ചി​ല മു​ത്ത​ശ്ശി​മാ​രു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ചി​ല ഭാ​ഷ​ക​ൾ ഇ​ല്ലാ​താ​യി. കേ​ര​ള​ത്തി​ലെ തു​ളു​ഭാ​ഷ​ക്കും അ​തേ അ​വ​സ്​​ഥ​യാ​ണോ​?

1

മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ ഭാ​ഷ​ണം ഇ​ല്ലാ​താ​കു​മ്പോ​ൾ ലോ​കം ചു​രു​ങ്ങു​ന്നു. സ​സ്യ​ജാ​ല​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും പ​ക്ഷി​മൃ​ഗാ​ദി​ക​ളു​ടേ​യും വൈ​വി​ധ്യം ഇ​ല്ലാ​താ​കു​മ്പോ​ൾ സം​ഭ​വി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ.

1974ൽ ​ആം​ഗെ​ല ലോ​യ്ജ് മ​രി​ച്ചു. ലോ​ക​ത്തി​​ന്റെ അ​റ്റ​ത്തു​ള്ള തി​യെ​റ ദെ​ൽ ഫ്യൂ​ഗോ​യി​ൽ ഓ​ന എ​ന്ന റെ​ഡ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഗോ​ത്ര​ത്തി​ലെ അ​വ​സാ​ന​ത്തെ വ്യ​ക്തി​യാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​ർ. അ​വ​രു​ടെ ഭാ​ഷ സം​സാ​രി​ച്ചി​രു​ന്ന അ​വ​സാ​ന​ത്തെ ആ​ളും.

ആം​ഗെ​ല ത​നി​ക്കു​വേ​ണ്ടി മാ​ത്രം പാ​ടി. കാ​ര​ണം ആ ​സ്​​ത്രീ​യു​ടെ ഭാ​ഷ മ​റ്റാ​ർ​ക്കും മ​ന​സ്സി​ലാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

എ​നി​ക്കു മു​മ്പേ ന​ട​ന്ന​വ​രു​ടെ

വ​ഴി​യേ ഞാ​ൻ ന​ട​ക്കു​ന്നു

കൂ​ട്ടി​നാ​രു​മി​ല്ലാ​തെ, ഒ​റ്റ​പ്പെ​ട്ട്

സു​വ​ർ​ണ​കാ​ല​ത്ത് ഓ​ന ഗോ​ത്ര​ക്കാ​ർ വി​വി​ധ ദൈ​വ​ങ്ങ​ളെ ആ​രാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നു. പ​ര​മ​മാ​യ ദൈ​വ​ത്തി​​ന്റെ പേ​ര് പെ​മോ​ൽ​ക്ക് എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു. പെ​മോ​ൽ​ക്ക് എ​ന്നാ​ൽ: വാ​ക്ക്.

^എ​ദ്വാ​ർ​ദോ ഗാ​ലി​യാ​നോ (1)

ഒ​രു അ​മ്മൂ​മ്മ​യു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടെ ഒ​രു ഭാ​ഷ​യും എ​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി മ​ണ്ണ​ടി​ഞ്ഞ വാ​ർ​ത്ത ലോ​ക മാ​തൃ​ഭാ​ഷാ​ദി​ന​ത്തി​ൽ (ഫെ​ബ്രു​വ​രി 21) വൃ​ത്താ​ന്ത​പ​ത്ര​ത്തി​ൽ വാ​യി​ച്ചു. വാ​ർ​ത്ത​യു​ടെ ചു​രു​ക്കം: ''ചി​ലി​യി​ലെ ഉ​കി​ക ഗ്രാ​മ​ത്തി​ൽ ക്രി​സ്റ്റി​ന കാ​ൽ​ഡെ​റോ​ൺ എ​ന്ന മു​ത്ത​ശ്ശി 93ാം വ​യ​സ്സി​ൽ വി​ട​വാ​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ ഒ​രു ഭാ​ഷ​യും മ​രി​ച്ചു. യാ​ഗ​ൻ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​രു​ടെ ത​ന​തു ഭാ​ഷ​യാ​യ യാ​മ​ന​യാ​ണ് ബു​ധ​നാ​ഴ്ച മ​ൺ​മ​റ​ഞ്ഞ​ത്. ഒ​രു നി​ഘ​ണ്ടു​വും സ്​​പാ​നി​ഷ് പ​രി​ഭാ​ഷ​യും ത​യാ​റാ​ക്കി ത​ന്നാ​ലാ​വും​വി​ധം ഭാ​ഷ​യെ കാ​ക്കാ​ൻ ശ്ര​മം ന​ട​ത്തി​യ​ശേ​ഷ​മാ​ണ് ക്രി​സ്റ്റി​ന യാ​ത്ര​യാ​യ​ത്. യാ​ഗ​ൻ ഗോ​ത്ര​ക്കാ​ർ പ​ല​യി​ട​ത്താ​യി ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും പു​തു​ത​ല​മു​റ​യി​ലു​ള്ള​വ​രൊ​ന്നും ഗോ​ത്ര​ഭാ​ഷ പ​ഠി​ക്കാ​ൻ താ​ൽ​പ​ര്യം കാ​ണി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.'' (2)

പ​ല ഭാ​ഷ​ക​ളാ​ൽ ചു​റ്റ​പ്പെ​ട്ട ഒ​രു നാ​ടാ​ണ് എ​ന്റേ​ത്: കാ​സ​ർ​കോ​ട്, ച​ന്ദ്ര​ഗി​രി​യു​ടെ തീ​ര​ദേ​ശം. മാ​തൃ​ഭാ​ഷ​യാ​യ മ​ല​യാ​ളം കൂ​ടാ​തെ ക​ന്ന​ട, തു​ളു എ​ന്നി​വ പ്ര​ധാ​ന ഭാ​ഷ​ക​ൾ. പി​ന്നെ​യും പ​ത്തി​ലേ​റെ ഭാ​ഷ​ക​ൾ, ഭാ​ഷാ​ഭേ​ദ​ങ്ങ​ൾ. അ​തി​ൽ, 'തു​ളു​വ​മ്മൂ​മ്മ'​യു​ടെ താ​ഴു​ന്ന മി​ടി​പ്പു​ക​ൾ ഞാ​ൻ ഇ​പ്പോ​ഴും കേ​ൾ​ക്കു​ന്നു. എ​​ന്റെ അ​യ​ൽ​പ​ക്ക​ത്തെ ഭാ​ഷ​യാ​യ, ദ്രാ​വി​ഡ ഭാ​ഷാ​ഗോ​ത്ര​ത്തി​ലെ പ്ര​ധാ​ന​ഭാ​ഷ​ക​ളി​ലൊ​ന്നാ​യ, തു​ളു കാ​ണ​ക്കാ​ണെ മ​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്ക് നീ​ങ്ങു​ക​യാ​ണോ? മ​ര​ണ​മ​ണി മു​ഴ​ങ്ങു​ന്ന ഭാ​ഷ​യു​ടെ ഭൂ​പ​ട(3)​ത്തി​ൽ അ​ത് 'നാ​ശോ​ന്മു​ഖം'(vulnerable)) എ​ന്ന അ​വ​സ്​​ഥ​യി​ലാ​ണ്. 'സു​ര​ക്ഷി​തം' (safe), 'നാ​മാ​വ​ശേ​ഷം' (extint)–ഇ​വ​ക്കി​ട​യി​ലെ ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ടം. യു​നെ​സ്​​കോ​യു​ടെ ക​ണ​ക്കി​ൽ, ഒ​രു ഭാ​ഷ മ​ര​ണ​ത്തി​നു​മു​മ്പ്, നാ​ലു ഘ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ ക​ട​ന്നു​പോ​വും. 'നാ​ശോ​ന്മു​ഖ'​ത്തി​നു​ശേ​ഷം, 'നാ​ശ​ത്തി​​ന്റെ വ​ക്കി​ൽ,' (definitely endangered: കു​ട്ടി​ക​ൾ മാ​തൃ​ഭാ​ഷ പ​ഠി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. മു​തി​ർ​ന്ന​വ​ർ വീ​ട്ടി​ലോ ചെ​റു​കൂ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലോ മാ​ത്രം സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു.) 'നാ​ശ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൂ​പ്പു​കു​ത്ത​ൽ' (severely endangered: പ്രാ​യ​രാ​യ​വ​ർ മാ​ത്രം സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നു. അ​വ​രു​ടെ മ​ക്ക​ൾ​ക്ക് മ​ന​സ്സി​ലാ​യെ​ന്നി​രി​ക്കും. പ​ക്ഷേ, അ​വ​ർ ത​മ്മി​ൽ ത​മ്മി​ലോ കു​ട്ടി​ക​ളോ​ടോ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്നി​ല്ല. കു​ട്ടി​ക​ൾ​ക്ക് അ​റി​യി​ല്ല.) 'മ​ര​ണാ​സ​ന്നം' (critically endangered: പ്രാ​യ​മാ​യ​വ​ർ മാ​ത്ര​മാ​ണ് ആ ​ഭാ​ഷ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന 'യു​വ​ത​ല​മു​റ'. അ​വ​ർ ത​ന്നെ​യും മാ​തൃ​ഭാ​ഷ എ​ല്ലാ​യ്പോ​ഴും ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്നി​ല്ല.) പി​ന്നീ​ട് മ​ര​ണം (extinct). തു​ളു​വി​ന്റെ കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ 'നാ​ശോ​ന്മു​ഖ'​ഘ​ട്ടം ക​ഴി​ഞ്ഞു എ​ന്നാ​ണ് ഞാ​ൻ മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​തു 'നാ​ശ​ത്തി​ന്റെ വ​ക്കി'​ലാ​ണ്. ക​ന്ന​ട അ​തി​നെ വി​ഴു​ങ്ങി​ത്തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടു കാ​ലം കു​റേ​യാ​യി. എ​ങ്കി​ലോ, തു​ളു ലി​പി​യി​ൽ​ത്ത​ന്നെ തു​ളു പ​ഠി​പ്പി​ക്കാ​നു​ള്ള ശ്ര​മ​ങ്ങ​ളും ചെ​റി​യ മ​ട്ടി​ലെ​ങ്കി​ലും ന​ട​ക്കു​ന്നു​മു​ണ്ട്.

ക്രി​സ്റ്റി​ന അ​മ്മൂ​മ്മ​യു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം മ​ണ്ണ​ടി​ഞ്ഞ യാ​മ​ന ഭാ​ഷ​യു​ടെ കാ​ര്യ​ത്തി​ൽ ആ​ശാ​വ​ഹ​മാ​യ ഒ​രേ​യൊ​രു സം​ഗ​തി, ആ ​അ​മ്മൂ​മ്മ​യു​ടെ പ​ങ്കാ​ളി​ത്ത​ത്തോ​ടെ ആ ​ഭാ​ഷ​യി​ലെ വാ​ക്കു​ക​ളു​ടെ​യും ശൈ​ലി​ക​ളു​ടെ​യും ഒ​രു നി​ഘ​ണ്ടു ബാ​ക്കി​യാ​ക്കി​യാ​ണ് അ​വ​ർ വി​ട്ടു​പോ​യ​ത് എ​ന്ന​താ​ണ്. അ​വ​രു​ടെ ജീ​വി​ത​വും യാ​ഗ​ൻ എ​ന്ന ഗോ​ത്ര​വും ആ ​ഭാ​ഷ​യി​ലെ ചി​ല ഗാ​ന​ങ്ങ​ളും മൊ​ഴി​ക​ളും ദൃ​ശ്യ​ങ്ങ​ളാ​യും ശ​ബ്ദ​ങ്ങ​ളാ​യും ഭാ​വി​യി​ലെ ഭാ​ഷാ​പ​ഠി​താ​ക്ക​ൾ​ക്കാ​യി രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടു​ണ്ട്. (4) 2022 മു​ത​ൽ 2032 വ​രെ​യു​ള്ള ഒ​രു ദ​ശ​കം ത​ദ്ദേ​ശീ​യ ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടേ​താ​യി യു​നെ​സ്​​കോ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. മ​ര​ണാ​സ​ന്ന​മാ​യ മ​റ്റ​ന​വ​ധി ഭാ​ഷ​ക​ളെ​യും ജ​പി​ച്ചു​ണ​ർ​ത്താ​ൻ ചെ​റു​താ​യെ​ങ്കി​ലും ഇ​തി​ലൂ​ടെ ക​ഴി​ഞ്ഞേ​ക്കും അ​ഥ​വാ, അ​ങ്ങ​നെ പ്ര​തീ​ക്ഷി​ക്കു​ക.

ഒ​രു വ്യാ​ഴ​വ​ട്ടം മു​മ്പ് ഇ​ന്ത്യ​ൻ ഉ​പ​ഭൂ​ഖ​ണ്ഡ​ത്തി​ലെ ഒ​ര​മ്മൂ​മ്മ​യു​ടെ മ​ര​ണം ഇ​തു​പോ​ലെ വാ​ർ​ത്ത​യാ​യി​രു​ന്നു. ഭാ​ഷാേ​പ്ര​മി​ക​ളു​ടെ മ​ന​സ്സി​ൽ ആ ​മ​ര​ണം നീ​റ്റ​ലു​ണ്ടാ​ക്കി​യി​രു​ന്നു. 2010ൽ, ​ന​മ്മു​ടെ റി​പ്പ​ബ്ലി​ക് ദി​ന​ത്തി​ൽ, അ​ന്ത​മാ​നി​ൽ, എ​ൺ​പ​ത്തി​യ​ഞ്ചു​കാ​രി​യാ​യ ബോ​വ് സീ​നി​യ​ർ മ​രി​ച്ച​പ്പോ​ൾ 65,000 വ​ർ​ഷം പ​ഴ​ക്ക​മു​ള്ള ബോ ​ഭാ​ഷ​യും (അ​ക–​ബോ) മ​രി​ച്ചു. അ​ന്ത​മാ​നി​ൽ താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടി​യ സൂ​നാ​മി​യെ (2004) അ​തി​ജീ​വി​ച്ച ആ ​അ​മ്മൂ​മ്മ സൂ​നാ​മി​യി​ൽ ഭൂ​മി കി​ടു​കി​ടെ വി​റ​കൊ​ണ്ട​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ബോ ​ഭാ​ഷ​യി​ൽ പാ​ടി​യ പാ​ട്ടും വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​വും ഭാ​ഷാ​ശാ​സ്​​ത്ര​ജ്ഞ​യാ​യ അ​ൻ​വി​ത അ​ബി ശ​ബ്ദ​ലേ​ഖ​നം ചെ​യ്ത​തി​നാ​ൽ ഇ​ന്നും ന​മു​ക്ക് കേ​ൾ​ക്കാം. (5) ''ലോ​ക​ത്തി​ലെ ത​ന്നെ ഏ​റ്റ​വും പ്രാ​ചീ​ന​മാ​യ ഭാ​ഷ​യാ​ണ് ബോ. ​ഈ പ്ര​പ​ഞ്ച​ത്തെ​ത്ത​ന്നെ​യും മ​നു​ഷ്യ​ശ​രീ​ര​ത്തി​ന്റെ കാ​ഴ്ച​പ്പാ​ടി​ലൂ​ടെ കാ​ണു​ന്ന ഈ ​ഭാ​ഷ​യു​ടെ വ്യാ​ക​ര​ണ​വും അ​ത​നു​സ​രി​ച്ചാ​ണ് വി​ന്യ​സി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​ത്,'' (6) േഗ്ര​റ്റ് അ​ന്ത​മാ​നീ​സ്​ ഭാ​ഷ​യു​ടെ നി​ഘ​ണ്ടു​കാ​രി കൂ​ടി​യാ​യ അ​ൻ​വി​ത ഒ​ര​ഭി​മു​ഖ​ത്തി​ൽ പ​റ​ഞ്ഞു.

ലിച്ചോയും അ​​ൻ​​വി​​ത അ​​ബിയും

2020ൽ ​മ​റ്റൊ​രു േഗ്ര​റ്റ് അ​ന്ത​മാ​ൻ ഭാ​ഷ കൂ​ടി മ​രി​ച്ചു. (7) സ​രെ എ​ന്ന പ്രാ​ചീ​ന​ഭാ​ഷ. ലി​ച്ചോ എ​ന്നു പേ​രാ​യ, ആ ​ഭാ​ഷ അ​റി​യു​ന്ന അ​വ​സാ​ന​ത്തെ സ്​​ത്രീ അ​മ്മൂ​മ്മ​യാ​കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പു​ത​ന്നെ രോ​ഗ​ബാ​ധി​ത​യാ​യി മ​രി​ച്ചു. അ​വ​രു​മാ​യി ഇ​രു​പ​തു​വ​ർ​ഷം നി​ര​ന്ത​ര​മാ​യി സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​ലേ​ർ​പ്പെ​ട്ടും ചോ​ദി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു​മാ​ണ് അ​ൻ​വി​ത അ​ബി അ​ന്ത​മാ​നി​ലെ ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടെ നി​ഘ​ണ്ടു ര​ചി​ച്ച​ത്. നി​ഘ​ണ്ടു മാ​ത്ര​മ​ല്ല അ​ന്ത​മാ​നി​ലെ മി​ത്തു​ക​ളും ജീ​വി​താ​ചാ​ര​ങ്ങ​ളും വി​വ​രി​ക്കു​ന്ന പു​സ്​​ത​ക​ങ്ങ​ളും.

ലോ​ക​ത്തി​ൽ മാ​തൃ​രാ​ജ്യ​വും (motherland) പി​തൃ​രാ​ജ്യ​വും (father land: ജ​ർ​മ​നി​യാ​ണ് അ​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്ന ഒ​രു പി​തൃ​രാ​ജ്യം) ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും അ​തേ അ​ർ​ഥ​ത്തി​ൽ പി​തൃ​ഭാ​ഷ (fathertongue)) എ​ന്നു പ​റ​യാ​റി​ല്ല. എ​​ന്റെ അ​റി​വി​ൽ, ഏ​താ​നും പ​തി​റ്റാ​ണ്ടു​ക​ളു​ടെ പ​ഴ​ക്കം മാ​ത്ര​മു​ള്ള സ​ങ്ക​ൽ​പ​മാ​ണ് അ​ത്. അ​തൊ​രു പ്ര​ത്യേ​ക​ഭാ​ഷ​യും അ​ഭ്യാ​സ​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും വാ​യ​ന​യി​ലൂ​ടെ​യും കി​ട്ടി​യ ഭാ​ഷ​യും ര​ണ്ടാം​ഭാ​ഷ​യും മ​റ്റും മ​റ്റു​മാ​ണ്. സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി നി​ല​നി​ൽ​ക്കാ​ൻ ക​ഴി​യാ​ത്ത ഭാ​ഷ. ''ന​മ്മ​ൾ താ​മ​സി​ക്കു​ന്ന​ത് രാ​ജ്യ​ത്തി​ല​ല്ല, ഭാ​ഷ​യി​ലാ​ണ്,'' എ​ന്ന് എ​മി​ൽ ചോ​റാ​ൻ പ​റ​യു​ന്ന​തി​ലെ ഭാ​ഷ അ​മ്മ​യു​ടെ ഭാ​ഷ​യാ​ണ്, മാ​തൃ​ഭാ​ഷ. അ​ങ്ങ​നെ ആ '​അ​സം​ബ​ന്ധ ദാ​ർ​ശ​നി​ക​ൻ' വി​ശേ​ഷ​മാ​യി പ​റ​യാ​ത്ത​തി​നു കാ​ര​ണം പി​തൃ​ഭാ​ഷ​യെ​ക്കു​റി​ച്ച് ആ​ലോ​ചി​ക്കേ​ണ്ട​തി​​ന്റെ സാം​ഗ​ത്യം പോ​ലും ഇ​ല്ലാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ടാ​വാം.

ഒ​രു ത​മാ​ശ പ​ങ്കി​ട​ട്ടെ: മാ​തൃ​ഭാ​ഷാ​ദി​ന​ത്തി​ൽ വാ​ട്സ്ആ​പ് സ​ർ​വ​ക​ലാ​ശാ​ല​യി​ൽനി​ന്നും ഒ​രു സ​ന്ദേ​ശം കി​ട്ടി–''​വ​ല്ല​ഭ​നു വാ​ട്സ്ആ​പ്പു​മാ​യു​ധം!''–​എം.​ബി.​ബി.​എ​സ്​ പ​ഠ​ന​കാ​ല​ത്ത് പ്ര​സ​വ​മു​റി​യി​ൽ ഡ്യൂ​ട്ടി​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന ഒ​രു ഭാ​വി ഡോ​ക്ട​റു​ടെ അ​നു​ഭ​വ​ക്കു​റി​പ്പാ​ണ്. നി​റം പി​ടി​പ്പി​ച്ച സം​ഭ​വ​ക​ഥ​യാ​കാം.

''ഒ​രു ഗ​ർ​ഭി​ണി 'ഓ, ​മൈ ഗോ​ഡ്, വാ​ട്ട് എ ​പെ​യി​ൻ,' എ​ന്നൊ​ക്കെ ഇം​ഗ്ലീ​ഷി​ൽ ക​ര​യു​ന്ന​ത് ഞാ​ൻ ഒ​രു ഡോ​ക്ട​ർ​ക്ക് ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. അ​വ​രെ ഒ​ന്നു ശ്ര​ദ്ധി​ച്ച്, ഉ​ട​നെ എ​ന്നോ​ട് 'ഏ​യ്, വേ​ദ​ന​യൊ​ന്നും തു​ട​ങ്ങി​യി​ട്ടി​ല്ല,' എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞ് പു​ള്ളി മ​റ്റേ​തോ സ്​​ത്രീ​യെ അ​റ്റ​ൻ​ഡ് ചെ​യ്യാ​ൻ പോ​യി.

കു​റ​ച്ചു​കൂ​ടി ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ ആ​ദ്യ​ത്തെ സ്​​ത്രീ, 'അ​യ്യോ അ​മ്മ​ച്ചീ, എ​ന്തൊ​രു വേ​ദ​ന,' എ​ന്നു പ​ച്ച​മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ൽ അ​ല​റി​വി​ളി​ക്കാ​ൻ തു​ട​ങ്ങി. അ​തു കേ​ട്ട​തും ആ ​ഡോ​ക്ട​ർ എ​​ന്റെ​യ​ടു​ത്തു​വ​ന്ന് 'ഇ​പ്പോ​ൾ ശ​രി​ക്കും വേ​ദ​ന തു​ട​ങ്ങി, വാ ​ന​മു​ക്ക് അ​വ​രെ നോ​ക്കാം' '' എ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു. പി​റ​ക്കാ​ൻ പോ​കു​ന്ന കു​ട്ടി–​സു​ഭ​ദ്ര​യു​ടെ വ​യ​റ്റി​ലെ അ​ഭി​മ​ന്യു ശ്രീ​കൃ​ഷ്ണ​നെ കേ​ട്ട​തു​പോ​ലെ–​അ​മ്മ നി​ല​വി​ളി​ച്ച ഭാ​ഷ കേ​ട്ടി​രി​ക്ക​ണം. ഗ​ർ​ഭ​പാ​ത്ര​ത്തി​ൽ​നി​ന്നു​ത​ന്നെ കു​ട്ടി​ക​ൾ ഭാ​ഷ സ്വാ​യ​ത്ത​മാ​ക്കി​ത്തു​ട​ങ്ങു​ന്നു എ​ന്നാ​ണ് പു​തി​യ ഭാ​ഷാ​ശാ​സ്​​ത്ര​പ​ഠ​ന​ങ്ങ​ൾ അ​നു​മാ​നി​ക്കു​ന്ന​ത്. പി​റ​ന്നു​വീ​ഴു​മ്പോ​ഴു​ള്ള ക​ര​ച്ചി​ലി​ന് അ​മ്മ​യു​ടെ ഭാ​ഷ​യു​ടെ–​മാ​തൃ​ഭാ​ഷ​യു​ടെ–​താ​ള​മ​േത്ര!

2

എ​​ന്റെ വ​ലി​യ​മ്മ (അ​മ്മ​യു​ടെ അ​മ്മ; നാ​ട്ടി​ലെ ഉ​ച്ചാ​ര​ണ​ത്തി​ൽ, ബെ​ല്ല്മ്മ) പ​യ​റ്റി​യാ​ൽ അ​ടു​ക്കാ​ടു​ക്കം അ​ക്കു അ​മ്മ ഒ​രു അ​മ്മ​ദൈ​വ​ത്തെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു, രൂ​പ​ത്തി​ലും പ്ര​കൃ​ത​ത്തി​ലും. അ​മ്മ​ദൈ​വം എ​ന്ന ഉ​പ​മ തെ​യ്യ​ങ്ങ​ൾ ഉ​റ​ഞ്ഞാ​ടു​ന്ന എ​​ന്റെ നാ​ട്ടി​ൽ നി​ന്നു സ്വീ​ക​രി​ച്ച​ത്. സാ​ഹി​ത്യ​ത്തി​ൽനി​ന്നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ മ​ല​യാ​ള​ത്തി​ലെ ഒ​രു സ്​​ത്രീ​ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ത്തി​ന്റെയും ഉ​പ​മ ചേ​രു​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നി​ല്ല. അ​തി​നാ​ൽ 'ഏ​ഴാം ക​ട​ലി​ന​ക്ക​രെ​യു​ള്ള മ​ല​യാ​ള​സാ​ഹി​ത്യ​കാ​ര​ൻ' ഗ​ബ്രി​യേ​ൽ ഗാ​ർ​സ്യാ മാ​ർ​കേ​സി​ന്റെ ക​ഥാ​പാ​ത്ര​ത്തെ കൂ​ട്ടു​പി​ടി​ക്ക​ട്ടെ: ഉ​ർ​സു​ല ഇ​ഗ്വാ​റ​ൻ.

ജി​പ്സി​യാ​യ മെ​ൽ​ക്വി​യാ​ദ​സി​ൽ നി​ന്നു കി​ട്ടി​യ അ​റി​വു​ക​ളും ഉ​പ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും ​െവ​ച്ച് 'ക​ഠി​നൗ​ഠി​നൗ' ആ​യ പ​രീ​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ ന​ട​ത്തി, ഹൊ​സെ അ​ർ​ക്കാ​ദി​യോ ബു​വ​ന്തി​യ ഗം​ഭീ​ര​മാ​യ ഒ​രു ക​ണ്ടു​പി​ടി​ത്തം ന​ട​ത്തി​യ​ല്ലോ, അ​ക്കാ​ര്യം ഭാ​ര്യ ഉ​ർ​സു​ല​യോ​ടു നെ​ഞ്ചു​വി​രി​ച്ചു പ്ര​ഖ്യാ​പി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു​വ​ല്ലോ: ''ഭൂ​മി ഉ​രു​ണ്ട​താ​ണ്, ഒ​രു ഓ​റ​ഞ്ചു​പോ​ലെ.'' ഉ​ർ​സു​ല​ക്ക് പെ​രു​വി​ര​ലി​ൽനി​ന്നു ത​രി​ച്ചു​വ​ന്നു: ''പ്രാ​ന്ത് പി​ടി​ക്കാ​നാ​ണെ​ങ്കി​ൽ ത​ന്നെ​ത്താ​ൻ പി​ടി​ച്ചാ​ൽ മ​തി. നി​ങ്ങ​ളു​ടെ ജി​പ്സി ആ​ശ​യ​ങ്ങ​ൾ മ​ക്ക​ളു​ടെ ത​ല​യി​ൽ തി​രു​കി​ക്ക​യ​റ്റ​രു​ത്.''

അ​ധി​കം പ​റ​യേ​ണ്ട​ല്ലോ!

അ​തെ, ഉ​ർ​സു​ല​യെ​പ്പോ​ലെ ഒ​രു വ​ലി​യ​മ്മ.

വ​ലി​യ​മ്മ​യു​ടെ വ​ർ​ത്ത​മാ​ന​ത്തി​ലെ വാ​ക്കു​ക​ൾ–​എ​ത്ര​യോ വാ​ക്കു​ക​ൾ മ​റ​വി​യു​ടെ ഗ​ർ​ത്ത​ത്തി​ലേ​ക്കു വീ​ണു​പോ​യി–​കു​റേ​യെ​ല്ലാം ഓ​ർ​മ​യി​ലു​ണ്ട്. ആ ​വാ​ക്കു​ക​ളി​ലേ​റെ​യും ആ​ധു​നി​ക ജീ​വി​ത​ത്തോ​ടൊ​പ്പം വ​ന്ന ഭാ​ഷ​യു​ടെ 'മാ​ർ​ച്ച് പാ​സ്റ്റി​ൽ' ഒ​പ്പ​മെ​ത്താ​നാ​വാ​തെ മു​ട​ന്തി, പി​ൻ​വാ​ങ്ങി. അ​തി​​ന്റെ 'പൊ​ഞ്ഞാ​റ്' (പു​ക​ഞ്ഞു ക​യ​റ​ൽ, ന​ഷ്​​ട​ബോ​ധം, അ​കാ​ര​ണ​മാ​യ സ​ങ്ക​ടം) ഉ​ള്ളി​ൽ ഇ​പ്പോ​ഴും ബാ​ക്കി​യു​ണ്ട്.

ക്രി​​സ്റ്റി​​ന കാ​​ൽ​​ഡെ​​റോ​​ൺ

വ​ലി​യ​മ്മ മ​രി​ക്കു​മ്പോ​ൾ (1994) ഞാ​ൻ ​െകാ​ൽ​ക്ക​ത്ത​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു. അ​ന്ത​ർ​ദേ​ശീ​യ ച​ല​ച്ചിേ​ത്രാ​ത്സ​വം കാ​ണാ​ൻ ചെ​ന്ന​താ​ണ്, മൈക്ക​ലാ​ഞ്ച​ലോ അ​ന്തോ​ണി​യോ​ണി​യെ​യും ഫെ​ർ​ണാ​ണ്ടോ ഇ.​ സൊ​ളാ​ന​സി​നെ​യും ക​ൺ​കു​ളി​ർ​ക്കെ ക​ണ്ടു. ച​ല​ച്ചിേ​ത്രാ​ത്സ​വം ക​ഴി​ഞ്ഞ്, ബ്ര​ഹ്മ​പു​ത്ര, ശാ​ന്തി​നി​കേ​ത​ൻ, സ​ന്താ​ൾ ഗ്രാ​മ​ങ്ങ​ൾ, ബാ​വു​ൾ സം​ഗീ​തം അ​ങ്ങ​നെ പ​ല​പ​ല മോ​ഹ​യാ​ത്ര​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞാ​ൻ താ​മ​സി​ച്ചി​രു​ന്ന 'താ​രാ​മ​ഹ​ൽ' ഹോ​ട്ട​ലി​ലേ​ക്ക് വ​ലി​യ​മ്മ മ​രി​ച്ചു എ​ന്ന സ​ന്ദേ​ശം വ​ന്നെ​ത്തി.

വ​ലി​യ​മ്മ​യെ അ​വ​സാ​ന​മാ​യി ഒ​രു​നോ​ക്കു കാ​ണാ​നാ​വി​ല്ല. എ​ന്തു​ചെ​യ്യ​ണം? അ​ധി​കം ആ​ലോ​ചി​ച്ചി​ല്ല. നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കു തി​രി​ച്ചു. മൂ​ന്നാം​നാ​ൾ എ​ത്തു​മ്പോ​ൾ വ​ലി​യ​മ്മ ഒ​ര​ട്ടി​മ​ണ്ണു​പു​ത​ച്ചു കി​ട​ക്കു​ന്നു.

മു​പ്പ​തു​വ​ർ​ഷ​മാ​കാ​ൻ പോ​കു​ന്നു; ജീ​വി​ച്ച​തി​​ന്റെ പ​കു​തി. വ​ലി​യ​മ്മ​യെ ഓ​ർ​മി​ച്ച് 'ഒ​ന്നൂ​റെ നാ​ല്പ​ത്' (ഒ​ന്നു കു​റ​വ് നാ​ൽ​പ​ത്: 39. നാ​ട്ടി​ലെ ഒ​രു മാ​ന്ത്രി​ക അ​ക്ക​മാ​ണ് 'ഒ​ന്നൂ​റെ നാ​ല്പ​തു തെ​യ്യ​ങ്ങ​ൾ.') വാ​ക്കു​ക​ൾ സ​മ​ർ​പ്പി​ക്ക​ട്ടെ; വ​ലി​യ​മ്മ​ക്കും മ​ല​യാ​ള​ത്തി​നും. ഈ ​വാ​ക്കു​ക​ളി​ല്ലാ​തെ എ​​ന്റെ ഭാ​ഷ ദ​രി​ദ്ര​മാ​ക​രു​ത് അ​ഥ​വാ, ഈ ​വാ​ക്കു​ക​ൾ കൂ​ടി ചേ​ർ​ന്നു സ​മൃ​ദ്ധ​മാ​ക​ട്ടെ. പ​ദ​കോ​ശ​ശോ​ഷ​ണ​മാ​ണ​ല്ലോ (exical impoverishment), മ​ഹാ​നാ​യ ഇ​റ്റാ​ലി​യ​ൻ നോ​വ​ലെ​ഴു​ത്തു​കാ​ര​ൻ ഈ​താ​ലോ ക​ൽ​വീ​നോ പ​റ​യു​ന്ന​തു​പോ​ലെ, ഭാ​ഷ​യു​ടെ മ​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ ആ​ദ്യ​ല​ക്ഷ​ണ​ങ്ങ​ൾ. (8)

ക​രി​പ്പം: ഗ​ർ​ഭം. ക​രി​പ്പ​ക്കാ​ര​ത്തി–​ഗ​ർ​ഭി​ണി. ഒ​രു ക​രി​പ്പ​ക്കാ​ര​ത്തി​യു​ടെ എ​ട്ടാം മാ​സ​ത്തി​ൽ മ​ധു​ര​പ​ല​ഹാ​ര​ങ്ങ​ളു​മാ​യി കൂ​നി​പ്പോ​കു​ന്ന ഒ​രു വ​ലി​യ​മ്മ​യു​ടെ വ​ർ​ത്ത​മാ​നം എ​പ്പോ​ഴും ഉ​ള്ളി​ലു​ണ്ട്: 'ന​ട​ക്കാ​നേ ക​യ്യ്ന്ന്​​ല്ല കു​ഞ്ഞീ, അ​ങ്ങ​നെ, ഒ​ന്നു പാ​ഞ്ഞു​പോ​യി​റ്റ് ബ​രാം​ന്ന് ബി​ജാ​രി​ച്ചു.' (ന​ട​ക്കാ​ൻ പോ​ലും ക​ഴി​യു​ന്നി​ല്ല കു​ട്ടി, അ​ങ്ങ​നെ ഒ​ന്ന് ഓ​ടി​പ്പോ​യി വ​രാ​മെ​ന്ന് വി​ചാ​രി​ച്ചു.)

ന​ക്ക​റ്റം: ആ​ർ​ത്തി. ന​ക്ക​റ്റം പി​ടി​ച്ച​ത്: ആ​ർ​ത്തി​പ്പ​ണ്ടാ​രം.

തൊ​പ്പ്ട്ട: തൂ​വ​ൽ. കോ​ഴി​യു​ടെ തൊ​പ്പ്ട്ട. തൊ​പ്പ്ട്ട തൊ​ല്ല​ൽ: തൂ​വ​ൽ പ​റി​ച്ചു​ക​ള​യ​ൽ.

തൊ​ല്ല: സൊ​ല്ല; ശ​ല്യം. 'തൊ​ല്ല​യാ​ണ് ഓ​നെ​ക്കൊ​ണ്ട്.'

തു​ക്കി: (ശ​കാ​ര​പ​ദം) അ​ല​ഞ്ഞു​തി​രി​യു​ന്ന​വ​ൻ (ൾ); ​അ​വി​ടെ​യും ഇ​വി​ടെ​യും ചു​റ്റി​ത്തി​രി​യു​ന്ന​ത്. 'കോ​ഴി തു​ക്കു​ന്നു', 'തു​ക്കി​യാ​ണ്, വി​രി​ച്ചി​ട​ത്ത് കെ​ട​ക്കി​ല്ല.'

ദൂ​റ്: പ​രി​ഭ​വം, ആ​വ​ലാ​തി, പ​ര​ദൂ​ഷ​ണം, കു​റ്റം പ​റ​യ​ൽ. 'ദൂ​റ് പ​റ​യ​ൽ', 'ഓ​ള് കൊ​റേ ദൂ​റി'.

ചാ​പ്പി​ൽ: ചീ​ഞ്ഞു, പ​ഴ​കി​യ മ​ണം, വൃ​ത്തി​യാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കു​മ്പോ​ഴു​ള്ള മ​ണം, 'മീ​ൻ ചാ​പ്പി​ല് നാ​റ്ന്ന്'.

മ​റ്പ്പ്: വാ​ശി. ധി​ക്കാ​രം. വി​ടാ​തെ പി​ന്തു​ട​ര​ൽ. 'മ​റ്പ്പ് പി​ടി​ച്ച്': വാ​ശി​യോ​ടെ. 'ഇ​ങ്ങ​നെ മ​റ്പ്പ് പി​ടി​ക്ക​ല്ല'.

ഓ​ഡ്ത്തു: എ​വി​ടെ, എ​വി​ടെ​യാ​ണ്. 'ക​ത്ത്യോ​ടു​ത്തു?' (ക​ത്തി എ​വി​ടെ?).

അ​ഡു​ഓ​ന്ത്: ഉ​പ്പി​ലി​ട്ട​ത്. അ​ച്ചാ​ർ. ഉ​ഡു​പ്പി അ​ഡു​ഓ​ന്ത് (തു​ളു​വി​ൽ ഉ​പ്പ​ഡ്, ക​ന്ന​ഡ​യി​ൽ ഉ​പ്പി​ന​ക്കാ​യി).

ബെ​രു: മ​ഴ​ക്കാ​ല​ത്ത് പു​ഴു​ങ്ങി​യ ധാ​ന്യ​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും ഉ​ണ​ക്കാ​ൻ, അ​ടു​പ്പി​നു മേ​ലെ ചൂ​ര​ൽ കൊ​ണ്ടോ ഈ​റ കൊ​ണ്ടോ മെ​ട​ഞ്ഞ ത​ട്ടി.

ഇ​ക്ക​രി​ന്ത​ല്: ബെ​രു​വി​​ന്റെ അ​ടി​ഭാ​ഗ​ത്ത് പു​ക​യും മ​റ്റും ഘ​നീ​ഭ​വി​ച്ച് ഉ​ണ്ടാ​കു​ന്ന അ​ട​രു​ക​ളു​ള്ള ക​റു​ത്ത​പാ​ളി. മു​റി​വി​നും മ​റ്റും ഔ​ഷ​ധ​മാ​യി ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​റു​ണ്ട്.

നേ​ടി: ജ​ല​ദോ​ഷം. നെ​ഗ​ഡി എ​ന്ന ക​ന്ന​ട വാ​ക്കി​ൽ​നി​ന്നു വ​ന്ന​ത്. തു​ളു​വി​ൽ നേ​ഡ=​വേ​ദ​ന (9)

പി​സ​റ്: കോ​പം, ദേ​ഷ്യം. എ​​ന്റെ പി​സ​റ് കെ​ള​ത്തെ​ണ്ട' (എ​ന്നെ ദേ​ഷ്യം പി​ടി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട).

പ​യി​പ്പ്: വി​ശ​പ്പ്. 'പ​ശി'​യി​ൽനി​ന്നു വ​ന്ന​താ​കാം. 'പ​യ്ച്ചി​റ്റ് കൊ​ട​ല് ക​ത്ത്ന്ന്' ('വി​ശ​ന്ന് കു​ട​ൽ എ​രി​യു​ന്നു').

ബെ​യ്ക്ക​ൽ: ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ക്ക​ൽ. 'ചോ​റ് ബെ​യ്ച്ചോ?' (ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ച്ചോ?) ശൈ​ലി: 'ബെ​യ്ച്ചോ​നെ​ന്ത​റി​ഞ്ഞു പ​യ്ച്ചോ​ന്റെ പ​യി​പ്പ്?' ('ഭ​ക്ഷ​ണം ക​ഴി​ച്ച​വ​ൻ വി​ശ​ന്ന​വ​ന്റെ വി​ശ​പ്പി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് എ​ന്ത​റി​ഞ്ഞു?' (10)

പ​യ​ക്ക്: പ​ഴ​കി​യ മ​ണം. ഭ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​​ന്റെ​യും മ​റ്റും. 'കൂ​ട്ടാ​ൻ പ​യ്ക്ക് നാ​റ്ന്ന്'.

ചൊ​റ: ശ​ല്യം, മ​ടു​പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത്, 'ഓ​നെ​ക്കൊ​ണ്ട് ചൊ​റ​യാ​യ​ല്ലോ'.

ക​ര​ക്ക​ര: സ​ങ്ക​ടം, മ​നോ​വേ​ദ​ന, വി​ഷ​മം. 'ക​ര​ക്ക​ര​യാ​യി​റ്റ് ക​യ്യ' (സ​ങ്ക​ട​മാ​യി​ട്ടു വ​യ്യ).

അ​ർ​ക്കീ​സ്​ : പി​ശു​ക്ക​ൻ, 'അ​റ്റ കൈ​ക്ക് ഉ​പ്പു​തേ​ക്കാ​ത്ത​വ​ൻ', 'വെ​റും അ​ർ​ക്കീ​സ്​'.

അ​ട്ടം: പ​ഴ​യ മ​ട്ടി​ലു​ള്ള വീ​ടി​​ന്റെ മു​ക​ൾ​നി​ല. സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളും മ​റ്റും സൂ​ക്ഷി​ക്കു​ന്നു. 'അ​ട്ടം​പ​ര​തി': മ​ച്ചി​ൽ ഒ​ളി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​യാ​ളെ പ​ര​തു​ന്ന​വ​ൻ, ഒ​റ്റു​കാ​ര​ൻ.

അ​ല​സി: വ്യ​സ​നം, പ്ര​ശ്നം, മ​നോ​വി​ഷ​മം.

കൂ​ക്കി​രി; നാ​യ​ക്കു​ട്ടി.

ച​ണ്ട്: ന​ന​ഞ്ഞ. 'ച​ണ്ട് മു​ണ്ട്', 'മ​ഴ ന​ന​ഞ്ഞ് ആ​കെ ച​ണ്ടാ​യി'.

ബ​യ​ദ: ശീ​ലം, സ്വ​ഭാ​വം. 'ഓ​ന്റെ ബ​യ​ദ പൊ​ട്ട്.' (അ​വ​​ന്റെ സ്വ​ഭാ​വം മോ​ശം).

ക​ങ്കാ​ല്: ക​ഷ്​​ട​പ്പാ​ട്, വി​ഷ​മ​പ്ര​ശ്നം. കൊ​ങ്കി​ണി​യി​ൽനി​ന്നു വ​ന്ന​ത​േത്ര.

ക​റ​മ്മം!: ക​ഷ്​​ടം! പ​റ​യു​ന്ന രീ​തി​ക്ക​നു​സ​രി​ച്ച്, താ​ള​ത്തി​ന​നു​സ​രി​ച്ച് അ​ർ​ഥ​വും ധ്വ​നി​യും മാ​റി​വ​രും, 'അ​യ്യോ!' പോ​ലെ.

മാ​ച്ചി: ചൂ​ല്.

ബൊ​ണ്ടം: ഇ​ള​നീ​ർ.

ഗൗ​ജി: ബ​ഹ​ളം, ക​ല​ഹം.

ബെ​ന: മ​ടി, അ​ല​സ​ത.

പ​റ​ങ്ക​ള്: പ​റ​ങ്കി​മു​ള​ക്, പ​ച്ച​മു​ള​ക്. കൃ​ത്യ​മാ​യി അ​തു വ​ന്ന സ്​​ഥ​ലം കൂ​ടി രേ​ഖ​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന വാ​ക്ക്. നാ​ട്ടു​വാ​ക്കു​ക​ൾ​ക്ക് അ​ത്ത​ര​മൊ​രു കൃ​ത്യ​ത കൂ​ടി​യു​ണ്ട്. ഉ​ദാ​ഹ​ര​ണ​ത്തി​ന് 'പാ​വ​യ്ക്ക' എ​ന്ന് മാ​ന​ക​ഭാ​ഷ​യി​ൽ പ​റ​യു​മെ​ങ്കി​ലും നാ​ട്ടു​ഭാ​ഷ​യി​ൽ പ​ല​യി​ട​ത്തും അ​തു 'ക​യ്പ​ക്ക'​യാ​ണ്; ക​യ്പി​നെ​ക്കൂ​ടി കൊ​ണ്ടു​വ​ന്ന്.

നി​ര്വോ​ണം: ഓ​ർ​മ. 'കാ​ർ​ന്നോ​ന്മാ​രെ നി​ര്വോ​ണം ബേ​ണം' (കാ​ര​ണ​വ​ന്മാ​രെ ഓ​ർ​മി​ക്ക​ണം).

കു​ർ​ത്തം: ഓ​ർ​മ. 'ന​ല്ല കു​ർ​ത്തം കി​ട്ട്ന്നി​ല്ല' (പ​രി​ച​യം കി​ട്ടു​ന്നി​ല്ല).

ക്ടി​യ​ൻ: പ​രു​ന്ത്. ക​ന്ന​ട​യി​ൽ ഗി​ഡു​ഗ. പ്രാ​ക്കി​ടി​യ​ൻ. പ്രാ​വി​നെ​യും കോ​ഴി​ക്കു​ഞ്ഞി​നെ​യും റാ​ഞ്ചു​ന്ന പ​രു​ന്ത്.

ക്ടാ​വ്: കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ൾ. മ​നു​ഷ്യ​രു​ടെ​യും മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ​യും. 'പ​യ്യൂ​​ന്റെ ക്ടാ​വ്' (പ​ശു​ക്കി​ടാ​വ്).

റ​ങ്ക്: നി​റം, ഇ​ഷ്​​ടം, അ​നു​രാ​ഗം. 'റ​ങ്ക് കൊ​ട്ക്ക്വ' (നി​റം കൊ​ടു​ക്കു​ക), 'ഓ​ളോ​ട് ഒ​രു റ​ങ്ക്ണ്ട്' (അ​വ​ളോ​ട് േപ്ര​മ​മു​ണ്ട്').

ബു​ഗ: ബു​ഗ്ഗ, ബ​ലൂ​ൺ. തു​ളു​വി​ൽ​നി​ന്നു വ​ന്ന​ത്. ക​ന്ന​ട​യി​ൽ ഫു​ഗ്ഗൊ.

നൊ​ണ്ണ്: മോ​ണ. 'ആ​രാ​​ന്റെ പ​ല്ലി​നെ​ക്കാ​ളും ന​ല്ല​ത് അ​വ​നോ​ന്റെ നൊ​ണ്ണ്.'

3

മം​ഗോ​ളി​യ–​ചീ​ന അ​തി​ർ​ത്തി ഗ്രാ​മ​ത്തി​ൽ ഇ​രു​പ​തി​നാ​യി​ര​ത്തോ​ളം ആ​ളു​ക​ൾ സം​സാ​രി​ക്കു​ന്ന, 'മ​ര​ണ​ത്തി​ലേ​ക്കു കൂ​പ്പു​കു​ത്തു​ന്ന', എ​വെ​ങ്കി (Evenki) ഭാ​ഷ​യി​ലെ ക​വി അ​ലി​തെ​ത് നെം​തു​ഷ്കി​​ന്റെ ഒ​രു ക​വി​ത, മ​ര​ണ​മ​ണി മു​ഴ​ങ്ങു​ന്ന ലോ​ക​ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടെ ഭൂ​പ​ട​ത്തെ അ​ല​ങ്ക​രി​ക്കു​ന്നു:

ഞാ​നെ​​ന്റെ നാ​ട്ടു​ഭാ​ഷ​യും

നാ​ട്ടു​കാ​ർ പാ​ടു​ന്ന പാ​ട്ടും

മ​റ​ക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ൽ

എ​ന്റെ ക​ണ്ണും കാ​തും പി​ന്നെ​ന്തി​ന്?

വാ​യ എ​ന്തി​നു പി​ന്നെ?

...................

എ​ന്റെ അ​മ്മ​യു​ടെ അ​ന്ത്യ​മൊ​ഴി

എ​വെ​ങ്കി​യി​ലെ​ങ്കി​ൽ

എ​ന്റെ ഭാ​ഷ ദു​ർ​ബ​ല​വും ദ​രി​ദ്ര​വു​മാ​ണെ​ന്ന

മ​ണ്ട​ൻ പ​റ​ച്ചി​ൽ ഞാ​നെ​ങ്ങ​നെ വി​ശ്വ​സി​ക്കും?

('എ​​ന്റെ ഭാ​ഷ')