വി​സ്​​മ​യ​ക്കാ​ഴ്​​ച, അ​ൽ വ​ഹ്ബ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത ഗ​ർ​ത്തം

ത്വാ​ഇ​ഫ്: സൗ​ദി മ​രു​ഭൂ​മി​യി​ലെ വി​സ്മ​യ​ക്കാ​ഴ്ച​ക​ളി​ൽ സ​ന്ദ​ർ​ശ​ക​രെ ഏ​റെ ആ​ക​ർ​ഷി​ക്കു​ന്ന ഒ​രി​ട​മാ​ണ് അ​ൽ വ​ഹ്ബ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത ഗ​ർ​ത്തം. ത്വാ​ഇ​ഫ് ഗ​വ​ർ​ണ​റേ​റ്റി​​ന്റെ വ​ട​ക്കു​കി​ഴ​ക്കു​മാ​റി 260 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ​യു​ള്ള ‘ഹ​രാ​ത് കി​ഷ​ബ്’ പ​ർ​വ​ത​ത്തി​ലാ​ണ് മ​ധ്യ​പൂ​ർ​വേ​ഷ്യ​യി​ലെ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത സ്ഫോ​ട​നം മൂ​ല​മു​ണ്ടാ​യ ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ഈ ​ഗ​ർ​ത്തം സ്ഥി​തി​ചെ​യ്യു​ന്ന​ത്. ജി​ദ്ദ​യി​ൽ​നി​ന്നും ജു​മൂം വ​ഴി സ​ഞ്ച​രി​ച്ചാ​ൽ ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തേ​ക്ക് 365 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റും തൂ​വ​ൽ വ​ഴി​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ 447 കി​ലോ​മീ​റ്റ​റും ദൂ​ര​മു​ണ്ട്.

സൗ​ദി​യി​ലെ ഈ ​അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത മേ​ഖ​ല​യും ലാ​വാ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളും ഭൂ​ത​കാ​ല​ത്തി​​ന്റെ സ​വി​ശേ​ഷ​ത​ക​ൾ പ്ര​തി​ഫ​ലി​പ്പി​ക്കു​ന്ന പു​രാ​വ​സ്തു കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ളാ​ണ്. രാ​ജ്യ​ത്തെ വി​വി​ധ ലാ​വ പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ൾ മു​ൻ​കാ​ല ജ​ന​ത​യു​ടെ നാ​ഗ​രി​ക വി​കാ​സ​ത്തി​​ന്റെ വ​ഴി​യ​ട​യാ​ള​ങ്ങ​ളാ​ണ്. രാ​ജ്യ​ത്തെ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ ച​രി​ത്രം ഏ​ക​ദേ​ശം മൂ​ന്ന്​ കോ​ടി വ​ർ​ഷം പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള​താ​ണെ​ന്ന് ച​രി​ത്ര, പു​രാ​വ​സ്തു​ശാ​സ്ത്ര പ്ര​ഫ​സ​റാ​യ ഡോ. ​ഹ​മ്മ​ദ് അ​ൽ റു​വൈ​ലി പ​റ​ഞ്ഞു.

മ​ദീ​ന​യു​ടെ തെ​ക്കു​കി​ഴ​ക്ക് ഭാ​ഗ​ത്തു​ള്ള ‘ഹ​രാ​ത് റാ​ഹ​ത്തി’​​ന്റെ വ​ട​ക്കും തെ​ക്കും അ​റ്റ​ത്തു​ള്ള ‘ഹാ​ഫി​ർ കി​ഷ്ബു’ ‘അ​ൽ മ​ൽ​സ’ എ​ന്നി​വ​യാ​ണ്​ രാ​ജ്യ​ത്തെ ഏ​റ്റ​വും പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത കേ​ന്ദ്ര​ങ്ങ​ൾ. വി​സ്തീ​ർ​ണ​മ​നു​സ​രി​ച്ച് ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത​മാ​ണ് ഹ​രാ​ത് റാ​ഹ​ത്ത്.

രാ​ജ്യ​ത്തെ ഏ​റ്റ​വും ആ​ഴ​മേ​റി​യ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത ഗ​ർ​ത്ത​മാ​ണ് ‘ഹ​രാ​ത് കി​ഷ​ബ്’. ഏ​ക​ദേ​ശം 2000 വ​ർ​ഷം മു​മ്പ് അ​ൽ വ​ഹ്ബ പ്ര​ദേ​ശ​ത്ത് അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​തം പൊ​ട്ടി​യൊ​ഴു​കി​യ ‘മാ​ഗ്മ’​യും ഭൂ​ഗ​ർ​ഭ​ജ​ല​വും ല​വ​ണ​ങ്ങ​ളും പു​റ​ത്തേ​ക്ക്​ പ്ര​വ​ഹി​ച്ചാ​ണ്​ ഗ​ർ​ത്തം ഉ​ണ്ടാ​യ​ത് എ​ന്നാ​ണ് ആ​ധു​നി​ക ഭൗ​മ ശാ​സ്ത്ര​ജ്ഞ​രു​ടെ നി​ഗ​മ​നം.

ലാ​വ​യു​ടെ പ്ര​തി​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം മൂ​ലം ശ​ക്ത​മാ​യ വാ​ത​ക പ്ര​സ​ര​ണം സം​ഭ​വി​ക്കു​ക​യും അ​തു​വ​ഴി​യാ​ണ് ര​ണ്ട് കി​ലോ​മീ​റ്റ​റോ​ളം വി​സ്‌​തീ​ർ​ണ​മു​ള്ള ഈ ​മ​ഹാ​ഗ​ർ​ത്തം രൂ​പം കൊ​ണ്ട​തെ​ന്നും ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ പ​റ​യു​ന്നു. ‘മ​ഖ്​​ല: ത്വ​മി​യ്യ’ (ഫൂ​ഹ​ത്തു​ൽ വ​ഹ്ബ) എ​ന്നാ​ണ് അ​ൽ വ​ഹ്ബ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത ഗ​ർ​ത്ത​ത്തി​ന് അ​റ​ബി​യി​ൽ പ​റ​യു​ക.

അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത സ്ഫോ​ട​നം മൂ​ലം ഭൂ​മി​യു​ടെ പ്ര​ത​ല​ത്തി​ൽ രൂ​പം​കൊ​ള്ളു​ന്ന വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ഗ​ർ​ത്ത​ങ്ങ​ളെ​യാ​ണ് സാ​ങ്കേ​തി​ക​മാ​യി ‘ക്രെ​യ്റ്റ​ർ’ എ​ന്ന് വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്‌. കു​ന്നു​ക​ളു​ടെ​യും പ​ർ​വ​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും മു​ക​ളി​ലാ​ണ് പൊ​തു​വെ ഇ​ത് ക​ണ്ടു​വ​രാ​റു​ള്ള​ത്. അ​ൽ​വ​ഹ്ബ​യി​ൽ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത സ്ഫോ​ട​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്ക് സാ​ധ്യ​ത​യു​ള്ള നി​ര​വ​ധി കു​ന്നു​ക​ൾ വേ​റെ​യും ഉ​ണ്ടെ​ന്നും ചി​ല ഗ​വേ​ഷ​ക​ർ സൂ​ചി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. അ​ത് കൊ​ണ്ടാ​വാം ഇ​വി​ടെ പ​രി​സ​ര​ത്തെ​ങ്ങും താ​മ​സ​ക്കാ​രി​ല്ലാ​താ​യ​ത്.

ഗ​ർ​ത്ത​ത്തി​​നു​ള്ളി​ൽ വ​ലി​യ പാ​ത്ര​ത്തി​​ന്റെ അ​ടി​ഭാ​ഗം പോ​ലു​ള്ള ഭാ​ഗ​ത്ത്​ വെ​ളു​ത്ത നി​റ​ത്തി​ൽ ഉ​റ​ഞ്ഞു​കാ​ണു​ന്ന ലാ​വ​യു​ടെ കാ​ഴ്​​ച മ​നോ​ഹ​ര​മാ​ണ്. പൊ​തു​വെ വി​ജ​ന​മാ​യ ഈ ​പ്ര​ദേ​ശ​ത്തെ പാ​റ​ക​ളു​ടെ നി​റ​ത്തി​ലും ആ​കൃ​തി​യി​ലു​മു​ള്ള രൂ​പ​മാ​റ്റം ത​ന്നെ പ്ര​കൃ​തി​ക്ക്​ ന​ല്ല ദൃ​ശ്യ​ഭം​ഗി ന​ൽ​കു​ന്നു​ണ്ട്.

ഇ​രു​മ്പും ഉ​രു​ക്കും പോ​ലു​ള്ള ക​റു​ത്ത ക​ല്ലു​ക​ളു​ടെ​യും ശി​ല​ക​ളു​ടെ​യും രൂ​പ​ങ്ങ​ൾ കാ​ണു​മ്പോ​ൾ പ​ണ്ട് കാ​ല​ത്തെ അ​ഗ്​​നി​പ​ർ​വ​ത പ്ര​ദേ​ശ​ത്തി​​ന്റെ ഭാ​ഗ​മാ​യു​ള്ള ഒ​രു പ്ര​ദേ​ശ​മാ​ണി​തെ​ന്ന് ഒ​റ്റ​നോ​ട്ട​ത്തി​ൽ ത​ന്നെ മ​ന​സ്സി​ലാ​വും. വി​നോ​ദ സ​ഞ്ചാ​രി​ക​ളെ കൂ​ടാ​തെ ധാ​രാ​ളം ഗ​വേ​ഷ​ക​രും വി​ദ്യാ​ർ​ഥി​ക​ളും ഈ ​പ്ര​ദേ​ശം സ​ന്ദ​ർ​ശി​ക്കാ​നെ​ത്തു​ന്നു.