മറക്കരുത്​, മരിച്ചുവീഴുന്നത്​ മനുഷ്യരാണ്​

ഡോ. കഫീൽ ഖാനെതിരായ പുനരന്വേഷണ ഉത്തരവ്​ പിൻവലിച്ചതായി ഈ മാസമാദ്യം ഉത്തർപ്രദേശ്​ സർക്കാർ അലഹബാദ്​ ഹൈകോടതിയെ അറിയിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ, സംസ്​ഥാന ആരോഗ്യ വകുപ്പ്​ മറ്റൊരു കേസിൽ നടത്തിയ അച്ചടക്കനടപടികളുടെ പേരിൽ അദ്ദേഹമിപ്പോഴും സസ്​പെൻഷനിലാണ്​. 2017 ആഗസ്​റ്റിലെ ദുരന്തരാത്രിയിൽ ജീവിതനൂൽപാലത്തിൽ കഴിഞ്ഞ മസ്​തിഷ്​കജ്വര രോഗികളെ ജീവിതത്തിലേക്ക്​ തിരിച്ചുകൊണ്ടുവരുന്നതിനായി ഓക്​സിജൻ സിലിണ്ടറുകൾ സംഘടിപ്പിക്കാൻ നല്ലവനായ ആ ഡോക്​ടർ നടത്തിയ പരിശ്രമങ്ങൾ വിശദീകരിച്ചാൽ തീരില്ല. പക്ഷേ, ഓക്​സിജ​​െൻറ അപര്യാപ്​തത ഗോരഖ്​പുർ സർക്കാർ ആശുപത്രിയിൽ 63 പിഞ്ചുകുഞ്ഞുങ്ങളുടെ ജീവൻ നഷ്​ടപ്പെടുത്തി. ​അന്ന്​ ഡോ. ഖാനെ അറസ്​റ്റ്​ ചെയ്യുന്നതിനു​ പകരം അദ്ദേഹം പറയുന്നതെന്തെന്ന്​ കേൾക്കാൻ സർക്കാർ സൗമനസ്യം കാണിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ ഇന്ത്യയിലെ ആശുപത്രികളിൽ ഓക്​സിജനില്ലാതെ നെ​ട്ടോട്ടമോടുന്ന അവസ്​ഥക്ക്​ മഹാമാരിയുടെ ഞെരുക്കത്തിനു​ മു​േമ്പ പരിഹാരം കണ്ടെത്താനായേനെ.

ഈയിടെ ആരോഗ്യമന്ത്രാലയം പാർലമെൻറിൽ അറിയിച്ചത്​ കോവിഡ്​ രണ്ടാം തരംഗത്തിൽ പഞ്ചാബിലെ നാലു​ മരണങ്ങൾ മാത്രമാണ്​ ഓക്​സിജൻ അപര്യാപ്​തത മൂലം നടന്നതായി സംശയിക്കുന്നത്​ എന്നാണ്​. അതു ശരിയെങ്കിൽ നമ്മൾ കണ്ട സ്​ട്രെച്ചറുകളിൽ ശ്വാസംകിട്ടാതെ പിടയുന്ന രോഗികളും ഓക്​സിജൻ നിറച്ചുകിട്ടാൻ പെടാപ്പാട്​ പെട്ട്​ ഓടിനടക്കുന്ന ബന്ധുക്കളും ഗുരുദ്വാരകൾ ഓക്​സിജൻ ലംഗറുകളൊരുക്കിയതും ആശുപത്രികൾ രക്ഷാസന്ദേശമയക്കുന്നതും സംസ്​ഥാന സർക്കാറുകൾ അഭ്യർഥനകൾ നടത്തുന്നതും ശ്​മശാനങ്ങൾ നിറഞ്ഞുകവിഞ്ഞതും മൃതദേഹങ്ങൾ ഒഴുകി മഹാനദി ഗംഗ ശവവാഹിനിയായി മാറിയതുമെല്ലാം അസത്യമാണെന്ന്​ കരുതേണ്ടിവരും. ഡൽഹിയിൽ ഓക്​സിജൻക്ഷാമ മരണങ്ങളെക്കുറിച്ച്​ അന്വേഷിക്കാൻ സമിതിയെ നിയോഗിക്കാൻ സംസ്​ഥാന സർക്കാർ രണ്ടു തവണ നിർദേശിച്ചിട്ടും ലഫ്​റ്റനൻറ്​ ഗവർണറത്​ തള്ളുകയായിരുന്നു. 'ഓക്​സിജൻ ഷോട്ടേജ്​ ഡെത്ത്​' എന്ന ഗ്രൂപ്പി​െൻറ കണക്കുപ്രകാരം രാജ്യത്ത്​​ 629 ഓക്​സിജൻ ക്ഷാമ മരണങ്ങളാണ്​ കുറഞ്ഞ കാലത്തിനിടെ മാത്രം സംഭവിച്ചിരിക്കുന്നത്​.

നിലവിലെ മഹാമാരിക്കു​ മുമ്പുതന്നെ ഓരോ വർഷവും ഭയാനകമായ ആശുപത്രിദുരന്തങ്ങൾ സംഭവിക്കാറുണ്ട്​. 2017ൽ 800 കുഞ്ഞുങ്ങളാണ്​ ഝാർഖണ്ഡിൽ മാത്രം മസ്​തിഷ്​കജ്വരം കാരണം മരിച്ചത്​. 2015ൽ പ്രളയത്തിനിടെ വൈദ്യുതിബന്ധമില്ലാതായത്​ ചെന്നൈയിലെ ആശുപത്രിയിൽ 18 ജീവനുകൾ നഷ്​ടപ്പെടുന്നതിന്​ വഴിവെച്ചു. 2014ൽ ഛത്തിസ്​ഗഢിലെ സർക്കാർ ആരോഗ്യക്യാമ്പിൽ അനധികൃത വന്ധ്യംകരണ ശസ്​ത്രക്രിയക്കു​ വിധേയരായ 13 സ്​ത്രീകൾ മരിച്ചു. ഇത്തരം ദുരന്തങ്ങൾ ആവർത്തിക്കു​േമ്പാഴും ആരോഗ്യപരിരക്ഷാരംഗത്തെ ദുരവസ്​ഥക്ക്​ പരിഹാരം കണ്ടെത്താൻ ശ്രമങ്ങളുണ്ടായില്ല.

വ്യക്തിപരമായ ഒരു അനുഭവം പറയാം. രണ്ടു വർഷമായി മസ്​തിഷ്​കപ്പനിയുമായി മല്ലിടുകയാണ്​ എ​െൻറ സഹോദരി. ബ്രിട്ടനിലെ നാഷനൽ ഹെൽത്ത്​​ സർവിസസിനു (എൻ.എച്ച്​.എസ്​) കീഴിലെ സർക്കാർ ആശുപത്രികളാണ്​ അവരുടെ ജീവൻ ഓരോ തവണയും രക്ഷപ്പെടുത്തിയത്​ എന്ന കാര്യത്തിൽ ലവലേശം സംശയമില്ല. എല്ലാ വർഷവും ബ്രിട്ടനിലെ ഐതിഹാസികമായ ആരോഗ്യ പരിരക്ഷ ശൃംഖല അതിഗുരുതര രോഗങ്ങൾ ബാധിച്ച 15 ദശലക്ഷം ആളുക​െള അമേരിക്ക ചെലവിടുന്നതി​നേക്കാൾ തുലോം കുറഞ്ഞ തുകയാൽ സുഖപ്പെടുത്തുന്നു. പ്രത്യക്ഷ നികുതികളാലാണ്​ എൻ.എച്ച്​.എസിനുള്ള തുക കണ്ടെത്തുന്നത്​. മക്​ഡൊണാൾഡ്​സിനും വാൾമാർട്ടിനും പിന്നാലെ ലോകത്തെ ഏറ്റവും വലിയ തൊഴിൽദാതാക്കളിലൊന്നാണിത്​. ബ്രിട്ടനിൽ ജോലിയുള്ള 20 പേരിലൊരാൾ ഡോക്​ടറോ നഴ്​സോ ആരോഗ്യമേഖലയിലെ അനുബന്ധ സാ​ങ്കേതിക ജീവനക്കാരോ ആണ്​. മഹാമാരിക്കാലത്ത്​ ഫ്ലോറൻസ്​ നെയ്​റ്റിഗേലി​െൻറ നേരവകാശികളായി വാഴ്​ത്തപ്പെട്ട ഇവിടത്തെ ദീനാനുകമ്പയുള്ള നഴ്​സുമാരെ സൂപ്പർഹീറോകളായാണ്​ ലോകപ്രശസ്​ത ചുമർചിത്രപ്രതിഭ ബാങ്ക്​സി വരച്ചിട്ടത്​. അതിവേഗം പ്രായമേറുന്ന ഒരു സമൂഹമെന്ന നിലയിൽ ബ്രിട്ടൻകാർക്ക്​ എൻ.എച്ച്​.എസ്​ മതം പോലെയാണ്​.

മറുവശത്ത്​ ഇന്ത്യയിലെ ആശുപത്രികൾ ജീവനക്കാരുടെ ക്ഷാമം മൂലം വലയുന്നു. നിതി ആയോഗ്​ പുറത്തുവിട്ട കണക്കുകളിലൊന്ന്​ ഇങ്ങനെയാണ്​. 2017-18 കാലത്ത്​ ബിഹാറിൽ 60 ശതമാനം മിഡ്​വൈഫുമാരുടെയും 50 ശതമാനം സ്​റ്റാഫ്​ നഴ്​സുമാരുടെയും 34 ശതമാനം മെഡിക്കൽ ഓഫിസർമാരുടെയും 60 ശതമാനം സ്​പെഷലിസ്​റ്റ്​ ഡോക്​ടർമാരുടെയും തസ്​തിക ഒഴിഞ്ഞുകിടക്കുന്നു. ജോലിയിലുള്ളവർക്ക്​ മാന്യമായ ശമ്പളം ലഭിക്കുന്നില്ലെന്നു മാത്രമല്ല അമിത ജോലിയെടുക്കേണ്ടിയും വരുന്നു.മഹാമാരിക്കുശേഷവും ഇന്ത്യൻ സർക്കാർ ജി.ഡി.പിയുടെ ഒരു ശതമാനത്തിൽ താഴെ മാത്രമാണ്​ ആരോഗ്യപരിരക്ഷ മേഖലക്കായി വകയിരുത്തുന്നത്​. ലോകത്തുതന്നെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വകയിരുത്തലുകളിലൊന്നാണിത്​. തദ്​ഫലമായി രാജ്യത്ത്​ 62 ശതമാനം ചികിത്സ ചെലവും രോഗികളുടെ കുടുംബം സ്വയം കണ്ടെത്തേണ്ടിവരുന്നു. കുടുംബങ്ങൾ പട്ടിണിയിലേക്കും ദാരിദ്ര്യത്തിലേക്കും തള്ളിയിടപ്പെടുന്നതി​െൻറ മുഖ്യ കാരണങ്ങളിലൊന്നാണിത്​. ചൈന ജി.ഡി.പിയുടെ മൂന്നു​ ശതമാനവും ബ്രിട്ടൻ ഏഴു ശതമാനവും അമേരിക്ക 17 ശതമാനവുമാണ്​ ആരോഗ്യ പരിരക്ഷ മേഖലക്കായി വകയിരുത്തുന്നത്​.

കോവിഡ്​ കാലത്തെ ഓക്​സിജൻ പ്രതിസന്ധി തീർച്ചയായും പ്രതിരോധിക്കാൻ കഴിയുമായിരുന്നതുതന്നെയാണ്​. പക്ഷേ, 150 ജില്ല ആശുപത്രികളിൽ ഓക്​സിജൻ പ്ലാൻറുകൾ നിർമിക്കാനുള്ള 200 കോടിയുടെ പദ്ധതി കേന്ദ്ര സർക്കാർ എട്ടു മാസമാണ്​ വെച്ചുതാമസിപ്പിച്ചത്​. അതേസമയം, മഹാരാഷ്​ട്രയിലെ നന്ദുർബറിൽ ക്രാന്തദർശിയായ ജില്ല കലക്​ടർ ഡോ. രാജേന്ദ്ര ഭറൂദ്​ രണ്ടാം ​തരംഗത്തിനു​മു​േമ്പ നിരവധി ഓക്​സിൻ പ്ലാൻറുകൾ ഒരുക്കി. രാജ്യ​ത്തെ ഏക ഓക്​സിജൻ മിച്ച സംസ്​ഥാനമായ കേരളം ഡിമാൻഡ്​​ മുൻകൂട്ടി കണ്ട്​ ഉൽപാദനശേഷി കഴിഞ്ഞ വർഷംതന്നെ വർധിപ്പിച്ചു.എൻ.എച്ച്​.എസ്​ രൂപവത്​കരിക്കപ്പെടുന്നതിനു​മുമ്പ്​​ പാവപ്പെട്ട മനുഷ്യർ അവിടത്തെ സർക്കാർ ആശുപത്രികളിൽ മരിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച്​ ജോർജ്​ ഓർവെൽ അദ്ദേഹത്തി​െൻറ മൂർച്ചയേറിയ കുറിപ്പിൽ എഴുതിയത്​ 'ആ പിടഞ്ഞുവീഴുന്ന രോഗികൾ മനുഷ്യജീവികൾ ആണെന്ന ധാരണപോലും ഇല്ലാതെ പോകുന്നു' എന്നായിരുന്നു.

21ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇന്ത്യയിലെ സർക്കാർ ആശുപത്രികളിൽ കാര്യമായ പുരോഗതിയൊന്നും ഇനിയും സംഭവിച്ചിട്ടില്ല. ഇവിടെ ഡോക്​ടർമാരെ പ​ലപ്പോഴും ഭഗവാനോടാണ്​ തുല്യപ്പെടുത്തിപ്പറയാറ്​. പക്ഷേ, അടിസ്​ഥാന സൗകര്യങ്ങളും ഔഷധങ്ങളും ഓക്​സിജൻ ലഭ്യതയുമൊന്നുമില്ലാതെ ഡോ. ഖാനുപോലും അത്ഭുതങ്ങൾ ചെയ്​തുകൂട്ടാനാകുമെന്ന്​ പ്രതീക്ഷിക്കാനാകുമോ?

(​ഗവേഷകയും നയരൂപവത്​കരണ വിദഗ്​ധയുമായ ലേഖിക ബംഗളൂരു നാഷനൽ ഇൻസ്​റ്റിറ്റ്യൂട്ട്​ ഓഫ്​ അഡ്വാൻസ്​ സ്​റ്റഡീസിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു)