൊ​പ്പം നി​ന്ന്​ ഞ​ങ്ങ​ളും പ​ട​മെ​ടു​ത്തു. ഇൗ ​ത​ണു​പ്പൊ​ക്കെ എ​ന്ത്​ എ​ന്ന മ​ട്ടി​ൽ ന​ല്ല കൂ​ൾ​കൂ​ളാ​യി ന​ട​ന്നു മ​ക​ൾ. അ​പ്പോ​ഴേ​ക്ക്​ ജാ​ൻ സ്വ​ന്തം ജാ​ക്ക​റ്റ​ഴി​ച്ച്​ മ​ക​ളെ ധ​രി​പ്പി​ച്ചു. ത​ണു​ത്ത കാ​റ്റു കൊ​ണ്ട്​ പ​നി പി​ടി​ച്ചാ​ലോ എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞ്. തെ​രു​വു​ക​ൾ ഏ​റെ വൃ​ത്തി​യാ​യി സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ഒ​പ്പം പ​ഴ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഹൃദ്യമായ മ​ണ​വും. വി​ക്​ടോറിയ പാ​ർ​ക്കി​ലെ മ​ദ​ർ ഓഫ്​ അ​ർ​മേ​നി​യ പ്ര​തി​മ കാ​ണു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ടു​ത്ത ദൗ​ത്യം. ഏ​ക​ദേ​ശം 100 പ​ടി​ക​ൾ ക​യ​റ​ണം. പ​കു​തി വ​ഴി​യെ​ത്തി​യ​പ്പോ​ൾ വേ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു എ​ന്ന്​ തോ​ന്നി​യി​രു​ന്നു. തി​രി​ച്ചി​റ​ങ്ങാ​ൻ പേ​ടി​യാ​യ​തു കൊ​ണ്ട്​ ധൈ​ര്യം സം​ഭ​രി​ച്ച്​ വെ​ച്ച​കാ​ൽ മു​ന്നോ​ട്ടു ത​ന്നെ വെ​ച്ചു. സ്​​ത്രീ​യാ​ണ്​ രാ​ജ്യ​ത്തെ സം​ര​ക്ഷി​ക്കു​ന്ന​ത്​ എ​ന്ന ആ​പ്​​ത​വാ​ക്യ​ത്തോ​ടെ കൈ​യി​ൽ വാ​ളു​മാ​യി നി​ൽ​ക്കു​ന്ന സ്​​ത്രീ​യു​ടെ പ്ര​തി​മ. അ​തു കാ​ണു​േ​മ്പാ​ൾ മ​ന​സി​ൽ ആ​ത്​​മ​വി​ശ്വാ​സം അ​ൽ​പം വ​ർ​ധി​ച്ചു​വെന്നു തോ​ന്നി. എ​ന്താ​യാ​ലും നൂ​റു പ​ടി​ക​ൾ ക​യ​റി​യ​ത്​ വെ​റു​തെ​യാ​യി​ല്ല.

വി​ക്​​ടോറി​യ പാ​ർ​ക്കി​ലെ മ​ദ​ർ ഓഫ്​ അ​ർ​മേ​നി​യ പ്ര​തി​മയുടെ ദൂരക്കാഴ്​ച

പി​റ്റേ ദി​വ​സം യാ​ത്ര മ​റ്റൊ​രു കോ​ണി​ലേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു. മ​ഞ്ഞു​മ​ല​ക​ളി​ൽ നി​ന്ന്​ ഒ​ഴു​കി​െ​യ​ത്തി​യ ക​ണ​ങ്ങ​ൾ പു​ത​പ്പു​വി​രി​ച്ച പാ​ത​യി​ലൂ​ടെ ഒ​രു മ​നോ​ഹ​ര സ​ഞ്ചാ​രം. ഒ​രു രാ​ജ്യ​ത്തി​െ​ൻ​റ വി​വി​ധ ഭാ​ഗ​ങ്ങ​ളി​ൽ വി​വി​ധ കാ​ലാ​വ​സ്​​ഥ​ക​ൾ​ എ​ന്ന​ത്​ ന​ല്ല അ​നു​ഭ​വം ത​ന്നെ. കാ​രി, അ​ർ​പി, ഷി​റാ​ക്... അ​ക്​​ത ത​ടാ​ക ഭം​ഗി ആ​സ്വ​ദി​ക്കു​േ​മ്പാ​ൾ കാ​ണാം പ്രൗ​ഢ​ഗം​ഭീ​ര​മാ​യ മൗ​ണ്ട്​ അ​റാ​റ​ത്ത്. ന​മ്മ​ൾ തെ​ക്ക​നേ​ഷ്യ​ക്കാ​ർ​ക്ക്​ ഹി​മാ​ല​യ​മെ​ന്ന പോ​ലെ അ​ർ​മേ​നി​യ, തു​ർ​ക്കി, അ​സൈ​ർ​ബൈ​ജാ​ൻ, ഇ​റാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി​യ രാ​ജ്യ​ക്കാ​രു​ടെ മ​ഹാ​ശൈ​ല​മാ​ണ്​ അ​റാ​റ​ത്ത്.

അർമേനിയയിലെ അ​റാ​റ​ത്ത് പർവതം

സാ​ഗ്​​ഖ​ഡ​സ​ർ റോ​പ്പ്​​വേ​യി​ലൂ​ടെ​യു​ള്ള യാ​ത്ര​യും മ​റ​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. യാ​തൊ​രു പ​രി​ച​യ​മി​ല്ലാ​ത്ത​വ​ർ​ക്കും ക​യ​റാ​ൻ പാ​ക​ത്തി​ലാ​ണ്​ കേ​ബി​ൾ കാ​ർ വ​രി​ക. ചാ​ടി​ക്ക​യ​റി​യി​രി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു മാ​ത്രം. മ​ല​മു​ക​ളി​ലൂ​ടെ വ​​ള​രെ പ​തു​ക്കെ​യാ​ണ്​ മൂ​പ്പ​രു​ടെ പോ​ക്ക്. ത​ണു​പ്പ്​ കു​ത്തി​ക്ക​യ​റും, ന​ഖ​ങ്ങ​ൾ​പോ​ലും വേ​ദ​നി​ക്കു​ന്ന ത​ണു​പ്പ്. ​സ്​​റ്റോ​പ്പ്​ പോ​യി​ൻ​റി​ലെ​ത്തി​യാ​ൽ ചാ​ടി​യി​റ​ങ്ങ​ണം. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ സ​ഹ​യാ​ത്രി​ക​ന്​ ഒ​ര​ൽ​പ്പം ബേ​ജാ​റും സാ​ഹ​സ​വും കൂ​ടു​ത​ലാ​യി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹം ചാ​ടി ഇ​റ​ങ്ങ​വെ എ​ന്നെ​യും ത​ട്ടി​ത്തെ​റി​പ്പി​ച്ചു. ന​ട്ടു​ച്ച ഒ​രു മ​ണി​യാ​യി​ട്ടും സൂ​ര്യ​ൻ ചൂ​ടു​പി​ടി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. നാ​ട്ടി​ലെ റോ​ഡ്​ പ​ണി​ക്കാ​ർ ധ​രി​ക്കു​ന്ന​തു ക​ണ​ക്കെ ഫു​ൾ ഷൂ​സും ഗ്ലൗ​സു​മെ​ല്ലാം ധ​രി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ങ്കി​ലും ത​ണു​പ്പി​ന്​ ഒ​രു കൂ​സ​ലു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. എ​ല്ലു തു​ള​ച്ചു ക​യ​റി. അ​വി​ടെ നി​ന്ന്​ വേ​ഗം നീ​ങ്ങൂ​ന്ന​താ​ണ്​ ന​ല്ല​തെ​ന്ന ഗൈ​ഡി​െ​ൻ​റ ഉ​പ​ദേ​ശം ഏ​വ​ർ​ക്കും ഒ​രേ പോ​ലെ സ്വീ​കാ​ര്യ​മാ​യി എ​ന്നു പ​റ​യേ​ണ്ട​തി​ല്ല​ല്ലോ.

കാ​യ​ൽ ഭം​ഗി ആ​സ്വ​ദി​ച്ച്​ ക​ഷ്​​ലാ​മ എ​ന്ന വി​ഭ​വ​സ​മൃ​ദ്ധ​മാ​യ ഭ​ക്ഷ​ണം ആ​സ്വ​ദി​ച്ചു. പി​ന്നെ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ നീ​ണ്ട യാ​ത്ര. അ​പ്പൂ​പ്പ​ൻ താ​ടി ക​ണ​ക്കെ ഞ​ങ്ങ​ൾ പ്ര​കൃ​തി സു​ന്ദ​ര​മാ​യ ദേ​ശ​ത്തു കൂ​ടെ പാ​റി ന​ട​ന്നു. യൂ​റോ​പി​െ​ൻ​റ​യും ഏ​ഷ്യ​യു​ടെ​യും ഇ​ട​യി​ലെ ക്രൈ​സ്​​ത​വ രാ​ഷ്​​ട്ര​മാ​യ​ക​യാ​ൽ പ​ഴ​മ​യു​ടെ ഭം​ഗി​യു​ള്ള ഒ​േ​ട്ട​റെ ച​ർ​ച്ചു​ക​ളും കാ​ണാ​നാ​യി. കൃ​ഷി​ട​യി​ട​ങ്ങ​ൾ ഒ​രു​ക്കു​ന്ന​ത്, പ​ഞ്ഞി​ക്കെ​ട്ടു​പോ​ലു​ള്ള ആ​ട്ടി​ൻ പ​റ്റ​ങ്ങ​ൾ ​േമ​ഞ്ഞു ന​ട​ക്കു​ന്ന​ത്​ എ​ന്നി​വ​യെ​ല്ലാം കാ​ണു​േ​മ്പാ​ൾ ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ലെ​ന്നോ വാ​യി​ച്ച നാ​ടോ​ടി​ക്ക​ഥ​ക​ളു​ടെ പ​ശ്​​ചാ​ത്ത​ല​ങ്ങ​ളും മ​ന​സി​ലെ​ത്തി. ഇ​ട​ക്ക്​ പെ​യ്​​ത ചാ​റ്റ​ൽ മ​ഴ​യും ഞ​ങ്ങ​ൾ ന​ന്നാ​യി ആ​സ്വ​ദി​ച്ചു.

ഭർത്താവ്​ അൻസാരി, മകൾ സമ എന്നിവർക്കൊപ്പം ലേഖിക

കേ​ബി​ൾ ബ​സ്, ട്രെ​യി​ൻ, ട്രാം ​തു​ട​ങ്ങി വാ​ഹ​ന​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ഇ​വി​ടെ​യോ​ടു​ന്ന​ത്​ ഗ്യാ​സ്​ ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ചാ​ണ്. മ​ട​ങ്ങേ​ണ്ട നാ​ലാം ദി​വ​സം ജാ​ൻ ത​ന്നെ​യാ​ണ്​ എ​യ​ർ​പോ​ർ​ട്ടി​ൽ കൊ​ണ്ട​ുപോ​​കാ​നെ​ത്തി​യ​ത്. അ​ത്യാ​വ​ശ്യം ന​ല്ല ഗ​താ​ഗ​ത​ക്കു​രു​ക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ അ​ദ്ദേ​ഹം ഏ​തൊ​ക്കെ​യോ വ​ഴി​ക​ളി​ലൂ​ടെ കൃ​ത്യ സ​മ​യം ഞ​ങ്ങ​ളെ വി​മാ​ന​ത്താ​വ​ള​ത്തി​ലെ​ത്തി​ച്ചു. യാ​ത്ര​ക​ളി​ൽ ഒ​രി​ട​ത്തും ജാ​ൻ വാ​ഹ​നം ലോ​ക്ക്​ ചെ​യ്​​തി​രു​ന്നി​ല്ല. അ​തേ​ക്കു​റി​ച്ച്​ ചോ​ദി​ച്ച​പ്പോ​ൾ ഇ​വി​ടെ​ ക​ള്ള​ൻ​മാ​രി​ല്ല എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു മ​റു​പ​ടി. ന​മ്മെ​പ്പോ​ലു​ള്ള സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ളു​ടെ ആ​ദ​ര​വ്​ ക​വ​ർ​ന്നെ​ടു​ക്കു​ന്ന അ​നു​ഭ​വം ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ആ ​നാ​ടി​െ​ൻ​റ ന​റു​മ​ണം, ആ ​ത​ണു​പ്പ്......​ഹൃ​ദ​യം വെ​ളി​പ്പെ​ടു​ന്ന മ​ട്ടി​ൽ പു​ഞ്ചി​രി​ക്കു​ന്ന നാ​ട്ടു​കാ​ർ.... അ​വ​രെ​ല്ലാം ഇ​പ്പോ​ഴും ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ മ​ന​സി​ലു​ണ്ട്.