തപോമയിയുടെ അച്ഛൻ

ത​പോ​മ​യി ബ​റു​വ​യെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി​യ ഒ​ക്ടോ​ബ​ര്‍ മാ​സ​ത്തി​ലെ ആ ​ഉ​ച്ച​സ​മ​യം. സ്വ​യം പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തി​നു ശേ​ഷം അ​യാ​ള്‍ ത​ന്‍റെ തോ​ള്‍ബാ​ഗി​ല്‍നി​ന്നും കു​റ​ച്ചു ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ അ​ടു​ക്കി​യ ഒ​രു ഫ​യ​ലെ​ടു​ത്ത് എ​ന്‍റെ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു വെച്ചു. പോ​യ വ​ര്‍ഷ​ത്തെ വ​ര​വു​ചെ​ല​വു ക​ണ​ക്കു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഓ​ഡി​റ്റ് ചെ​യ്തു​കി​ട്ടാ​ന്‍ സ​മ​യ​മെ​ടു​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് കു​റ​ച്ചു വൈ​കി​യെ​ന്ന് അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ഈ ​ക​ണ​ക്കു​ക​ള്‍ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചശേ​ഷം മാ​ത്ര​മേ അ​നു​വ​ദി​ച്ച പ​ദ്ധ​തി​ക്കു​ള്ള അ​ടു​ത്ത ഗ​ഡു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​ള്ളൂ എ​ന്നൊ​രു...

ത​പോ​മ​യി ബ​റു​വ​യെ ആ​ദ്യ​മാ​യി ക​ണ്ടു​മു​ട്ടി​യ ഒ​ക്ടോ​ബ​ര്‍ മാ​സ​ത്തി​ലെ ആ ​ഉ​ച്ച​സ​മ​യം. സ്വ​യം പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തി​നു ശേ​ഷം അ​യാ​ള്‍ ത​ന്‍റെ തോ​ള്‍ബാ​ഗി​ല്‍നി​ന്നും കു​റ​ച്ചു ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ അ​ടു​ക്കി​യ ഒ​രു ഫ​യ​ലെ​ടു​ത്ത് എ​ന്‍റെ മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു വെച്ചു. പോ​യ വ​ര്‍ഷ​ത്തെ വ​ര​വു​ചെ​ല​വു ക​ണ​ക്കു​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു അ​ത്. ഓ​ഡി​റ്റ് ചെ​യ്തു​കി​ട്ടാ​ന്‍ സ​മ​യ​മെ​ടു​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് കു​റ​ച്ചു വൈ​കി​യെ​ന്ന് അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ഈ ​ക​ണ​ക്കു​ക​ള്‍ അം​ഗീ​ക​രി​ച്ചശേ​ഷം മാ​ത്ര​മേ അ​നു​വ​ദി​ച്ച പ​ദ്ധ​തി​ക്കു​ള്ള അ​ടു​ത്ത ഗ​ഡു കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​ള്ളൂ എ​ന്നൊ​രു നി​ബ​ന്ധ​ന നി​ല​വി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

‘‘ഒ​ന്നു നോ​ക്കൂ, എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും കു​റ​വു​ണ്ടെ​ങ്കി​ല്‍ ന​മു​ക്ക് ശ​രി​യാ​ക്കാം.’’ അ​യാ​ള്‍ തു​ട​ര്‍ന്നു. ‘‘ഞാ​ന്‍ നോ​ക്കി​യ​പ്പോ​ള്‍ കാ​ര്യ​മാ​യ കു​ഴ​പ്പ​മൊ​ന്നും ക​ണ്ടി​ല്ല. ചി​ല ര​സീ​തി​ക​ള്‍ ക​ള​ഞ്ഞു​പോ​യ​തി​നാ​ല്‍ ഓ​ഡി​റ്റ​ര്‍ കു​റേ​ക്കാ​ലം പി​ടി​ച്ചു​വെച്ചു എ​ന്നു​മാ​ത്രം. ചെ​റി​യ തു​ക​ക്കുള്ള ബി​ല്ലു​ക​ളാ​ണെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടും അ​യാ​ള്‍ സ​മ്മ​തി​ക്കേ​ണ്ടേ? ഇ​പ്പോ​ള്‍ അ​തി​നു പ​ക​രം മു​ദ്ര​പ​ത്ര​ത്തി​ലെ​ഴു​തി​യ സ​ത്യ​വാ​ങ്മൂ​ല​മു​ണ്ട്.’’

ആ ​ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ എ​ടു​ത്ത് ധൃ​തി​യി​ല്‍ ഒ​ന്നു മ​റ​ച്ചു​നോ​ക്കി​യ​ശേ​ഷം ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു: ‘‘ബി​ല്ലു​ക​ളോ ര​സീ​തി​ക​ളോ ഒ​ന്നു​മ​ല്ല പ്ര​ശ്നം, ഇ​തൊ​ന്ന് കൃ​ത്യ​മാ​യി ന​മ്പ​റി​ട്ട് ക്ര​മ​ത്തി​ല്‍ അ​ട​ക്കിവെക്കാ​ത്ത​താ​ണ്.’’

‘‘അ​തെ​ന്‍റെ കു​ഴ​പ്പ​മാ​ണ്’’, അ​യാ​ള്‍ ചി​രി​ച്ചു. ‘‘അ​ത്ത​രം അ​ച്ച​ട​ക്ക​ങ്ങ​ള്‍ എ​നി​ക്കു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടു​ള്ള​ത​ല്ല.’’

പി​ന്നെ ത​പോ​മ​യി ആ ​ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ തി​രി​ച്ചു​വാ​ങ്ങി ശ്ര​ദ്ധ​യോ​ടെ കെ​ട്ട​ഴി​ച്ച് ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ ക്ര​മ​ത്തി​ല്‍ വെക്കാന്‍ ശ്ര​മി​ച്ചു. അ​യാ​ള്‍ക്ക​ത് സാ​ധി​ക്കി​ല്ലെ​ന്ന് എ​നി​ക്ക് ഒ​റ്റ​നോ​ട്ട​ത്തി​ല്‍ത്ത​ന്നെ മ​ന​സ്സി​ലാ​യി.

‘‘സാ​ര​മി​ല്ല, ഫ​യ​ല്‍ നോ​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ ഞാ​ന്‍ ശ​രി​യാ​ക്കി​ക്കോ​ളാം’’, ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. പ​ക്ഷേ, ഇ​ത്ത​ര​ത്തി​ല്‍ കു​റ​ച്ചു ഫ​യ​ലു​ക​ള്‍ മു​മ്പേ വ​ന്നി​രി​പ്പു​ണ്ട്. ഏ​താ​ണ്ട് ഒ​രാ​ഴ്ച​ത്തെ സ​മ​യ​മെ​ടു​ത്താ​ലേ അ​വ​യെ​ല്ലാം ഒ​ന്ന് ഒ​തു​ക്കാ​ന്‍ സാ​ധി​ക്കൂ. അ​തു മ​തി​യെ​ന്ന് അ​യാ​ള്‍ സ​മ്മ​തി​ച്ചു. സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ വി​ലാ​സ​വും ഫോ​ണ്‍ന​മ്പ​റും അ​ട​ങ്ങി​യ ഒ​രു വി​സി​റ്റിങ് കാ​ര്‍ഡ് അ​യാ​ള്‍ എ​നി​ക്കു ത​ന്നു. അ​ന്ന് പൊ​തു​വേ തി​ര​ക്കു​കു​റ​ഞ്ഞ ഒ​രു ദി​വ​സ​മാ​യി​രു​ന്നു. ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ പ​തു​ക്കെ നി​ര്‍ത്തി​നി​ര്‍ത്തി​യു​ള്ള, അ​തേ​സ​മ​യം ഊ​ർജ​സ്വ​ല​മാ​യ സം​സാ​രം കേ​ട്ടി​രി​ക്കാ​ന്‍ മു​ഷി​പ്പു തോ​ന്നി​യി​ല്ല. പ​റ​യു​ന്ന വി​ഷ​യ​ങ്ങ​ള്‍ക്ക് പു​തു​മ​യു​ണ്ട്. അ​യാ​ള്‍ പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ന്ന മേ​ഖ​ല അ​ഭ​യാ​ർഥി​ക​ളും അ​വ​രു​ടെ അ​തി​ജീ​വ​ന​വു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി​രു​ന്ന​ല്ലോ. സാ​ധാ​ര​ണ​യാ​യി അ​ധി​ക​മാ​രും തി​രി​ഞ്ഞു​നോ​ക്കാ​ത്ത ഒ​രി​ടം.

ആ ​മേ​ഖ​ല​യി​ല്‍ പ്ര​വ​ര്‍ത്തി​ക്കാ​ന്‍ തു​ട​ങ്ങി​യ​തി​നെ​ക്കു​റി​ച്ച് ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു. അ​വി​ചാ​രി​ത​മാ​യി​ട്ടാ​ണ് അ​യാ​ള്‍ അ​തി​ല്‍ വ​ന്നു​പെ​ട്ട​ത്. മു​മ്പ് ദി​ല്ലി​യി​ല്‍ത്ത​ന്നെ അ​ടു​ത്തെ​വി​ടെ​യോ ഒ​രു കോ​ര്‍പ​റേ​റ്റ് ഓ​ഫീ​സി​ല്‍ കൗ​ണ്‍സ​ല​ര്‍ ആ​യി ജോ​ലി നോ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു അ​യാ​ള്‍. ജോ​ലി ചെ​യ്തി​രു​ന്ന സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ന്‍റെ അ​ടു​ത്തു​ത​ന്നെ​യാ​യി​രു​ന്നു ഷെ​ല്‍ട്ട​ര്‍ എ​ന്ന സ​ന്ന​ദ്ധ​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ഓ​ഫീ​സും. അ​ടു​ത്ത് എ​ന്നു​വെച്ചാ​ല്‍ അ​തേ കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​ല്‍ത്ത​ന്നെ, താ​ഴ​ത്തെ നി​ല​യി​ലെ ചെ​റി​യൊ​രു മു​റി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു അ​വ​രു​ടെ ഓ​ഫീ​സ്.

ഗി​രി​ധ​ര്‍ റാ​വു എ​ന്നു പേ​രു​ള്ള ആ​ജാ​നു​ബാ​ഹു​വാ​യ ഒ​രു മ​നു​ഷ്യ​നാ​ണ് അ​തു ന​ട​ത്തി​യി​രു​ന്ന​ത്. ആ​ദ്യ​മെ​ല്ലാം ഈ ​സം​ഘ​ട​ന​യോ​ട് ത​പോ​മ​യി​ക്ക് ഇ​ഷ്ട​ക്കു​റ​വു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. സ​ഹാ​യം തേ​ടി​വ​രു​ന്ന അ​ഭ​യാ​ർഥി​ക​ളു​ടെ ഒ​ച്ച​യും ബ​ഹ​ള​വും കാ​ര​ണം ജോ​ലിചെ​യ്യാ​ന്‍ ത​ന്നെ ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു അ​വി​ടെ. ക​യ​റി​വ​രു​മ്പോ​ള്‍ മു​ഷി​ഞ്ഞു കീ​റി​യ വ​സ്ത്ര​ങ്ങ​ള്‍ ധ​രി​ച്ച ദ​രി​ദ്ര​രാ​യ ആ​ളു​ക​ള്‍ കോ​ണി​പ്പ​ടി​യി​ല്‍ ഇ​രി​ക്കു​ന്ന​തു കാ​ണാം. അ​വ​ര്‍ ചു​മ​യ്ക്കു​ന്നു, മൂ​ക്കു പി​ഴി​യു​ന്നു. ആ​രെ​ങ്കി​ലും ന​ട​ന്നു​പോ​കു​മ്പോ​ള്‍ ഭൂ​മി​യോ​ളം താ​ഴ്ന്നും കോ​ണു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ഒ​തു​ങ്ങി​യും സ്വ​യം ഇ​ല്ലാ​താ​വാ​ന്‍ പ​രി​ശ്ര​മി​ക്കു​ന്നു.

ഓ​ഫീ​സ് കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​നു മു​ന്നി​ലു​മു​ണ്ട് കാ​ത്തു​നി​ൽക്കുന്ന വ​യ​സ്സന്മാ​ര്‍, സ്ത്രീ​ക​ള്‍, കൈ​ക്കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ള്‍... അ​പ​രി​ചി​ത​മാ​യ ഭാ​ഷ, പു​ക​യി​ല​യും മ​ദ്യ​വും ക​ല​ര്‍ന്ന വി​യ​ര്‍പ്പി​ന്‍റെ മ​ണം. ആ​രാ​ണ് ഇ​വ​ര്‍ക്ക് ഈ ​മു​റി അ​നു​വ​ദി​ച്ചു​കൊ​ടു​ത്ത​ത്? മാ​ന്യന്മാ​രാ​യ ഇ​ട​പാ​ടു​കാ​ര്‍ വ​രു​മ്പോ​ള്‍ ഈ ​അ​പ​ശ​കു​ന​ങ്ങ​ള്‍ ക​ണ്ട് മ​ട​ങ്ങി​പ്പോ​യാലും അ​ത്ഭു​ത​മി​ല്ല.

ആ​യി​ട​ക്ക്, ചെ​റി​യ ഒ​രു സം​ഭാ​വ​ന​ക്കോ മ​റ്റോ വേ​ണ്ടി സ​ന്ന​ദ്ധ​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ചു​മ​ത​ല​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്ന ഗി​രി​ധ​ര്‍ റാ​വു ത​പോ​മ​യി ജോ​ലിചെ​യ്യു​ന്ന ഓ​ഫീ​സി​ല്‍ ക​യ​റിവ​ന്നു. അ​വ​ര്‍ ത​മ്മി​ല്‍ മു​മ്പു ക​ണ്ടി​ട്ടി​ല്ല. ഒ​റ്റ​നോ​ട്ട​ത്തി​ല്‍ത്ത​ന്നെ എ​ന്തോ ഒ​രി​ഷ്ടം തോ​ന്നു​ന്ന ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു റാ​വു. അ​റു​പ​തി​ലേ​റെ പ്രാ​യം കാ​ണും, ഒ​ത്ത ഉ​യ​രം, ശ​രീ​രം. അ​ൽപം സ്ത്രൈ​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​ക്കാ​വു​ന്ന ശ​ബ്ദ​ത്തി​ല്‍, നി​ര്‍ത്താ​തെ സം​സാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കും. വി​വി​ധ​ ഭാ​ഷ​ക​ളി​ല്‍ മാ​റി​മാ​റി​യാണ് സം​സാ​രം.

അ​യാ​ളെ പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ട്ടു. പ​റ​ഞ്ഞു​വ​ന്ന​പ്പോ​ള്‍ ആ​ള്‍ നി​സ്സാ​ര​ക്കാ​ര​ന​ല്ലെ​ന്നു മ​ന​സ്സി​ലാ​യി. നി​ര​വ​ധി വി​ദേ​ശ​രാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ജോ​ലിചെ​യ്തി​രു​ന്ന ആ​ളാ​ണ്. ഐ​ക്യ​രാ​ഷ്ട്ര​സ​ഭ​യു​ടെ സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ളി​ല്‍ വ​ലി​യ ഉ​ദ്യോ​ഗ​ങ്ങ​ള്‍ വ​ഹി​ച്ചി​രു​ന്നു. കു​റേ​ക്കാ​ലം ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ള്‍ എ​ല്ലാം ഉ​പേ​ക്ഷി​ച്ച് ദി​ല്ലി​യി​ല്‍ വ​ന്ന് ഇ​ത്ത​ര​മൊ​രു സം​ഘ​ട​ന ആ​രം​ഭി​ച്ചു. അ​ഭ​യാ​ർഥിക​ളും അ​വ​രു​ടെ നാ​നാ​ത​രം പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് പ​രി​ച​യ​മു​ള്ള മേ​ഖ​ല​യാ​യി​രു​ന്നു.

പി​ന്നീ​ട് ത​പോ​മ​യി ഗി​രി​ധ​ര്‍ റാ​വു​വി​ന്‍റെ ഓ​ഫീ​സ് സ​ന്ദ​ര്‍ശി​ക്കു​ന്ന​തു പ​തി​വാ​യി. ഒ​ഴി​വു​ള്ള​പ്പോ​ഴൊ​ക്കെ ചെ​ല്ലും, എ​ഴു​ത്തു​പ​ണി​ക​ളി​ല്‍ സ​ഹാ​യി​ക്കും. തി​ര​ക്കൊ​ഴി​ഞ്ഞ നേ​ര​ങ്ങ​ളി​ലാ​ണെ​ങ്കി​ല്‍ അ​ങ്ങാ​ടി​യി​ല്‍ കി​ട്ടാ​വു​ന്ന നാ​നാ​ത​രം സു​ഗ​ന്ധ​ദ്രവ്യ​ങ്ങ​ള്‍ വെ​റ്റി​ല​യി​ല്‍ ചേ​ര്‍ത്ത് റാ​വു​വി​ന്‍റെ വി​ശാ​ല​മാ​യ മു​റു​ക്കു​ണ്ട്. വെ​റ്റി​ല​മു​റു​ക്കി​ന്‍റെ ഓ​ര്‍ക്കെ​സ്ട്ര എ​ന്നാ​ണ് അ​തി​ന് ത​പോ​മ​യി കൊ​ടു​ത്ത പേ​ര്. ആ ‘സം​ഗീ​ത​വി​രു​ന്നി​ല്‍’ അ​യാ​ളും പ​ങ്കു​ചേ​രും. കു​റ​ച്ചു ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ള്‍ റാ​വു​വി​നോ​ടൊ​പ്പം ക്യാ​മ്പു​ക​ള്‍ സ​ന്ദ​ര്‍ശി​ക്കാ​ന്‍ ത​പോ​മ​യി​യും പോ​യി. പോ​കെ​പ്പോ​കെ, ഓ​ഫീ​സ് കെ​ട്ടി​ട​ത്തി​നു മു​ന്നി​ല്‍ വ​ന്നു​നി​ൽക്കു​ന്ന​ത് നി​ഴ​ലു​ക​ള​ല്ല, മ​നു​ഷ്യ​രാ​ണെ​ന്നു തി​രി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. ഒ​രുപ​ക്ഷേ, ശൂ​ന്യ​രാ​യ മ​നു​ഷ്യ​ര്‍. അ​വ​രു​ടെ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളി​ല്‍ അ​യാ​ളും താൽപ​ര്യ​മെ​ടു​ത്തുതു​ട​ങ്ങി.

‘‘ഒ​രുനി​ല​ക്ക് അ​തു സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. ഞ​ങ്ങ​ള്‍ കി​ഴ​ക്ക​ന്‍ ബം​ഗാ​ളി​ല്‍നി​ന്നു​ള്ള​വ​രാ​ണ്. ഇ​ത്ത​രം പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ള്‍ ഞ​ങ്ങ​ള്‍ക്കെ​ളു​പ്പം മ​ന​സ്സി​ലാ​വും,’’ ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു. എ​ന്നു​വെച്ചാ​ല്‍ ത​പോ​മ​യി പു​റ​ത്തു​നി​ന്നു വ​ന്നു എ​ന്ന​ല്ല. അ​യാ​ളു​ടെ അ​ച്ഛ​നു​മ​മ്മ​യു​മാ​ണ് അ​ങ്ങ​നെ വ​ന്ന​വ​ര്‍. ത​പോ​മ​യി ജ​നി​ച്ച​ത് ഇ​ന്ത്യ​യി​ല്‍ത്ത​ന്നെ​യാ​ണ്, കൊ​ല്‍ക്ക​ത്ത​യി​ല്‍. പ​ക്ഷേ, പൈ​തൃ​ക​മാ​യി താ​നൊ​രു അ​ഭ​യാ​ർഥി​യാ​ണ്. അ​ഭ​യാ​ർഥി​ക​ള്‍ക്ക് സ​വി​ശേ​ഷ​മാ​യ ജീ​ന്‍ ഉ​ണ്ടെ​ങ്കി​ല്‍ ത​ന്‍റെ ര​ക്ത​ത്തി​ലും അ​തു​ണ്ടാ​വും. കൂ​ടു​വി​ട്ടു പോ​കേ​ണ്ടി​വ​രു​ന്ന ദേ​ശാ​ട​ന​പ്പ​ക്ഷി​ക​ളു​ടെ ജീ​ന്‍.

ഗി​രി​ധ​ര്‍ റാ​വു അ​സാ​മാ​ന്യ​മാ​യ മ​ന​സ്സ​ലി​വു​ള്ള മ​നു​ഷ്യ​നാ​യി​രു​ന്നു. അ​ദ്ദേ​ഹം ആ​ളു​ക​ളെ കേ​ട്ടു, അ​വ​രു​ടെ പ്ര​ശ്ന​ങ്ങ​ളി​ല്‍ ഒ​രു കാ​ര​ണ​വ​രെ​പ്പോ​ലെ ഇ​ട​പെ​ട്ടു. അ​വ​രെ ഉ​പ​ദേ​ശി​ക്കു​ക​യും ചി​ല​പ്പോ​ള്‍ ശ​കാ​രി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. മി​ക്ക​വാ​റും സ്വ​ന്തം കൈ​യി​ലെ പ​ണം ചെ​ല​വ​ഴി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​നം. സോ​ഷ്യ​ല്‍ വ​ര്‍ക്കി​ല്‍ ബി​രു​ദാ​ന​ന്ത​ര​ബി​രു​ദ​മു​ള്ള​തു​കൊ​ണ്ടും കു​റേ​ക്കാ​ലം കൗ​ണ്‍സ​ല​റാ​യി ജോ​ലിചെ​യ്യു​ന്ന​തു​കൊ​ണ്ടും ത​പോ​മ​യി​ക്ക് റാ​വു​വി​ന്‍റെ പ്ര​വ​ര്‍ത്ത​ന​രീ​തി അ​ത്ര അ​പ​രി​ചി​ത​മാ​യി തോ​ന്നി​യി​ല്ല. മ​നു​ഷ്യ​മ​ന​സ്സു​ക​ളു​ടെ എ​ൻജിനീയ​റിങ് ആ​ണ​ല്ലോ സം​ഗ​തി. അ​ങ്ങ​നെ​യി​രി​ക്കേ, പെ​ട്ടെ​ന്ന് ഒ​രുദി​വ​സം ര​ക്ത​സ​മ്മ​ർദം നി​ശി​ത​മാ​യി ഉ​യ​ര്‍ന്ന് ഗി​രി​ധ​ര​ റാ​വു കു​ഴ​ഞ്ഞുവീ​ണു.

പ​ക്ഷാ​ഘാ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു. എ​ളു​പ്പം ആ​ശു​പ​ത്രി​യി​ലെ​ത്തി​ക്കാ​വു​ന്ന സ്ഥ​ല​ത്താ​യി​രു​ന്നി​ല്ല അ​വ​ര്‍ അ​പ്പോ​ള്‍. ഒ​രുവ​ശം ത​ള​ര്‍ന്ന് റാ​വു കി​ട​പ്പി​ലാ​യി. ഒ​ട്ടും വി​ശ്ര​മി​ക്കാ​ത്ത പ്ര​കൃ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റേ​ത്. ‘‘മു​ഖം കോ​ടി​പ്പോ​യി. റാ​വു​സാ​റി​ന് ആ​ളു​ക​ളെ തി​രി​ച്ച​റി​യാ​നാ​വു​മാ​യി​രു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, സം​സാ​രി​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ വാ​ക്കു​ക​ള്‍ കു​ഴ​യു​ന്ന​തുപോ​ലെ’’, ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു.

‘‘ഇ​പ്പോ​ഴും ഉ​ണ്ടോ?’’, ഞാ​ന്‍ തി​ര​ക്കി.

‘‘മ​രി​ച്ചി​ട്ടി​ല്ല. പ​ക്ഷേ, അ​ങ്ങ​ന​ത്തെ ഒ​ര​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണ്. ഓ​രോ ദി​വ​സം ക​ഴി​യു​ന്തോ​റും സ്ഥി​തി മോ​ശ​മാ​യി വ​രു​ന്നു.’’

–ത​പോ​മ​യി പ​ഴ​യ സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​ലെ പ​ണി വി​ട്ടു. സ​ന്ന​ദ്ധ​സം​ഘ​ട​ന​യു​ടെ ചു​മ​ത​ല​ക്കാ​ര​നാ​യി. ഞാ​ന്‍ അ​യാ​ളെ നോ​ക്കി. ഒ​രു നാ​ൽപ​തു വ​യ​സ്സെ​ങ്കി​ലുമു​ണ്ട്. ന​ല്ല വെ​ളു​ത്ത നി​റം, ആ​റ​ടി​യി​ലേ​റെ പൊ​ക്കം. അ​ധി​കം ത​ടി​ച്ചി​ട്ടോ മെ​ലി​ഞ്ഞി​ട്ടോ അ​ല്ല. പ​ക്ഷേ, തീ​രെ ശോ​ഷി​ച്ച കൈ​ക​ള്‍. വാ​യി​ക്കാ​നു​പ​യോ​ഗി​ക്കു​ന്ന ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള വൃ​ത്താ​കൃ​തി​യി​ലു​ള്ള ഒ​രു ക​ണ്ണ​ട​യാ​ണ് മു​ഖ​ത്ത്. ന​ല്ല ക​ട്ടി​യു​ള്ള മീ​ശ. കു​റ​ച്ചു​ ദി​വ​സ​മാ​യി ഷേ​വു ചെ​യ്യാ​ത്ത​തു​കൊ​ണ്ട് വ​ള​ര്‍ന്നു​നി​ൽക്കുന്ന, അ​വി​ട​വി​ടെ ന​ര​ക​യ​റി​യ, അ​ച്ച​ട​ക്ക​മി​ല്ലാ​ത്ത താ​ടി. പു​ക​വ​ലി​ക്കു​ന്ന​ ആ​ളാ​ണ് എ​ന്നു​റ​പ്പി​ക്കാ​നാ​വു​ന്നവി​ധം ക​റു​ത്ത നി​റം കു​റേ​ശ്ശെ ബാ​ധി​ച്ച ചു​ണ്ടു​ക​ള്‍. ഏ​തി​നു​മു​പ​രി, എ​പ്പോ​ഴും ചി​രി​ക്കു​ന്ന മു​ഖം. പ്ര​കാ​ശി​ക്കു​ന്ന ക​ണ്ണു​ക​ള്‍.

ക​ണ​ക്കു​ക​ള്‍ സ​മ​ര്‍പ്പി​ക്കു​ന്ന​ത് ആ​റേ​ഴു​ മാ​സം വൈ​കി​യി​ട്ടാ​ണ് എ​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും എ​നി​ക്ക​യാ​ളോ​ട് നീ​ര​സം പ്ര​ക​ടി​പ്പി​ക്കാ​ന്‍ തോ​ന്നി​യി​ല്ല. അ​യാ​ള്‍ ഗി​രി​ധ​ര്‍ റാ​വു​വി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു പ​റ​ഞ്ഞ​തു​മാ​തി​രി, ആ​ളു​ക​ളെ ത​ന്നി​ലേ​ക്കാ​ക​ര്‍ഷി​ക്കു​ന്ന വി​ചി​ത്ര​മാ​യൊ​രു കാ​ന്തം ഈ ​ചെ​റു​പ്പ​ക്കാ​ര​ന്‍റെ ക​ണ്ണു​ക​ളി​ലു​ണ്ട്. ഓ​രോ വാ​ക്കു​കൊ​ണ്ടും ഓ​രോ ചി​രി​കൊ​ണ്ടും അ​യാ​ള്‍ ചു​റ്റു​മു​ള്ള​വ​രി​ലേ​ക്കൊ​രു പാ​ലം പ​ണി​യു​ന്നു.

വൈ​കാ​തെ വീ​ണ്ടും വ​രാ​മെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടാ​ണ് പോ​യ​തെ​ങ്കി​ലും കു​റേ നാ​ള​ത്തേ​ക്ക് അ​യാ​ളെ ക​ണ്ട​തേ​യി​ല്ല. പ​ഴ​യ ചി​ല ക​ണ​ക്കു​ക​ള്‍ തീ​ര്‍ക്കു​ന്ന​തി​ന്‍റെ തി​ര​ക്കു​ക​ളാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാ​ല്‍ അ​ക്കാ​ര്യം ഞാ​നും മ​റ​ന്നു. അ​തി​നേ​ക്കാ​ള്‍ തി​ടു​ക്ക​മു​ള്ള ചി​ല ഫ​യ​ലു​ക​ള്‍ ബാ​ക്കി​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഏ​താ​ണ്ട് ര​ണ്ടാ​ഴ്ച ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ള്‍ എ​നി​ക്ക് ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ ഒ​രു ഫോ​ണ്‍കോ​ള്‍ വ​ന്നു. അ​യാ​ളാ​ണെ​ന്നു മ​ന​സ്സി​ലാ​യ​പ്പോ​ള്‍ ഫ​യ​ല്‍ നോ​ക്കു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളൂ എ​ന്ന് കു​റ​ച്ചൊ​രു ഖേ​ദ​ത്തോ​ടെ ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു.

‘‘അ​യ്യോ, അ​തി​ന​ല്ല വി​ളി​ച്ച​ത്’’, അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘അ​ത് അ​തി​ന്‍റെ മു​റപോ​ലെ വ​ര​ട്ടെ. പ​ക്ഷേ, അ​ന്നു സ​മ​ര്‍പ്പി​ച്ച ക​ട​ലാ​സു​ക​ളു​ടെ കൂ​ടെ അ​ച്ഛ​ന്‍റെ ഒ​രു മെ​ഡി​ക്ക​ല്‍ പ്രി​സ്ക്രി​പ്ഷ​ന്‍പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടോ എ​ന്നൊ​രു സം​ശ​യം.’’

‘‘ഉ​വ്വോ, ഞാ​ന്‍ ശ്ര​ദ്ധി​ച്ചി​ല്ല.’’ എ​ങ്കി​ലും മ​രു​ന്നു​കു​റി​പ്പ​ടി​യെ​പ്പോ​ലെ അ​ത്യാ​വ​ശ്യ​മു​ള്ള ഒ​രു സം​ഗ​തി ഇ​ത്ര​യും വൈ​കി അ​ന്വേ​ഷി​ക്കു​ന്ന​തി​ല്‍ എ​നി​ക്ക് അ​ത്ഭു​തം തോ​ന്നി. ഞാ​ന​ത് ക​ണ്ടെ​ടു​ത്ത് ഉ​ട​ന്‍ത​ന്നെ ഒ​രു ഫോ​ട്ടോ​യെ​ടു​ത്ത് വാ​ട്സ്ആപ്പി​ല്‍ അ​യ​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാം എ​ന്നുപ​റ​ഞ്ഞു.

‘‘അ​തി​ന്‍റെ കാ​ര്യ​മ​ല്ല. ശ​രി​ക്കും പ​റ​ഞ്ഞാ​ല്‍ കു​റി​പ്പ​ടി​യ​ല്ല പ്ര​ശ്നം, മ​രു​ന്നൊ​ക്കെ ഇ​വി​ടെ​യു​ണ്ട്. ഇ​ല്ലെ​ങ്കി​ലും ഡോ​ക്ട​ര്‍ സു​ഹൃ​ത്താ​ണ്, എ​ഴു​തി വാ​ങ്ങു​ക​യും ചെ​യ്യാം. പ​ക്ഷേ, അ​തി​ന്‍റെ പു​റ​കി​ല്‍ എ​ന്തോ വ​ര​ച്ചു​വ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്ന് അ​ച്ഛ​ന്‍ പ​റ​യു​ന്നു.’’

‘‘വ​ര​ച്ചു​വ​യ്ക്കു​ക​യോ?’’

‘‘അ​തേ. അ​ത്ര കാ​ര്യ​മൊ​ന്നു​മു​ള്ള​താ​വി​ല്ല. എ​ന്തൊ​ക്കെ​യോ കോ​റി​വ​ര​യ്ക്കു​ന്ന ഒ​രു പ​തി​വു​ണ്ട്, എ​ന്‍റെ അ​ച്ഛ​ന്. കു​ട്ടി​ക​ള്‍ കാ​ര്‍ട്ടൂ​ണ്‍ വ​ര​യ്ക്കു​ന്ന​തുപോ​ലെ ചി​ല​തൊ​ക്കെ. ഒ​രു കാ​ര്യ​വു​മു​ള്ള​ത​ല്ല. പ​ക്ഷേ, പ​ണ്ടേ​യു​ള്ള ശീ​ല​മാ​ണ്. വ​യ​സ്സാ​യ​പ്പോ​ള്‍ കു​റു​മ്പു കൂ​ടി​വ​രു​ന്നു. ചി​ല​തൊ​ക്കെ വ​ര​ച്ചാ​ല്‍ ഉ​ട​ന്‍ത​ന്നെ കീ​റി​ക്ക​ള​യു​ക​യും ചെ​യ്യും. ഇ​തു വി​ട്ടു​പോ​യെ​ന്നാ​ണ് പ​റ​യു​ന്ന​ത്. ഇ​പ്പോ​ള്‍ എ​ങ്ങ​നെ​യോ ഓ​ർമ​വ​ന്നു. പി​ന്നെ അ​തി​നു​ള്ള തി​ര​ച്ചി​ലാ​യി. കി​ട്ടി​യി​ല്ലെ​ങ്കി​ല്‍ കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പോ​ലെ വാ​ശി​യാ​ണ്. ഒ​ന്നും പ​റ​യേ​ണ്ടാ.’’

‘‘സാ​ര​മി​ല്ല. ഞാ​ന്‍ നോ​ക്കി​വ​ക്കാം. നാ​ളെ പോ​ന്നോ​ളൂ.’’

‘‘ഇ​നി അ​തു​കി​ട്ടി കീ​റി​ക്ക​ള​ഞ്ഞി​ട്ടേ അ​ച്ഛ​നു സ​മാ​ധാ​ന​മു​ള്ളൂ. ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടി​ക്കു​ന്ന​തി​ല്‍ ക്ഷ​മി​ക്ക​ണം’’, ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ഒ​രു നി​വൃ​ത്തി​യും ഇ​ല്ലാ​ഞ്ഞി​ട്ടാ​ണ്.’’

‘‘ഏ​യ്, ബു​ദ്ധി​മു​ട്ടൊ​ന്നു​മി​ല്ല’’, ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘അ​ല്ലെ​ങ്കി​ല്‍ത്ത​ന്നെ, ആ ​ഫ​യ​ല്‍ എ​ടു​ക്കേ​ണ്ട സ​മ​യ​മാ​യി.’’

ഞാ​ന്‍ അ​ന്നു​ത​ന്നെ ആ ​ഫ​യ​ല്‍ തി​ര​ഞ്ഞെ​ടു​ത്തുവെച്ചു. ഭാ​ഗ്യ​ത്തി​ന് അ​ന്നു സ​മ​ര്‍പ്പി​ച്ച ക​ട​ലാ​സു​ക​ള്‍ക്കി​ട​യി​ല്‍ ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ അ​ച്ഛ​ന്‍റെ പേ​രെ​ഴു​തി​യ ഒ​രു മ​രു​ന്നു കു​റി​പ്പ​ടി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഡോ​ക്ട​ര്‍ ത​പ​സ് സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ എ​ന്നു പേ​രു​ള്ള ഒ​രു ഡോ​ക്ട​റു​ടേ​താ​ണ് ലെ​റ്റ​ര്‍ പാ​ഡ്. വീ​ണ്ടും ഒ​രു ബം​ഗാ​ളി. ഈ ​ഡോ​ക്ട​ര്‍ക്ക് ഒ​രു പേ​ജി​ലൊ​തു​ങ്ങാ​ത്ത​ത്ര​യും ബി​രു​ദ​ങ്ങ​ളു​ണ്ട്. ദേ​ശ​വി​ദേ​ശ​ ബി​രു​ദ​ങ്ങ​ള്‍, ഫെ​ലോ​ഷി​പ്പു​ക​ള്‍.

വി​ദ്യാ​ഭ്യാ​സം കൂ​ടി​യ മു​റ​ക്ക്, സ്വാ​ഭാ​വി​ക​മാ​യും കു​റി​പ്പ​ടി​യി​ല്‍ രോ​ഗി​യു​ടെ പേ​ര് എ​ഴു​തി​യ​ത് വാ​യി​ക്കാ​ന്‍ ക​ഠി​ന​ശ്ര​മം വേ​ണ്ടി​വ​ന്നു. മ​രു​ന്നു​ക​ളു​ടെ പേ​രു​ക​ളാ​വ​ട്ടെ, ഒ​ട്ടും വാ​യി​ക്കാ​നാ​വി​ല്ല. ഏ​താ​യാ​ലും ആ ​ക​ട​ലാ​സി​ലാ​ണ് ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ അ​ച്ഛ​ന്‍റെ പേ​ര് ആ​ദ്യ​മാ​യി ഞാ​ന്‍ വാ​യി​ക്കു​ന്ന​ത്: ജി. ​ബ​റു​വ, വ​യ​സ്സ് എ​ഴു​പ​ത്തി​യേ​ഴ്. (അ​തോ എ​ഴു​പ​ത്തി​യൊ​മ്പ​തോ? ഡോ​ക്ട​റു​ടെ കൈ​യ​ക്ഷ​രം ക​ഠി​നം.)

കൗ​തു​കംകൊ​ണ്ട് മ​രു​ന്നു​ കു​റി​പ്പ​ടി​യു​ടെ മ​റു​പു​റ​ത്തേ​ക്കു നോ​ക്കി. ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞ​തു​പോ​ലെ എ​ന്തെ​ല്ലാ​മോ കോ​റി​വ​ര​ച്ചി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അ​പ്പോ​ള്‍ ലാ​ൻഡ്ലൈ​നി​ല്‍ എ​നി​ക്കൊ​രു ഫോ​ണ്‍വ​ന്നു. ഞാ​ന്‍ ആ ​ക​ട​ലാ​സ് മേ​ശ​പ്പു​റ​ത്തു വെച്ച​ശേ​ഷം ഫോ​ണെ​ടു​ത്തു. മ​റ്റൊ​രു സ​ന്ന​ദ്ധ​സം​ഘ​ട​ന​യി​ല്‍നി​ന്നു​ള്ള ഒ​രാ​ളാ​യി​രു​ന്നു. സം​ഭാ​ഷ​ണം നീ​ണ്ടു​പോ​യി. ഫോ​ണ്‍ സം​ഭാ​ഷ​ണ​ത്തി​നി​ട​ക്ക് ആ ​കു​റി​പ്പി​ലേ​ക്ക് അ​റി​യാ​തെ നോ​ക്കി.

അ​ത്ഭു​തം! അ​പ്പോ​ള്‍ ആ ​കോ​റി​വ​ര​ച്ചി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് കാ​ര്‍ട്ടൂ​ണോ കു​ത്തി​വ​ര​ക​ളോ ഒ​ന്നു​മ​ല്ലെ​ന്ന് എ​നി​ക്കു മ​ന​സ്സി​ലാ​യി. ര​ണ്ടു​ വ​രി​ക​ളി​ലാ​യി കു​റേ ചി​ത്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ നി​ര. കു​റേ​ക്കാ​ല​മാ​യി എ​നി​ക്കു പ​രി​ച​യ​ത്തി​ലു​ള്ള പു​രാ​ത​ന​മാ​യ ചി​ഹ്ന​ലി​പി​ക​ളി​ല്‍ ചി​ല​ത് ആ ​എ​ഴു​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ആ ​വി​സ്മ​യ​ത്തി​ന്‍റെ പ​രി​ഭ്ര​മം മാ​റാ​ന്‍ കു​റ​ച്ചു സ​മ​യ​മെ​ടു​ത്തു. അ​പ്പു​റ​ത്തു സം​സാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​യാ​ളോ​ട് ക്ഷ​മ പ​റ​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ട് ഞാ​ന്‍ ഫോ​ണ്‍ പൊ​ടു​ന്ന​നെ വെച്ചു.

ഞാ​ന്‍ ഒ​ന്നു​കൂ​ടി നോ​ക്കി. മു​ഴു​വ​നാ​യും പു​രാ​ത​ന​ ലി​പി​ക​ളൊ​ന്നു​മ​ല്ല. എ​ന്നാ​ലും ചു​രു​ങ്ങി​യ​ത് മൂ​ന്നെ​ണ്ണം സൈ​ന്ധ​വ​നാ​ഗ​രി​ക​ത​യി​ലെ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ള്‍ത​ന്നെ​യാ​ണ്. മ​ത്സ്യ​ത്തി​ന്‍റെ​യും ആ​ല്‍മ​ര​ത്തി​ന്‍റെ​യും ഭാ​ര​മെ​ടു​ക്കു​ന്ന മ​നു​ഷ്യ​ന്‍റെ​യും ചി​ത്ര​ങ്ങ​ള്‍. മ​റ്റു​ള്ള​വ​യി​ല്‍ പ​ല​തും പു​തി​യ​കാ​ല​ത്തെ ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ളാ​ണ്. ഓ​ഫീ​സ് വി​ട്ടു​പോ​കു​മ്പോ​ള്‍ ഒ​രു കൗ​തു​ക​ത്തി​ന് ഞാ​ന്‍ ആ ​ക​ട​ലാ​സ് കൈ​യിലെ​ടു​ത്തു. അ​തു വാ​യി​ക്കാ​നാ​യു​ള്ള പ​രി​ശ്ര​മ​വു​മാ​യി അ​ന്നു രാ​ത്രി വ​ള​രെ വൈ​കി​യാ​ണ് ഞാ​ന്‍ കി​ട​ന്ന​ത്. പി​റ്റേ​ന്നു കാ​ല​ത്തു​ത​ന്നെ ത​പോ​മ​യി വ​ന്നു. അ​തി​നു മു​ന്നേ കു​റി​പ്പ് എ​ന്‍റെ കൈ​വ​ശ​മു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​ത് ഞാ​ന്‍ സ​ന്ദേ​ശ​മ​യ​ച്ച​തു​കൊ​ണ്ട് അ​യാ​ള്‍ വ​ലി​യ ഉ​ത്സാ​ഹ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. ‘‘ആ ​വി​വ​രം കി​ട്ടി​യ​പ്പോ​ഴാ​ണ് ഞാ​നൊ​ന്നു​റ​ങ്ങി​യ​ത്’’, അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘അ​ച്ഛ​നാ​ണെ​ങ്കി​ല്‍ കു​റി​പ്പു തി​രി​കെ കി​ട്ടാ​തെ സ​മാ​ധാ​നം ത​രി​ല്ല.’’

‘‘അ​തി​നു​മാ​ത്രം അ​ത്ര പ്ര​ധാ​ന​പ്പെ​ട്ട കാ​ര്യ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ല​ല്ലോ ഇ​തി​ല്‍ എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്’’, ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ഞാ​ന്‍ വാ​യി​ച്ച​തു ശ​രി​യാ​ണോ എ​ന്നൊ​രു ഉ​ദ്വേ​ഗം എ​ന്‍റെ മ​ന​സ്സി​ലു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

‘‘എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ക​യോ! ഹ​ഹ​ഹ.’’ ത​പോ​മ​യി ചി​രി​ച്ചു. ‘‘കോ​റി​വ​ര​യ്ക്കു​ന്ന​ത് എ​ഴു​ത്താ​ണോ! വെ​റു​തെ വ​യ​സ്സു​ചെ​ല്ലു​മ്പോ​ഴു​ള്ള ചി​ല ഭ്രാ​ന്തു​ക​ള്‍!’’

‘‘പ​ക്ഷേ, ഈ ​കോ​റി​വ​ര​ച്ചി​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ഴു​ത്താ​ണ് ത​പോ​മ​യീ’’, ഞാ​ന്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ചി​ല ആ​ദി​മ​ഭാ​ഷ​ക​ളു​ടെ ലി​പി​ക​ളു​മാ​യി സാ​മ്യ​മു​ള്ള ചി​ഹ്ന​ങ്ങ​ള്‍ ക​ല​ര്‍ത്തി​യു​ണ്ടാ​ക്കി​യ ഒ​രു ഗൂ​ഢ​ഭാ​ഷ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് അ​റി​യാ​മെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു.’’

‘‘ഓ! ​അ​ങ്ങ​നെ ചി​ല കു​സൃ​തി​ക​ളി​ല്‍ അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് താ​ൽപര്യ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, പ​ണ്ടും. ഞ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഇ​പ്പോ​ഴ​ത്തെ വീ​ടി​ന്‍റെ ഉ​ട​മ​സ്ഥ​നാ​ണ് അ​ച്ഛ​നെ ഈ ​ത​മാ​ശ പ​ഠി​പ്പി​ച്ച​ത്. ആ​ദ്യ​കാ​ല​ത്ത് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ചി​ല മ്യൂ​സി​യ​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ക്കെ പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കു​റേ പ​ഴ​യ നാ​ണ​യ​ങ്ങ​ളും സാ​ധ​ന​ങ്ങ​ളു​മൊ​ക്കെ ശേ​ഖ​രി​ച്ചു​വ​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്. വ​യ​സ്സാ​യ​പ്പോ​ള്‍ അ​തെ​ടു​ത്തു തി​രി​ച്ചും മ​റി​ച്ചും നോ​ക്കി​ക്കൊ​ണ്ടി​രി​ക്ക​ലാ​ണ് പ്ര​ധാ​ന ഹോ​ബി. ന​ട​ക്കാ​നൊ​ന്നും വ​യ്യ. എ​ന്നാ​ലും ഈ​യൊ​രു ഭ്രാ​ന്തി​നുവേ​ണ്ടി എ​ന്നെ​യെ​ത്ര ശ​ല്യംചെ​യ്തു എ​ന്ന​റി​യാ​മോ!’’

‘‘അ​ങ്ങ​നെ ശ​ല്യംചെ​യ്യാ​ന്‍ മാ​ത്രം ഗൗ​ര​വ​മു​ള്ള കാ​ര്യ​മൊ​ന്നു​മ​ല്ലെ​ന്നു തോ​ന്നു​ന്നു. പ​ക്ഷേ, ഒ​ന്നു ചോ​ദി​ക്ക​ട്ടെ: അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് ജ്യോ​തി​ഷം അ​റി​യാ​മോ?’’

‘‘ഒ​രി​ക്ക​ലു​മി​ല്ല. എ​ന്താ ചോ​ദി​ച്ച​ത്?’’

‘‘ഇ​തി​ല്‍ അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു പ്ര​വ​ച​ന​മാ​ണ് എ​ഴു​തി​യി​ട്ടു​ള്ള​ത്.’’ ‘‘ഓ​ഹോ! അ​പ്പോ​ള്‍ നി​ങ്ങ​ള്‍ക്കും ഈ ​ത​ല​യി​ലെ​ഴു​ത്തു വാ​യി​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​യു​മോ? അ​തു കൊ​ള്ളാ​മ​ല്ലോ’’, ത​പോ​മ​യി അ​ത്ഭു​ത​ത്തോ​ടെ എ​ന്നെ നോ​ക്കി.

‘‘അ​ൽപസ്വ​ൽപം ത​ല​യി​ലെ​ഴു​ത്ത് ഞാ​നും പ​ഠി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ട്.’’

‘‘ആ​ണോ! എ​ന്നാ​ല്‍ പ​റ​യൂ, എ​ന്താ അ​ച്ഛ​ന്‍ എ​ഴു​തി​വ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്?’’

ഞാ​ന്‍ ക​ട​ലാ​സെ​ടു​ത്ത് നോ​ക്കി, സാ​വ​ധാ​നം വാ​യി​ച്ചു: ‘‘B​i​tter Dru​g... ക​യ്പു​ള്ള മ​രു​ന്ന്...​ ആ​ദ്യ​വ​രി അ​ങ്ങ​നെ​യാ​ണ്.’’ അ​തു​കേ​ട്ട​തും ത​പോ​മ​യി ഉ​റ​ക്കെ ചി​രി​ച്ചു. അ​യാ​ള്‍ അ​ങ്ങ​നെ ചി​രി​ക്കാ​ന്‍ മാ​ത്രം എ​ന്താ​ണ് അ​തി​ലെ ഫ​ലി​തം എ​ന്ന് എ​നി​ക്കു മ​ന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല.

അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ഈ ​അ​ച്ഛ​ന്‍റെ ഒ​രു കാ​ര്യം! ഇ​ത്ര പ്രാ​യ​മാ​യി​ട്ടും മ​രു​ന്നു​ കു​ടി​ക്കാ​ന്‍ മ​ടി​യാ​ണ്. ക​യ്പാ​ണ​ത്രേ! ഡോ​ക്ട​റാ​ണെ​ങ്കി​ല്‍ എ​പ്പോ​ഴും പ​ഴ​യ ത​ര​ത്തി​ലു​ള്ള ചി​ല മ​രു​ന്നു​ക​ളാ​ണ് എ​ഴു​തു​ക. പ്ര​ത്യേ​ക ക​ട​ക​ളി​ലേ കി​ട്ടൂ. പ​ല​തും ദ്രാ​വ​ക​രൂ​പ​ത്തി​ലു​ള്ള, ഇ​പ്പോ​ള്‍ അ​ധി​ക​മാ​രും ഉ​പ​യോ​ഗി​ക്കാ​ത്ത ത​രം മ​രു​ന്നു​ക​ള്‍. കൊ​ടും​ക​യ്പാ​ണ് അ​വ​യ്ക്കെ​ല്ലാം. ഗു​ളി​ക​രൂ​പ​ത്തി​ല്‍ രോ​ഗം മാ​റേ​ണ്ടാ എ​ന്നാ​ണ് അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന്‍റെ അ​ഭി​പ്രാ​യം. ആ​ട്ടേ, ബാ​ക്കി​യെ​ന്താ എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്?’’

വാ​യ​ന വ​ല​ത്തു​നി​ന്നും ഇ​ട​ത്തേ​ക്കാ​യി​രു​ന്നു. ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ വ​രി​യി​ല്‍ ബാ​ക്കി​വ​ന്ന അ​ക്ഷ​ര​ങ്ങ​ള്‍ ഇ​ട​തു​ഭാ​ഗ​ത്ത് അ​ടു​ത്ത വ​രി​യി​ലാ​യി എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തു ക​ണ്ടാ​ല്‍ അ​തു മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാം. ഞാ​ന്‍ അ​ടു​ത്ത വ​രി വാ​യി​ച്ചു. ‘‘അ​യാ​ള്‍ എ​ന്നേ​ക്കാ​ള്‍ മു​മ്പ് മ​രി​ച്ചു​പോ​കും... പ്ര​വ​ച​നം ത​ന്നെ​യ​ല്ലേ?’’ H​e wi​l​l d​i​e b​e​for​e I ​d...

അ​വ​സാ​ന​ത്തെ വാ​ക്ക് ക​ട​ലാ​സി​ന്‍റെ അ​റ്റ​ത്താ​ണ്, വ്യ​ക്ത​മ​ല്ല. do എ​ന്നോ d​i​e എ​ന്നോ ആ​വ​ണം. ര​ണ്ടാ​യാ​ലും അ​ർഥം അ​തുത​ന്നെ. വ​ല​ത്തു​നി​ന്നും ഇ​ട​ത്തോ​ട്ടാ​ണ് എ​ഴു​ത്ത്. ക​ണ്ടി​ല്ലേ, ര​ണ്ടാ​മ​ത്തെ വ​രി​യി​ല്‍ സ്ഥ​ലം പോ​രാ​ഞ്ഞി​ട്ട് താ​ഴെ വ​ല​ത്തേ അ​റ്റ​ത്ത​ല്ലേ ബാ​ക്കി എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്?’’

ത​പോ​മ​യി ചി​രി നി​യ​ന്ത്രി​ക്കാ​നാ​വാ​തെ മു​ഖം പൊ​ത്തി കു​നി​ഞ്ഞി​രു​ന്നു. അ​ൽപം ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ള്‍ ചി​രി​ക്കി​ട​യി​ല്‍നി​ന്നു​ത​ന്നെ സം​ഗ​തി വി​ശ​ദീ​ക​രി​ച്ചു. ‘‘ഡോ​ക്ട​റാ​ണ​ല്ലോ അ​ച്ഛ​നെ സ്ഥി​രം ചി​കി​ത്സി​ക്കു​ന്ന​ത്! അ​ച്ഛ​ന്‍റെ പ​ഴ​യ സ്നേ​ഹി​ത​നാ​ണ്. ഇ​തെ​ല്ലാം അ​വ​ര്‍ ത​മ്മി​ലു​ള്ള ഗു​സ്തി​യാ​ണ്. ദി​വ​സ​വും ഡോ​ക്ട​ര്‍ അ​ങ്കി​ള്‍ വീ​ട്ടി​ല്‍ വ​രും. ചീ​ട്ടു​ ക​ളി​ക്കാ​ന്‍ വ​രു​ന്ന​താ​ണ്. വ​ലി​യ സ്നേ​ഹി​ത​രാ​ണെ​ന്നു പ​റ​ഞ്ഞി​ട്ടെ​ന്താ, സ്ഥി​രം എ​ന്തെ​ങ്കി​ലും കാ​ണും, അ​വ​ര്‍ക്കു ത​ര്‍ക്കി​ക്കാ​ന്‍. ഈ ​ക​യ്പ​ന്‍ മ​രു​ന്ന് ത​ന്നെ കു​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​ള്ള ദേ​ഷ്യ​മാ​ണ് ആ ​എ​ഴു​തി​വ​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന​ത്.’’

അ​പ്പോ​ള്‍ എ​നി​ക്കും ചി​രി​വ​ന്നു. കു​ട്ടി​ക​ളു​ടേ​തു​പോ​ലെ​ത്ത​ന്നെ, ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ അ​ച്ഛ​ന്‍. മ​രു​ന്നു കു​ടി​ക്കാ​നു​ള്ള മ​ടി. ഡോ​ക്ട​ര്‍ നിർബ​ന്ധം പി​ടി​ക്കു​മ്പോ​ഴു​ള്ള രോ​ഷം കാ​ര​ണം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് മ​ര​ണം ആ​ശം​സി​ച്ചി​രി​ക്കു​ക​യാ​ണ്. ആ​രും മ​ന​സ്സി​ലാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കാ​ന്‍ അ​ത് ഒ​രു ഗൂ​ഢ​ലി​പി​യി​ല്‍ എ​ഴു​തി​വെച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. സം​ഗ​തി വ​ലി​യ ര​സ​മു​ള്ള​താ​ണെ​ന്ന് എ​നി​ക്കു തോ​ന്നി.

‘‘പ​ക്ഷേ, ഇ​ക്കാ​ര്യം സാ​ധാ​ര​ണ ആ​രു വാ​യി​ക്കാ​നാ​ണ്?’’ ഞാ​ന്‍ ചോ​ദി​ച്ചു.

‘‘ആ​രും വാ​യി​ക്കു​ക​യി​ല്ല’’, ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ഇ​തൊ​ക്കെ വാ​യി​ക്കാ​ന്‍ ക​ഴി​യും എ​ന്നു​ത​ന്നെ എ​നി​ക്ക​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.’’

‘‘പ​ക്ഷേ, ഡോ​ക്ട​ര്‍ സ​ര്‍ക്കാ​റിന് സാ​ധി​ക്കു​മോ?’’

‘‘എ​വി​ടു​ന്ന്! അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​ന് അ​തി​ലും വ​ലി​യ ഗൂ​ഢ​ഭാ​ഷ​യി​ല്ലേ? പ്രി​സ്ക്രി​പ്ഷ​ന്‍ എ​ഴു​തു​ന്ന​ത് അ​തി​ലാ​ണ്. വാ​യി​ക്ക​ണ​മെ​ങ്കി​ല്‍ പ​ത്തി​രു​പ​തു കി​ലോ​മീ​റ്റ​ര്‍ ദൂ​രെ​യു​ള്ള ഒ​രു ഫാ​ര്‍മ​സി​സ്റ്റി​ന്‍റെ അ​ടു​ത്തു​ത​ന്നെ പോ​ക​ണം. അ​യാ​ളു​ടെ കൈ​യി​ലേ ഈ ​മ​രു​ന്നു​ള്ളൂ. എ​ന്‍റെ അ​റി​വി​ല്‍പ്പെ​ട്ടി​ട​ത്തോ​ളം അ​ച്ഛ​ന്‍ എ​ഴു​തു​ന്ന ഭ്രാ​ന്ത് വാ​യി​ക്കു​ന്ന ആ​രും ഇ​ല്ല.’’

‘‘ഇ​താ, ഒ​രാ​ള്‍.’’ ഞാ​ന്‍ സ്വ​യം ചൂ​ണ്ടി​ക്കൊ​ണ്ടു ചി​രി​ച്ചു. ‘‘കു​റ​ച്ചു​കാ​ല​മാ​യി എ​നി​ക്ക് കു​റ​ച്ചു​ണ്ട്, ഈ ​ഭ്രാ​ന്ത്. പ​ക്ഷേ, എ​ന്‍റെ വി​വ​രം ക​ഷ്ടി​യാ​ണ്. ചി​ല പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളി​ല്‍നി​ന്നും നോ​ക്കി​പ്പ​ഠി​ച്ച​താ​ണ്.’’

അ​ങ്ങ​നെ ആ​ര്‍ക്കും വാ​യി​ക്കാ​നാ​വാ​ത്ത ഒ​രു കു​റി​പ്പ് ത​നി​ക്കു തി​രി​ച്ചു​കി​ട്ട​ണ​മെ​ന്ന് ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ അ​ച്ഛ​ന്‍ എ​ന്തി​നാ​ണ് വാ​ശി പി​ടി​ക്കു​ന്ന​ത് എ​ന്നു​മാ​ത്രം എ​നി​ക്കു മ​ന​സ്സി​ലാ​യി​ല്ല. മാ​ത്ര​വു​മ​ല്ല, അ​ദ്ദേ​ഹം എ​ഴു​തി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​ത് ഏ​റക്കു​റെ ഒ​രു ഫ​ലി​ത​മാ​ണ​ല്ലോ. ഡോ​ക്ട​ര്‍ സ​ര്‍ക്കാ​ര്‍ വാ​യി​ച്ചാ​ലും ചി​രി​ച്ചേ​ക്കും.

 

‘‘അ​തി​ലൊ​രു കാ​ര്യ​മു​ണ്ട്’’, എ​ന്‍റെ ചോ​ദ്യം ഊ​ഹി​ച്ച​തു​പോ​ലെ ത​പോ​മ​യി പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ഞാ​ന​തു വാ​യി​ക്കും എ​ന്നാ​ണ് മൂ​പ്പ​രു​ടെ പേ​ടി. അ​ങ്ങ​നെ​യൊ​രു സം​ശ​യം അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തി​നു മു​മ്പേ​യു​ണ്ട്. ഞാ​ന്‍ ഇ​തെ​ല്ലാം പ​ഠി​ച്ചെ​ടു​ത്തി​രി​ക്കു​ന്നു എ​ന്ന, ഒ​രു കാ​ര​ണ​വു​മി​ല്ലാ​ത്ത സം​ശ​യം.’’

‘‘വാ​യി​ച്ചാ​ല്‍ത്ത​ന്നെ എ​ന്താ​ണ് കു​ഴ​പ്പം?’’

‘‘കു​ഴ​പ്പ​മൊ​ന്നു​മു​ണ്ടാ​യി​ട്ട​ല്ല. പ​ക്ഷേ, ഇ​പ്പോ​ള്‍ ക​ണ്ടി​ല്ലേ, ത​മാ​ശ! ഇ​ങ്ങ​നെ അ​ച്ഛ​ന്‍റെ ചി​ല വി​കൃ​തി​ക​ള്‍ മ​ക​ന്‍ വാ​യി​ച്ചാ​ലോ എ​ന്ന ജാ​ള്യ​മാ​വും. എ​ല്ലാം ഒ​രാ​വേ​ശ​ത്തി​ന് എ​ഴു​തി​വ​ക്കു​ന്ന​താ​ണ​ല്ലോ.’’

‘‘നി​ങ്ങ​ള്‍ക്കു പ​ഠി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നു തോ​ന്നി​യി​ട്ടി​ല്ലേ?’’

‘‘എ​ന്തി​ന്! എ​ന്‍റെ കാ​ര്യ​ങ്ങ​ള്‍ ത​ന്നെ വാ​യി​ക്കാ​ന്‍ നേ​ര​മി​ല്ല. പി​ന്നെ​യാ​ണ് ഈ ​നേ​ര​മ്പോ​ക്കു​ക​ള്‍.’’ ത​പോ​മ​യി കു​റ​ച്ചു​നേ​രം ആ​ലോ​ചി​ച്ചശേ​ഷം പ​റ​ഞ്ഞു. ‘‘ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ല്‍ ഒ​രു കൗ​തു​ക​മൊ​ക്കെ തോ​ന്നി​യി​രു​ന്നു. അ​ച്ഛ​ന്‍ എ​ന്താ​ണീ കു​ത്തി​വ​ര​യ്ക്കു​ന്ന​ത് എ​ന്ന തോ​ന്ന​ല്‍. വ​ള​ര്‍ന്ന​പ്പോ​ള്‍ അ​ത്ത​രം ത​മാ​ശ​ക​ളി​ലൊ​ക്കെ​യു​ള്ള അ​ത്ഭു​തം പോ​യി. എ​ഴു​തു​ന്നു​ണ്ടെ​ങ്കി​ല്‍ത്ത​ന്നെ നേ​രാം​വ​ണ്ണം എ​ഴു​തി​യാ​ല്‍ പോ​രേ? എ​ന്തി​നാ​ണ് ഈ ​സാ​ഹ​സം?’’

‘‘ഒ​രു ഗെ​യിം പോ​ലെ​യാ​ണ് അ​തൊ​ക്കെ. അ​തി​ന്‍റെ പി​റ​കേ നീ​ങ്ങി​യാ​ല്‍ സ​മ​യം പോ​കു​ന്ന​ത് അ​റി​യി​ല്ല.’’

‘‘കു​ട്ടി​ക​ള​ല്ലേ ഗെ​യി​മൊ​ക്കെ ക​ളി​ക്കു​ക! ഞാ​ന്‍ നോ​ക്കി​യി​ട്ട് ചെ​റു​പ്പ​ത്തി​ലെ ഉ​ത്സാ​ഹം കെ​ട്ടു​പോ​കാ​ത്ത ഒ​രേ ഒ​രാ​ള്‍ എ​ന്‍റെ അ​ച്ഛ​നാ​ണ്. ഇ​ത്ത​രം ചി​ല പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ളോ എ​ഴു​ത്തു​ക​ളോ ഒ​ക്കെ കി​ട്ടി​യാ​ല്‍ മ​തി, ദി​വ​സം മു​ഴു​വ​ന്‍ ഇ​രു​ന്നോ​ളും. വേ​ണ​മെ​ങ്കി​ല്‍ അ​ത്ത​രം ചി​ല കു​ത്തി​വ​ര​ക​ള്‍കൊ​ണ്ട് നോ​ട്ടു​പു​സ്ത​ക​ങ്ങ​ള്‍ ത​ന്നെ നി​റ​യ്ക്കും’’, ത​പോ​മ​യി ചി​രി​ച്ചു. ‘‘ചി​ല​പ്പോ​ള്‍ അ​ച്ഛ​നും ഒ​രു കു​ഞ്ഞി​നെ​പ്പോ​ലെ​യാ​യി മാ​റി​യി​രി​ക്കും അ​ല്ലേ? പ്രാ​യം ചെ​ല്ലു​ന്തോ​റും മ​നു​ഷ്യ​ര്‍ക്ക് കു​ട്ടി​ക​ളു​ടെ പെ​രു​മാ​റ്റ​മ​ല്ലേ? വാ​ശി, ശാ​ഠ്യം, പി​ണ​ക്കം... അ​ങ്ങ​നെ...’’ ഞാ​ന്‍ മ​റു​പ​ടി പ​റ​യാ​തെ ത​പോ​മ​യി​യെ നോ​ക്കു​ക​മാ​ത്രം ചെ​യ്തു.

‘‘അ​ല്ല, അ​ങ്ങ​നെ​യാ​വ​ണം എ​ന്നു​മി​ല്ല. ഓ​രോ​രു​ത്ത​ര്‍ക്കും ഓ​രോ ഭ്ര​മ​ങ്ങ​ള്‍... ഞാ​നി​പ്പോ​ള്‍ കോ​ര്‍പ​റേ​റ്റ് ജോ​ലി​യൊ​ക്കെ ക​ള​ഞ്ഞ് ഏ​തോ നാ​ട്ടി​ല്‍നി​ന്നും കെ​ട്ടു​കെ​ട്ടി​വ​ന്ന​വ​രെ സ​ഹാ​യി​ക്കാ​ന്‍ ന​ട​ക്കു​ന്നി​ല്ലേ? അ​ച്ഛ​ന്‍ നോ​ക്കു​മ്പോ​ള്‍ ഭ്രാ​ന്ത് എ​നി​ക്കാ​ണെന്നും തോ​ന്നാം.’’

ത​പോ​മ​യി​യു​ടെ അ​ച്ഛ​നെ ഒ​ന്നു പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ന്ന് അ​പ്പോ​ള്‍ എ​നി​ക്കു തോ​ന്നി. അ​ക്കാ​ര്യം ഞാ​ന്‍ സൂ​ചി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മു​മ്പേ അ​യാ​ള്‍ പ​റ​ഞ്ഞു, ‘‘പ​ക്ഷേ, ഇ​തൊ​രു അ​ത്ഭു​ത​മാ​ണു കേ​ട്ടോ. ഈ ​കു​ത്തി​വ​ര​ക​ള്‍ വാ​യി​ക്കാ​ന​റി​യാ​വു​ന്ന വേ​റൊ​രാ​ളും ഈ ​ന​ഗ​ര​ത്തി​ലു​ണ്ടാ​വി​ല്ല. ഒ​രുദി​വ​സം വ​രാ​മോ? ഞാ​ന്‍ അ​ച്ഛ​ന്‍റെ​യ​ടു​ത്തു കൊ​ണ്ടു​പോ​യി അ​ദ്ദേ​ഹ​ത്തെ പ​രി​ച​യ​പ്പെ​ടു​ത്താം.’’

(തുടരും)

Tags:    
News Summary - weekly novel

വായനക്കാരുടെ അഭിപ്രായങ്ങള്‍ അവരുടേത്​ മാത്രമാണ്​, മാധ്യമത്തി​േൻറതല്ല. പ്രതികരണങ്ങളിൽ വിദ്വേഷവും വെറുപ്പും കലരാതെ സൂക്ഷിക്കുക. സ്​പർധ വളർത്തുന്നതോ അധിക്ഷേപമാകുന്നതോ അശ്ലീലം കലർന്നതോ ആയ പ്രതികരണങ്ങൾ സൈബർ നിയമപ്രകാരം ശിക്ഷാർഹമാണ്​. അത്തരം പ്രതികരണങ്ങൾ നിയമനടപടി നേരിടേണ്ടി വരും.